SANATOGEN
Hoe een Fries het Drie Octoberfeest zag
NIEUWE LEmSCHE COURANT
5
VRIJDAG 4 OCTOBER 194t
Zal het een symbool zijn van
een nieuw Nederland?
Een Fries sinds kort inwoner van Lel
den maakte voor het eerst 3 October mee
en stuurde ons deze impressie:
Ik herinner me uit de vele geschiedver
halen op school verteld, beter den heroi-
schen strijd van de Leïidenaars, Alkmaars
victorie en Haarlems gruwelen, dan vele
andere uit het boek onzer vaderlandsche
geschiedenis. Hoe leefden we het mee, Lei-
dens beleg en Leidens ontzet, zooals „mees
ter" welk een goed verteller was deze
onderwijzer dit verhaalde. De geschie
denis zelve mag dan geromantiseerd zijn door
den verteller en de personen geïdealiseerd, op
van verdediger te willen zijn van onze vrijheid.
Drie October heeft niet alleen voor de
Leidenaars beteekenis. Leidens beleg en
Leidens ontzet zijn heroïsche bladzijden uit
Nederlandsch geschiedboek. De viering daar
van is méér dan de traditioneele uitdeeling van
haring en wittebrood en het eten van hutspot
met klapstuk. Drie October is elk jaar opnieuw
een herinnering aan een belofte. Van te staan
vóór die vrijheid.
Leidsche jeugd! Uw schoone stad met zijn
grootsche traditie, zijn eenige beteekenis als
cultureel centrum, is een parel aan de kroon
der HollandsChe steden. Gaat gij voor in den
opmarsch naar een nieuw Nederland, zooals
eenmaal uw voorvaderen voorgingen in een
even harden en bitteren strijd, als nu van '40
tot '45 is gestreden. K. WOUDSTRA.
Zooals de Nieuwe Leidsche Courant toonaangevend is, zoo was ook de groep van ons
blad in de afd. Reclame in den Drie October-optocht, en zij behaalde dan ook
den eersten prijs!
mij en mijn klasgenooten maakte het grooten
indruk. Is door dit en vele andere verhalen,
vele eeuwen lang, door steeds weer andere ver
tellers aan nieuwe generaties verteld in ons
Nederlanders de trotsche zelfbewustheid ge
legd, dat wij ons niet laten knechten door
welken vreemden overheerscher ook? Was
daarom het verzet tegen de naz-overheersching
zoo algemeen, omdat dit instinctief aanwezig
was in eiken Nederlander?
Haarlem, Alkmaar, Leiden, het zijn grootsche
namen in onze geschiedenis. Zij symboliseeren
het verzet tegen eiken vorm van dwingelandij.
En van deze drie spreekt Leiden het meest
tot de verbeelding.
Ik heb voor het eerst 3 October in Leiden
mee beleefd, niet meegevierd, want om dit
feest te kunnen vieren, moet men, geloof ik,
Leidenaar zijn. Ik heb op Woensdagavond den
langen stoet van Leidens georganiseerde jeugd
op vele punten zien voorbij trekken. Niet één,
maar vele malen, omdat ik mij verlustigde in
deze kranige jeugd, in vrije orde voorbij-
marcheerend, toonbeeld van herleving van
onze volkskracht.
Ik heb daarbij gedacht aan dien honger
winter, dien wij in Friesland niet hebben ge
kend. maar dien wij meeleden, omdat Neer-
landsch kracht, vreesden wij, er door gebroken
zou worden. En omdat dit gelukkig niet be
waarheid is, omdat Hollandsche jongeren daar
Woensdagavond zoo frisch, zoo kranig, zoo
frank langs Leidens fraaie straten en grachten
marcheerden, daarom heb ik dezen stoet steeds
opnieuw voorbij willen zien gaan.
Deze manifestatie van trouw aan de traditie
van Nederlandschen vrijheidszin, van levens
vreugde en levenswil, van fiere, frissche jeugd
heeft op mij. nog slechts kort inwoner van de
Sleutelstad, een grooten indruk nagelaten.
Als vreemdeling waag ik het te vragen, of
het eenmaal mogelijk zal zijn een langen licht-
stoet te vormen, zich slingerend langs de
oude, prachtige singels, zóó, dat heel de oude
stad omvat wordt door een gordel van
lichtende fakkels, gedragen door Leidens jeugd.
Een symbolische bezetting van de oude
vestingwallen door hen, die de toekomstdragers
Zijn. een schakeling met het verleden, toen
Leidenaars diezelfde wallen bezetten om de
vrijheid te verdedigen tegen de tirannie. Elk
jaar opnieuw de belofte afleggend, simpel,
door het meemarcheeren in dien lichtstoet,
JUBILEUM BIJ DE N. S.
Zondag 20 October a.s. herdenkt de heer
A. Jansen, lokaaltreinconducteur bij de Ned.
Spoorwegen te Uithoorn, die dienst doet op
de lijn LeidenGouda, den dag. dat hij vóór
40 jaar in dienst trad.
RADIO-AMATEURISME DOET OPGELD
De afd. Leiden van de Veron (Ver. voor
experimenteel radio-onderzoek in Nederland)
heeft het winterseizoen geopend met een bij
eenkomst in „Oud-Hortuszicht", waarin de
voorzitter, de heer H. A. de Reiger, de be
reikte resultaten in het eerste vereenigings-
jaar als gunstig kon beoordeelen. De afd.
telt ca 100 leden, terwijl de landelijke ver-
eeniging thans 50 afdeelingen met 5000 le
den omvat. Het doel is, het radio-amateu-
risme in goede banen te leiden, hetgeen men
wil bereiken door lezingen en clubs.
De heer Diepstraten hield een causerie
over de ontwikkeling van het radio-ama-
teurisme, waarna een zenddemonstratie werd
gegeven en de Philipsfilm over de atoom
splitsing werd vertoond. Het programma
werd voorts afgewisseld door Hawaiïan-
muziek. goochelen, gramafoonopnamen, enz.
OEGSTGEEST
De Ned Vereen. E.H.B.O., afd. Oegst-
geest organiseert morgen ter gelegenheid
van het 5-jarig bestaan, wedstrijden in het
Willibrordgebouw. 12 Vereenigingen uit de
omliggende gemeente hebben hiervoor in
geschreven
E.H.B.O.-DIPLOMA'S WERDEN
UITGEREIKT
Niei alleen de gewone cursisten der Eer
ste Leidsche E.H.B.O.-brigade hebben hun
bewijs van bekwaamheid ontvangen, maar
ook de leden van het Leidsche Brandweer
corps. De ontspanning en ontwikkelings
ver. „De Vlam" had in de Brandweer-ka
zerne voor een waardige ontvangst gezorgd.
Door bemiddeling van deze vereeniging
werd een film vertoond door den heer Smit
uit Haarlem, secr. der prop. commissie van
den K.N.Z.B. over het leeren zwemmen aan
geestelijk minderwaardigen, invaliden blin
den en reddend zwemmen.
Na het vertoonen van de film kreeg com
mandant Flameling gelegenheid om de di
ploma's aan zijn manschappen uit te reiken,
waarbij hij wees op de moeite, die het velen
gediplomeerden had gekost om bij voorko
mende ongevallen daadwerkelijk te kunnen
optreden. Daar de docent der Brigade, dr
Teeuwen, verhinderd was aanwezig te zijn,
reikte de voorz. de heer Agema, de diplomas
uit aan „burger"-cursisten.
Na de pauze werd bij monde van den heer
v. d. Holst, voorz. van „De Vlam" aan dr
Teeuwen, die inmiddels was gearriveerd en
aan de heeren Treur en Agema instructeurs,
een aardig door het Brandweercorps ge
maakt schemerlampje aangeboden. Ook de
andere cursisten zorgden voor een verrassing
Het diploma werd uitgereikt aan de
dames W M v Alphen, B v Vliet, A J
Boersma. H v Dooren, M v d Krogt, E J v
d Kreeke, A de Bruin, M Ouwerkerk, H
W M v Proosdij, W Schreuder, J C Salman
J Koning, C de Graaf, E A Nachtegaal en
de heeren L A Fontein, P v Heiningen, P
C v Vliet, J C Diergaarde en W F v d
Heijden.
Voorts aan de leden van het brandweer
corps: W Waanders, J de Best, v. d. Blom,
J Boer. J den Braasem, J v d Broek. J
Crama. J Dirkse, de Geus. A Geskus, Ch
Godthelp. J van Raaster, H Harkink. M
Hermans, J Hes, G Hillenaar, v d Holst, H
Hooijerink A Jansen, J Keihout. B Klaa-
sen, J v d Kraan, A Langezaal, D Mieremet.
A v d Most. C v Nierop, M v d Pompen.
F Penseel, J v d Reijden, G Rietkerk, J v d
Steen en W Stokkel.
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
De twee varkens, welke C. v. D. te Kat
wijk had, waren er clandestien, want v. D.
had er ndet de noodige vergunning voor.
Nu was verdachte het er niet zoo heelemaaï
mee eens, en hij betoogde eigenlijk niet te
hebben geweten dat hij papieren moest heb
ben. - Dat kon de Officier zich wel wat be
grijpen, want het was inderdaad ingewik
keld, en de eisch luidde daarom f 75 boete
of 30 dagen hechtenis, waartoe de rechter
veroordeeld e
In een keldertje had I. S. te Leiden een
clandestiene slachting uitgevoerd van twee
geiten, en waar hij al eerder zich met de
slachterij had bezig gehouden, vroeg de
Officier nu drie maanden gevangenisstraf.
De politierechter veroordeelde conform den
eisch.
Eduard van Beinum zal in de eerste
helft van Maart 1947 o.m. te Tel-Aviv. Jeru
salem en Haifa dirigeeren.
Voor een stopzetting der vijandelijkhe
den eischen de republikeinen o.m.: repatri-
eering van alle Japanners en de garantie van
de Geallieerden om geen wapens aan de Ne
derlanders te leveren.
Terugbetaling van voorschotten tot op-
derstand, verstrekt gedurende den oorlog
aan betrekkingen van zeevarenden, zullen na
1 Dec. '46 niet meer in behandeling genomen
worden.
(Reeds in een deel der
vorige oplaag vermeld.)
Leiden gaat Alphen a/d Rijn
gas leveren
Reeds uit de jaren voor den oorlog dateer
den de geruchten, dat het met het Gemeen
telijk Gasbedrijf te Alphen a.d. Rijn nu niet
bepaald gunstig gesteld zou zijn. Wel werden
er winsten gemaakt, maar door het uitblij
ven van noodzakelijke vernieuwingen, zou
het bedrijf in desolaten toestand verkeeren en
herhaaldelijk werd te kennen gegeven, dat
de leiding nu juist niet in de beste handen
zou zijn.
Een en ander heeft er toe geleid, dat het
College van B. en W. terstond na de bevrij
ding een rapport heeft gevraagd aan den op
zichter van het Gasbedrijf, aangezien de
directeur in verband met de vermeende hou
ding tijdens de bezetting was geschorst. Uit
dit rapport bleek, dat inderdaad tal van ver
nieuwingen noodzakelijk waren. Urgente tot
een bedrag van f 294.345; zeer noodzakelijke
tot een bedrag van f 110.350, en zeer ge-
gewenschte tot een bedrag van f 23.000, totaal
f 427.695.
Toen de directeur weer in functie was,
werd ook van hem een rapport gevraagd. Dit
verschilde in tal van onderdeelen met het
rapport van den opzichter en was veel mil
der gestèmd over den toestand. (Wat wel
voor de hand lag!). Dus zaten B. en W. met
twee verschillende rapporten. Als onpartij
dige persoonlijkheid heeft men toen ook een
rapport gevraagd van ir. De Voogd, directeur
van de Gasstichting te Den Haag. Hoewel dit
rapport over het algemeen in vrij vage be
woordingen is vervat, valt toch ook hieruit
op te maken, dat het er met het Gasbedrijf
niet best voorstaat,, er zelfs gevaar bestaat
voor een noodtoestand.
Nu zou dit alles niet zoo heel erg zijn, als
het mogelijk was om op korten termijn voor
zieningen te treffen. Maar de materialen-
positie is van dien aard, dat er de eerste ja
ren geen kans is op uitbreiding, nieuwbouw
of andere voorzieningen en voor een van de
vitale onderdeelen schijnt het gevaar te be
staan, dat' dit het nog hoogstens 1% jaar uit
zal houden. Wel is er dan nog een reserve,
maar de capaciteit daarvan is zoo gering, dat
geen regelmatige gasvoorziening gewaarborgd
kan worden.
In de samenvatting over den toestand van
het bedrijf komen B. en W. tot de conclusie,
dat het gewenscht is ten spoedigste contact
te zoeken met de gemeente Leiden om van
daaruit gas te betrekken. Voor aanleg van
een kopleiding, welke hiervoor noodig is, is
een bedrag van ruim f 100.000 gemoeid. Deze
leiding zal dan aanvankelijk als reserve
dienst doen, maar men heeft dan althans de
zekerheid niet voor onverwachte minder
prettige feiten te komen te staan. Daarbij
komt, dat van hoogerhand aangedrongen
wordt op concentratie van gasbedrijven,
waardoor het reeds geruimen tijd niet tot de
onmogelijkheden werd gedacht, dat de
Alphensche gasfabriek zou worden opge
heven.
In het begeleidend schrijven onthullen B.
en W., dat aanvankelijk besloten was deze
zaak in besloten kring te behandelen. (Vo
rige week Dinsdag vergaderde de Raad van
611 uur over de zaken). Na verschillende
overwegingen is men hierop echter terugge
komen (misschien hebben de pers-protesten
ook nog iets uitgewerkt) en zal deze zaak
a.s. Dinsdag in behandeling komen.
B. en W. vragen echter een zoo. zakelijk
mogelijk debat, met bijv. van iedere fractie
één spreker en daarbij de persoonlijke zaken
zooveel mogelijk te vermijden.
DE HAAGSCHE TUCHTRECHTER
„Hèkom nou", zei de eigenares van
een uitspanning, toen de Tuchtrechter te Den
Haag f 1000 boete oplegde, omdat haar kellner
eenige klanten f 1.65 had laten betalen voor
een cocktailtje, terwijl er ook geen prijsaan
duiding in de localiteit aanwezig was.
„U kunt binnen acht dagen in hooger be
roep gaan", zei de rechter vervolgens, het
lijstje der formaliteiten voltooiend.
„Dat doe ik beslist", en weg stapte de
dame.
En de kellner van het café te Warmond
kwam er niet zonder kleerscheuren af, want
hij hoorde f 100 boete tegen zich vorderen.
Eigenmachtig had hij den prijs van het
oocktailtje verhoogd. Hij had er f 1.50 voor
moeten rekenen van de eigenares en vroeg
er f 1.65 voor.
„Dat had hij net deze keer vergeten", zoo
merkte verd. op, wat voor de rechter aan
leiding was om te zeggen, dat hij het wel
meer vergeten zal zijn.
De overtredingen, die op het gebied van
spiritualiën 'gemaakt worden, zijn zoo legio,
dat ook dit geval door den rechter als zeer
ernstig werd bestempeld.
„Ik ken de practijk van de heeren kellners",
lichtte de Tuchtrechter zijn vonnis toe, waar
mee de zaak afgedaan was.
De Bijz. Raad van Cassatie heeft het
beroep van J. v. d. Laan uit Nieuwkoop, die
in 1944 te Leiden enkele personen aan den
vijand heeft verraden en door het Haagsch
Bijz. Gerechtshof tot 2 jaar gevangenistraf
was veroordeeld, verworpen en hem tevens
voor 10 jaar uit de kiesrechten ontzet.
NOTEERINGEN NEW-YORKSCHE BEURS
NEW-YORK, 3 Oct. (Reuter). Atch. Top.
87; Baltimore 13*%; Can. Pac. 13%; N. York
Centr. 16; Pennsylv. 26%; Urn. Pac. 118%;
Anac. Copp. 38%; Beth. Steel 97%; Chrys
ler 20; Gen. Electr. 39; Gen. Motors 52%;
Int. Nick. 30%; Kerm. Copp. 45%; Packard
6%; Rep. Steel 27%; Shell Un. 32%; Standard
Oil 67%; U. S. Rubber 59% U. S. Steel 70%.
Mijnheer Pimpelmans gaat paardje rijden
Heerlijk
geslapen
Gelukkig mensch die dat zeg-
I gen kan. Maar U sKep weer
slecht, omdat U te moe was
en zoo nerveus. Neem eens een
tijdje Sanatogen. Zoo velen von
den er reeds baat bij, omdat het
sterker maakt en de zenuwen al
lengs kalmeert Begin nog vandaag
deze weldadige kuur. Uw apo
theker of drogist heeft Sanatogen
in voorraad
Het tenuwsterhemd veediel
MARKTBERICHTEN
LEIDEN. Veemarkt. Fokstieren 22,'
slachtstieren 21, kalf- en melkkoeien 49
f 400—750, vlug; varekoeien e.a. 26 f 300
400, matig; vette koeien 900, pinken 105,
f 200275, matig; graskalveren 73 f 90150,
matig; nuchtere slachtkalveren 27, vette
schapen 350, weideschapen 350-f 5070, ma
tig; zeugen 1, mestvarkens 78, bïggen 333,
matig; paarden 28 f 200900, matig; veulens
14 f 150350, matig; bokken en geiten 68,
matig.
LEIDEN. Kaasmarkt. Goudsche kaas le
soort f 1.311.40, idem 2e soort f 1.301
Leidsche kaas f 1.271.30. Aantal partijen
71, matig.
IJMUIDEN, 2 Oct. De stoomtreilers be-
somden heden f 42.480; kustvissdhers, IJM
231 f 35, 310 f 88, 239 f 74, 318 f 70. 344 f 360,
162 f 194, 241 f 138, 207 f 72. 237 f 61, 264
f 44, 205 f 515, 214 f 4726, 250 f 420. Kw 109
f 495, 160 f 291. 34 f 402, 125 f 195, 190 f 197,
199 f 324, 100 f 291. Hd 131 f 244 220 f 75,
64 f 418. We 116 f 37. Uk 47 f 140, 7 f 84,
94 f 87, 119 f 92, 66 f 93, 163 f 39, 114 f 44,
174 f 121, 169 f 86, 143 f 387, 85 f 142, 69 f 210,
72 f 316. Er werden aangevoerd 6200 kisten
versche haring en 1000 kisten versche visch;
de prijzen van de haring varieerden van
f 8.303.60; weiting geknipt f 149.50; wei-
ting dicht f 93.40.
Waar bevinden zich onze
zeeschepen?
Aert van der Neer v A'dam n B. Aires 1
te Santos; Castor 29 v Paramaribo te Balti
more; Cleodora 1 v Haifa te Port Said; Frans
Hals 30 v Victoria te Portland: Gerard Dou
3 v R'dam n Java via Southampton; Jan
Steen v Londen n Vancouver p 30 Cristo
bal; Larenberg 3 v R'dam n Bombay via
Antwerpen; Loppersum 3 v Galveston te
Londen verw.; Malvina 28 v Abadan n
Colombo; Noord-Brabant v Vancouver n
East Londen v Port Elisabeth: Pieter de
Hoogh v R'dam n Calcutta te Madras; Rand-
fontein v A'dam n O.-Afrika 1 v Aden; Stad
Schiedam 2 mm v Hamburg te R'dam n Port
Said; Saparoea 1 v A'dam te Batavia; Straat
Malakka v Santos n Adelaide 1 v Port-
Elisabeth; Sandenburgh 1 v Boulogne te
Rouaan; Tjibadak 1 v Batavia te Soerabaja;
Tjisadane 30 v Batavia te Manilla: v Heutsz
1 v Penamg n Singapore; Volendam 3 V
Brisbane te R'dam; Zonnewijk v R'dam n
Australië 30 te Aden; Tawali 30 v San
Francisco n O.-Azië; Bengkalis 2 v A'dam
n Java 3 te Antwerpen; Boissevain 3 te Port
Said (uitr.); Hermes 2 v Gibraltar n Algiers;
v Ostade 1 v Trinidad n A'dam; Cottica 2
v Paramaribo n Trinidad; Alphard v R'dam
n B. Aires- 2 v Lissabon; Sloterdijk (uitr)
p 2 (11.30 nm) Ouessant; Tosari 30 v San
Francisco, wordt 26 Oct. te Saigon verw.;
Westerdam v New York n R'dam, wordt 4
Oct. (5 vm) te Hoek v Holland verw.; Stad
Haarlem v Bagnali n Huelva 1 v Oran; The-
misto v R'dam n Madras 2 v Karachi; v d
Helst 30 v R'dam te Hongkong.
Amsterdamscli Beursoverzicht
In sommige gevallen werden vrij groote
verliezen geleden. Koninklijken, alsmede de
claims, moesten zich een vrij belangrijk ver
lies getroosten.
De industneaandeelen waren verdeeld. De
Philips-aandeelen waren iets hooger, doch
Unilever en Calvé wederom wat luier. Ver
scheidene minder courante soorten kwamen
op een lager peil en enkele specialiteiten
waren zelfs vrij belangrijk lager.
De banfcaandeelen waren bij geringe om
zetten meerendeels wat zwakker. De scheep
vaartmarkt gaf ook slechts geringe affaire
te zien. De toonaangevende aandeelen "wer
den behoudens enkele uitzonderingen be
neden de vorige prijzen afgedaa^. Ook voor
de diverse cultuur-aandeelen bestond aanbod.
Van de suikerfondsen waren HVA gevoe
lig lager. De tabakken gingen eveneens een
paar punten naar beneden, en in de rubber-
rubriek verloren Amsterdam Rubber een
viertal punten, terwijl ook eenige minder
courante soorten zwakker in de markt lagen.
67. Wel toen nij aaai aai .aam zo zag
nangen, herinnerde de schimmel zich op
eens. hoe hij vroeger in 't paardenspel on
der een hoepel door had moeten draven;
de meneer, die op zijn rug zat, sprong daar
dan doorheen, zomaar onder het draven door.
Hij dacht nu, dat mijnheer Pimpelmans óók
zoiets van plan was en besloot te laten zien,
dat hij wist hoe het behoorde.
sjo .voi ut aamuop. een sprong, en net
paard scheerde rakelings onder het raam
door. Nu, daar had mijnheer Pimpelmans i
helemaal niet op gerekend; hij kwakte niet i
onzacht tegen het bengelende ding aan en
greep er zich aan vast om niet te vallen.
Daar hing hij, zwevende tussen hemel en
aarde, terwijl de schimmel verder draafde.
Wat de Radio morgen brengt
- Programma voor Hilversum I (301 m).
VARA. 7.00 Nieuws; 7.15 Gymn.; 8.00
Nieuws; 8.15 Gram.; VPRO. 10.00 Morgen
wijding; VARA. 10.20 Piano; 10.45 Voor
arbeiders 12.00 Eddy Walis; 12.35 Jan Cor-
duwener; 13.00 Ned. Strijdkr.; 13.40 Mimosa-
Orkest; 14.00 Ghopin; 14.30 Sport; 14.45 Ra
dio Bhüh. Orkest; 16.30 Men vraagt en wij
draaien; 17.00 A.J.C. 17.30 Volksmuziek uit
Zweden; 18.00 Nieuws; 18.30 Ned. Strijdkr.;
19.00 Ned. Kamerkoor: VPRO. 19.30 Jeugd
uitzending; 20.00 Nieuws; VARA. 20.20 Vau
deville-Orkest; 21.15 Warschau 1944, Klank
beeld; 21.35 Gevarieerd Frogr.; 22.45 Wim
Kan; 23.00 Nieuws; 23.15 Gram. 24.00 Slui
ting.
Programma voor Hilversum II (415 m).
KRO. 7.00 Nieuws; 7.15 Gymn.; 8.00
Nieuws: 8.15 Gram.; 9.50 Str ijken sembles;
10.15 Brahms; 11.00 Ziekenbezoek; 12.03 Viool
en piano; 12.30 Klaas van Beeck; 13.00
Nieuws; 13.15 Ned. Radio Kwintet; 14.00
Nieuwe platen uit Amerika; 15.00 Kinder
land; 16.00 Kwartet Mozart; 16.30 Causerie;
17.15 Jonge Kunstenaars; 18.00 Ensemble;
19.00 Nieuws; 19.15 Inwijding Doodencel;
19.35 Pater de Greeve; 20.00 Nieuws; 20.40
Pa Pinkelman Xin; 21.00 Potpourri; 22.00
Nieuws; 22.35 Avondgebed; 22.50 Toscandnd
ea het N.B.C. Symph. Orkest; 24.00 Sluiting.
