Jlicuuic £eïhs(tfc (ïjruranf
Tusschen de roode mutsen van de Airbornes
Volgend jaar geven we 2 milliard meer uit
dan we ontvangen
IDist TJ
DE SITUATIE
BLIJFT MOEILIJK
WOENSDAG IS SEPTEMBER 194*
Se Serie, Se Jaargang vanaf T Mei 1945, No. 437
Abonnemen tsprij zen
0.26 per week
1:10 per maand
0.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
(bij betaling p. kwit.
verh. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
«Jtantuastidj is qfjcblcufit
myn Ijerl in teqfjenspoet"
DE SLAG OM ARNHEM HERDACHT.
En de restanten van hun held-
haftigen strijd
(Speciale N.L,C.-reportage.)
De mensdh-en, die over enkele weken,
maanden en jaren op de groote vlakte voor
het hotel Hartenstein in Oostenrijk zullen
komen, begrijpen wellicht de beteekenis van
den dag van gisteren beter, dan de honder
den. die getuige geweest zijn van de inhul
diging van het monument voor den strijd
ergste was de vruchteloosheid van den
strijd. De dominee had er druk werk met
het troosten der stervenden. En een chaos
dat het hier toen was. Hij kende dien niet
terug in dit Hartenstein, nieuw bepleisterd
en gerepareerd, deze huizen, geschilderd en
gedaakt weer, alleen de boo men bleven
dezelfde. „Kijk es naar de stammen', hoeveel
splinters daar afgeslagen zijn. Die werden
door salvo's van allerlei aard gestriemd,"
zei hij.
(Voor vervolg zie Pag. 2)
Koningin huldigt slachtoffers
van Woestehoeve
Gisteren, op weg van het Loo naar
Arnhem, stopte de auto van H. M. de
Koningin op de Woestehoeve. Daar zijn in
het najaar van 1944 honderden onschuldi-
gen doodgeschoten als represaille voor
dien aanslag op Rauter.
De Koningin begaf zich naar het een
voudige monument, dat op de plaats van
den moord is opgericht en legde er een
door Haar zelf vervaardigden krans neer.
In 1947 nieuwe regeling voor
kerkdienst-zendtijd
Niet-I.K.O.R.-groep kreeg eerste half jaar
geen kans
Op vragen van het Tweede Kamerlid Van
Walsum betreffende het verdoelen van den
zendtijd voor de kerkdiensten in gelijke doe
len ten gunste van de I.K.O.R. (Interkerkelijk
Overleg in Radio-aangelegenheden) en de
niet-I.K.O.R.-groep heeft min. Gielen ge
antwoord, dat de vertegenwoordigers dier
partijen niet tot overeenstemming over een
andere regeling zijn gekomen. Daarna heeft
de min. het voorstel tot een gelijke verdee
ling voor de rest van 1946, welk voorstel
door den radio-raad reeds aan zijn ambts
voorganger was gedaan, aanvaard, mede op
grond van het fedt, dat de niet-I.K.O.R.-
groep tot 18 Aug. 1946, op een enkele uit
zondering na, geen kerkdiensten heeft kun
nen uitzenden De Radioraad is uitgenoodigd
voor 1947 een nieuwe regeling te ontwerpen.
De min. deelde mede, dat de kerken, aan
gesloten bij het I.K.O.R. 2.912.576 leden heb
ben en de niet-I.K.O.R.-groep 697.000 leden.
WITBOEK M. G. BIJNA VOLTOOID.
Daar het Witboek Militair Gezag bijna is
voltooid, zal het Bureau Geschiedschrijving
M. G., dat dit witboek heeft bewerkt, begin
Ootober. worden geliquideerd.
COMM.-GEN. IN BATAVIA
AANGEKOMEN
Te 16.32 u. pl. tijd is otp het vliegveld
Kemajoran te Batavia de Commissie-Gene
raal voor Nedenlandsoh-Indië aangekomen.
De leden der commissie werden welkom ge
il ee ten door dr Van Mook, mr P. J. Iden-
burg, den graaf van Bylandt, den Br. con
sul-gen. Gilbert Mackereth, den Amerik.
consul-gen. Walter Foofce, den Franschen
vice-consul den lieer Alby, gen. Eric Man-
sergh, den heer Buurman van Vreeden, vice-
adm. Binke en een aantal andere hooge
officieren.
Zie ze eens marcheeren, de kranige Airborns, zooals zij gisteren naar Arnhem trokken
om de spannende uren van twee jaar geleden te gedenken. Helaas misten zij
velen van him mdestritfders
der Airborne-divisde in September 1944. Zij,
rullen denken, als zij die eenvoudige bak-
steenen zuil op haar watten hardsteenen voet
zien met de figuren van soldaten, vliegtui
gen, bommen en kanonnen erop,: „Hier is
het dus geweest. Hier vochten ze verbeten,
die Engels che soldaten en in die huizen
rondom, waar nu plekken van nieuwe dak
pannen en steenen vertellen van pas her
stel, zaten ze met de bewoners van Ooster
beek, deelden met hen water, sigaretten en
gevaren en daar in Hartenstein zetelde gene
raal Urquhard's staf".
Gisteren, tusschen al die menschen, nabe
staanden van gevallenen, oorlogsinvaliden,
de roode baretten der Airbornes en het grijs
van onze eigen luchtstrijdkrachten, het wit,
en blauw van de uniformen der uit Enge
land overgekomen vrouwelijke hulpcorpsen,
drong dat allemaal niet tot ons door.
Even werden we het ons bewust, toen we,
gezeten op de tromp van een stuk afweer
geschut, dat hier staat, op deze grasvlakte,
waarin veel zandplekken nog herinneren aan
de loopgraven, Rev. Pare spraken. Een
echte Engelsche dominee. Hij droeg een grijs
pak, een witte boord en een zwarte bef. Die
twee laatste attributen stempelen hem tot
.padre". Gisterenmorgen was hij een van
Rev. Harlow's assistenten bij den indruk-'
wekkenden AngLicaanschen rouwdienst op
het kerkhof te Wolfheze. Hij had daar recht
op, want hij zag in 1944 Arnhem voor het
eerst, als „Gliderpilot", 'bestuurder van een
zweefvliegtuig. Merkwaardige combinatie
voor een dominee. Over zijn ervaringen ver
telt hij niet veel. 't Was erg genoeg en 't
Incident tusschen Amerik.
en Russen in Berlijn
Sowjet-provoost-generaal biedt
excuses aan.
Vijf, met stenguns gewapende soldaten van
het Róode Leger, onder leiding van Lt. Mo-
rosof, vielen den Amerikaanschen politiepost
bij Tempelhof aan. Zij eischten de uitleve
ring van „twee verraders van de Sowjets",
een man, naar het heette van Poolsche af
komst, en zijn vrouw, een Oekrainsche, die
ter ondervraging naar de politiepost waren
overgebracht. Toen Morosof werd gezegd,
dat het verzoek den officieelen weg moest
volgen, gaf hij zijn mannen het bevel, de ge
vangenen met geweld te verwijderen. Op het
oogenblik, dat de Russen het^vuur op het
gebouw zouden openen, was het Amerikaan-
sche vliegende eskader «gearriveerd, dat de
plannen wist te verijdelen. De Sowjet pro
voost-generaal heeft zijn excuses over het
gebeurde aangeboden. De vrouw is uitgele
verd, doch de man wordt nog door de Ame
rikanen vastgehouden, omdat omtrent zijn
nationaliteit nog „aanzienlijke twijfel" be
staat. In de Amerikaansche zone zullen geen
kranten meer verschijnen, welke door de
Russische censuur goedgekeurd zijn.
Snoep niet van den bon
Naar de Nieuwe Leidsche Crt.
verneemt, zijn de geruchten onjuist, dat de
snoep van de bon zou komen. Dit zou, met
het oog op de huidige suikerpositie, ongqg
wenscht worden geacht, omdat het gevaar
zou bestaan, dat de suiker, bestemd voor de
snoepfabricage, in den zwarten handel zou
verdwijnen. 9
Krijgen „Lloyd" en „Nederland"
eigen luchtlijn op Indië?
Onderhandelingen met de K.L.M, zijn
mislukt.
De besprekingen te Batavia tusschen de
K.L.M. eenerzijds en den .R'diamsohen Lloyd"
en „Mij. Nederland" ander2ijds, met het
doel het vervoer tusschen Nederland en
Ned.-Indië te coördineeren, zijn mislukt.
Thans zijn de beide scheepvaart-mij en in
onderhand eliimg met de Regeering over de
mogelijkheid van het openen van een eigen
luchtlijn, welke door vier Constellation-
vliegtuigen onderhouden zal worden.
MISSIE-KOETS BRACHT BEZOEK AAN
SOEKARNO
Naar het republikeinsche persbureau „An-
tara" meldt, heeft de Nederlandsche delega
tie, onder leiding van dr J. Koets, gisteren
te Ma lang een bezoek gebracht aan Soe-
karao.
Het onderhoud, dat geen politiek karakter
gedragen zou hebben, duurde een half uur.
Harder werken en meer spa
ren de eenige oplossing
De minister van Financien heeft aan de
Tweede Kamer de Rijks begrooting 1947 aan
geboden
Alhoewel de uitgaven ruim l1/* mil
liard lager geraamd worden dan over 1946,
is toch dank zij o.m. een vermindering
aan inkomsten van ongeveer 500 mil
lioen het nadeelig saldo bijna 2 mil
liard.
De minister erkent dat, ofschoon ontegen
zeglijk de economische toestand van ons land
in 1946 is verbeterd, de verwachtingen om
trent het tempo van het economisch her
stel niet ten volle in vervulling zijn gegaan.
Dit geldt vooral t.o.v. het herstel en de uit
breiding van het productie-apparaat, alsmede
t.o.v. het met dit apparaat bereikte produc
tie-volume.
Hiervoor zijn tweeërlei oorzaken aan te
wijzen:
le. Oorzaken, die niet of nauwelijks door het
Nederlandsche volk en zijn regeeriing kon
den worden beïnvloed, n.l. de import van
investeeringsgoederen, grondstoffen en
halffabrikaten:
2e. oorzaken, die het Nederlandsche volk
wel kan beïnvloeden, zooals het nog
steeds te lage peil der arbeidsproductivi
teit en de besparingen die nog niet den
voor een regelmatig herstel noodzakelijken
omvang hebben aangenömen.
Een algemeene verbetering van den econo-
mischen toestand zal slechts kunnen worden
bereikt, wanneer:
a. De arbeidsproductiviteit wordt opgevoerd
tot een peil, hetwelk dat van voor den
oorlog benadert en waardoor 't nationaal
product wordt opgevoerd;
b. bet kwantum voor export geschikte goe
deren kan worden opgevoerd;
C. de consumptie desondanks beperkt blijft,
waardoor de besparingen toenemen;
d. de Regeeringsuitgaven, welke door de bij
zondere tijdsomstandigheden noodzakelijk
zijn, binnen rationeele grenzen blijven en
zoo snel als de omstandigheden dit toe
laten worden geliquideerd;
e. en ook t.a.v. de overige Regeeringsuitga
ven de vereischte rationalisatie en effi
ciëntie worden bereikt, aldus de minister.
(Vervolg op pag. 3).
EERSTE KAMER.
Het ontwerp tot wijziging van het besluit
Buitengewone Rechtspleging om aan de
raadsleden van politieke delinquenten uit
's Rijks kas een bescheiden toelage te kun
nen verstrekken, werd gisteren door de
Eerste Kamer z.h.s. aangenomen.
Ook de ontwerpen inzake zuivering van de
Ned. Riddeorden en tot wijziging van de
Hooger Onderwijswet om de mogelijkheid te
openen Colleges van Curatoren der univer
siteiten niet uit 5, maar uit 7 personen te
doen bestaan, werden na debat aangenomen.
DAT behalve de beide piloten A. v. Oor
schot en J. J. Abspoel. ook de K.L.M.-ge-
zagvoerder J. C. Pool, wegens zijn grooten
moed in de Meidagen van 1940 door H.M. de
Koningin met het Vliegerkruis is onderschei
den.
DAT de bekende K.L.M.--piloot J. J. Hon-
dong is aangesteld als inspecteur van het
vliegbedrijf voor alg. inspectie-aangelegen
heden bij de K.L.M.
DAT de R'damsche rechtbank gisteren te
gen den 21-j. J. S., den 20-j. A. den H. en
den 34-j. Cl. H., elk 10 jaar eischte, wegens
poging tot doodslag van den gymnastiek-
onderwijzer P. de J., uit Lekkerkerk.
DAT in de St. C'rt. van 17 Sept. een be
schikking voorkomt, "Waarbij de maximum
prijzen voor metalen huishoudelijke artikelen
zijn vastgesteld.
DAT aan de Tweede Kamer ter vertrou
welijke kennisneming de notawisseling be
treffende het handelsaccoord tusschen Ned.
en Tsjecho-Slowakije is toegezonden.
DAT de circulatie van nieuwe bankbiljetten
bij de Ned. Bank deze week is gedaald met
f 8 millioen en thans f 2495 millioen bedraagt.
DAT benoemd zijn tot ridder in de Orde
van den Ned. Leeuw: mevr. A. E. J. de
Vries-Bruins, lid D.B. der Ned. Centr. Ver.
tot bestrijding der tuberculose, te 's-Hage en
P. Hiemstra, oud-voorz. van den Ned. Bond
van arbeiders in het landbouwbedrijf etc.,
te Bilthoven.
DAT met de leiding van het Centr. Bur.
vergoeding militaire vorderingen van het
Dep. van Financiën belast is de hoofdinspec
teur van 's Rijks belastingen J. J. de Vries.
DAT de. directie Econ. Zaken van het Dep.
.van Buitenl. Zaken, Plein 23, Den Haag, op
schriftelijke aanvraag inlichtingen verschaft
over de restitutie van Ned, particuliere
eigendomjnen m Japan.
DAT van 25 t/m 29 Sept. te Cuyk a. d.
Maar een tentoonstelling zal worden gehou
den van handel, industrie en ambacht voor
het geheele land van Cuyk.
DAT pater Andreas van den Bronk be
noemd is tot bisschop van Tentiri (Egypte).
DAT 3 jaar geleden de 70-j. B. uit Losser
in den Dinkel verdronk en thans, in ver
band met zekere uitlatingen bij een twist,
zijn zoon en schoondochter, al-smede zijn
kleinzoon zijn gearresteerd.
DAT de vierde wethouderszetei te Breda
voorioopig onbezet blijft daar K.V.P. zoowel
als P.v.d.A. op haar stuk blijven staan.
Prompt op tijd is de nieuwe staatsbegroo-
tiing door den minister van Financiën bij "da
Tweede Kamer ingediend. Als zoodanig kan
men spreken van den terugkeer eener nor
male verhouding.
Slaat men echter een blik op de cijfers
der thans ingediende Millioenennota, dan
constateert men ocimiddelllijk hoe ver wij
nog van normale verhoudingen lai de staats
financiën verwijderd zijn.
Een tekort van bijna f 2 milliard op den
buitengewonen dienst geeft duidelijk aan
hoe moeilijk de situatie nog "is en voor welk
een enorme taak de beheerder van 's lands
schatkist is gesteld.
Gelijk men weet, had de minister van
Financiën reeds eerder in uitzicht gesteld
een belangrijke bezuiniging op de staats
uitgaven. De thans geboden cijfers leeren,
dat tegenover 1946 in 1947 een bedrag van
f 1.393 millioen minder aan uitgaven is be
groot. Nu moet men bij waardeering van
deze bezuiniging er wel mede rekenen, dat
de begrooting van 1946 inmiddels is gewij
zigd door gevoteerde bedragen ten behoeve
van de Mariine, terwijl nog nieuwe wijzi
gingen dezer dagen de Kamer zullen berei
ken. Ten opzichte van de öorspronkelijk in
gediende begrooting 1946 is derhalve de be
reikte bezuiniging op de staatsulitgavèn
minder.
Het verdient de aandacht, dat de midde
len voor 1947 f 726 millioen lager zijn ge
raamd dan over 1946.
Bij de specificatie van de geraamde op
brengst der belastingen valt het op, dat de
Inkomstenbelasting f 230 millioen lager is
geraamd, hetgeen veroorzaakt wordt door
het feit, dat rekening is gehouden met de
gevolgen van de vermogensheffingen. Het
totaal der belastingen is begroot op
f 2205 millioen (1946: f 2206 millioen), waar
bij men echter dient te overwegen, dat het
vorig jaar f 492 millioen zijn opgenomen
voor het inhalen van achterstand in de be
lastingheffing, navorderingen en belasting
over inkomsten van vroegere jaren, welko
eerst in 1946 invorderbaar waren. De in
voerrechten zijn thans opgevoerd met een
opbrengst van f 120 millïtoen (v.j. f 25 mil
lioen), hetgeen den toegenomen import
illustreert.
De opbrengst der bijzondere heffingen zijn
niet ïm de raming der middelen voor 1947
opgenomen en dit tereqht, ^daar deze zal
dienen voor aflossing op de staatsschuld.
(Voor vervolg zie Pag. 2)
„Oranje" en „Indrapoera" mor
gen te R'dam verwacht
Vanochtend liep de „Weltevreden"
daar binnen.
In aansluiting op ons bericht van gisteren
kunnen wij nog melden, dat de „Oranje" en
de „Indrapoera", beide schepen met repa-
trieerenden uit Indië aan boord, morgenmid
dag om vier uur te R'dam worden verwacht.
Vrijdagmorgen om 8 uur vangt de debar-
katie van de „Oranje" aan; onmiddellijk
daarna volgt de ontscheping van de „Indra
poera".
Het m.g. „Weltevreden" is hedenmorgen te
R'dam gearriveerd met 775 passagiers uit
Java. De debarkatie ving om 11 uur aan.
HET EIERENPROBLEEM
Aangezien de eierproduetie dit Jaar sterk
is gestegen, hoewel zij nog lang niet het
vóór-oorkxgs peil heeft bereikt, wordt op
nieuw overwogen de eieren in den vrijen
handel te brengen. Naar de Nieuwe
Leidsche Crt. verneemt, is een beslis
sing van den Minister van Landbouw spoe
dig tè wachten.
Nadat de Koningin een krans had gelegd
bij het monument te Oosterbeek, volgde
generaal Urquhard het schoone voorbeeld
na, aldus de verbondenheid tot in den
dood symboliseerend tusschen
Engeland en Nederland.
Nog
meer regen, aldus De Iiilt
Tot "mo rg en avond wordt verwacht: Zwaar
bewolkt met regen, vooral vanavond en van
nacht, matige tijdelijk krachtige Zuid-Weste
lijke wind. Zelfde temperatuur als vandaag.
ZON EN MAAN.
Donderdag 19 Sept.: Zon op 6.19 en ui. ~r
18.47: Maan op 23.43 en onder 16.16. Woens
dag 25 Sept. Volle Maan.