llieuuie grih&ttfe (£ouranf
„Maar verder kan ik toch heusch niet gaan"
„Barmhartigheidsvertoon" in de Sleutelstad
Kruip niet weg achter Mussolini, aldus Kardelj
iDisl *11
DINSDAG lï AUGUSTUS 1948
fe SeHe, üe Jaargang vanaf 1 Mei 1945, No. 397
Abonnementsprijzen:
0.26 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
(bij betaling p. kwit
verh. m. ad m.kost en)
Advertentiën 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke koritng
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor' Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 227 10
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Redactie:
B VAN DER ROS
„Stantuastirb is oljebleucti
mijn Ijerl in teijfjenspoet"
Oorlogsslachtoffers en Landverraders op één lijn gesteld.
Aldus sprak minister van
Maarsseveen
De minister van Justitie antwoordde den
heer Vorrink op zijn vragen over de vrij
lating van politieke delinquenten.
De minister is van oordeel, dat dit vraag
stuk op korten termijn moet worden terug
gebracht tot een vraagstuk van berechting
alleen.
Hij heeft daartoe de volgende maatrege
len getroffen:
Aan de politieke recherche-afdeelingen is
opgedragen een nominatieve lijst te ver
schaffen van alle gedetineerde politieke de
linquenten, die verdacht worden van een
der hieronder vermelde strafbare feiten of
misdragingen
Deel te hebben uitgemaakt van de S.S.;
den S.D.; de W.A.; de Deutsche Wehrmacht;
den Wach_ und Schutzdienst; den Landstorm
Nederland; het Deutsches Rote Kreuz;
Organisation Speer; de Landwacht; de
Volkswehr; de Kriegsmarine; het N.S.K.K.;
de Ned. Oost-Compagnie.
Voorts: economische collaboratie; verraad
van personen; verraad v&n goederen, waar
door belangrijk nadeel is ontstaan; het be
kleed hebben van een bestuursfunctie bij
N.S.B. of mantelorganisatie; het bekleed
hebben van een maatschappelijke functie op
grond van nationaal-sociahstische gezindheid
(b.v. wethouders, burgemeesters, etc.); het
in het openbaar door redevoeringen of ge
dragingen gevoerd hebben van propaganda
voor het Nationaal-Socialisme of de N.S.B.
moord, mishandeling, doodslag met gebruik
making van macht, gelegenheid en middelen
door den vijand geboden; het verleend heb
ben van daadwerkelijken steun aan de vij
andelijke oorlogvoering in den vorm van
spionnage; spionnage, sabotage of deel uit
maken van een vijandelijke militaire in
stantie.
Alle andere gedetineerden worden op uni
forme wijze buiten vervolging en in vrij
heid gesteld.
In de tweede plaats zullen de procureurs-
fiscaal, zoo noodig met medewerking van
leden der rechterlijke colleges der bijzon
dere rechtspleging, alle dossiers betreffende
gedetineerden welke tot de bovenvermelde
categorieën behooren, voor 1 October 1946
op hun merites voor buitenvervolgingstel-
ling en invrijheidstelling worden bezien.
Gevoelig geschenk van pater
Schreurs aan de Koningin
De Ned. dichter pater Jac. Schreurs
M.S.C. heeft tijdens het bezoek van de
Koningin aan Tegelen, H.M. een dicht
bundel aangeboden met de volgende op
dracht: „In diepen eerbied en trouwe
aanhankelijkheid draagt de schrijver van
„Heiland der eenzamen" dezen bundel ge
dichten op aan Uwe Majesteit, Koningin
en Moeder van het uit bloed en tranen
herboren Vaderland". Deze „Gedichten
van een gevangene" zijn ontstaan in de
gevangenissen van Maastricht, Haren.-
(N.B.) en Scheveningen, oorspronkelijk
als .spijkerschrift" op de steenen der ge
vangenismuren en later door den dichter
herschreven
Onder deze, naar den aard van het gepleegde
feit of van de misdraging ernstige gevallen
zijn er veel, die op grond van individueele
omstanndigheden eveneens voor voorwaar
delijke buiten vervolgingstelling in aanmer
king komen.
De minister heeft daartoe de Zaterdag
reeds door ons vermelde richtlijnen gegeven.
Zij betreffèn, zooals men zich herinneren
zal, alle hierboven genoemden, voorzoover
zij niet uit overtuiging, doch uit persoon
lijke omstandigheden handelden en geen
ernstige misdragingen pleegden, of groote
winsten maakten.
(Vervolg op pag. 2)
Schandaal ten koste van
oorlogsslachtoffers
Verdeelingscommissie te Groesbeek
ontmaskerd
Naar wij uit goede bron vernemen, is op
klachten van getroffen ingezetenen van ge
teisterd Groesbeek door de politie een onder
zoek ingesteld naar de verdeeling van goede-
renf welke door de adopteerende steden Naar-
den'Bussum beschikbaar waren gesteld. Uit
het onderzoek bleek, dat door leiders van de
betrokken verdeelingscommissie „De Schakel"
goederen waren ondergebracht bij vrienden en
kennissen. Deze goederen zijn nu in beslag
genomen en ter beschikking gesteld van de
H.A.R.K., welke voor een rechtvaardiger ver
deeling onder de armste getroffenen zal
zorgdragen. Het onderzoek wordt voortgezet.
DE „RUYS" HEEFT EENIGE VERTRAGING
Het m.s. „Ruys" met 1799 evacuee's uit In-
dië aan boord, dat tusschen vijf en zes uur
hedenochtend te IJmuiden had moeten bin-
nenloopen, heeft door den harden storm eenige
vertraging gehad.
Om kwart voor twaalf is het schip naar
Amsterdam opgestoomd, waar het om ongeveer
half drie arriveerde.
GEN. SPOOR NAAR ENGELAND
VERTROKKEN.
In tegenstelling met het gisteren in de
pers verschenen bericht wordt van officieele
zijde medegedeeld, dat luit.-gen. S. H. Spoor
niet naar Indië is teruggekeerd, doch giste
ren vertrokken is voor een kort bezoek aan
Engeland.
N.S.B.-directeur stuurt perso
neel de straat op
(Van een onzer verslaggevers).
Hoe goede Nederlanders de dupe worden
van de ^barmhartigheid" inzake de politieke
delinquenten, blijkt nu reeds uit het conflict,
dat is uitgebroken bij de bekende fabriek
van suikerwerken Gebr. Pel te Leiden, in
verband met het feit, dat de beide direc
teuren, mr J. Pel en rnr C. G. Pel, die resp.
wegens lidmaatschap der N.S.B. en colla
boratie of anderszins tot 21 Maart j.l. ge
vangen hebben gezeten, in het bedrijf zijn
teruggekeerd
Omtrent het gebeurde, vernemen wij, dat
toen, na de vrijlating van de gebroeders
Pel, deze weder de leiding op zich zouden
nemen, de bedrijfsleiding hiertegen heeft
geprotesteerd, o.m. o:k bij den toenmaligen
minister ^president. Hierbij werd medege
deeld, dat genoemde heeren wegens hun
houding voorloopig niet meer in het bedrijf
zouden mogen terugkeeren.
Met ingang van 1 Aug. jJ. waren de hee
ren echter wel terug en bij een onderhoud
van de gebr. Pel met het kantoorpersoneel
werd dit medegedeeld, dat zij „niet meer in
tel waren", als gevolg van het feit, dat zij
bij verhooren omtrent de houding van de
heeren Pel dn den bezetingstijd de waarheid
hadden gezegd. Bij het bezoek van de hee
ren Pel hadden deze dan ook een „appeltje
te schillen" met de zeven leden van het
personeel en het werd duidelijk, dat geen
basis van overeenstemming kon worden be
reikt.
Het personeel had o.m. den eisch gesteld, dat
de jongste van de directeuren, mr C. G. Pel,
die als een zeer Duitschgezinde figuur be-
kend stond, niet meer in het bedrijf zou terug-
keeren, welke eisen echter niet werd inge
willigd. Na langdurige conferenties met de
directie heeft het personeel geweigerd op dezen
basis het werk te hervatten, waarna hen zijde
lings is medegedeeld, dat zij zich niet meer als
„aan het bedrijf verbonden" behoeven te be
schouwen.
Over het algemeen, zoo vernamen we nog,
Eerst worden de gevorderde
kampen ontruimd
Daarna komen de speciaal gebouwde
aan de beurt.
Voor het onderbrengen van de duizenden
N.S.B.'ers is, direct na de bevrijding, veel
kampruimte gevorderd, zoowel van particu
lieren als Rijksinstellingen. Het ligt in de
bedoeling, indiien zoo dadelijk de vrijlating
van de 40.000 gedetineerden begint, eerst
die kampen te ontruimen.
Ook de kampen, die het departement van
Oorlog toebehooren, worden vrijgemaakt
Hiertoe behoort ook de Harskamp.
Ter bewaking van dé, na 1 October over
blijvende, 25.000 gevangenen, zal men per
soneel aanstellen, dat van tevoren psycho
technisch getest is. Tot gev .straf veroor
deelde politieke gevangenen zullen hun
straf in kampen uitzitten.
deelt het fabriekspersoneel de zienswijze van
het kantoorpersoneel, doch het heeft zijn hou
ding nog niet nader bepaald.
Nederlanders, die met inspanning van alle
krachten hebben getracht een bedrijf, dat door
de oorlogsomstandigheden ernstig was gedu
peerd, weer op te bouwen, worden nu zoo
maar aan kant gezet, omdat „de barmhartig
heid" zou eischen, dat men „ja en amen" zegt
tegen hen, die niets hebben nagelaten om Ne
derland uit "te leveren aan Duitschland en zijn
satalieten.
SINAASAPPELEN VOOR DE JONGSTE
KINDEREN.
In de eerste helft van September wordt
een aanvang gemaakt met de verstrekking
van 500 gr. sinaasappelen aan kinderen, ge
boren in 1942 of later.
Op 15 Augustus zal in verband daarmede
een voorinleveringsbon worden bekend ge
maakt. De sinaasappelen zijn nïjet overal
terstond verkrijgbaar.
OUD-MiNISTER PROF. v. d. LEEUW
EERE-DOCTOR.
De Universiteit te Burno (Tsjecho-Slowa-
kije) heeft prof. dr G. v. d. Leeuw benoemd
tot eere-doctor in de Philosophic. Eind
Augustus zal prof. v. d. Leeuw zich ijn ver
band hiermede naar Burno begeven, waar
hij enkele lezingen zal houden.
De scheepvaart op den Rijn van Zwit
serland tot Nederland is onder Duitsch be
stuur gesteld.
Ooievaar heeft het druk
in Nederland
Sterftecijfer sinds Januari sterk
verminderd
In de eerste helft van dit jaar zijn in ons
land 52.380 huwelijken gesloten, hetgeen neer
komt op 11.3 per duizend inwoners. Voor den
oorlog was het gemiddelde nog geen 8 per
duizend. De stijging van het aantal geboorten
is verhoudingsgewijs nog veel grooter. In
Januari lag het geboortecijfer met 22 per 1000
inwoners reeds belangrijk boven het gemid
delde. In de volgende maanden is het nog
gestegen tot resp. 28.4, 34, 34.9, 35.4 en 33.1 per
1000. Het totaal aantal levend geborenen be
droeg in het eerste half jaar 145.041, tegen
over een gemiddelde van 89.053 p. half jaar
voor den oorlog. Het sterftecijfer is in ver
gelijking met dat van tijdens den oorlog
belangrijk lager. Het bedroeg in de eersté
zes maanden van dit jaar 9.9 per 1000, tegen
9.7 per 1000 in overeenkomstige periodes
voor den oorlog. Intusschen is het huidige
sterftecijfer ietwat geflatteerd, als gevolg
van het voortijdige overlijden van vele
ouden van dagen in den hongerwinter. Het
aantal overlijdensgevallen aan t.b.c. bedroeg
in het eerste halfjaar 4 per 10.000 inwoners,
tegen 3.6 normaal.
Plesman over succesvol
zakenleider
Tijdens een recent gesprek met den
heer A. Plesman, president-directeur der
K.L.M., gaf deze ons 5 wenken die een
leider van een onderneming succes kun
nen brengen:
le. Initiatief toonen.
2e. Dit initiatief weten door te voeren
3e. Zijn personeel weten te kiezen.
4e. Dit personeel weten op te leiden.
5e. Weten wanneer hij weg moet gaan.
Prins Bernhard gaat 14 dagen
op inspectie
Langs onderdeelen van de eerste divisie.
Prins Bernhard zal een inspectietocht
maken langs de onderdeelen van de eerste
divisie, en wel 12 Aug. Utrecht, 13 Aug.
Weesp, 16 Aug. Assen en Steenwij k, 17 Aug.
Harderwijk, 20 Aug. Arnhem en Nijmegen,
22 Aug. Ede en Apeldoorn, 23 Aug. Maas
tricht en Eibergen, 27 Aug. Amersfoort.
Maandagmorgen heeft de Prins de
Kromhout en Royal kazernes te Utrecht be
zichtigd en eenige militaire demonstraties
bijgewoond. Ij
Joego Slavië leest Italië de les
Nadat de Parijsche conferentie gisteren
besloten had om ook aan Albanië, Mexico,
Cuba en Egypte gelegenheid te geven hun
standpunt uiteen te zetten en nadat zij uit
voerig geredetwist had over diverse minder
belangrijke kwesties, heeft de Joego-Slavi-
sche gedelegeerde, Kardelj, een rede gehou
den, waarin hij den Italiaanschen minister
president, de Gasperi, van antwoord diende.
Kardelj keerde zich tegen de door hem
gesignaleerde neiging, om met Italië een
vredesverdrag te sluiten, hetwelk dit land
niet zou beletten om eens te meer het start
punt te worden van nieuwe agressie en van
druk op de Balkanlanden.
De bewering, dat alleen Mussoüjni den
oorlog wilde, noemde de Joego-Slavische
afgevaardigde belachelijk. Kardelj critiseer-
de de samenstelling van de Italiaansche
delegatie, die lieden omvat, welke eens een
„iimperialistischen" vrede dicteerden, waar
door Mussolini op den Balkan een basis
voor zijn agressie kreeg. Daarom verzette
de Joego-Slaaf zich tegen uitstel van de
regeling betreffende Triëst.
Na deze rede verklaarde Wysjinski, dat
voorzitter Byrnes de Sowjet-Unfe beleedig-
de, door haar het recht te onthouden over
de rede van de Gasperi te spreken. Byrnes
had een algemeen debat om des tijds wille
trachten te voorkomen. Wanneer alle naties
DAT gisteren 90 kinderen uit Putten van
1015 jaar voor een 8-daagsch verblijf in
A'dam zijn gearriveerd.
DAT eenige vooraanstaande leden van de
Stichting „Toezicht Politieke Delinquenten"
en de leiding van de sociale en geestelijke
verzorging van de Bijz. Rechtspleging een
uitnoodiging ontvingen om verschillende
Belgische interneeringskampen te bezoeken.
DAT tot secretaris van de afd. Tuinbouw
van het Kon. Ned. Landbouwcomité is be
noemd ir C. L. W. Ruys, Raamweg 28. Den
Haag.
DAT de speciale commissie inzake de Ned.
Belgische tolunie, gisteren te 's-Gravenhage
is bijeen gekomen ter bespreking van het
handelsverkeer tusschen beide landen.
DAT de emissie f 2 millioen aandeelen
Ned.-Amerik. Autobandenfabriek Vrede-
stein, zeer sterk is overteekend.
DAT het K.L.M.-vliegtuig Ph—TCF Zater
dag te Buenos Aires is aangekomen.
DAT de heer J. J. van den Berg, directeur
van het Olympisch Stadion te Amsterdam,
per 1 Januari 1947 zijn functie als zoodanig
zal neerleggen.
DAT de gepens. kolonel van den geneesk
raad bij het dep. van Koloniën, dr H. J.
Kijlstra, 84 j. oud, te Zeist is overleden,
evenals de gepens. gen.-maj. J. Lodessön
Grevinok, oud-ddrect. der cadettenschool te
Alkmaar, die 87 j. werd.
DAT Prins Bernhard in „De Motor" een
beroep doet op bestuurders van motorvoer
tuigen om zoo min mogelijk militairen af te
Wijzen, wanneer zü willen liften.
DAT Caroline van Dommelen ziek ligt in
België.
DAT de ex-radiospreker van Radio-Oranje,
drs L. de Jong, voor het Rijksbureau v. Oor
logsdocumentatie, in Duitschland gaat zoe
ken naar documenten om het beeld van Ne
derland tijdens de bezetting vollediger te
maken.
DAT Engeland ook ons land verzocht heeft
assistentie te verJeenen bij de controle op
Joden, die clandestien naar Palestina willen
emigreeren.
DAT wegens gebrek aan huisvesting, leer
middelen en geld voor salarissen in geheel
Zeeland het bewaarschoolonderwijs is stop
gezet.
DAT. wegens voldoende productie hooi, voe
derbieten en koolrapen niet meer aan vaste
prijzen zijn gebonden.
DAT de zoutboringen der B.P.M. bij Old en-
zaal wegens te geringe resultaten zijn ge
staakt.
DAT Churchill's zoon, die gisteren in de
Residentie vertoefde, is doorgereisd naar
België.
DAT dezer dagen de 40-j. bijkantoorhouder
der P.T.T. te Buiksloot, zekere Bij 't Vuur,
is neergeslagen en drie postzakken werden
ontvreemd, die later weliswaar zijn terugge
vonden, doch behoudens f 5000 aan geld.
DAT dr F. J. Roes, die vele jaren als bad
arts te Scheveningen werkzaam was, op 66-j.
leeftijd is overleden.
DAT het Radio Philh. Orkest van Albert
van Raalte niet ontbonden wordt.
DAT de „Federatie van Indonesische ver-
eenigingen" in Nederland op 17 Aug. een
reeks feestelijkheden zal organiseeren, ter
herdenking van het 1-jarige bestaan der „re
publiek".
DAT wij 18 millioen kg gecondenseerde
melk gaan uitvoeren of wel Va van onzen
vroegeren export en daarvan 6 millioen kg
naar Indië gaat.
DAT er plannen bestaan voor vestiging
van potloodindustrie te Heiloo of A'dam.
DAT Zaterdag/iacht brand is uitgebroken
in een afvoerband-galerij op de mijn „Julia"
te Eigelshoven, waarbij alleen materieele
schade werd aangericht.
DAT de 29-j. spoorwegarbeider G. Jonker
uit R'dam te Hillegersberg door een goede
rentrein is gedood.
DAT de landbouw-onderwijsman H H v d.
Zande te Eersel (N.B.) dr Beel opvolgt als
Tweede KameHid.
DAT de wnd. Commissaris van Utrecht,
mr G. A. Diepenhorst, 23 Aug. geen audiën
tie verleent
DAT „De Volewijckers" 17 Aug. naar Zwe
den vliegen om wedstrijden te spelen te
Sto^Jchoim, Norköping en Malmö.
DAT gisteren de spoorbrug bij Zutphen
feestelijk is geopend.
DAT aluminiumsulfaat en aluin m.i.v. 1
Aug. zijn vrijgegeven van distributie.
DAT de voordrachtskunstenaar Max Croi-
set binnenkort een boek zal uitgeven onder
den titel „De alchemie van het ik".
DAT de 29-j. M. Maas uit Nieuw Millin-
gen door een motorongeluk aldaar op slag
werd gedood.
DAT de Alkmaarsche verpleegster Dieu-
wetje Rooker, die haar vader had verraden
en daarvoor 3 jaar R.W.I. had gekregen, door
den Bijz. Raad van Cassatie tot 10 maanden
R.W.I. is veroordeeld.
over dergelijke onderwerpen het woord
voeren, komt de conferentie tijd te kort. De
wereld wacht niet op woorden, maar op
vredesverdragen, aldus deBrit Alexander.
Heden zal men over deze kwestie verder
spreken.
Australië, Brazilië, Chïjna, Joego-Slavië en
de Groote Vier zullen, zoo is nog beslist,
het secretariaat vormen.
De zitting van de commissies voor het
Italiaansche vredesverdrag, die gisteravond
gehouden zou worden, is afgelast.
Het besluit, deze zittingen te houden,
werd genomen in de veronderstelling, dat
een algemeene discussie over de Italiaan
sche kwestie of hedenavond beindlgd of ia
het geheel niet gevoerd zou worden.
Ook Delft gaat peniciline maken
Er komt een inrichting op de Gist- en
Spiritusfabriek.
Het Alg. Dagbl ad m eldde heden ochtend^
dat de Ned. Gist- en Spiritusfabrieken in
Delft pendcitine zullen vervaardigen. Gedu
rende de bezetting is men rees begonnen
metexperimenten, die tot gunstige resul
taten leidden. „Wij zijn erg blij met het
bereikte" zoo deelde men ons hedenmorgen
bij navraag te Delft mede.
De fabricage beperkt zich voorloopig tot
een fractie van de behoefte in Nederland.
Inrichting van een fabrieksinstallatie is nl.
onder de huidige omstandigheden uiterst
moeilijk, doch binnen afzienbaren tijd ver
wacht men toch de groote productie ter
hand te kunnen nemen.
VOLKSTELLING ZAL PAS IN 1947
PLAATS VINDEN.
Om technische redenen wordt de voor het
einde van dit jaar vastgestelde volks-, beroeps-,
woning- en gezinstelling verschoven naar 1947.
Russische eischen inzake de
Dardanellen
Herziening verdrag van Montreux verlangd.
In de nota, waarin de Russen herziening
van het verdrag van Montreux (doorvaart
door de Dardanellen) eischen, vragen zij:
vrije doorvaart Dardanellen voor koopvaar
ders van alle nêties; idem voor oorlogs
schepen van Zwarte Zee-mogendheden;
verbod voor oorlogsschepen van andere na
ties, tenzij anders is beschikt; de beslissing
daarover berust bij de Zwarte Zee-naties,
de verdediging bij Turkije en Rusland.
Albert Forster, Voormalig gouwleider
van Donzig, is aan Polen uitgeleverd.
Nog buiig, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Geleide
lijk afnemende windt tusschen West en
Zuid-West. Plaatselijk echter nog enkele buien
voornamelijk gedurende den nacht en vroegen
ochtend langs de Noordzeekust en het IJssel-
meer. Iets minder koeL
