Vechten wij voor Indië om het uit te buiten?
Stakers brengen op Schiphol opbouw in gevaar
KfflWt LEIDSCHE COURANT
4
ZATERDAG 25 MEI 1948
De feiten speken een
andere taal
(Van onzen Parlementsredacteur)
„Koloniale politiek" zijn woorden met
©naangenamen bijklank. Men denkt dan aan
gebieden, welke gebruikt worden om er de
hoogst mogelijke winsten uit te halen. Aan
een dergelijke periode in de historie ont
komt geen enkel koloniaal land. Ook Ned.-
Indië niet. Deze gewesten, 75 maal zoo groot
als Nederland, hebben haar ook doorge
maakt. Maar men kan zeggen, dat het pleit
voor een anders ingesteld beleid, n.l. een po
litiek van zedelijke verantwoordelijkheid ge
richt op het welzijn der bevolking, geestelijk,
politiek en sociaal, met zelfbestuur als uit
eindelijk hoogste doelwit, sinds het begin
dezer eeuw er zich baan heeft gebroken. De
koloniale periode is sinds dien tijd doorbro
ken en heeft geleid tot een positie der in-
heemsohe bevolking, welke ver uit gaat bo
ven die in de overzeesche gebieden van welk
ander land ook. Het rapport-Butler aan den
Volkenbond heeft dat kort voor den oorlog
onomstootelijk bewezen, gelijk we onlangs
hebben herinnerd.
Vijftig jaar geleden bestonden alleen
in de buitengewesten nog 3 400 inlandsche
vorstendommetjes, sultanaten e.d., op papier
gebonden aan de centrale regeering, maar
waar overigens practisch nog onderlinge
strijd en vijandschap, geweld en knevelarij
welig tierden. Daaraan is een einde gemaakt
en men leefde sinds rustig onder de drie
kleur. Gevolg is o.a. geweest, dat de be-
©taansbronnen van het land steeds groot ex
deel in de welvaart voor de inheemsche be
volking opleverden. Koffie, thee, suiker, ta
bak, olie, tin, rubber, specerijen, enz. droegen
daartoe bij. Anderzijds genoot daarvan het
moederland, in zijn scheepvaart, buiten-
landschen handel en binnenlandsche in
dustrie met haar producten: textiel, machi
nes en technische artikelen. Verder werd
door de uitzending van wetenschappelijke
krachten voor de geneeskundige, rechts- en
technische Hoogescholen, in zending, onder
wijs, geneeskundige verzorging en andere
takken van volkswelzijn, in steeds stijgende
mate medegewerkt tot de verheffing van de
inheemsche volken en hun opleiding tot het
besturen van eigen land. Dat kan geen ex
ploitatie meer heeten.
De Indische export steeg sinds 1900 van
220 op 1000 millioen en 3 a 4 milliard aan
Nederlandsch vermogen werd aan Indië's
ontwikkeling besteed. De overheidsuitgaven
6tegen in die periode van 150 op ruim 720
millioen. Onderwijs, volksbestuur, volksge
zondheid, volkscredietwezen, arbeidsbemoeie-
ndssen, landbouw, en nijverheidsvoorlichting,
bosch wezen, irrigatie, veeartsen ij kundige
dienst, post, spoor en telefoon, telegraaf,
wegen- en luchtverbindingen, havens, gou
vernementsmij nen kregen steeds grooter be-
teekenis en omvang. Anderhalf milliard aan
staatsschuld werd door Nederland ten be
hoeve van Indië aangegaan.
Zonder strijd is dat niet gegaan. Voor deze
politiek, waarbij de belangen der bevolking
op de eerste plaats stonden en de ontwikke
ling ging in de richting van toekomstig zelf
bestuur binnen Rijksverband, hebben o.a.
mannen als Keuchenius en Idenburg als mi
nister hun beste krachten gegeven. Met name
Keuchenius is een markante, militante
PUZZLE VAN DE WEEK
1
2
3
4
6
7
li
9
1°
II
12
13
14
16
17
18
19
20
21
12
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
Jb
36
3/
3Ü
39
40
41
42
OMSCHRIJVING: Horizontaal: 1. Be
drijvigheid; 6. Schoenmakers werktuig; 8.
bejaard; 9. onsamenhangend; 11. zijtak v. d.
Donau; 12. windrichting; 13. inleidingsrede;
16. Vettig waschwater; 18. kort oogenblik; 19.
Hitje; 20. machine onderdeel; 23. bepaalde
hoeveelheid; 24. heuvel; 25. volk; 26. trek-
tuig van ossen: 27. loofboom; 29. spie; 31.
ordenen; 34. echtgenoot; 37. onbepaalde hoe
veelheid; 39. voor (Lat.); 40. kippenloop; 41.
kolenemmer; 42. niet vermengd.
Verticaal: 1. Toespijs; 2. mechanisch
mensch; 3. slaapje; 4. afgodsbeeld; 5. vurig
paard; 6. godheid uit de Gr. myth.; 7. plaag
geest; 9. bosch; 10. groote plaats; 13. tegen
partij tegen wie men opgewassen is; 14. het
gezantschap; 15. toegedaan; 17. bewerkt stuk
hout; 19. smalle vaargeul; 21. op de manier
van; 22. Bijb. hoogepriester; 26. modern ver
voermiddel; 27. voorkomendheid; 28. kale
duinheuvel; 30. Vreemdeling; 32. Ik (Lat.);
33. boomschors; 35. vreeselijk; 36. Groote wa
tervlakte; 38. metaal.
Oplossing van de puzzle van morige
week: Horizontaal: 1. Kaketoe; 6. bar;
7. ara; 9. lor; 11. penarie; 12. ets; 14. ier; 15.
eli; 17. tras; 20. amor; 22. vla; 24. woerhen;
26. Eva; 29. knap; 31. Reno; 32. ath; 34. aga;
35. ADO; 36. notitie; 38. tam; 39. Ede; 40. Don;
41 verslag.
Verticaal: 2. Ares; 3. kanis; 4. tarra;
5. olie; 6. boete; 8. ra;. 10. Kairo; 13. trawant;
16. loon end; 18. aroma; 19. el; 21 moede; 22.
vee; 23. aha; 25. akant; 27. V.M.; 28. voorn;
30. pater; 31. ratel; 33. home 35. Aida; 37. id.
De p r ij z e n vielen bij loting ten deel aan:
LEIDEN: 1. C. F. W. Driessen, Lage Rijn
dijk, 103a, Leiden (f 5.2. G. Zonneveld
v. d. Hofstede, Voorstraat 15, Voorschoten,
(f 2.50); 3. A. v. Weerlee, Rijn- en Schiekade
128, Leiden, (f 2.50).
Oplossingen moeten uiterlijk Vrijdag
a.s. om 12 uur in ons bezit, zoo mogelijk, op
een briefkaart met in den linkerbovenhoek:
^Puzzle-oplossing".
figuur geweest in den strijd tegen
wat hij noemde de „exploitatie van
indië" door het conservatief liberalisme
zijner dagen, waarvan de nazaten thans in
de Partij van de Vrijheid zijn uitgeloopen.
Zij vonden toen die koloniale exploitatie
prachtig, braken Keuchenius' carrière als
vice-president van den Raad van Ned.-Indië
en wisten zelfs zijn ontslag uit den Indischen
dienst te bewerken. Dat was in de zestiger
jaren toen het parlement ten felste bestreed
allen, die het opnamen voor de ontvoog
ding van Indië en zijn opvoeding tot zelf
standigheid en verantwoordelijkheid. Thans
is deze gedachte meer algemeen geworden.
Het is de kroon op het werk dezer voor
strijders.
Nederland is thans bereid tot al wat de
inheemsche bevolking tot waarachtigen
zégen kan strekken. Dat is het tegendeel
van koloniale politiek in den slechten zin.
De resultaten van dien jarenlwangen strijd
voor verheffing worden thans bedreigd
door hen, die aan de geschetste historische
ontwikkeling langs revolutionairen weg
meenen een einde te moeten maken door
Indië tot ontbinding te brengen.
Financ. verhouding tusschen
Kerk en Staat
Herziening van uitkeering der predikants
traktementen
De minister van Financiën heeft een com
missie ingesteld tot onderzoek van de vraag
of de bestaande practijk in zake de finan
oieele verhouding van den Staat en de gods
dienstige gezindheden welke traktementen,
pensioenen en andere inkomsten uit 's Rijks
kas genieten, herziening behoeft. Tevens
moet worden onderzocht op welke grond
slagen die verhoudingen waren te baseeren
en welke regelen daarbij zouden dienen te
worden gevolgd, voor het geval het zoowel
wenschelijk als mogelijk mocht blijken te
zijn de bestaande practijk en die daaraan ten
grondslag liggende aanspraken, hetzij ge
heel, hetzij gedeeltelijk, te liquideeren.
Mr H. L. 's Jacob, secr.-generaal v. h. dep
v. Financiën, is voorzitter der commissie.
Leden zijn dr K. H. E. Gravemeyer, mr dr
J. J. Loeff te Vught, prof. mr S. P. v.
Berkum te Tilburg, mr S. J. Donner te Voor
burg, mr F. M. Westerouën v. Meeteren, mr
F. de V-res en J. Bakker, raadadviseur Dep.
v. Financiën. De niet-ambtelijke leden heb
ben met de onderscheiden kerkengroepen te
maken.
Al heeft Scheveningen dan geen pier meer en al is er nog weinig accomodatie, toch
herleeft het oude beeld aan het strand onweerstaanbaar. Dit plaatje
maakte de fotograaf gisteren.
Nederland let op Uw zaak
(Van een specialen verslaggever)
Voor den boeveelsten keer ik verkouden ge
worden ben op Schiphol bij de ontvangst van
de machine uit Amerika, weet ik niet, maar
zeker voor den twintigsten keer in een paar
maanden tijds.
Dat komt, omdat Schiphol, bij alle gastvrij
heid die de K.L.M. er tracht te demonstree-
ren, nog altijd een der ongezelligste en meest
onherbergzame oorden van Europa is. Geen
vlakte, waar het zoo tocht en waait, waar de
wind zoo guur om je heen slaat, als hier.
De regen gutst er onbarmhartig over men-
schen en machines en zoo staat er daar op
Schiphol het een en ander te bederven: goed
humeur en werktuigen, vliegmachines en
onderdeelen.
Schiphol is n.l. op het oogenblik een aan
klacht tegen den Nederlandschen arbeider,
in den halfvoltooiden staat waarin het zich
bevindt. Negen weken lang ligt het Werk
van den opbouw van stationsgebouwen en
hangars er nu al stil. Negen weken waarin
gebouwen klaar, - kostbare K.L.M.-vogels on
der dak, de nachtverlichting van nota bene
onze wereldvlieghaven gereed en ingericht
hadden kunnen worden.
Het is natuurlijk erg plezierig bij iedere
ontmoeting met buitenlanders te hooren, dat
de menschen stom verbaasd zijn over het
tempo waarin Nederland zich ontwikkelt en
misschien is er iemand onder, die het voor
één kwart overeind staande Schiphol voor
een uiting'van dien vernieuwingswil aanziet,
maar je ergert je als Nederlander, zoo vaak
als je, op kilometers afstand de op het veld
staande vliegtuigen al glimmen ziet in de
zon. De genie is er nu bezig de barakken,
die al maanden klaar voor den wal liggen,
af te laden en op te richten en de soldaten
zullen de hangars in aanbouw afmaken,
maar dat is toch geen toestand.
Maanden lang houdt de E.V.C. nu al het
werken op Schiphol tegen. En dat niet om
een loon- of andere arbeidsvoorwaarden
kwestie, doch louter en alleen om het func-
tionneeren der contactcommissie, die de E.V.C.
als een soort arbeiders-opzichters over het
werk wil laten flaneeren, terwijl de aanne
mers er prijs op stellen, dat de leden dezer
commissie gewoon meewerken. En om dien
onzin wordt het opbouwwerk van de K.L.M.
gesaboteerd. Terwijl zij al haar best doet, nu
de markt voor onze vliegtuigen te veroveren,
viermaal per week naar Indië, driemaal naar
Amerika, naar bijna alle Europeesche landen
vliegt met dagelijksche diensten en plannen
voor Zuid-Amerika en Zuid-Afrika heeft,
leggen de arbeiders er doodleuk het bijltje
bij neer, totdat hun eigen vastgestelde be
langrijkheid wel erkend wordt.
Lichtenvoorde weigert z'n burge
meester te aecepteeren
Wegens ongunstig gedrag in den bezettingstijd
De burgemeester van Wamel en Driel, mr.
F. J. Waals, die benoemd is tot burgemeester
van Lichtenvoorde, zou dezer dagen als zoo
danig worden geïnstalleerd. Enkele dagen te
voren werden in het dorp huis aan huis cir
culaires verspreid, waarin een ongunstig beeld
werd gegeven van het gedrag van den aan
staanden burgervader gedurende de bezetting.
Een deputatie uit Lichtenvoorde ging een on
derzoek instellen in zijn vorige gemeente.
Het resultaat hiervan was, dat het gemeente
bestuur van Lichtenvoorde besloot om de in
stallatie niet te laten doorgaan. Het wachten
is nu op een beslissing van hoogerhand.
Het komt er natuurlijk van, dat luchtvaart
maatschappijen, die Amsterdam nu aan doen
zeggen: 't Gaat daar zoo ongelukkig, we gaan
een honderd kilometers verder aan den
grond. Dezelfde kansen dus, die de Rotter-
damsche haven in de scheepvaart verspeelt.
De K.L.M. is op het oogenblik onze grootste
deviezenkweeker. Er passeeren Schiphol da
gelijks meer dan 1000 passagiers uit alle
landen van de wereld. Zij betalen met alle
deviezen van de wereld. Dat is een vader-
landsch belang. Maar de E.V.C. maalt daar
niet om. Staken.
De K.L.M.-arbeiders moeten dag in dag uit
in regen en wind, zon en koude, hun werk
doen. Hun ontbreekt goede arbeids- en re
creatiemogelijkheid. Maar wat maalt de E.
V.C. om die arbeidersbelangen? Staken.
De bedoeling is duidelijk. De E.V.C. wil in
Nederland de grootst mogelijke verwarring
stichten, om in dat troebele water naar har
telust te kunnen visschen.
We vertrouwen, dat het Nederlandsche volk
haar niet de kans zal geven, verder te gaan.
De brekers dienen verdreven te worden door
bouwers, wien het wél om het belang van het
vaderland te doen is.
Wat andere kranten schrijven
Schipperpolitiek.
Onder bovenstaand opschrift schrijft „De
Maasbode": Het (Amsterdamsche) Parool
vindt, dat de uitslag van de verkiezingen
slechts schipperpolitiek zal toelaten. De aar
digheid is er af, nu de P. v. d. A. niet de
zoo stellig verwachte meerderheid heeft
boven de Kath. Volkspartij. Dit wordt be
toogd in een artikel, dat een model is van
schipperpolitiek.
De P. v. d. Arbeid in de minderheid; in
de Kath. Volkspartij zijn conservatieve ele
menten; de zwakkere P. v. d. A. zou gedwon
gen zijn tot concessies. Dat is zóó ellendig,
datwij beslist niet meedoen? Neen,
't wordt wat voorzichtiger gezegd, anders
zou het zoo radicaal zijn en dan zat je er
aan vast, of liever dan.... stond je er bui
ten
Dus een wat zachtere conclusie: dat
ons een in de oppositie gaan van de P. v d.
A. zuiverder en raadzamer toeschijnt".
„Zuiverder en raadzamer", slap genoeg,
toch nog te sterk! „Wij ontkennen niet, dat
een overgang tot de oppositie in verband met
den stand van het Indonesisch vraagstuk
een zware verantwoordelijkheid oplevert".
Dus niet in de oppositie? Toch wel, maar:
„Tegen welke regeering?" Het blad ver
moedt: tegen een vierpartijen-combinatie
van „rechts" met P. v. d. Vrijheid!
Maar de conclusie blijft: Krachtig beleid
boven schipperpolitiek.
Aldus het Amsterdamsch „Parool"; het
„Parool", te Rotterdam uitgegeven, neigt
weer sterker naar: meedoen!
O schipper, wat is uw politiek?
Conclusie: de druiven hingen hooger dan
men verwachtte; men vindt ze dus zuur,
maarmen zal eindigen met er in te bijten,
als men de kans krijgt.
Let maar op.
GESCHENK VAN ENGELSCHE
REDDINGMAATSCHAPPIJ.
De Engelsche Reddingmij „Royal National
Lifeboat Institution" heeft aan de Noord- en
Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappij een
motorstrandreddingboot ten geschenke gege
ven en een boot van hetzelfde type voor on-
bepaalden tijd in bruikleen afgestaan. Beide
booten zijn bestemd voor de Waddenzee en
zullen binnenkort gestationneerd worden in
de havens van Terschelling en Vlieland.
Kerk en School
Gen. Synode der Geref. Kerken
(art. 31 K.O.)
Discussie over de samenspreking.
Bij de discussie over het rapport der sa
menspreking heeft prof. Schilder de sprekers
beantwoordende, medegedeeld, dat alle le
den van comm. 2 achter de conclusies van
het rapport staan. Niet onderhandelen, maar
zeggen, wat Gods woord en wet wil, is de
vorm, waarin men met de synode der Geref.
Kerken in aanraking kan komen.
Er is hier het nog nooit vertoonde feit,
dat een kerk die uitwerpt, na een jaar weer
samenspreking zoekt. Indien de kerken (Art.
31 K.O.) niets doen, is dat fout, nog meer
fout is, als zij iets doen in de orde zooals
de Utr. Synode die voorstelt. Maar de tus-
schenweg van het rapport kan den zegen
brengen van bekeering of van het oordeel
der verharding.
In zijn dupliek merkte prof. Schilder nog
op, dat niet de processen over kerkelijke
goederen scheiding maken of handhaven,
wel kerkrechtelijke kwesties. Wat samen
spreking betreft, er mag geen kans onge
bruikt blijven om te vermanen tot terug
keer. Niets meer zeggen zou ons schuldig
stellen, want de kerken mogen Gods zegen
niet verspelen.
Bij de tripliek vraagt ds Van Dijk, hoe
men zich den gang van zaken voorstelt bij
het maken van contact met de synode van
Utrecht, gelet op de situatie der kerken
(Art. 31 K.O.) als veroordeeld tot tuchtrech-
terlijke straffen en uit de Geref. Kerken ge
worpen.
Prof. Holwerda meent dat de syn. van
Utrecht vredesonderhandelingen wenscht en
deswege een wapenstilstand, tijdens welken
men de plaatselijke kerken met rust moet
laten inzake hun blijven of zich vrijmaken
van het kerkverband, waarin zij thans zijn.
In zijn beantwoording merkt prof. Schil
der op, dat de synode der Geref. Kerken
moet geaccepteerd worden in haar schrifte
lijk antwoord, mits dit inhoudt, dat zij wil
spreken op den grondslag door de syn. van
Groningen als absolute voorwaarde gesteld.
In dit geval zou het een groote winst zijn in
de richting van waarheid, openheid en het
recht, temeer waar deze dingen schriftelijk
en publiek worden behandeld (naar eisch
van het rapport).
Prof. Schilder onderstreept nog, eerst zijn
meening, dat „waar God de vraag uit Utrecht
op onzen weg plaatste, de kerken niet mo
gen volstaan met te zwijgen.
De overwegingen en conclusies zijn door
de Synode met alle stemmen goedgekeurd.
Daarna werd comité-generaal gehouden en
vervolgens werd de openbare zitting gesloten
tot Dinsdag 4 Juni.
KERK EN ZENDING.
Op Hemels vaartsdag, 30 Mei a.s., wordt
in Rotterdam de jaarlijksche zendingsdag
gehouden der samenwerkende zendingscor
poraties.
Om 11 uur v.m. is er een kerkdienst in de
Prinsekerk (Schepenstraat), waarin voor
gaat dr W. S. van Leeuwen te Rotterdam.
In dezen dienst worden tot zendeling ge
ordend: A. Rigters, R. G. Vleeming en T.
van Weelie.
's Middags 2.30 uur, heeft in de zendings
kapel, Ger. Scholtenstr. 128, de installatie
plaats van de 4 nieuwe zendingsdirectoren:
mej. C. B. Rijnders, dr W. F. Dankbaar, ds
A. M. Knottnerus en mr S. C. Graaf van
Randwijck, waarna dr W. J. L. Dake, gere
patrieerd zendeling-arts, spreekt over: „Het
zendings-ziekenhuis van Modjowarno in oor
logstijd".
HET EEUWFEEST VAN DE KLOKKEN-
BERG.
De Reünie van de oud-leerlingen van de
Klokkenberg de bekende Prot. Chr.
Kweekschool te Nijmegen zal in verband
met het eeuwfeest van deze kweekschool
a.s. Woensdag en Donderdag op De Klok
kenberg worden gehouden. Er is veel animo
en er hebben zïich 400 reünisten opgegeven,
die allen bij particulieren ondergebracht
zijn. De reünie vangt a.s. Woensdagmiddag
om half drie aan in de Aula van het Inter
naat. In deze samenkomst zullen de voor
zitter der directie en meerdere genoodig-
den het woord voeren. Om 6 uur biedt de
Nijmeegsche Klokkenbergkring een koffie
tafel aan, waarna een gezellige bijeenkomst
in het Internaat volgt. Donderdagmorgen
om 9 uur wordt in de Aula een vergadering
gehouden van de Vereeniging van Oud-
Klokkenberggers, waarna zij zich, met het
oog op den Hemelvaartsdag, om 10 uur in
een kerkdienst in de Aula vereenigen. De
dag zal verder gezellig worden doorgebracht.
Voor de middaguren staat een wandeling
in de schoone omgeving op het programma.
PROMOTIES.
DELFT, 24 Mei. Gepromoveerd tot doc
tor in de techn. wetenschappen M. H. R. J.
Plusje en J. van Slooten, beiden met lof.
LEIDEN, 23 Mei. Gepromoveerd tot doc
tor in de letteren en wijsbegeerte op proef
schrift getiteld „Die Gottesidee der ngadja
dajak in Sud-Borneo", H. Schaerer, Oegst-
geest (cum laude).
ACADEM. EXAMENS.
LEIDEN, 25 Mei. Geslaagd cand. rech
ten: mej. E. V. Broekhuysen, Voorburg;
doet. rechten: A. F. Leemans, Warmond;
E. C. Sohns, 's-Gravenhage; J. C. v. Dorp,
Baarn; R. S. N. van der Feltz, Zeist; A. H.
C. Br iet, Hilversum.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Ameide-Tienhoven, H.
Harkema te Wijk bij Heusden; te Har-langen,
A. C. D. v. d. Bosch te Well en Ammerzodem;
te Polsbroek en Vlast en te Sprang J. W. de
Bruyn te Willige-Langerak, die bedankte
voor Langerak.
Aangenomen: naar Roermond, J. L.
Mager te Maasbractvt, die bedankte voor
Rotte rdam-Delfshaven (pred. varende ge
meente); naar Sluiskil, G. van Moorsel te
Engelen; naar IJ muiden, J. v. d. Wiel te
Weesp.
Bedankt: voor Harkstede-Schramer, H.
F. Meijer te Vierhuizen-Zoutkamp; voor
Leermans, J. L. v. d. Berg te Tenmunten.
Benoemd: tot voorg. bij de Ver. van
Vrijz. Herv. te Haarlem, J. de Graaf, Ind.
pred. te Medan; tot hulppred. te Driebergen»
cand. J. Breur te Vlaardingen.
Geref. Kerken.
Tweetal: te Amersfoort (vac. S. J.
Popma), J. G. Adema te Rotterdam-Delfsha-
ven en J. C. Hagen te Zwijndrecht.
Beroepen: te Katwijk a.d. Rijn, H.
Brinkman te Amerongen; te Munnekeburen,
cand. H. Veenstra, hulppred. te Oubaard; te
Mijdrecht, H. J. Swierts te Tholen; te Oos-
ter-Nijkerk, cand. A. Broek te Vlaardingen.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Geref. Gemeenten.
Beroepen: te Dordrecht, T. Dorresteya
te Opheusdea,
