Amerikaansche ontmoetingen
De Moefti en Mihailowitsj
GELOOFS-
VRIUGDE
NIEUWE LEmSCHE COURANT
ZATERDAG 29 JUNI 1941
„En zult U ook een boek over Amerika
schrijven?" vroeg iemand; mdj vóór mijn
vertrek. Ik koix niet anders doen dian glim
lachen en opmerken diat ik mij zonder twij
fel bespottelijk zou maken als ik dat ooit
deed. Zestig dagen in Amerika doorgebracht
zijn juist voldoende om iemand ervan te
overtuigen dat hij op weg is iets van dit
land en volk te begrijpen maar dat hij er
nog bitter weinig van af weet. Want eigen
lijk gaat het bij het begrijpen van een land
niet om de groote gebouwen die het heeft
of om dollars die het bezit, maar om heel
iets anders, om de ziel, om den geest, om
de psychische structuur die het vertoont.
En om die te leeren kennen is nog iets meer
kistje dichttimmert, er 'n doos schoencrême,
een poetsdoek en een paar borstels op legt
en dan de voorbijgangers uitnoodigt, zich de
schoenen te laten poetsen, tot den kantoor
klerk toe, die iedenen dag zijn eenderen
gang naar het groote kantoor aflegt, heeft
iedere burger in Amerika het gevoel dat
hij opgenomen is in een groot proces van
nuttigheid en verantwoordelijkheid. In dat
proces wordt hem veel meer in eigen han
den gelegd dan gewoonlijk het geval is in
óns land. Er wordt meer overgelaten aan
eigen scheppend inzicht; er wordt meer ver
wacht van eigen initiatief. Aan sluimerende
mogelijkheden wordt meer gelegenheid ge
boden zich te ontwikkelen. Dat is het prach
tige in de arbeidsverhoudingen in Amerika.
De Delftsche Studentenroeivereeniging „Laga" in training voor haar driedaagsche wed
strijden in verband met het 14e lustrum. Zelfs een koebeest toont z'n
belangstelling voor de fiksche ploeg!
noodig dan achter katheders in collegezalen
te hebben gestaan af op groote massa
meetings het Amerikaansche volk te hebben
toegesproken.
Ik heb een gevoel, dat ik Amerika slechts
oppervlakkig heb leeren kennen; en als ik
dan tóch iets schrijven wil, bedoel ik niet
meer te geven dan enkele vluchtige indruk
ken, een even aanraken van Amerika met
mijn geest, zoo als een zwaluw over het
watervlak scherend, het met zijn vleugeus
aanraakt, weer opvliegt en nu en dan een
lichtenden droppel water van den top van
zijn vleugels laat vallen.
Als ik nu op mijn studeerkamer gezeten,
rustig terug denk aan wat ik zag, rijst Ame
rika allereerst voor mijn geest op als het
land van den arbeid. Wat wordt er in Ame
rika hard gewerkt. Zij hebben het mij aan
den lijve laten ondervonden: vier, vijf spreek
beurten op één dag, vonden ze heel ge
woon; en ik heb niet één Zondag minder
dan drie keer gesproken in kerken van alle
mogelijke denominatiesBaptisten, Mello-
disten, Presbyterianen, Reformed Church,
Christian Reformed Church. Zou er wel één
werelddeel bestaan waar de intensiteit van
den arbeid zoo groot is en waar men zoo
veel werk verzet als in dit wonderbaar Ame
rika? Misschien is er een tijd geweest dat
Japan Amerika evenaarde in arbeidspresta
tie, maar ingehaald is het tot nog toe door
niemand. „Laboremus". Laat ons arbeiden!
Dit woord van den Deenschen dichterkoning
Björnson is meer dan ooit na den oorlog
het adagium van het Amerikaansche volk
geworden.
Over het algemeen echter kreeg ik den
indruk, dat de arbeid in Amerika een eigen
karakter draagt en, veel moer dan bij ons,
een gelegenheid is om een zekere scheppen
den drang in den mensch te uiten en daarin
verantwoordelijkheid te dragen. Van den
kleinen negerjongen af, die een houten
NIEUWE DIENSTREGELING
NED. SPOORWEGEN.
De nieuwe dienstregeling der Ned. Spoor
wegen, welke op 1 Juli a.s. ingaat, bevat en
kele belangrijke verbeteringen in de verbin
ding trusschen het Westen en de Noordelijke
provincies, waardoor men bij een bezoek aan
het Westen en omgekeerd meer tijd zal heb
ben voor het afwikkelen van zijn zaken.
O.m. zal de trein Utrecht (v. 10.38)R'dam
Den Haag nu dagelijks gaan rijden, evenals
Den Haag S.S. (v. 13.06) R'damUtrecht. De
trein Den Haag S.S. (v. 17.07)Groningen
zal een uur later vertrekken, evenals de
•trein van Groningen (v. 16.30) naar Den
Haag.
Kort begrip van het
consumenten-crediet
Ongeveer 4 millioen Nederlanders vallen
er onder
Het wetsontwerp inzake het consumenten-
crediet dat, zooals wij reeds gisteren meld
den, door de Tweede Kamer werd goedge
keurd, en dat bestemd is om het aankoopon
van onontbeerlijke gebruiksgoederen te ver
gemakkelijken, houdt in, dat minder draag-
krachtigen f 100.- per op zichzelf staand per
soon krijgen, terwijl zij, die in gezinsver
band leven, f 100.- per gezinslid plus f 100.-
voor het geheele gezin kunnen ontvangen.
De credieten moeten in twee jaar worden
terugbetaald.
Het maximum-voorschot werd voor de ge
zinnen boven de vier personen gesteld op
f 125.-, voor elk gezinslid boven de 4.
In bijzondere gevallen zullen nog aan
vragen kunnen worden ingediend na 31 Dec.
1946, den sluitingsdatum voor aanvragen.
Naar schatting zullen 4 millioen Nederlan
ders belang hebben bij dezen nieuwen maat
regel.
VRIJGEVEN VAN IN HET BUITENLAND
INGEHOUDEN GELD.
De nieuwe verzoeken met betrekking tot
hét vrij geven van in het buitenland inge
houden Ned. geld zullen niet meer via de
Gew. Arbeidsbureaux worden afgehandeld,
doch moeten worden gericht aan de Ned.
Bank, afdeelmg na-inlevering Buitenland.
Voor hen, die na 15 Juli '46 in Nederland
zijn teruggekeerd, is de vergoeding voor
Duitsche Rijksmarken vastgesteld op 26V2
cent per R.M.
Er bestaat geen jongen, die een bepaald
visioen meent gezien te hebben, hetzij op
het gebied van de technische wetenschap
of van de geestescultuur, die niet een ge
legenheid ontvangt zijn droomen in werke
lijkheid om te zetten. „To give a fair chance
to everyone" is een uitdrukking waarmee
Amerika aanduidt dat ieder mensch waard
is te toonen wat hij kan. In Amerika gelooft
men in den mensch, in de goddelijke macht
die in hem zetelt, en op het alleronver
wachts te voorschijn kan komen. Zij hebben
geleerd niet gering te denken van 's men
sahen mogelijkheden. Zoo zijn zij het volk
van uitvinders geworden' bij uitnemendheid.
De grootste uitvinding die zij deden is deze:
Ze vonden den mensch uit, zijn kracht, zijn
kunnen, zijn vermogen. En niets is aange
namer, wanneer men met dit volk spreekt
dan de optimistische kijk dien zij hebben,
ik zeg niet op den mensch zelf, maar op de
goddelijke kracht die in hem sluimert. Zij
gel00ven in die kracht. Zij weten dat zij er
is. Hoe de menschen die kracht gebruiken,
is een andere kwestie, zooals de moeilijk
heid, waarvoor de atoomenergie Amerika
thans stelt, duidelijk bewijst.
WAT HET HART GOED DOET
(Van onzen Indië-redacteur.)
Naast de vele sombere wolken die
tegenwoordig over Ned.-Indië trekken
doet het extra goed, wanneer wij eens
een lichtpuntje zien aan den zoo verren,
verren horizon.
Hier zijn enkele van die lichtpuntjes:
De Ned.-Indische Regeering ontving een
telegram van den vertegenwoordig enden
Raad van Minahassa, waarin verzocht
wordt „het onwankelbare vertrouwen
over te brengen aan het Huis van Oranje
welks lot zoo innig verbonden is aan dat
van de Minahassa."
En wat zegt u hiervan?
De organisatie van Javaansche slaven
arbeiders ten tijde van de Japansche be
zetting heeft een brief gericht aan den
Ned. consul te Singapore, waarin ver
zocht wordt hen uit de handen van Soe-
karno te bevrijden.
Wij Javanen hebben onzen Soesoehoe-
nan, regenten en andere autoriteiten, die
onder bescherming staan van Koningin
Wilhelmina. Zij is voor ons geweest als
een moeder en Zij heeft het leed der In-
heemschen verzacht, welk leed door Ja
pan en ook door de Indonesische leiders
veroorzaakt is."
Samenwerken en opbouwen, Iriheem-
schen, daar verlangen niet alleen jullie,
maar ook wij, Nederlanders, heel erg
naar!
Staat van beleg voor geheel
Indonesië
Gisteren heeft Soekarno den staat van be
leg voor geheel Indonesië afgekondigd.
Dit in vervolg op zijn besluit van 7 Juni,
waarin mijnheer-de-president alleen voor
Java den staat van beleg afkondigde.
Volgens het republ. persbureau ..Antara"
heeft Soekarno besloten alle macht in handen
te nemen „totdat het kabinet en de bestuurs
instellingen weer normaal kunnen werken".
De spoorweg-verbinding Batavia—Tji-
kampek is sinds 11 Juni verbroken.
Enkele Chineesche scholen te Batavia
hebben geweigerd Ned.-Ind. geld te accep
teeren, tegen welken koers dan ook.
In het bestaan van het „Verbond Indo
nesische burgers" te Djocja, wiens doel het
is de republ. regeering te steunen „in haar
strijd voor de vrijheid", hebben drie „Ne
derlanders" zitting genomen, t.w. mevr. T.
v. d. Burger, N. Segward en mevr. Beek.
K\.L" Pun3abi. de afgevaardigde van
Br.-Indië, heeft gisteren een uur met Soe
karno en Moh. Hatta besprekingen gevoerd
over het rijstaanbod van Sjahrir.
Doelend op de onderhandelingen tusschen
de Ned. en de Inheemschen zeide hij: „Er is
geen reden tot bezorgdheid, omdat binnen
enkele dagen de moeilijkheden zullen zjjn
opgelost."
DOODSTRAF TEGEN S.S.-ER
UITGESPROKEN
De 32-jarige Hilversummer W. K. van den
Berg is ter dood veroordeeld', omdat hij in
September 1944, toen de bevrijding van Ne
derland een feit scheen te zullen worden,
dienst nam bij het Pantsercorps der Waffen
S.S.
Twee namen komen op het oogenblïk veel
vuldig voor in de buitenlandscbe bericht
geving diie van den groot Moefti van Jeru
zalem en van den Servischen generaal
Mibaalowifcsj. Oogenschijnlijk hebben zij
niets met elkaar te maken, maar beider lot
DE MOEFTI.
wordt beheerscht door dezelfde politieke
factoren. De Groot Moefti is de ongekroon
de Arabische heerscher over Palestina, een
man met een machtigen invloed in het
midden Oosten, waar men den naam tyan
zijn geslacht, Hoesseimi, den laatsten tijd
herhaaldelijk tegenkomt in allerlei leiden
de Arabische commissies. De Groot-Moefti
is het hoofd van zijn geslacht en als zoo
danig de gebaren leider van het Arabische
nationalisme. In den voorbijen oorlog wedde
hij qp het Duitsche paard. Hij bracht be
zoeken aan Hitler in Berdhtesgaden en Ber
lijn, organiseerde den, voor de geallieerden
levensgevaarlijken, opstand met Dudtsohen
steun in Iran, die tot doel had de Brötsche
verbindingslijnen in het midden Oosten te
verbreken en bezocht o.m. de gaskamers in
Auschwitz om er de jongste Duitsche metho
den voor het uitroeien der Joden te bestu-
deeren.
Hij rekende er vast op ook nog eens met
dit probleem in aanraking te zullen komen,
maar verklaarde blijkens daaromtrent in
Neurenberg afgelegde getuigenissen, dat
voor de Arabieren het bouwen van gas
kamers nogal omslachtig was. Die haddien
snellere en meer doeltreffender vernieti
gingsmethoden
Een collaborateur en een nazi tot en
met dus, die toch niet uitgeleverd werd aan
de Britten, die uiteraard zijn bloed wél kun
nen drinken, maar rustig naar Palestina
„ontsnappen" kan om daar te werken aan
de in Duitsdhland opgestelde plannen.
Daartegenover Mihailowitsj, de Servische
generaal, die in Belgradio voor zijn Kroati
sche rechters staat. Wie herinnert zich niet
de opwindende verhalen van heldenmoed,
die den Doolaard indertijd voor radio Oranje
over dezen man wist te vertellen. Honder
den geallieerde vliegers danken aan hem en
zijn Tjetniks het leven; hij was een tijdlang,
nl toen er in Europa van gewapend verzet
nog geen sprake kon zijn, het vleeschgewor-
den verzet tegen' den Duatscher, maar met
het opdringen van de Bussen in de richting
van den Balkan daalden zijn papieren ten
gunste van die van Tito, die de partisanen
aanvoerde. Mihailowitsj was Londen en
koning Peter; Tito Moskou en de republiek.
Daarmee is eigenlijk alles gezegd. Belgrado
verdween achter het ijzeren scherm en in
KRANTEN IN DE TOEKOMST DRAADLOOS IN HVIS
De ontwikkeling van radio
en televisie brengt onge
dachte mogelijkheden. In
Amerika is onlangs voor het
eerst een dagblad door de ra
dio bij iemand aan huis be
zorgd. Deze stunt werd uit
gevoerd door een der groot
ste Amerikaansche dagbladen,
„The Chicago Tribune", een
blad met een dagelijksche op
laag van ruim 1 millioen ex.
en des Zondags IV2 millioen,
dat door de week 40-46 pagi
na's per dag brengt, ondanks
papierschaarschte en des Zon
dags met bijbladen 120 en
zelf een eigen radiostation
heeft, W.G.N., waarmede dit
experiment, het eerste in de
krantenhistorie, werd vol
trokken. Vanuit Chicago
werd over een afstand van
50 km naar het landgoed van
den eigenaar en hoofdredac
teur, Colonel Robert Mc Cor-
mick, te Wheaton, een krant
van 4 pagina's, met het laat
ste nieuws, foto's en een tee-
kening, draadloos overge
bracht en uit een speciaal re-
gistreertoestel verscheen de
krant uit de gleuf, in den
tijd van 28 minuten. Het ont
vangapparaat, de „facsimile
recorder", heeft de grootte
van een kleine schrijfmachi
ne en kan aan het radiotoe
stel worden gemonteerd. In-
tusschen is alweer een verbe
terde machine ontworpen, die
de krant in minder dan 10
minuten overbrengt, bij een
grootte van 20 cm breed en
19 cm lang, met een indee-
ling van 4 kolommen en in
totaal 4 pagina's Het zal ech
ter nog wel geruimen tijd du
ren voor deze vinding popu
lair is, want de daaraan ver
bonden kosten zijn nog zeer
groot én de aanschaffing van
het ontvangapparaat kost al
leen reeds 400 dollar.
Dat in de toekomst ook in
de krantenwereld ingrijpen
de wijzigingen te verwachten
zijn, kan men zich indenken.
Mopperende krantenlezers
over slechte bezorging, zul
len dan tot het verleden be-
hooren.
„Geef mij weder de vreugde uws heils".
Ps. 51 14a.
Geloofsvreugde is een gave van den Heilige®
Geest.
Hij schenkt ons die gave door Zijn special#
werking in ons hart.
Wat is het heerlijk die gave te mogen be
zitten.
Juichen in het heil des Heeren.
Weten verlost te zijn van alle zonden.
Jezus Christus te kennen in Zijn genade.
Heerlijker gemoedstoestand is niet denkbaar.
Kijk nu eens rond om U heen, naar die
somber-harde gezichten in de wereld, naar
de oogen van de menschen, die Gods genade
niet kennen, zij staren u tegen in een ijzige
kilheid. Vreeselijk, wat is het hier op aarde
niet alleen donker, maar wat is het hier ook
koud, wat is het hier ook somber. Alle vroo-
lijkheid en blijdschap is verdwenen. De
menschen weten dat ook wel en klemmen
zich daarom vast aan allerlei opgeschroefde
vroolijkheid. Ze moeten toch probeeren er
zichzelf bovenop te houden. Ze willen nog
niet zien hun volkomen leegheid; ze durven
nog niet van zichzelf te schrikken.
Er zijn vele geloovigen, die ook niet vrooiijk
zijn.
't Is in de kerk ook al mis.
De tenten der vroomen daveren al evenmin
van vreugde,
't Is daar in de harten der Christenen ook
een en al somberheid.
De blijdschap van de vreugde des heils, die
is door Gods geeselslagen .niet naar voren
gekomen, maar veeleer weggevlucht.
Nu 'hoor ik hier den dichter bidden: Geef
rnij weder de vreugde uws heils. Geef mij
weder. Hij heeft ze dus gekend, maar hij is
weer kwijtgeraakt. Hij wist zich verlost^door
Góds genade en nu ziet hij alleen maar Gods
teruggetrokkenheid. Daar is een afstand tus
schen God en z'n ziel, een afstand gegraven,
door zijn zonde.
Zal hij over die zonde heenspringen en die
vreugde des heils toch grijpen? Het zóu
slechts een dwaze opschroeverij zijn. De
schrik wordt er straks alleen maar grooter
door.
Daarom gaat hij kruipende door dien af
stand tusschen God en z'n hart heen: Ver
geef mij en wees mij genadig, o God. Ik heb
tegen U gezondigd. En dan eerst vraagt
deze boeteling: Geef mij weder de vreugde
uws heils.
De bede om de blijdschap des geloofs is
geen zinlooze aanmatiging, maar is een le
venskreet die opklinkt uit een verslagen hart.
Laat ons allen in deze somberheid meebidden.
Dan wordt het weer vroolijk hier van binnen.
Dan wordt de kerk weer een zingende kerk.
Dan wordt Gods naam met lofgejuich
geprezen.
Leiden. Ds. K. DRONKERT.
GEN. SYNODE GEREF. KERKEN
ART. 31 K.O.
In haar zitting te Groningen van gister
morgen heeft de Gen. Synode der Geref.
Kerken art. 31 K.O. in behandeling genomen
het door ds D. K. Wielenga uitgebracht rap
port over de Zendingsaangelegenheden. Op
Oost-Soemba heeft een deel der inheemsche
kerken contact gezocht met de kerken naar
art. 31 K.O., hetgeen geleid heeft tot de op
vatting, dat samenwerken aldaar mogelijk,
is, wanneer de kerken in Nederland een
miss.predikant naar Oost-Soemba zenden,
die dan door de vrijgemaakte kerken wordt
aanvaard en erkend. De commissie stelde
voor aan de kerken op Oost-Soemba te be
richten, dat de gemeenschap met deze ker
ken is tot stand gebracht bij Synodebesluit
van 6 Juni 1946. Het voorstel van ds Smelik
om ds Goossens toe te laten als adviseerend
lid, werd aangenomen.
In de middagzitting was aan de orde het
rapport over de Zendingsdeputaten en het
Zendingsblad. Voorgesteld werd niet afzon
derlijk te procedeeren over Zendingsgoede
ren en de zendingsarbeiders na hun event,
vrijmaking voor rek, der kerken art. 31 K.O.
te nemen. Vervolgens werden ds Goossens
en de heer Tanahomba als adviseerende
leden tot de Synode toegelaten.
In de avondzitting deed prof. Schilder
voorlezing van het openbaar getuigenis der
Synode aan alle Geref. belijders i.v.m. het
verzoek tot samenspreking met de Gen. Sy
node van Utrecht. Het concept werd goed
gekeurd en besloten werd aan het mode-
ramen over te laten den vorm en omvang
der uitgave te regelen. Tot slot rapporteer
de ds Meulink over de verhouding der dia
conieën tot de plaatselijke overheid i.vun.
Armenwet-Kinderwetten.
Teheran schijnt Engeland toegezegd te heb
ben Mihailowitsj ten gunste van Tito te zul
len laten vallen. Thans staat die generaal
terecht, beschuldigd van de grootste mis
daden tegen den Joego-Slarvischen staat.
Natuurlijk weigert men in Belgrado Ameri
kaansche- en Britsche getuigen ten gunste
van Mihailowitsj te hooren, maar er worden
wel allerlei beschuldigingen aan het adres
van EngéLsche officieren geuit, die b.v,
Mihailowitsj tot partisanenmoord zouden
hebben aangezet. Geen wonder dat Enge
land daartegen protesteerde. Meer doet het
niet. Kan het ook niet doen, want het is
door een belofte en door de Russische poli
tiek gebonden.
Het is ongélukkig dat de berechting van
Mihailowitsj en de ontsnapping van den
Groot Moefti tegelijktijdig komen. Rusland
niu tegen te krijgen' door interventie in de
zaak Miihaalowitsj en tegelijk dje Arabische
staten in opstand om de figuur van den
Groot Moefti: het is te veel van het kwade.
En zoo wordt de medestrijder Mihailo
witsj opgeofferd en de collaborateur Hoes
sein! geprotegeerd.
Dat is hooge politiek.
MIHAILOWITSJ.
