HET NIEUWE BESTUUR VAN DE SLEUTELSTAD De Jaarbeurs toont ons Leiden en Omgeving NIEUWE LEIDSCHE COURANT 4 WOENSDAG 11 SEPTEMBER 194« In de hedenmiddag gehouden vergadering I zijn met de stemmen van de Prot. Chr. frac- Van den nieuwen Leidschen gemeenteraad I tie de Kath. Volkspartij P. v. d. Vrijheid en Partij v. d Arbeid, tot wethouders gekozen i de heeren: D. v. d. Kwaak (C.H.-A.R.), S. Menken (K.VP), J. C. v. Schaik (P.v.d.A.) en A. J. Jongeleen (P. v. d. A.) Stadsnieuws Handel en industrie trekken een massale belangstelling De Jaarbeurs heeft haar poorten geopend. En daarmede heeft Nederlands handel en industrie zich weer „present" gemeld. Duizenden zullen in de komende dagen weer een rondgang maken langs de tallooze stands in het hoofdgebouw en op het ter rein 1946 aan de Croeselaan, dat niet alleen een uitgestrekt expositie-terrein is gewor den, doch ook de speciale aandacht van onze land- en tuinbouwers en van onze vee houders zal vragen. Nederland heeft zich ingezet voor zijn herstel en opbouto met een energie, welke tot ver over onze grenzen wordt geroemd en waarvan deze Najaarsbeurs een meer dan duidelijk bewijs is. Velen passeerden op den openingsdag reeds de controle, zakenrelaties werden ver stevigd, of nieuwe aangeknoopt. De agrari sche beurs op het terrein-1946 stond eenigs- zins in het centrum der belangstelling, nu deze weer voor het eerst na de bevrijding werd opengesteld en hier vinden boer en tuinder alles van hun gading en „het neusje van den zalm". Ook handel en industrie uit de Sleute^ stad en omgeving geeft „acte de presence' kle'im en groot op velerlei gebied. Welke bedrijven en zaken er zoo al zijn? Natuurlijk Zaalberg, die ons toont, dat wij van den winter heusch niet behoeven te liggen rillen in ons bed, want de wollen dekens zijn er weer, waarin wij ons zoo heerlijk kunnen indraaien. Een prachtige stand, welke onze Leidsche industrie eer aandoet. En wanneer de dames de uitstalling van de Leidsche Wolspinnerij passeeren, wordt het hun „groen en geel" voor de oogeu, zoo'n kleurige voorraad Neveda-wol als er te zien is. Grondstoffen zijn er genoeg om ontelbare knotten te fabriceeren, doch het arbeiders-, verfstoffen-, chemicaliën- en straks wellicht ook het kolenprobleem, spre ken bij de productie een geducht woordje mee en dan niet te vergetende distri butie, maar voor de baby is er toch het pakket, zoodat deze zich nog niet bezorgd behoeft te maken over bonnenperikelen. Lekker eten ook in de wintermaanden? Graag natuurlijk, nu Schoondergang zorgt, dat het kan met zijn blikgroenten, alhoewel de blikfabricage nog wel iets te wenschen overlaat, terwijl wij op de vruchten op sap nog even moeten wachten. Versche groenten zullen onze huisvrouwen binnenkort ook in hartje-wintèr op tafel kunnen zetten, dank zij het snelvriezen, een proces, dat ook bij de „Vita" wordt toege past. De „Frigi", de centrale stichting de* Ned. industrie van snelgevroren groenten en fruit maakt ons dit met een fraaien stand duidelijk, waar wij ook een voor proefje konden nemen om ons van de re sultaten te overtuigen. „De Nederlandsche Industrie", het adres boek van de Ned. fabrikanten, komt volgend jaar weer uit en A. W. Sijthoff's uitgevers maatschappij vestigt er in een goed verzorg den stand de aandacht op van onze indus- trieelen, handelaren en exporteurs en dat er vraag naar is, bleek gisteren reeds in de morgenuren. Reclame-artikelen, lichtreclames, letter- reclame, diorama's, showkaarten en speel goederen treffen de Jaarbeursbezoekers in overvloed aan in den stand van N.V. v/h H. F. A. Kemperman. Hier is een ruime keus, welke ieder, die iets op dit gebied zoekt, ze ker tot koopen zal nopen. De vulpotlooden zijn er weer, evenals mooie kammen en kunsthoorn knoopen. De N.V. H. J. v. d. Plaats en Zn., Voorschoten, legt u een mooie collectie voor. In de N.V. i. o. Int handelsonderneming „Plawa", Den Haag, heeft deze N.V. thans een eigen ver koopkantoor, aangezien de artikelen momen teel alleen naar het buitenland worden ge ëxporteerd, want deviezen, ziet u.... In den stand van de zilverfabriek „Voor schoten" schittert het voor ieders oog. Zil verwerk is er weer genoeg, maar het zilver pleet zal nog even op zich laten wachten. Het arbeidsvraagstuk vormt in deze industrie een enorme handicap, waardoor het produc tieproces wordt gestagneerd, terwijl men voor het zilverpleet moet wachten op den invoer van alpacca. Voor de dames is er nog iets, dat van be- teekenis is. C. F. Meerpoel's Naaimachine Import, Leiden, exposeert de Lada-mach ine, welke zeker zal voldoen, terwijl tevens de schoenindustrie b.v. dringend om deze ma chines verlegen zit. Nieuwe import komt er niet in voldoende ma(te, maar Meer poel maakt ook onderdeelen om het in ons land bestaande machinepark in stand te houden. „Imenexco" ontbreekt evenmin met schit terende koelkasten, fornuizen, gashaarden, keukengerei-collecties en snelwegers. Tal van firma's en instellingen zullen hier vin den wat zij zoeken en voldaan terugkeeren, want goede wijn behoeft geen krans". Gereedschappen als hamers, bijlen en hou- weelen zijn weer in ruime mate te leveren en hiervoor draagt „Camefer", Leiden zorg, die deze nuttcge artikelen vanuit België im porteert. Fa. P. Fabery de Jonge, Oegstgeest, wil onze woningen versieren met tal van luxe artikelen en Delftsch blauw, de wensch van iedere vrouw. Voor liefhebbers, en die zijn er in dezen tijd voldoende, is hier te kust en te keur. In dezen stand, evenals in enkele andere is het luxe-handaardewerk van de potterie „De Boerderij" te Leiderdorp te bewonde ren. een sieraad voor het oog. Het bijzon dere hierbij is, dat al deze luxe- en gebruiks artikelen met de hand worden vervaardigd; een van de oudste ambachten ter wereld houdt men hier dus in eere. De jeugd wordt niet vergeten, daarvoor zorgt Duinker en Verruyt N.V., Alphen a/d Rijn, die de profilo-steenenbouwdoozen naar voren brengt. En welke jongen zal zoo'n doos niet willen bezitten? St. Nicolaas is in aantocht, dus.... Certus Koudlijm Kleef stof femfab riek, Hillegom, fabriceert koudlijm, fineerlijm en lijmen voor elke industrie en heeft deze in diverse soorten tentoongesteld. Helaas zijn de grondstoffen, die gedeeltelijk uit het bui tenland moeten komen, nog niet in voldoen de hoeveelheid aanwezig om aan de vraag te voldoen. De stands uit Leiden en omgeving zouden niét volledig zijn, indien onze bloem- en bollenstreek ontbrak, doch de bloembollen zijn er in soorten. Handelskweekerij „De Eendracht", Litsse, wekt de bezoekers op, hun familie en vrien den in de landen, welke huLp boden, zooals Amerika, Canada, Zwitserland, Zweden, uit dankbaarheid bloembollenpakketten te zen den. Het voordeel is, dat ook particulieren hun bestellingen kunnen plaatsen. Dit is eveneens het geval bij de fa. J. Roose, bloembollen, Hillegom. die haar stand heeft opgebouwd uit bloembollenlris- ten om daarmede te laten zien, dat de ex port een voorname plaats inneemt in dit bedrijf. Behalve bloembollen exposeert Goemans Visser, bloembollen- en zaadhandel, Hille gom groente- en bloemzaden, producten, waarnaar steeds enorme vraag blijft bestaan. De bloemenpracht, welke in Rijnsburg en naaste omgeving de velden tooit, is in het klein op de Jaarbeurs aanwezig. Hiervoor heeft Nic. den Heyer, v/h fa. Heyer Star- kenburg. bloemen en gro9handel te Rijns burg gezorgd. Het is een stand, welke er zijn mag en Holland op zijn mooist laat zien. De firma's Gerard Noort, Rijnsburg en H. F. Alkemade en H. Caspers, beide te Noord- wijk hebben hun kruiden, welke zoowel in de huishouding als in de geneeskunde wor den gebruikt, Im een gemeenschappelijken stand van de stichting „Kruidentuin" te Buitenpost ondergebracht, waarbij ieder die hiervan iets meer wil weten, gaarne wordt voorgelicht. Wie dezen winter geen last van koude voeten wil hebben moet zich de „Eskimo"- pantoffel aanschaffen, welke door den Leder handel „Voorschoten" in den handel wordt gebracht, terwijl zij tevens voor de dames het nieuwste snufje op het gebied van tas- schen in haar stand heeft uitgestald" maar van deze artikelen moet eerst de export- handel worden voorzien. Tenslotte is er de houtwarenhandel „De Oude Rijn", Zoeterwoude, die vele huis houdelijke artikelen den bezoekers kan toonen, doch ook hier staat de export als nummer één op het program. DE NAT. SCHERMWEDSTRIJDEN. De wedstrijden zijn hedenmorgen begonnen In de feestelijk aangekleede Stadsgehoor zaal zijn vanmorgen de nat. schermwed- strijden begonnen Allereerst voerde htt woord jhr mr F. H. S.V., die het een bijzonder voorrecht noem de deze wedstrijden te mogen openen. Reeds als student had hij in de Sleutelstad het schermspel beoefend, dat buitengewoon aan trekkelijk is. Het deed hem genoegen, dat de Leidsche Politie aan deze wedstrijden deelneemt en hij noemde het van belang dat de wedstrijden hier in Leiden plaats vinden. Met den wensch dat de wedstrijden zullen slagen verklaarde de burg. dit schermfestijn voor geopend. De heer M. F. Frank, de voorzitter van de L.P.S.V., heette in het bijzonder burg. Van Kinschot, den garnizoenscommandant en collegium en vertegenwoordigers van de studenten, de V.V.S.L, en de heeren scher-, mers hartelijk welkom. Hij hoopte, dat de onderlinge kameraadschap in deze wed strijden bevorderd zal worden. Ook het bondsbestuur werd hartelijk welkom gehee- ten, waarna de heer Frank allen die aan de organisatie der wedstrijden hun krachten hadden gegeven, dank betuigde. Ten slotte voerde nog het woord de voorzitter van de N.P.S.V. de heer Niewold. Na het spelen van het Wilhelmus gaf de heer Gijsberti nog eenige technische bijzonderheden. Uitslagen van de équipewedstrijden zijn als volgt: le Den Bosch I 113154; 2e Leiden I 94249: 3e Deventer 94351: 4e Leiden II 55136; 5e Den Bosch II 5—52—67. De wedstrijden duren voort. KUNST EN ONTSPANNING. Leidenaars, luistert hedenavond om 5.25 uur naar Hilversum I. U-hoort dan iets, wat alle Leidenaars interesseert en wel iets over het werkprogram van K. en O. VOORSCHOTEN. GEBOREN: Janny S. E., d. van T. W. v. Rooyen en A. Bos; Marius, z. van H. J. vap Klaveren en M. W. J. van Vliet; Harm, z. van H. Moman er» A. BerkhuizenWim, z. van W. Bos en R. L. Bouwens: Robertus G. J., z. van J. T. Knijnenburg en A. A. Kos ter Johannes M. C., z. v. P. Th. v. Leeuwen en G. C. Opdam; Jacobus C. T., z. van P. Th. van Leeuwen en G. C. Opdam. ONDERTROUWD: A. Hoogstraten, 21 j., te Leiderdorp, ^n H. Snippe, 24 j.; C. Bak ker, 29 j., Oegstgeest, en C. C. H. de Jong, 26 j.; G. van der Schenkel, 28 j. en P. Zui derduin, 23 j. GEHUWD: J. Hoogervorst, 69 j., en E. H. Hemerik, 48 j.; A. D. Kat, 47 j., en G. E. van der Horst, 33 j.; D. Limburg, 25 j., en R. H. Haspers, 24 j. ONZE LEIDSCHE CHR. GYMNASTIEK- VEREEN. „JAHN" VIERDE FEEST Ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan Nog versch ligt Koninginnedag 1946 ons in het geheugen. Die is in onze stad naar hairtelust gevierd. Men zal zich nog wel den fleurig en en kleurigen optocht herinneren, die was sa mengesteld uit sportvereenigingen. Welnu, in dien optocht sloeg de Chr. Gym- nastrekver. „Jahn" een schitterend figuur. Gisteravond waren de leden van deze ver- eeniging weer bijeen, maar nu stond er geen optocht op het programma, doch het vieren van het 30-jarig bestaan. Zoo heel stiekempjes-weg was deze feest avond georganiseerd en slechts op het laat ste moment kregen wij er de luoht van. Ge lukkig maar, want we hadden dit feest niet gaarne gemist. Omdat er zoo'n denderend programma was samengesteld? Een programma, waarin de eene beproefde artist den anderen afwisselt? O, neen, in geen geval. De feestcommissie is wijzer geweest en daardoor heeft de pen ningmeester de hand op de beurs kunnen houden. Wat hier werd geboden, kwam groot en - deels uit het midden van „Jahn" zelf en dat vinden we op zoo'n avond verre te prefe- reeren boven iets anders. En ze hebben het bewezen, deze leden van „Jahn", dat ze nog wel iets anders kunnen dan kunststukjes uitvoeren op het rek of op de brug. Aardige sketches, goede zang, etc. volg den elkaar in vlot tempo op en het duurde niet lang, of de aanwezigen in „Prediker" amuseerden zich kostelijk en staken dit niet onder stoelen of banken. De leiding berustte in handen van den heer Brunkner, die in zijn openingswoord o.m. memoreerde dat binnenkort een pro paganda vergadering zal worden belegd. De bondspropagandist. dé heer C. A. de Bruin hoorde zich hartelijk welkom heeten. Een aardig moment was ook de huldiging van drie „oud-gedienden", d.w.z. drie leden, die al meer dan 25 jaar lid van „Jahn" zijn, t.w.'de heer M. J. Dool, die tevens reeds 21 jaar den voorzittershamer hanteert, de leider F. Th. Zilvertand en mevr. N. KnaapTaf fijn. De heer Brunkner sprak hen hartelijk toe en overhandigde allen een geschenk. Een alleszins geslaagde avond. We dur ven het aan, een lans voor „Jahn", dat mo menteel c.a. 200 leden telt, te breken. Spe ciaal onze sportieve „mannen" wekken wij op, zich bij deze vereeniging aan te sluiten. Na afwerking van het programma kreeg de heer C. A. de Bruin het woord, die o.m. me moreerde, dat „Jahn" zich dezen avond op historischen bodem bevond. Immers in het jaar 1916 kwamen enkele jongelieden hier reeds bijeen om te turnen, waaruit de ver. „Jahn" is gegroeid. Hoewel alles niet altijd op wieltjes is gegaan, is de oude liefde niet geroest. Daarom ben ik verheugd, aldus spr., dat ik hier aanwezig kan zijn als propagandist van het N. C. G. V., namens welken" Bond hij de gelukwenschen aanbood, waarvan „Jahn" nu 25 jaar een goed lid is. Met een aansporing onder het devies: „Eendracht, moed en vol harding" besloot spr. zijn rede. De heer Dool dankte de feestcommissie voor het gebodene en namens de jubilarissen. DE LEIDSCHE TEXTIELINDUSTRIE. De spanning tusschen loonen en prijzen is voor de arbeiders werkzaam in de Leidsche textielindustrie bijzonder voelbaar. In een aantal vergaderingen van de verschillende personeelstaven onder leiding van de Be- drijfsunie, waarin de drie arbeidersorgani saties samenwerken, is deze spanning sterk tot uiting gekomen. Er is ernstige ontevre denheid over de toepassing van de collec tieve arbeidsovereenkomst, meer speciaal t. a.v. de mogelijkheid van de verdienste bij arbeid in tarief en de indeeling in de onder scheidene loongroepen. Slechts één enkele textielfabriek maakt hierop een gunstiger uitzondering. In het belang van de Leidsche industrie zal hierin verbetering moeten ko men. De Bedrijfsunie pleegt thans overleg met de werkgevers om verbetering te be reiken. In tusschen hebben .de werkgevers toegegeven aan den aandrang van de Be drijfsunie en is ook namens de werkgevers aan het College van Rijksbemiddelaars voor gesteld om Leiden van de derde gemeente- groep in de tweede gemeentegroep te bren gen. In een motie op de hierbedoelde per soneelsvergaderingen aangenomen, is hierop ten sterkste aangedrongen. PROT. CHR. RAADSFRACTIE. In haar vergadering heeft de Prot. Chr. fractie in den gemeenteraad tot voorzitter gekozen mr C. J. Woudstra en tot secretaris de heer D. Hendriks. LEIDSCHE TELEGRAMMEN. De 57-jarige mej. J. M. de W. is in haar woning in de Celebesstraat over een teil gevallen en heeft haar linker bovenarm ge broken. De E.H.D. vervoerde haar naar het Acad. Ziekenhuis. Op het kruispunt Lorentzikade-Zeeman- laan botsten gisteren 2 auto's tegen elkaar. De 6-jarige P. J. B. liep snij won den aan de rechter knie op en hij werd door den E.H.D. naar het Acad. Ziekenhuis overgebracht. De auto's hadden lichte schade. OEGSTGEEST. GEBORENAnna M, d van J R H van Nouhuijs en H F Halbertsma; Jacobus C, z van W Lut en M C Smit. ONDERTROUWD: K v d Bijl, 23 jr en H G Wevers, 26 jr; A Wever, 22 jr en P Bregman 20 jr; F A Schroder 26 jr en J Vos 20 jr; L Groenendijk 29 jr en J L Lubbe. 29 jaar. GETROUWD: J Ch Korthof en H E Tren- ning. OVERLEDENC A v d BaanJacobs, 64 jr; D H Meyer, 69 jaar. IETS OVER DE LEIDSCHE HONDEN SLAGERS Nog in onzen tijd treft men menschen aan die van meening zijn, dat met hondenslagers bedoeld werden personen, die honden slach ten en het hondenvleesch voor consumptie verkochten, evenals de runderT, varkens- en paardenslagers <tet dierlijk vleesch als voed sel in den handwi brachten. Maar wie en wat waren in vroeger eeuwen hondenslager en wat deden die menschen? 't Is nog geen honderd jaren geleden, dat in ons land het „ambt" van hondenslager werd uitgeoefend. Het is algemeen bekend, dat de vermenig vuldiging van honden schrikbarend groot is en dat die viervoeters onze wegen en straten heel erg verontreinigen. Sedert den oorlog mag dat dan minder erg zijn dan voor dien tijd. als gevolg van het „sneuvelen" van vele honden, maar onze straten, vooral de trot toirs, beginnen langzamerhand weer.hetzelfde onaesthetische beeld te vertoonen als voor den oorlog. Stelt u nu eens voor hoe dat in vroeger eeuwen geweest moet zijn, de straten en stegen waren nauw en niet geplaveid of be straat. Als het flink geregend had geleken de wegen een modderpoel en in den zomer bij droogte een kleine woestijn met vuil zand, dat de wind in wolken voor zich uit joeg. Rioleering en reinigingsdienst kende men niet. Het huisvuil werd voor de woning op den weg geworpen, zoodat er hoopen af val ontstonden, waartusschen varkens en kip pen den ganschen dag rondliepen en in al dat vuil snuffelden de honden, die meestal geen tehuis hadden en dat waren er vele. Is het te verwonderen, dat besmettelijke ziekten in de middeleeuwen zooveel slacht offers ipaakten? De bevolking had dan ook, zooals te be grijpen is, veel last van de honden; daarbij kwam, dat die viervoeters de geopende ker ken binnen gingen en daarin verbleven, zeer ten ongerieve van de kerkgangers, 't Kwam voor, dat de dieren de godsdienstoefening stoorden en bovendien werden de kerkge bouwen ergerlijk verontreinigd. De dieren moesten dus wel zoo noodig met geweld ver wijderd worden, wat niet altijd gemakkelijk ging, omdat er groote en valsche exemplaren onder waren En nu komen wij aan de taak van den hondenslager. Laten wij ons bepalen tot de taak die de hondenslager in de stad Leiden had te vervullen; veel verschil met andere steden en dorpen, voor wat die taak betreft, zal er wel niet geweest zijn. Er waren plaatsen waar dat „ambt" door den beul werd waar genomen. Aan wien kon men die taak beter toevertrouwen, de man die gewend was sla gen uit te deelen. Onder de bevolking was hij niet erg „getapt" en hij daarom den scheldnaam van hondenbeul. Op straat werd hij *door de kinderen „uitgejouwd". In vele gevallen droeg de man een soort uniform; zoo lezen wij daarover in de ar chiefstukken van Leiden, dat in 1603 de hon denslager in de uitoefening van zijn functie een „Rocscken droeg getykent met de leve- rije of wapen deser stede, achter op ten rugge ende voer de borst, 't welk hem fans de codde van stadswegen en tot last van dien zal worden gelevert". De stad betaalde dus zijn uniform. In een besluit van de stad Alkmaar van 1521 lezen wij, dat de stadsthesaurier gemach tigd werd tot de betaling van 4 ellen laken voor „Jacob de groefmaecher van dat hij de honden uuter kerck slaet". Dus ook daar droeg hij blijkbaar een soort uniform, tij dens hij den kerkdienst waarnam. Naast hun „ambt" van „kerkelijke bedienaar" was hun verder als taak opgedragen het weren van alles wat stoornis kon veroorzaken, zooals het scheiden van vechtende honden,'het om woelen van hoopen huisvuil die op de straten lagen, enz. enz. De bewapening van de hondenslagers be stond voor wat den kerkdienst betreft in een zweep en voor den „straatdienst" uit een knuppel, dikwijls met ijzer beslag. Boven dien droegen zij in veel gevallen een ratel bij zich om de dieren schrik aan te jagen. Een vast salaris genoten de heeren niet; ze werden blijkbaar „per stuk" betaald. Zoo zien wij in de -stadsrekeningen van Leiden van 1466 en 1493 dat voor het doodslaan van 4 honden een stuiver werd betaald en onder de uitgaven van 1487 treffen wij een post aan (schrik niet lezer) van 33 stuivers voor het ..neerknuppelen" van 99 honden. Volgens een besluit van 1535 werd door het Gerecht van Leiden zekere Jan du Bom als hondenslager aangesteld, waarschijnlijk was hij de eerste „officieele" hondenslager. In het besluit van zijn aanstelling komt o.a. deze passage voor. „Alzoe nu ter tijd grote menichte van hon den bynnen dezer stede zijn die grote ge rufte bijdrage ende nachte maicken op ter straeten, in de kercken ende andere hoecken van der stede, onder dewelcken veel oude versufte honden zijn ende oick grote quade sorchlike rekels, die zeer pereculeus zijn, enz." Uit de gegevens die wij in oude Leidsche stukken en rekeningen konden ontdekken, blijkt wel, dat de hondenslager geen verhe ven „ambt" bekleedde. Een vaste bezoldiging genoot hij dan ook niet, hij werd zooals ge zegd „per stuk", dus voor een door hem gedood exemplaar betaald. (4 stuks voor één stui ver). Menige hond zal dan ook het leven hebben moeten laten om zijn inkomsten te verhoogen. Ook in de kerkelijke rekeningen komt nog al eens een post voor, al is het gering, voor den hondenslager, en particu lieren wier honden hij voor het „knuppelen" zal hebben gespaard, zullen hem wel eens iets hebben toegestopt. Naast zijn ambt was de man tevens „hon dengraver", hij moest de cadavers van hon den begraven. In oude bescheiden lezen wij daarover, dat in 1507 en dit werd in 1520 herhaald, dat allen die honden hielden, con trarie de keur, ze ter begraving moesten brengen in de Witmakersputten bij de Koe poort. Daar werden de doode dieren door den „hondengraver" begraven, waarvoor de eigenaar den „graver" een recht verschul digd was.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1946 | | pagina 6