Zaterdag kiest de „Willem Barendsz" zee
's Werelds oogen op New York gericht
VOORLICHTING
„Indonesia Raja" identiek aan ons Wilhelmus
Geheimzinnige gebeurtenissen bij de E. V. C.
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 23 OCTOBER 19M
Om aan de Zuidpool de wal-
visschen te verschalken
Aan de Oeldiersohekade te Amsterdam ligt
de drijvende fcraanfabriek, „Willem Ba
rendsz" stevig verankerd aan de meerpalen.
Aan boord is het nu rustig. De voorberei
dende werkzaamheden zijn grootendeels ge
daan. Nu en dan ziet men nog enkele man
nen aan 't dek, doch de grootste bedrijvdglhedid
is voorbij, want nog slectita enkele dagen
resten, voordat Nederland zich na een rust
periode van bijna honderd jaar, weer bij
Amerika en Noorwegen zal voegen om de
jacht op het voor ons land aoo noocüge waü-
vtisoh-vet ter hand te nemen.
Zaterdag zal de rust aan boord verstoord
worden; de voetstappen van bijna vruanhon-
derd mannen., zeelieden en niet-zeeheden,
zullen over het dek klinken. De kabels zui
len losgegooid worden. De romp van het
sahip aai zich van de kade vrijmaken en de
„Willem Barendsz" is op weg naar de Zuid
pool. Dan begint de groote rees neven
maanden naar men verwacht door het
Noardzeetoamaal, door de IJmukter sluizen,
de haring vij ver op, Zuidwaarts, steed6 Zuid
waarts tot het schip in Kaapstad zal aan
komen en vandaar naar de vangatgebieden
gaat.
Wie de reis zullen meemaken*Om der
wille van de kortheid moeten we daar he
laas een min of meer zakelijke opsomming
van geven.
Onder commando van den heer K. Visser
van Schiermonnikoog, den oudsten gezag
voerder van de Scheepvaartmij „Oostzee",
die ook in de afgeloopen oorlogsjaren leven
en vrijheid inzette voor de geallieerde zaak,
gaan 244 man op het moederschip mee. Ge
zagvoerder Visser voert het bevel over het
geheele konvooi en wordt daarbij door den
expeditieleider terzijde gestaan. Voorts zijn
er twee stuurlieden voor de vangst en drie
stuurlieden, die speciaal met de navigatie
belast zijn. Het „dekvolk" bestaat uit twin
tig man en ofschoon deze mannen ook al
len wel met den hamer kunnen omgaan,
gama toch ervaren scheepstimmerlieden mee
om direct paraat te zijn, wanneer er iets
hapert.
De zorg voor de reusachtige voortstu
wingsmotoren is toevertrouwd aan een
hoofd machinist, acht machinisten en zes
olielieden.
In de drijvende fabriek zelf is een groot
aantal personen belast met het verwerken
van walvisch tot traan, t.w. een fabrieks-
voorman, fcraankokers, pompliecten en vele
anderen. Op het ontleeddek, waar de zoo
juist binnenboord gesleepte walviaschen „ge
slacht" worden, zijn elf ontleders, geholpen
door zes jongens, vier beenzagers en twintig
spek- en vleeschsnijders. met aan het hoofd
twee voorlieden, aangewezen. Twee biolo
gen en twee chemici zorgen ten slotte voor
vervolmaking van het product.
Wil alles goed reilen en zeilen, dan moet
het gereedschap en de inrtchting aan boord
in orde zijn enblijven. Hiervoor zorgen
twee electriciens, twee bankwerkers, een
duiker, een lasscher, een slijper, twee har
poensmeden en twee smidsjongens.
Voor het opsporen van de walvisschen
gaan twee amplübie-vliegtuigen mee, die
door elf man van den Marioe-vliegdienst
worden bediend en onderhouden. Een meteo
roloog vaart eveneens mee.
De expeditie zal ongeveer aeven maanden
duren en de opvarenden zullen het dus lang
zonder post van thuis moeten stellen, doch
een complete ra<jio-'installatie zal de ver
binding met het vasteland onderhouden.
Voor den inwendigen mensch zorgen vier
koks, een bakker en een slager, terwijl twee
Japansche zeemijnen eischen
30 dooden en 27 gewonden
Vreeselijke ontploffing in d« buurt
van Menado
Bij die gisteren, in de omgeving ven Menado
verrichte opruimingswerkzaamheden onder
leiding van een aifdeeldng der Ned. marine,
ontploften achttien Japansahe zeemijnen,
tengevolge waarvan 50 personen werden ge
dood en 27 gewond. Het betreft hier den com
mandant der Oiprudimings-ajSdeeüng3 Ned.
militairen, 22 Inlheemschen en 4 leden van
een Japansdh strafpeloton. Zeven en twin
tig Inheemsohen werden gewond.
hofmeesters, vier salonbedienden en acht
messroombedienden voor het opdienen zorg
dragen.
In geval van ziekte zullen de mannen aan
In de cantine is alles te koop. Kleeding,
schoeisel en volop sigaretten I
Voor het godsdienstig leven maakt ds J.
Wristers, van Amsterdam-Oost, de reis mee,
daar bijna de geheele bemanning protestant
is.
Tenslotte nóg iets over de bemanning der
„catchers**. Elk der acht jagers heeft een
bemanning van 14 man. zoodat dus in totaal
26 oer. re „WIILILEM
de zorgen van den bekenden dr A. Melchior
ui* Haarlem worden toevertrouwd. De „Zie
kenboeg", zooals men de ziekenafdeeling
noemt, is air-conditioned", d.w.z. dat ze
rijkelijk van versche lucht op de juiste
temperatuur kan worden voorzien, doch dit
is ook met de overige hutten en verblijven
het geval. Het is echter te hopen, dat dr
Melchior met zijn staf, noch de Röntgen-
installatie, noch de andere medische instal
laties en medicijnen, tot penicilline toe, zal
moeten gebruiken. Het is niet zooals vroe
ger, dat de dokter tegelijkertijd scheepsbar
bier is: er vaart een echte kapper mee.
De expeditie gaat in drie étappes: Amster
damKaapstad, KaapstadVangstgebied
Kaapstad, KaapstadAmsterdam. De tweede
étappe zal ongeveer 4% maand duren. Aan
de geestelijke verzorging van de bemanning
is dan ook groote aandacht besteed. Er zal
een eigen krant, ,De Walvischcourant", wor
den uitgegeven, onder redactie van den heer
Kolkman. Er zullen lezingen worden gehou
den en ook zullen goede films worden ver
toond door een cinêast, die tevens de ge
heele expeditie zal verfilmen. Voorts is er
een bibliotheek. De lichamelijke conditie 1b
evenmin vergeten en onder leiding van den
bekenden natuurvorscher Jan P. Strijbos zal
dagelijks ochtendgymnastiek worden ge
daan.
WAT ER ZOOAL TER
SPRAKE KOMT
De vergadering der Ver. Naties, welke
heden in New-York begint, is het tweede
deel van de bijeenkomst, die dit voorjaar
in Londen begon.
In de eerste plaats zullen aan de orde
komen de rapporten van Trygve Lie en den
Veiligheidsraad over den arbeid der Ver.
Naties in het voorbije half Jaar. In het laat
ste rapport is ook dat van de commissie
voor de atoomenergie verwerkt.
Vervolgens zal gestemd worden over de
toelating van Zweden, IJsland en Afgha
nistan als leden der V.N.
Het veto-recht is het volgende agenda
punt. Het houdt in, dat in zaken, die geen
procedure-kwestie zijn, een der vijf groote
mogendheden een voorstel kan torpedeeren.
Nederland, Australië en Cuba stelden voor
er verandering in te brengen.
Een klacht van Britsch-Indïë tegen Zuid-
Afrika over de behandeling van de Britsch-
Indiërs, het onderzoek naar de aanwezig
heid van vreemde troepen in de landen der
Ver. Naties, de verkiezingen voor den Vei
ligheidsraad, waarin Nederland, Egypte en
Mexico aftreden, zijn punten, die veel stof
kunnen doen opwaaien. Het laatste punt zal
een einde maken aan de functie van den
heer Van Klef fens, omdat Nederland niet
herkiesbaar is.
Ook voor den Socialen en Economischen
Raad moeten verkiezingen plaats hebben,
doch Nederland zal geen candklaat zijn.
België heeft nl. zitting en het lidmaatschap
der landen is, overeenkomstig de geografi
sche ligging, geregeld.
De codificatie van het Volkenrecht, de
trustschapsverdragen ea het instellen van
een trustschapsraad voor de trusteegebieden
noemen wij verder als belangrijke punten.
Bij de laatste komt de annexatie van Zuid-
West-Afrika door Zuid-Afrika aan de orde.
Het was nl. tot den eersten wereldoorlog
een Duitsche kolonie, die Versailles aan de
Unie van Zuid-Afrïika in mandaat gaf.
De vluchtelingenvraagstukken en het on
derwerp „Rechten van den mensch" vormen,
met de huishoudelijke aangelegenheden, het
slot van het wel zeer uitgebreide en geva
rieerde menu der Vereenigde Naties.
356 man met d« expeditie meegaan. Hier
onder zijn vele buitenlandsche specialisten,
o.a. de expeditieleider, de kapitein-harpoe
niers van de jagers, het technisch personeel,
speksnijders, beenzagers, enz. Van deze
ervaren krachten zullen onze landgenooteo
ongetwijfeld veel kunnen leeren.
Toen ons vorig Kabinet zijn bestaan
begon met een veronachtzaming van de
taak. welke het Parlement in- ons staat
kundig leven heeft te vervullen, beteeken-
de dit niet, dat het Kabinet het contact met
het volk wilde verliezen. Integendeel hoe
geringer taak aan het Parlement werd toe
gedacht, hoe ruimer compensatie met andere
middelen moest worden bereikt.
Zoo is ongetwijfeld mede de uitbouw te
verklaren, welken sinds de bevrijding de
Regeeringsvoorlichting ten onzent heeft on
dergaan. Die voorlichting kreeg zulk een
omvang, dat in Januari van dit jaar bq de
parlementaire debatten van de zijde der
Volksvertegenwoordiging uiting moest wor
den gegeven aan groot misnoegen.
Deze debatten hebben toen geleid tot een
commissie, welke heel het vraagstuk van de
Regeeringsvoorlichting tot voorwerp van
onderzoek en studie heeft gemaakt en thans
dus tij<iig voor de besprekingen van de
begrooting. welke spoedig zullen aanvan
gen het resultaat van haar bevindingen in
het licht heeft gegeven.
Dat de commissie noodig was, was niet
prettig, doch het feit, dat zij haar werk on
gestoord kon verrichten, met gebruikma
king van alle noodzakelijke middelen en
vooral dat de Regeering haar bevindingen
(die uitgeloopen zijn op een tamelijk felle
critiek) volledig publiceert, is weer een cre-
ditpost op ons democratisch staatsbestel.
Reeds daarom is het rapport der commis
sie van belang. Doch evenzeer is het rap
port van beteekenis, omdat het de wel zeer
uitgedijde Regeeringsvoorlichting tot de
juiste, d.w.z. beperkte proporties terugge
bracht wil zien. De commissie komt tot de
stelling, dat de overheid verduidelijking van
haar beleid slechts dan mag vergezeld doen
gaan van propaganda voor dat beleid, wan
neer het kwesties betreft, die redelijker
wijze liggen buiten de bestaande tegenstel
lingen en onderscheidingen van godsdien-
stigen, politieken, cultureelen en in het al
gemeen geestelijken aard.
Dus zoo goed als het streven er op gericht
moet zijn om de staatstaak, welke men wel
zeer groot heeft doen worden, tot den wa
ren omvang - terug te brengen, zoo moet
ook de voorlichting van regeeringswege aan
zienlijk inkrimpen.
De commissie komt dan tot de conclusie,
dat de huidige toestand een einde moet
nemen, een toestand, waarbij de departemen
ten een eigen, afzonderlijken voorlichtings
dienst hebben. Zij wil geraken tot slechts
één voorlichtingsdienst, onder verantwoor
delijkheid van den minister-president, waar
mede elk departement door een contact
orgaan verbonden kan zijn.
Wenschelijk is, dat de voorlichting steeds
zoo wordt opgezet, dat men duidelijk met
overheidsvoorlichting van doen heeft, die
daarbij valt onder de verantwoordelijkheid
van den betrokken minister. Door deze in
perking van de taak komt de Regeerings
voorlichting te staan in het juiste kader van
Overheid, Parlement en ook van de vrije
pers, die eveneens door de ambtelijke sfeer,
waarin de voorlichting getrokken is, wel
iets van haar bekoring heeft verloren.
Het komt ons voor, dat, met inachtneming
van de richtlijnen der commissie, nog vol
doende werkgelegenheid voor een beschei
den, doch goed opgezetten dienst overblijft.
Vooral ten aanzien van de bekendheid, welke
door ons land tegenover het buitenland ge
maakt moet worden, is er genoeg en nuttig
werk te verrichten. En hier worden de
grenzen van een geoorloofde propaganda ook
niet zoo spoedig overschreden.
ZONDERLINGE LEGERORDER
IN NED.-INDIë
De wapenstilstand in Indië is door onze
vrijwilligers daar met niet al te groot
enthousiasme ontvangen. Zij schrijven er,
zooals uit onderstaand fragment uit een brief
van een Leidschen vrijwilliger aan zijn
vrouw blijkt, met onverholen wantrouwen
over.
Deze brief onthult voorts nog een andere
merkwaardigheid.
Op Java heeft men het in 1929 ontstane
„Indonesische volkslied", het „Indonesia
Raja", dezelfde plaats en waarde toegekend
als ons Wilhelmus. Bij het spelen van beide
liederen moeten eerbewijzen gebracht wor
den.
Gelukkig zijn de reacties bij de Nederland-
sche soldaten gezond. Leest u zelf:
„Gisteravond werd hier door de radio ge
zegd, dat er wapenstilstand komt. Nu, ik
ben wel nieuwsgierig hoe dit afloopt. Ze zijn
nogal optimistisch. Ik vind het wel prach
tig, eerst zooveel jongens laten sneuvelen en
dan die lui, nog gelijk geven ook.
Ze prakkiseeren tegenwoordig van alles.
We hebben nu ook een inheemsch volkslied.
Als het Wilhelmus gespeeld wordt, moet ieder
natuurlijk in de houding staan, doch dit
moet nu ook, als het Indonesische wordt
gespeeld. Hierover is een schrijven binnen
gekomen bij alle legeronderdeelen.
Kapitein NJST. moest het ook voorlezen.
Toen hij uitgesproken was, zei hij „Wat jul
lie doen weet ik niet, maar ik doe het
nooit."
Dit wordt toch al te gek voor zoo'n stel-
OOK DAAR DE CELLENBOUW
AAN DEN GANG?
De Lamde-lij ke Bedirijfsigiroep Bouwvak van
die E.V.C. deelt mede, dat op het kantoor
te Amsterdam sands enkele dagen zijn ver
dwenen twee schrijfmachines, een adresseer-
miaohime, de volledige ledenkartotheek en
een partij stencdlpapier, aldus „Trouw." Na
deze gebeurtenis hebben de bestuurders F.
Visser en A. van Kwawegen (penningmees
ter) zioh niet meer laten zien. Laatstge
noemde heeft een vrij groot bedrag aan
geld bij zdch. De politie heeft het onderzoek
in handen.
In verband met deze mysterieuze geschie
denis trekt de aandacht een verklaring van
het hoofdbestuur dier E.V.C. aangaande een
poging van een aantal E.V.C .-functionaris
sen, om de E.V.C. „van het pad der vakbe
weging af te brengen" en om te vormen tot
een instrument, in handen van den commu
nisten bond „Spartacus", de Rev. Comm.
Partij en de Rudolf Rockersticfhitdng („So
cialisme van onder op"). Deze politieke groe
pen zouden ednde Augustus in het geheim
met een aantal E.V.C.-functionarissen heb
ben vergaderd, er zou een uitvoerend comité
zijn benoemd, en de opdracht zou zijn ver
strekt, om zoo mogelijk ledenregisters en
ander materiaal van de E.V.C. te ontvreem
den. Tevens zou getracht worden, de fusie
met het N.V.V. te verhinderen. De Lan
delijke Raad van de E. V. C. zal echter, aldus
de verklaring, den strijd voor de eenheid
der vakbeweging onverkort voortzetten, de
arbeidersvijandige elementen verwijderen en
met gesloten gelederen de fusie met het
N.V.V. tegemoet gaan.
Door opvoering van het peil der tooneel-
voorsteüingen in Engeland begint men de
concurrentie van de film behoorlijk te weer
staan.
letje oproerlingen. Maar ja, de hooge hee-
ren kunnen het weten. Als ze onzen zin
deden, rolden we het zaakje achter elkaar
op. Maar ja, onze vrienden, de Engelschen.
vinden dit niet goed. We zullen maar moed
houden; als het ma?r eenmaal 30 Nov. is, is
hier geen Tommy meer en dan hebben wij
de handen vrij. Kijken wat er dan ge
beurt
Wereldnieuws in zakformaat
Britsche ingenieurs zullen 25 Oct. te Ham
burg een tweede serie duikboot-onderkomens
vernietigen.
Slecht weer noopte in Engeland vele lucht
vaartdiensten te staken, o.a. dien op Parijs,
doch de K.L.M. vloog door.
Over het Volkenbondspaleis werd in den
Zwitserschen Bondsraad overeenstemming
bereikt wat betreft het gebruik maken er
van door de V.N.
Daar in Bulgarije a.s. Zondag alg. verkie
zingen worden gehouden, doch de noodige
politieke vrijheden er worden gemist, heeft
Engeland zich, in overleg met Amerika, in
verbinding gesteld met Belgrado en de Russ.
vertegenwoordigers in den geall. bestuurs
raad.
Of Görings nagelaten brieven al dan niet
gepubliceerd zullen worden, zal op de eerst
volgende bijeenkomst van den Geall. Be
stuursraad worden beslist.
Volgens generaal Joseph MacNarney, den
commandant der Amerik. strijdkrachten in
Europa, dient de bespreking der ministers
van de „Groote Vier" inzake het vredesver
drag met Duitschland in Berlijn te worden
gehouden.
In bevoegde Amerik. kringen meent men,
dat na 31 Dec. 1947 circa 25 30 millioen ton
van de tijdens den oorlog gebouwde Amerik.
koopvaardijschepen zal worden gesloopt of
opgelegd.
Wegens verduistering van 20 millioen lire
aan UNRRA-goederen zijn te Bologne 2 Ame-
rikaansche deserteurs gearresteerd.
Weer dreigt een mijnwerkersstaking in de
U.S.A. tegen 20 Nov. indien Lewis, die be
weert dat de regeering zich niet hield aan
haar afspraken, tot geen bevredigend resul
taat komt inzake de arbeidsvoorwaarden in
de bruinkolenmijnen, waar 2 mnd. geleden
de laatste groote staking een einde nam.
De Vereenigde Automobiel-Arbeiders in de
Ver. Staten wenschen voortaan loonsverhoo-
gingen, die gelijken tred houden met de stij*
ging der kosten van het levensonderhoud.
