Traditioneele plechtigheid in de Ridderzaal
Vier resoluties op de
conferentie te Malino
Spoorwegen reden met
Hf RUIFDE
TROONREDE
Diesel 170 K.M. per uur
Waarom de aardappelen niet van den bon af?
NIEUWE LETOSCHE COURANT
Doch de gebruikelijke luister
ontbrak
Vandaag heeft H. M. de Koningin de twee
de buitengewone zititing der Staten-Generaal
in de Ridderzaal, waar de beide Kamers in
vereenigde vergadering waren bijeenge
komen, geopend met het uitspreken van de
Troonrede. Hiermede heeft zich het herstel
der normale parlementire verhoudingen vol
trokken.
Al moest de plechtigheid nog den luister
van den imposanten stoet, in welken H. M.
de Koningin zich per gouden koets naar de
Ridderzaal placht te begeven, ontberen, en
al was er niet het geschitter der vele unifor
men van hen, die weleer dezen stoet mede
zoo indrukwekkend maakten tot een schouw
spel, dat buiten de vele Hagenaars, die er
van kwamen genieten, vele vreemdelingen
trok, die met Prinsjesdag den tocht naar de
Residentie ondernamen, toch was de belang
stelling er niet minder om. Reeds vroeg
tijdig hadden velen zich geschaard langs den
weg, welken de Koninklijke stoet naar het
Binnenhof zou volgen.
Om een uur begaf H. M. de Koningin zich
in gezelschap van H.K.EL Prinses Juliana
en Z.K.H. Prins Bernhard per auto naar
de zitting van de Staten-Generaal. De auto
van de Koningin werd voorafgegaan door
een sectie van het koninklijk wapen der
marechaussee en ook achter de koninklijke
auto reed een sectie van dit wapen. Naast
de auto reden op motoren vier officieren
van de binnenlandsche strijdkrachten, ge
kleed in het oude uniform der B. S. De
auto van H. M. werd gevolgd door twee
automobielen, in de eerste waarvan gezeten
waren de grootmeesteres mevrouw C. M.
baronesse van Tuyll van Serooskerken, geb.
jkvr. Boreel en de opperceremoniemeester,
luitenant-generaal-titulair J. H. F. graal
du Moncheau; in de tweede hadden plaats
genomen de chef van het militaire huis
van H. M. de Koningin, schout bij nacht-
titulair, N. A. Rost van Tonningen en de
adjudant van H. M., luitenant ter zee le
klas H. A. W. Goossens.
Deze kleine stoet reed van het paleis aan
het Noordeinde via Heulstraat, Lange Voor
hout, Tournooiveld en Korte Vijverberg naar
de Ridderzaal op het Binnenhof. Bij aan
komst aan de Ridderzaal werd H.M. ontvan
gen door een commissie uit de vereenigde
vergadering en welke bestond uit de vol
gende Kamerleden: mr A. Anema, die H.M.
de Koningin begeleidde, mr A. Joekes en
mr G. Kropman, die het geleide vormden
voor H.H.K.K.HJI. Prinses Juliana en Prins
Bernhard, dr J. de Zwaan, prof. dr N. Don
kersloot, dr ir W. Droesen, Tj. Krol, H. van
Sleen, C. van Lieden, dr J. van den Brink,
mr F. Bachg, mr J. Algera, dr Ch. Mol,
mevrouw W. van den Muyzenberg-Willemse
en mevrouw A. Fortanier-De Wit.
Nadat deze commissie Hare Majesteit en
het Prinselijk Paar naar hun zetels had ge
leid, sprak de Koningin ter opening van de
zitting der Staten-Generaal de Troonrede
uit, die men elders vindt afgedrukt.
De commissie van in- en uitgeleide deed
H.M. daarop uitgeleide naar de ontvangkamer
Zoo spoedig mogelijk volgt
'~J tweede conferentie
Gistermiddag zijn op de conferentie te
Malino met alg. stemmen de vier volgende
resoluties aangenomen:
1) Teneinde tot een federatieve structuur
van Ned.-Indie te komen moet een federa
tie gevormd worden, welke geheel Indo
nesië omvat en den naam van „Vereenigde
Staten van Indonesië" draagt.
2) Deze federatie zal moeten bestaan uit
vier deelen, nl. Java, Sumatra, Borneo en
de Groote Oost, waarbij een voorbehoud
wordt gemaakt t.a.v. de positie der Kleine
Soenda-eilanden, de aansluiting van de zelf-
besturende landschappen van Oost-Borneo
bij Borneo en de positie van de eilanden
Banka, Billiton en Riouw (in afwachting
Kwestie om een kerkgebouw
in Houwerzijl
Synodale minderheid mag het
niet meer benutten.
Na de scheuring in de Geref. Kerk te
Houwerzijl had de synodale minderheid ver
zocht wegens gebrek aan een geschikte ver
gaderplaats, gebruik te mogen blijven maken
van het kerkgebouw, hetgeen door de nieuw
geïnstitueerde Geref. Kerk, art. 31 K. O.,
geweigerd werd.
De synodalen hebben zich toen tot de
rechtbank te Groningen gewend en primair
afgifte aan hen van den sleutel van 't *kerk-
gebouw en subsidiair tengebruikestelling van
Jiet kerkgebouw op bepaalde dagen en uren
gevorderd.
De president der rechtbank wees die vor
dering in kort geding echter van de hand,
waarop de synodalen in beroep gingen bij
het Gerechtshof te Leeuwarden. Dit Hof
heeft het bestreden vonnis daarop vernie
tigd en aan de eischers him primaire vor
dering toegezegd. De bezwaarden teekenden
daarna tegen dit arrest beroep in cassatie
aan.
Heden uitspraak doende, heeft de Hooge
Raad het arrest van het Gerechtshof te
Leeuwarden vernietigd en de zaak verwezen
naar dat hof ter verdere behandeling en be
slissing met in achtneming van dit arrest.
De eischers in cassatie (de synode kerke-
raad) werden veroordeeld in de kosten op
de voorziening in cassatiegevallen.
De raad heeft bij dit arrest o.m. overwo
gen, dat bij de opvatting, die het Hof blijk
baar toegedaan is, een veto aan de minder
heid zou worden toegestaan, dat zij tegen
de meerderheid zou kunnen uitspreken,
waardoor deze laatste voor de keuze zou
staan, om haar geweten geweld aan te doen
door in de kerk te blijven, dan wel om uit
die kerk te treden, en dus voor een zelfde
conflict zou komen als dat, wat het hof
blijkbaar, ten opzichte van de minderheid,
vreest.
en vervolgens naar de auto, waarna langs
denzelfden weg werd teruggereden naar het
paleis Noordeinde.
De plechtigheid tn de Ridderzaal werd bij
gewoond door de leden van verscheidene
hooge colleges, door leden van het corps
diplomatique, ministers van Staat, secreta
rissen-generaal der verschillende departemen
ten, voorzitter en leden van den Hoogen
Enkele opmerkingen op de
beurs te Rotterdam
De Stichting van den Landbouw rekent op
een verbruik van 2.75 kg aardappelen per per
soon per week, terwijl de opbrengst per ha
op 22.500 kg kleiaardappelen wordt getaxeerd.
Volgens deskundigen uit het aardappelbedrijf
is het eerste cijfer te hoog, het tweede te laag
geschat. Zij verwachten dit jaar een record
opbrengst van niet minder dan 28.000 tot
30.000 kg per ha, hetgeen een jaarsurplus van
362.500 ton zal opleveren. Deze hoeveelheid zou
voldoende zijn om 6 millioen menschen gedu
rende bijna 22 weken het volle rantsoen te
verstrekken! Het gevaar, dat pootaardappelen
voor de consumptie zouden worden gebruikt,
wordt hierdoor practisch uitgesloten. Ook het
gebruik van goede aardappelen voor vee- (var
kens-) voer is niet te verwachten daar Drente
een enorme hoeveelheid goedkoope voer-aard-
appelen zal produceeren en bovendien de
varkensstapel zeer sterk ingekrompen is.
Waarom nu het kostbare distributie-apparaat
niet uitgeschakeld en de aardappelen vrij ge
geven? Dan gaan de stedelingen ook geen
van de mogelijkheid, dat deze zich bij Su
matra zullen aansluiten).
3) De tweede conferentie moet zoo spoe
dig mogelijk bijeengeroepen worden om de
uit te werken voorstellen inzake de staat
kundige hervorming van Borneo en de
Groote Oost te behandelen.
4) Instemming wordt betuigd met het voor
stel om zeven Indonesische afgevaardigden
te Malino aan te wijzen teneinde deel te
nemen aan de voorbereiding van de voor
stellen tot staatkundige hervorming van
Borneo, de Groote Oost, Banka, Billiton
en Riouw.
Dr P. J. A. Idenburg heden
naar Indië
Voor besprekingen met dr Van Mook.
Bij het ter perse gaan van ons blad, be
reikte ons een A.N.P.-bericht, afkomstig van
bevoegde zijde, warauit men wellicht nieuwe
hoop mag putten. Het luidt ongeveer aldus::
Vandaag gaat dr P. J. A. Idenburg naar
Indië om dr v. Mook verslag uit te brengen
van de politieke ontwikkeling bij de kabi
netsformatie in de algemeene politieke situa
tie hier te lande. Voorts zal hq dr Van Mook
op de hoogte stellen van de opvattingen van
het opperbestuur inzake het wetsontwerp tot
instelling van een commissie-generaal en de
daaraan toe te voegen instructies. Dr Iden
burg zal van deze gelegenheid gebruik ma
ken versche indrukken op te doen over de
conferentie te Malino.
(Mogen we uit dit bericht wellicht nieuwe
hoop putten? Red.).
3
Raad en hooge militaire en burgerlijke auto
riteiten.
Onder de aanwezigen waren ook de voor
zitters der beide West-Indische Statendelega-
ties, de heeren dr M. F. da Costa Gomez en
T. R. R. Lima Po, zoomede de voorzitter der
„Bestuurscommissie" van Curagao, de heer
W. Ch. de la Try Ellis en voorts drie der
Amerikaansche professoren, die momenteel
hier te lande vertoeven om voorlichting te
geven omtrent de vorderingen op het gebied
der tandheelkunde gedurende de laatste
jaren.
daartoe ongeschikte aardappelen hamsteren.
Voorts zal de graanimport minder urgent wor
den als men meer aardappelen kan consumee-
ren. De kans dat de prijzen dan omhoog zul
len loopen is uiterst gering: nu reeds zitten de
boeren met een aardappelsurplus hetwelk zij
buiten de distributie om aan gegadigden ver-
koopen voor een zwarten prijs, die.bijna
4 cent per kg lager is, dan de officieel vast
gestelde! Natuurlijk, de Regeering moet voor
zichtig zijn, doch zou het, gezien het voor
gaande inderdaad een waagstuk zijn, de aard
appeldistributie af te schaffen? Aldus de opvat
tingen op de Rotterdamsche aardappelbeurs.
Werd lid van N.S.B. om van zijn
vrouw af te komen
Drie jaar tegen dameskapper geëischt.
(Van onzen verslaggever voor Rechtszaken).
Een nog niet gehoord motief om lid van
de N.S.B. te worden gaf de 37-jarige dames-
kapper W. N. Hartjes veld uit Rijswijk, he
denmorgen voor het Bijz. Gerechtshof te
hooren, nl. dat hij van zijn vrouw, een Duit-
sche, afwilde. Zijn vrouw was sterk pro-
Duitsch en ging ten slotte met Duitschers.
Doordat hij lid der N.S.B. werd, kon hij een
baantje als chauffeur krijgen en zijn vrouw
verlaten. In België trad hij tot de N.S.K.K.
toe, waarvoor hij heden terecht stond.
De Proc.-Fiscaal, mr Dyserdnck, eischte 3
jaar gev.straf met aftrek van prev. hechte
nis.
De laatste van de 375.000 in Amerika ge-
interneerde Duitschers, een groep van 400
vormend, zijn te New York ingescheept.
Tot nu toe zijn 34 slachtoffers omgeko-
mne bij den wervelstorm aan de kusten van
Emilia (Italië), geteld.
James Dunn werd Amerlk. ambassa
deur te Rome.
Duizenden arbeiders op de marine
werven te Singapore staken wegens econ.
kwesties.
Van de 120.000 Duitsche krijgsgevange
nen in Rusland keerden er nog maar 3000
terug.
Stoomtractie heeft in 1951
wel afgedaan
Dezer dagen is een proefrit gemaakt met het
eerste der gereedgekomen vijftrein-dieselstel-
len bij de Ned. Spoorwegen en op het traject
ZwolleAmersfoort werd de snelheid opge
voerd tot boven de 170 km. Wanneer in den
loop der komende jaren overal de baan ver
zwaard is en het gebruik van lange spoorsta
ven (dus minder lasschen) zal zijn ingevoerd,
worden dergelijke snelheden bij onze spoor
wegen heel gewoon. Voor den oorlog bedroeg
de hoogste snelheid 120 km. Zooals men weet
ligt het in de bedoeling vóór 1951 alle stoom
locomotieven te doen vervallen en het reizi-
DINSDAG 23 JÜU 1BÊ$
Het herstel van het parlementaire leven
heeft ons ook de voortzetting gebracht van de
gewoonte, waarbij elk nieuw staatkundig jaar
met een Troonrede wordt geopend. Bij den
terugkeer tot de normale grondwettelijke
verhoudingen stemt ook dit tot verheuging.
Een Troonrede immers is reeds als zoo
danig, nog afgezien van den inhoud, een be
langrijk staatsstuk. Zij legt aan de regeering
de verplichting op, concreet vast te leggen
hoe de overheid zich het bestuur van de ko
mende periode heeft gedacht, stelt in het
uitzicht wat de volksvertegenwoordiging
en in haar het volk aan daden van wetge
ving en béleid mag verwachten en bindt zich
zelf hieraan.
Juist deze moreele binding aan de Troon
rede doet de uitzonderlijke lengte van het
staatsstuk, waarvan H.M. de Koningin van
daag ten overstaan van de Staten-Generaal
voorlezing deed, te sterker opvallen. De re
geering zelve motiveert den overvloed van
aangeroerde onderwerpen met een herinne
ring hieraan, dat de taak der overheid in
dezen tijd zoo diep ingrijpt in vele levens
terreinen.
Dit laatste is inderdaad het geval. Het
strekt dan ook tot voldoening, dat in veler
lei van hetgeen in deze Troonrede wordt be
handeld een losmaken, of althans een losser
maken, wordt aangekondigd van den band,
die de overheid nu nog aan zoovele vraag
stukken verbindt. Met duidelijke bewoor
dingen wordt aangekondigd een inkrimping
van het overheidsapparaat, in het bijzonder
van' de Rijlksbureaux.
Daartegenover echter zijn er verscheidene
andere gebieden, waarop de overheid haar
belangstelling blijkbaar wenscht te verster
ken; Wij vestigen in dit verband de aan
dacht op hetgeen de Troonrede mededeelt
over de jeugdbeweging. Hier dienen, meen en
wij, volk en volksvertegenwoordiging scherp
toe te zien, dat de overheid de juiste gren
zen, ja de juiste begrenzing, in acht neemt.
Bij de erkenning van het als zoodanig ver
heugende feit, dat de regeering de overheids
bemoeiing op verschillende gebieden wil in
perken, rijst dus eenige twijfel, of dit wel
in genoegzame mate geschiedt.
Wij kunnen het ook zóó zeggen: De regee
ring neemt dn dieze Troonrede wel bijzonder
veel hooi op haar vork. Vriendelijker ge
formuleerd: Zij laadt zich een last op de
schouders, die moeilijk te torsen zal blijken
en waarvan wij moeten vreezen dat zij te
groote verwachtingen opwekt.
Hierbij heeft zij zich te weinig gespiegeld
aan dezelfde fout, welke mindster-presddent
Scbehmerhorn een jaar geleden maakte,
toen hij een program aankondigde, waar
van vermoed kon worden, dat het slechts
ten deele kon worden uitgevoerd.hetgeen
dan ook prompt is gebeurd. Het strekt niet
tot bevordering van het regeeringsgezag, in
dien een overheid te hooge verwachtingen
oproept.
Anderzijds aarzelt de negeering weer niet,
zeer strenge reserves te maken op gebieden,
waar duidelijker optreden van haar juist kon
worden verwacht. Men leze in dit opzicht
met aandacht de paragraaf over de sociali
satie en merke op, hoe hier de eene slag na
den anderen om den arm. wordt gehouden.
Zelfs socialisatie van de mijnen schijnt nog
geenszins zonder meer vast te staan.
Door al deze omstandigheden lijdt deze
Troonrede aan gebrek aan een krachtige
conceptie. Het regeerdngsbeleid zal vooral
bij deze regeering nopen tot het bepalen van
een standpunt bij elk onderwerp afzonder
lijk, daarbij dn aanmerking nemende de
wijze waarop dit onderwerp aan volk en
volksvertegenwoordiging wordt voorgelegd.
Thans willen we nog afzonderlijk enkele
onderwerpen noemen, daarbij een voorloo-
pig willekeurige greep doende uit den over
vloed van hetgeen deze Troonrede ons voor
zet.
Het ann'exatievraagstuk is in de Troonrede
thans tot een concrete beantwoording geko-
J men: Aanspraken zullen geldende gemaakt
j worden op grensverbetering van beperkten
I omvang.
I (Zie verder pag. 4)
gersvervoer zoowel als den rangeer- en goede
rendienst, door deze diesel-electrische tractie
te doen geschieden.
Bovengenoemde vijf treinstellen zijn nog niet
in ons land in gebruik geweest. Wel beschik
ten de N.S. bij het uitbreken van den oorlog
over 18 dezer treinstellen, maar zij hebben
geen dienst gedaan door gebrek aan olie. De
Duitschers hebben het materiaal geroofd. Van
het teruggevoerde materiaal hoopt men vijf
van deze prachtige treinen te kunnen samen
stellen. Van de oorspronkelijke drie-treindie-
selstellen, welke voor den oorlog in gebruik
waren, zijn er thans 15 wederom in dienst en.
dit aantal zal tot achttien worden uitgebreid.
Tot de vele experimenten op Bikini
behoorde ook het nagaan van den in
vloed, dien de atoombom-explosie op
visschen had. Hier wordt juist zoo'n
exemplaar uit zijn element gehaald.
DEN HAAG HEEFT TOCH WEL EEN STREEPJE VOOR
Jaren vóór den oorlog, wan
neer een eventueele reis naar
Europa ter sprake kwam, zei
ik tot mijn vrienden, dat één
ding voor mij vaststond, na
melijk dat ik mij niet in Den
Haag zou gaan vestigen.
Het Noorden, de Achter
hoek of het Zuiden, daar wil
de ik naar toe. Ik wilde het
echte Holland leeren kennen,
en niet het evenbeeld van Ba
tavia.
Op 11 Mei kwam ik in Am
sterdam aan, op 13 Mei nam
ik mijn intrek in Den Haag.
Den Haag werd mijn vast
adres. Het lot speelt den
mensch vaak parten.
Het was een Den Haag, ge
teisterd door den 2den we
reldoorlog, doch herstellend,
wonderbaarlijk snel herstel
lend.
Mijn vóóroorlogsch bezwaar
tegen Den Haag, sneed ook
geen hout meer.
De Indisch-gasten waren tij
dens den oorlog uit de stad
geëvacueerd. En inderdaad
door gansch Nederland, van
Groningen tot Maastricht, tot
Goes, tot -de kleinste uithoe
ken, is de „Indisch-gast"
thans een normale verschij
ning.
In de kleinste plaatsen van
het land ontmoet men de
évacué's, en wel évacué's niet
alleen van Den Haag, maar
ook rechstreeks uit Indië.
Het begint er op te lijken,
alsof Nederland zou worden
Indonesië in Europa, een land
met een zeer gemengde be
volking.
De terreur van de door de
Japanners opgerichte en be
wapende z.g. „repoeblik Indo
nesia" heeft dezen toestand
geschapen.
Wat de wezenlijke gevolgen
daarvan zullen zijn, moet de
geschiedenis nog leeren.
Ik heb het vermoeden, dat
evengoed als de Japanners,
de Japansche satellieten van
de zgn. „repoeblik Indone
sia" hier het tegengestelde
zullen bereiken van wat zij
beoogen.
Evenals op Java (op Bata
via althans) door de activi
teit van die „repoeblik" de
rasdiscriminatie door de En-
gelsche bezettingsautoriteiten
op het gebied van de huisves
ting moest worden toegepast
met het gevolg, dat vele In
donesiërs werden teruggedre
ven naar de „kampong", zoo
is het zeer goed mogelijk, dat
de band Nederland-Indonesië
door diezelfde activiteit in-
stede van doorgesneden, juist
wordt verstevigd.
En dan denk ik al dadelijk
aan mijn vriend M a r i u s.
Marius, de barkeeper, die
mij in een eetgelegenheid hier
in Den Haag heeft herkend,
en dien ik in zekeren zin heb
ontdekt.
Marius diende zichzelf na
melijk aan als de gemiddelde
Nederlander.
Hij heeft Indië nimmer ge
zien. Hij heeft er geen ver
wanten wonen. Hij heeft zelfs
geen aandeelen in petroleum,
rubber, tin of thee.
Maar hij heeft toch een
gezonden kijk op de verhou
ding Nederland-Indië. Beide
moeten namelijk samenwer
ken, zei hij.
En als ik straks terugkom
op Java, dan zal ik met trots
zijn cadeau, een aansteker
van rood koper (hij heeft
geen aandeelen, ziet U) aan
mijn verwanten en vrienden
toonen.
Après tout heeft Den Haag
toch een streepje voor.
Mr. M. SLAMET.
Den Haag, 20 Juli 1946.
Gisteren zijn de sluisdeuren, bestemd voor het kanaal door Walcheren en gebouwd bij de
Kon. Grofsmederij te Leiden, vanuit de Sleutelstad naar Vlissingen versleept.
De ponton passeert het dorpje Koudekerk aan den Rijn.-
