Een Drie Octoberdag met een natten staart
Dank op 3 October 1574 steeg op naar God
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
4
VRIJDAG 4 OCTOBER 19M
Stadsnieuws
Maar de feeststemming was er
niet minder om
Drie October.
Het was weer als vanouds, de Leidsche
feestdag, alhoewel de echte stemming, zoo
als deze ïm vroeger jaren dezen dag ken
merkte, nog niet voor de volle 100 pet aan
wezig was. Maar toch heeft deze viering
vati Leidens ontzet weer veel van haar
voor-oorlogsch karakter teruggekregen, meer
dan de eerste 3 October na de bevrijding
in 1945.
Men kon weer naar hartelust koopen m
tenten en kraampjes, die vooral in de om
geving van het Schuttersveld hun plaatsen
hadden ingenomen en de „beheerders" heb
ben niet te klagen gehad aan belangstelling,
terwijl ook de café's, restaurants en eet-
winkels goede zaken maakten. En het feest
terrein op het Schuttersveld heeft zoowel
De traditioneele kranslegging bij het
Van der Werff-monument geschiedde dit
jaar voor het eerst door burgemeester
jhr mr F. H. van Kinschot, dien men hier
met zijn echtgenoote en den heer W. van
der Laan voor onzen fotograaf
ziet poseeren.
op den avond van 2 October als gisteren
zijn tienduizenden verslonden. Muzikanten
zag men door de geheele stad en op tal van
plaatsen wisten goochelaars en zij, die
krachttoeren verrichtten, velen tot zliich te
trekken.
Leiden vierde weer zijn Drie Octoberdag.
Een afgezaagde traditie?
O neon, want elk jaar opnieuw genieten
tienduizenden Leidenaars en dorpsbewoners
u'iit den omtrek van de „oude" onderdeelen,
die nimmer op het program ontbreken. De
taptoe aan den vooravond, de Reveille, de
koraalmuziek, de Wijdingsure in de Pieters
kerk, de historische optocht en het vuur
werk behooren nu eenmaal bij den Leid-
schen feestdag en niemand zou al deze pro
grampunten willen missen. Liep het anders,
het zou geen Drie^October geweest zijn. En
wie heeft er niet gesmuld van de hutspot
met klapstuk? Moeder de vrouw had de
vleeschbonnen er voor opgespaard en aard
appelen, peen en uien zijn vrij te koop, dus
ontbrak ook dit gerecht niet op tafel in
iedere Leidsche woning.
De wensch van den voorzitter der Drie
Octobervereeniging, onzen vitalen, grijzen
stadgenoot, den heer W. van der Laan, jaren
geleden reeds geuit, dat jhr. mr F. H. van
Kinschot, eertijds burgemeester van de Vic-
toriestad, nog eens als eerste burger van de
Sleutelstad, het feest zou mogen meemaken,
ging gisteren eveneens in vervulling. Bur
gemeester Van Kinschot, die steeds trouw
werd vergezeld door zijn eveneens reeds po-
pulaitre echtgenoote, vierde, ongedwongen ver
toevend tusschen zijn „onderdanen", het
feest mede. Beiden mochten dan ook her
haaldelijk warme ovaties van het publiek
in ontvangst nemen.
Dit alles gaf glans aan de Drie October-
Viering, meer dan het zonnetje, dat helaas
verstek liet gaan om plaats te maken voor
een forsch regentje, dat 's middags tijdens
den optocht velen deed huiveren, doch in
de avonduren nog milder neerdeelde, zoo
dat het vuurwerk een nat „staartje" kreeg
en het slot van den feestdag letterlijk in
het water viel.
Hanneke en Janneke moesten dan ook
onder moeders parapluie naar huis, maar
dat deed er minder toe, want toen was het
al 4 October op den kalender.
De Taptoe.
Een ditmaal ongeWoon lange stoet van
vereenigingen, padvinders en padvindsters
trok door Leidens straten, welke dezen
avond met de helverlichte étalages een fees-
telijiken aanblik boden. Duizenden waren dan
ook op de been en toen om half acht de
taptoe van de Kaasmarkt vertrok, was er
geen doorkomen meer aan.
Voorafgegaan door het muziekgezelschap
„Werkmans Wilskracht", volgde het bestuur
der 3 Octobervereeniging en daarna kwam
een stoet, welke bijna drie kwartier het oog
gevangen hield. Gymnastiek-, korfbal-,
hockey, e.a. sportvereenigingen. Voorts
buurtvereenigingen, muziekcorpsen en stu
dentencorporaties, alle hel verlicht door de
fakkels, welke werden meegevoerd.
In het v. d. Werffpark hebben de deel
nemers, zooals ieder jaar zich rond het
standbeeld van dezen kloeken Leidenaar
verzameld en onder de tonen van het Dankt,
dankt nu allen God" een oogerublik de na
gedachtenis geëerd van dezen held, die stand
hield tegen een overmachtigen vijand, in een
tijd, die zeer veel overeenkomst vertoont
met hetgeen we nog maar zoo kort zelf heb
ben beleefd.
Met het zangen van het al-oude Wilhelmus
werd deze plechtigheid besloten en vervolg
de de fakkelstoet zijn weg.
Gp het Stadhuis is tijdens het voorbij
trekken van de taptoe het bestuur van de
Octobervereeniging, vergezeld van het Col
legium van Studenten en de V.V.S.L. door
B. en W. ontvangen en heeft de burgemees
ter zich in een korte toespraak tot het be
stuur der 3 Octobervereeniging gericht.
Spr. merkte op, dat dit feest, dat hij nu
voor de eerste maal als burgemeester mocht
meemaken, voor de Sleutelstad van groote
beteekenis is en dat ook ditmaal de ver
wachtingen weer hoog gespannen waren
De burgemeester sprak den wensch uit, dat
het het bestuur nog vele jaren gegeven
mocht zijn deize feestviering te doen slagen
De voorz. van de 3 Octoberver., de heer
W. v. d. Laan, heeft den burgemeester be
antwoord en bracht in herinnering, dat het
8 jaar geleden was, dat het volledig college
van B. en W. op deze wijze het bestuur der
3 Octobervereeniging ontving. Uw sympathie
met het 3 Octoberfeest, aldus spr., doet ons
groot genoegen, niet zoo zeer om de pret,
maar om bij de Leidenaars de herinnering
levendig te houden van wat hier voor eeu
wen is gebeurd.
Kort hierop begaf het gezelschap zich naar
het V. d. Werffpark.
De dag begint met Reveille.
Onder een blauwen hemel werd gister
morgen in alle vroegte het grootste van alle
Leidsche feesten, dat door. eiken Leidenaar
met zooveel vreugde is tegemoet gezien, op
het Stadhuisplein ingeluid met de Reveille,
die door het Leidsche Politie Muziekgezel
schap onder leiding van den oud-directeur,
den heer M. Bolder dijk, vanaf het Balcon
van het Stadhuis werd aangeboden.
Het vroege uur ten spijt waren honderden
getuigen van dezen söberen inzet van dit
herdenkingsfeest.
Daar klonken in den prillen morgen klan
ken, welke ons herinneren aan den heroïken
strijd, die onze koene voorouders gestreden
hebben tot behoud van onze nationale vrij
heid en volksbestaan. Het waren eenvoudige
liederen, die immer graag door de toehoor
ders worden meegezongen en zoo was dit
een waardig begin van een dag, waarop
uitbundige vreugde en wijdingsvolle bezin
ning elkaar afwisselden. Alhoewel nieuwe,
frissche ideeën de burgerij vele verrassin
gen brengen, zal de handhaving van deze
traditie door ieder op prijs worden gesteld.
De koraal-muziek.
Drie October, 8 uur, dat beteekent, dat
duizenden Leidenaars zich haar het Van der
Werffpark begeven en daar geschaard rond
het standbeeld van den grootsten Stadsbe
stuurder uit de 16e eeuw, den man, die zijn
leven veil had voor zijn medeburgers,
koraal-muziek ten gehoore brengen.
Ook ddt jaar was zoowel de deelname van
de zangers (essen) als van het publiek en
autoriteiten zeer groot.
Spontaan klonk de zang o.l.v. den heer
Het ging om de vrijheid van
geloof en belijden
Natuurlijk werd ook in de (overvolle) Pie
terskerk weer de plechtige herdenkingsure
gehouden waarbij met tal van autoriteiten
ook het gemeentebestuur en de leden van
den vroegeren noodgemeenteraad van Alk
maar tegenwoordig waren.
De dienst werd aangevangen met den
psalm, dien onze voorvaderen na de uitred1-
ding in dezelfde kerk zongen:
,,lk zal met al mijn hart den Heer
blijmoedig geven lof en eer!
Mijn tong zal mijn gemoed verzeilen
en al Uw wonderen vertellen."
Het is volkomen terecht, dat men drie
October Leiden's grooten feestdag noemt,
aldus begon ds M. W. J. Geursen zijn her
denkingsrede.
De vlaggen uit! Leiden was bevrijd! En
de uitgeteerde stakkers op de kaden be
groetten met gejuich de Prinsentroepen. Men
wist niet, hoe dankbaar men moest zijn
jegens God, die boven bidden en denken
redding had gebracht. Het is met groot
enthousiasme, dat wij gehoor geven aan het
besluit van de vroedschap om jaarlijks deze
bevrijding te gedenken in de kerk, waar
men in 1574 om den kansel geschaard, dankte
voor de wonderbaarlijke verlossing. Juist,
nu wij de macht van een totalitairen staat
aan den lijve hebben ondervonden.
Zou Leiden zijn gevallen, dan zou zeker
de kans op onafhankelijkheid zijn verkeken
en het ontzet van onze goede stad beteekende
militair, politiek en geestelijk een keerpunt
in onze historie.
De weinig leidinggevende figuren stimu
leerden de burgerij om geen compromis met
den vijand te sluiten. Het waren slechts wei
nigen, die begrepen, dat we op een breuk-
rand van onze historie waren, dat het ging
om de vrijheid van geloof en belijden. Achter
dat alles heeft ons nageslacht te zien den
persoon van Willem van Oranje, de alles-
beheersohende figuur, die met zijn begees
terend woord het volk moed insprak.
Oranje en heel weinig geesten met hem
hebben den zin van de geschiedenis door
zien. Buiten de omsingelde wallen van
Leiden streden zij, op dat het Woord van
God ruimte zou krijgen en zij hebben ge
luisterd naar de boodschap van omhoog, die
hen heeft gemaand door te zetten tegen
alle zichtbare successen van den overwel
diger.
God buigt zich over deze wereld, opdat
zij Zijn vrede grijpen zou. Wie Hem waar
achtig ziet, kent zijn bedoelingen en aan
schouwt de keerpunten in de geschiedenis
van zijn volk, dat im Hem een nieuwen tijd
ziet opengaan. Ook wij staan op een ken
tering, nu machteloosheid de leiders dezer
wereld heeft bevangen.
Eenmaal werd een conglomeraat van
venijnige geuzen samengebonden om dat
Woord. Zij hebben niet de menschelijke mo
gelijkheden gekozen, maar gehoor gegeven
aan het spreken van den Heer, die gees
telijke fundamenten geeft aan een volk dat
Hem belijdt. De openheid, die wij ten aan
zien van de boodschap der Kerk moeten
koesteren, zal ons geven den rechten kijk
fijn aafu ge opname >an een d i p. a
wagens van den optocht, welke ook nu
weer het hoogtepunt an Drie October
dag was.
Leo J. Men®, met begeleiding van de Chr.
muzdekvereeniging „Athalia" op. Het was
voor den dirigent geen gemakkelijke taak
den zang altijd even regelmatig te laten
weerklinken. .Een heel aardig moment was,
toen de heer J. J. v. Biemen namens de
zangers( essen.) jhr v. Kinschot toesprak en
hem verzocht een krans in de Leidsche
kleuren aan het standbeeld te willen beves
tigen. De burgemeester voldeed hieraan met
een toepasselijk woord, waarna het aloude
Wilhelmus werd aangeheven.
DE BURGEMEESTER WIL HARING
EN KUIT HEBBEN.
De traditioneele uitdeeling van haring en
wittebrood was ook nu weer in bet feest
programma opgenomen. Reeds vroeg in den
morgen stond een lange rij „hongerigen" in
de Mandemafcersteeg te wachten op het
oogenblik, dat de uitreik^ een aanvang
zou nemen.
Een groot gezelschap, w.o. de burgemees
ter, vergezeld van zijn echtgenoote, de wet
houders, het bestuur der 3 Octobervereeni
ging, de garnizoenscommandant maj. De-
schrevel, oud-burg. v. d. Sande Bakbuyzen
hadden zich in het Waaggebouw verzameld.
Zooals gebruikelijk heeft de burgemeester
de eerste wittebrooden en haring uitgereikt,
waarbij tot groote hilariteit van de toeschou
wers enkele tientallen camera's op hem ge
richt werden.
Nog erger werd het, toen de burgemeester
zelf aanstalte maakte om een haring in het
keelgat te doen glijden.
Mevr. v. Kinschot knoopte onder d'it alles
met een eenvoudige burgervrouw een ge
sprek aan en liet zich uitvoerig inlichten
over het schoonmaken van haring.
De Optocht.
We weten, dat het bestuur van de 3 Oct.-
vereeniging dit jaar geen gemakkelijke taak
had, wat den optocht betreft. Steeds een ge
schikt onderwerp te vinden valt niet mee,
doch wanneer dan het gekozen onderwerp
toah niet kan doorgaan, omdat er geen nieu
we costumes gemaakt kunnen worden, wordt
het nog lastiger. Dat het bestuur er niette
min toch in is geslaagd iets aantrekkelijks te
brengen, is zijn groote verdienste.
Engeland en Nederland zijn in den loop der
eeuwen meermalen door de koninklijke fa
milies met elkaar in contact geweest. Zelfs
op de problematiek van dezen turbulenten
tijd, aldus besloot dT Geursen.
Na het gebed klonken wederom de tonen
van het Wilhelmus, het lied uit overoude
tijden, dat toch ailtijd weer nieuw is, door
de gewelven van deze majestueuze kathe
draal.
De koraalmuziek deed vele Leidenaars
burgemeester
heeft Willem III op den Engelschen troon
gezeten. Zoover had Karei II, wiens vertrek
naar zijn land na een tijd van ballingschap
in Breda werd uitgebeeld, het niet gebracht,
maar niettemin had deze gebeurtenis een
versterking der vriendschapsbetrekkingen
tengevolge. De costumes en uitbeelding van
dit stuk historie mogen zeker geslaagd
fceeten.
En de rest? We hebben ons licht hier en
daar eeos opgestoken. „Die optocht was
kort," zei de een en een ander1 was het er
mee eens, maar wilde bij het kort ook het
woord mooi noemen. Tenminste voor wat
het eerste gedeelte van den optocht betreft,
want daarna deed Pluvius zich zoo hevig
gelden, dat de boel letterlijk in de soep
viel. Een meneer had kennelijk last van zijn
snor, die inplaats van op zijn bovenlip, be
denkelijk 'dicht zijn onderlip naderde. Waar
schijnlijk had hij liever een stukje kauw-
gummi gehad. En dan de costumes, die bij
de oorspronkelijke kleuren ook nog diverse
niet oorspronkelijke neven tintjes gingen
aannemen. Het valt des te meer van de klets
natte deelnemers te bewonderen, dat de
vastgestelde route kon worden afgewerkt en
de stemming goed bleef!
Het groot bloemencorso mooht er zijn. De
praalwagen van de 3 Oct.-ver, waarop de
bloemenkoningin, omgeven door bloemen-
feeën, zetelde, was een pronkstukje, hoewel
de damesgymnastiekver. „Brunhilde" ook
zeer goed voor den dag 'kwam.
In de reclame-afdeeling was de groep van
de „Nieuwe Leidsche Courant" de
attractie; algemeen hoorde men stemmen van
bewondering. Zij verwierf dan ook den eer
sten prijs. De ontwerper, de heer C. J. v.
Hoorn, Kamerlingh Onneslaan 20 en de fa.
J. Buurman 2n., Utrechtsche Jaagpad, die
de bloemversiering verzorgde, hadden eer
van hun werk. Terwijl het nieuwste model
Chevrolet van de fa. Gebr. v. Ulden veler
bewondering afdwong.
Een ongekend aantal mensohen hebben dezen
optocht bewonderd. Wel dreigde de belang
stelling vanwege den regen even te verflau
wen, maar dit duurde maar even. Een woord
van erkentelijkheid voor de organisatoren
van den optocht is hier zeker op zijn plaats.
Het kinderfeest.
Op 4 punten iin de stad was het feest voor
de kinderen. Groot was het enthousiasme
onder kleuters en ook ouderen om hetgeen
die altijd weer ondeugende Jan Klaasen aan
streken uithaalde. Een zeer geslaagd pro
grammapunt I
Leidsche Chr. Oranjevereeniging.
De Leidsche Christelijke Oranjevereeniging
hield haar jaarlijksohen Drie-Octoberavond
in ..Prediker". De leden hebben zich niet
onbetuigd gelaten, want de zaal was tot de
laatste plaats bezet. Na de opening hield
de voorzitter, mr dr N. G. Geelkerken, een
feesttoespraak. waarin hij de aanwezigen
wees op de beteekenis van het historisch
gebeuren in 1574 Het verdere gedeelte van
den avo^d werd in gezellige stemming door
gebracht. Een aantal historische films werd
vertoond, terwijl de familie Goud uit Kat-
Lichtboei met geheime spring
lading ontploft
Ongeluk op een scheepswerf te Oude
Wetering
Woensdag is op de scheepswerf van Dam
en Zn te Oude Wetering 'n lichtboei ontploft,
welke vermoedelijk'n geheime springstof be
vatte, welke door de Duitschers hierin was
aangebracht. De heer van Dam was bezag
met het verrichten van herstelwerkzaam
heden aan den boei, dien de Duitschers had
den gebruikt, waarbij hij met een hamer
bezig was het scherm recht te maken. Plot
seling deed zich een hevige explosie voor
en de heer van Dam werd ca 10 m de lucht
ingeslingerd. Dr Musikes uit Roelof arends
veen constateerde inwendige kneuzingen,
terwijl het slachtoffer verwondingen aan
hoofd en armen opliep.
MEESTERCONCERTEN TE LEIDEN
Evenals het vorige jaar zal ook thans weer
onder de auspiciën van de Nederl. Concert
directie J. Beek, Den Haag een serie van
vier Meesterconcerten in de groote Stads
gehoorzaal worden georganiseerd.
Deze serie zal Dinsdag 22 October geopend
worden door een Chopin-recital van den
vermaarden Poolschen pianist Stefan Aske-
nase, die nog onlangs in het Concertgebouw
te Amsterdam en in Diligentia te Den Haag
triomfen vierde.
Woensdag 20 November volgt er een lie-
derenavond van Jo Vincent en Dinsdag 7 Ja
nuari geeft Nicolai Orloff een piano-avond.
Het is op veler verzoek, dat Orloff zich ook
dezen winter nog eens te Leiden zal doen
hooren. Een piano-recital door Jan Smeter-
lin op Dinsdag 11 Maart zal deze serie be
sluiten.
Wie kregen de prijzen?
De prijswinnaars van het Bloemen
corso waren: le prijs Damesgymnastiek
ver. „Brunthilde"; 2e prijs Bruidsstoet,
voorgesteld door de familie Pauw-, 3e
prijs Buurtver. „De Professorenwijk";
4e prijs Buurtver. Tuinstadwijk en de
tuinver. „Floralia". Eervolle vermel
ding de vereeniging van Leidsche klein
handelaren in bloemen en planten.
Afd. Reclame: „le prijs Reclamegroep
van de Nieuwe Leidsche Courant, 2e
prijs N.V. „Het Motorhuis"; 3e prijs fa
Gebr. v. d. Meer.
inkomen rondom het standbeeld van
der Werff.
HOOGHEEMRAADSCHAP „RIJNLAND"
In een te Leiden gehouden vereenagde
vergadering van het hoogheemraadschap van
Rijnland, werd mededeeling gedaan van de
herbenoeming van den heer Ch. M. Rein-
ders F olm er en van de benoeming van mr
S. Naayen als hoogheemraden, die beiden
wei'den beëedigd.
Mededeeling werd gedaan, dat de minister
van Openbare Werken en Wederopbouw op
grond van het Zuiveringsbesluit 1945 ontslag
heeft verleend aan W J. Jochems als hoofd
ingeland van Rijnland.
Besloten werd tot het toekennen van de
z.g. overbruggingstoelage aan het personeel
en tot het nemen van enkele andere maat
regelen overeenkomstig het Kon. Besluit
van 15 Januari 1946 St.bl. G 13. Voorts wer
den nog eenige puntert van ondergeschikten
aard behandeld.
HOE LEIDEN IN SEPTEMBER SPAARDE.
Bij de Leidsche Spaarbank is gedurende
de maand September ingelegd f 378.388.53 en
terugbetaald f 340.918.39; ingeschreven zijn
203 nieuwe inleggers, terwijl 98 boekjes ge
heel werden uitbetaald.
Het tegoed der 24.460 inleggers, hieronder
begrepen 1.245 deelnemers aan den afhaal -
dienst, bedroeg einde September 1946
f 14.313 684.83. Door den afhaaldienst is in
deze maand f 15.972.25 ontvangen in 5315
posten. Op de scholen werd gespaard f 198.25
DISTRIBUTIE VAR IA.
Morgen kunnen zij. wier achternaam
begint met de letters J vanaf Jo t/m. einde
J en K t/m. Ka hun levensmiddelen- en
tabak-, versnapering- en gecombineerde
kaarten halen.
wijk op verdienstelijke wijze voor een
muzikale noot zorg heeft gedragen.
Het Avondfeest.
Voor den cabaret-avond toonden zooveel
Leidenaars belangstelling, dat deze twee
maal moest worden gegeven, om 5 en om
8 uur. Het programma, bestaande uit schets
jes, liedjes en praatjes, werd vlot afgewerkt
en viel bij de aanwezigen zeer in den
smaak. Vooral Koos Speenhoff had contact
met de zaal en ontving telkens een -dank
baar applaus.
Het vuurwerk.
Ondanks regen en modder hebben giste-
ien duizenden zich naar het Schuttersveld
begeven om het feestvuurwerk te zien Ook
de Maredijk was ditmaal weer „zwart van
de menschen" en men kon letterlijk „over
de hoofden" loopen. Gelukkig was het om
elf uur droog en zoo konden de vuurpijlen
en vuurballen de lucht in. De stukken deden
het wonder boven wonder zeer goed en
menig „ach en oh" klonk uit de menschen-
massa op.
Vooral de Zeehond en het Ghineesch Tem
pelornament, de waterval en het slotdécor
waren de hoogtepunten en vormden een
mooi besluit der „waterachtige" 3 October-
fees-tviering.
