Vertrouwen in Indië-politiek moet terugkeeren
Ml Sla mei peilt publieke opinie in Nederland
Nm uWK LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 23 MEI 19M
Een der voornaamste taken der
nieuwe regeering
(Van onzen Parlementsredacteur)
In het begin van dit jaar discussieerden
te Utrecht twee professoren met elkaar over
de wijze, waarop een van hen, de heer W.
Schermerhoorn, zich verantwoordelijk had
gemaakt voor het historisch feit, dat de
draagster van het wettig gezag in Indië het
hoofd had gebogen voor een opstandige be
weging, belichaamd in de heer en Soekarno
en Sjahrir,. met wie overleg aanvankelijk
„even onwaardig als onvruchtbaar" was
verklaard. De „tegenpartijsprak-als zijn
oordeel uit en herhaalde ddt daarna gedocu
menteerd in geschrifte: „Deze Regeering be
driegt het volk"
Uit de rede. welke dr v. Mook, Indie's
dictator, dezer dagen voor de radio heeft
gehouden, bleek, dat hij namens'd.e demis
sionaire Regeering in Den Haag, bereid is
niet alleen Java, maar ook Sumatra, omdat
Sjahrir daar en elders zijn aanhangers heeft,
Bonnen voor de komende
twee weken
Elk der volgende bonnen geeft recht
op het koopen van:
BONKAARTEN KA, KB, KC 606.
286 t/m. 290.. 800 gram brood.
291 400 gram brood.
292 200 gram kaas.
293 100 gram bloem.
B 58 Res.1600 gram brood.
C 58 Res800 gram brood.
B 59 Res2 kg. aardappelen.
B 60 Res100 gram kaas.
BONKAARTEN KF 606.
371 BMV 125 gram boter
372 BMV 250 gram margarine.
374 Suiker 400 gram suiker.
BONKAARTEN LA, LB, LC 606.
239, 240, 241
en 242 vleesch 100 grain vleesch. t
235 aardapp. 2 kg. aardappelen.
A 46 Melk2 liter melk.
B46, C46 Melk 3% liter melk.
BONKAARTEN KD, KE 606.
786, 787 800 gram brood.
788 100 gram kaas.
789 100 gram bloem.
D 58 Res800 gram brood.
E 58 Res500 gram rijst, kindermeel
of kinderbiscuits
BONKAARTEN KG 606.
871 BMV 125 gram boter
872 BMV 125 gram margarine.
874 Suiker 400 gram suiker.
BONKAARTEN LD, LE 606,
739,740 vleesch 100 gram vleesch.
735 Aardapp. 1 kg. aardappelen.
D46, E46 melk 6 liteT melk.
TABAKS KAARTEN ENZ.
T 29 2 rants, tabaksarti kelen.
V 29 100 gr. choc, of suikerw.
X 29 2 rants, tabaksartikelen.
Voor de week van 2 t/m 8 Juni zullen
nog bonnen worden aangewezen voor
melk, aardappelen, boter, jam, thee,
tabak, versnaperingen en zachte zeep.
Keukendeelnemers moeten aldaar de
bonnen 239 of 739 voor vleesch en de
bonnen 235 voor aardappelen mieveren
en voor de week van 2 t/m 8 Juni de
bonnen 240 of 740 voor vleesch, alsmede
de voor die week aan te wijzen aard
appelbonnen.
De schoone schijn
(Vervolg van pag. 1)
Voorts dient men te bedenken, dat ons in-
dustieel apparaat door den oorlog ernstig ge
leden heeft en dat gebrek aan kolen en
grondstoffen remmend op de ontwikkeling
werken. Met behulp van buitenlandsch cre-
diet pogen wij thans ons apparaat weer op
te bouwen en we hopen een modern ge
outilleerd industrieel apparaat zoo snel be
schikbaar te krijgen, dat we nog niet te laat
zijn met onze pogingen tot verovering van
nieuwe markten. Maar zekerheid bestaat er
niet
We behoeven slechts te herinneren aan de
vroegere fmancïeele en economische rela
ties met Ned. Indië om te doen beseffen,
welk een klap de strubbelingen in de Oost
ons economisch bestel hebben toegebracht.
Om niet meer te noemen stippen we nog
aan het feit, dat onze scheepvaart gehalveerd
is door tonnageverïfes. Dat beteekent min
der inkomsten uit het buitenland, welke we
met andere pogen op te vangen door liqui
daties van buitenlandsche beleggingen, het
welk kort gezegd neerkomt op „potverteren"
en buitenlandsch crediet.
Minister Voe heeft eerder onzen export
van dit jaar geraamd op circa fl milliard,
maar wij hebben er vroeger de aandacht
op gevestigd, hoe overdreven deze schatting
lijkt. Nu heeft mr P, A. Blaisse, hoofd van
de afd. Planning van het departement van
Handel en Nijverheid erkend, dat de uitvoer
verre bij de raming ten achter blijft en het
de vraag is of het in het uitzicht gestelde
bedrag van fl milliard bereikt kan worden
Als wij zoo enkele zaken hebben aange
roerd, die de schaduwzijde van onze tegen
woordige positie kenmerken, dan is het
verre van ons te be toe gen, dat wij met den
inzet van alle krachten niet in staat zijn zoo
een zekere welvaart te herkrijgen. Wij heb
ben slechts de consequenties van de verar
ming willen schetsen en onze lezers willen
waarschuwen voor het koesteren van onge
motiveerd optimisme.
Het komt ons voor, dat het kabinet-Scher-
merhorn tekort is geschoten in zijn roeping
ons volk te doen komen tot erkenning van
de gevolgen, welke de oorlog ongetwijfeld
voor den levensstandaard zal hebben.
Herhaaldelijk hebben wij gewezen op opti
mistische beschouwingen in ministerieele
stukken, welke het volk op een dwaalspoor
leidden. Laten we oppassen niet in den
schijn te blijven hangen.
De kabinetspolitiek is totdusver naar ons
gevoelen te veel geweest een speculeeren op
bevredigend herstel van onze welvaart.
Mochten deze opvattingen in de practijk ge
logenstraft worden, dan staat ons volk voor
een débêcle.
aan de revodutionnadren' prijs te geven. We
hebben reeds weken geleden aangekondigd.
dat de Regeering tot deze ontbinding van
hef Rijksverband niet ongenegen was.
Deze verklaring omtrent verkwanseling
van rijksgebied is ontstellend erg. Ernstig
was ook uit den mond van dezen onder
koning de uitspraak: „Van een Ned er land-
sche Regeering kan geen herstel van het
oude koloniale systeem worden verwacht".
Dat spreken van een „koloniaal systeem",
waarvan deze man weet, dat heit niet de
basis van het bewind in Ned. Indië was, lijkt
erg veel op iets, dat wij hier te lande aan
landverraders ernstig .kwalijk nemen. Deze
hoogste gezagsdrager verdedigde niet zijn
land, maar droeg koren op den molen der
revolutionnairen. We hebben daarvoor onze
passende kwalificatie.
Deze ongrondwettige dingen zijn te erger,
omdat zij blijkbaar niet onopzettelijk, maar
zeer bewust geschieden. Een dergelijke capi
tulatie werd van dezelfde zijde reeds ver
dedigd met het argument: Java is toch niet
rendabel meer. Dat is nu echt denken in
koloniaal kader, dat aan het Nederlandsche
bewind echter sinds decennia vreemd is.
Een stroom van ellende £an daaruit voor
ons volk voortvloeden en als we niet oppas
sen; zullen straks onze jongens nog moeten
vechten niet tegen, maar ten bate van de
„repoeblik Soekarno" en onze millioenen
zullen moeten dienen om dit bewind te ves
tigen Deze revolutionnairen zullen blijken
van Mook veel te glad af te zijn geweest bij
den ruil tussohen grondgebied, prestige en
voorgespiegelde economische voordeden.
Het toekomstige kabinet zal hier een van
zijn ernstigste en groote taken vinden. Een
daad, tlie het vertrouwen herstelt, is noodig.
Indië kort en klaar
De laatste 1000 van de 13.000 Ned
evacuees, die negen maanden geleden in
Singapore aankwamen, zijn gisteren met de
,,J an de Witt" scheep gegaan naar Neder
land.
Het Wilhelmina-kamp te Singapore zal
deze week gesloten worden en ter beschik
king van de Regeering worden gesteld.
De Inheem6Che gemeenteraad van
Medan heeft het voorstel van het Rritsch
militair bestuur om de stad in twee ge
deelten te splitsen, waarvan er één onder
GealL bestuur zou komen, verworpen.
Inheemsche dieven hebben 300.000 kilo
tabak en 13.000 kilo thee, welke artikelen op
geslagen wareil aan de Oostkust van Suma
tra, gestolen en in.. Malakka verhandeld!
Alle jongelieden, geboren in de jaren
192C1827 zuilen zich in Ned. Indië moeten
melden bij den dienstplicht-ambtenaar, waar.
n een medische keuring zal plaats hebben.
HET BEGINT AL
(Van onzen Parlementsredacteur.)
In de Partij van den Arbeid begint het
al: Er openbaart zich verdeeldheid over
de vraag: meedoen of niet, oppositie of
constructief helpen land en volk te her
stellen, partijbelang of landsbelang? We
hebben niet anders verwacht, maar zul
len ons in het geding niet mengen naar
welke zijde de verantwoordelijkheid den
doorslag behoort te geven. We willen nog
hopen, dat het naar de goede nationale
zijde kan zijn.
Ook de Katholieke fractie, die voor
meer dan de helft vernieuwd werd en
dus grootendeels parlementair-vreemd is,
ziet zich in „De Tijd" reeds de metten
gelezen. Zij wordt vermaand, om door de
onmiskenbare heterogeniteit in haar sa
menstelling, de Katholieke belangen niet
te schaden Het zich „uitleven" is in het
parlement in den regel niet mogelijk dan
ten koste van hoogere belangen. Zelf
tucht en fractletncht moeten hand aan
hand gaan.
Dit linnen zal men in den eigen erva
rendeskundigen kring wel wasschen.
Slechts op het verschijnsel bedoelen we
even de aandacht te x>estigen.
JEEPS VOOR DEN LAND- EN TUINBOUW
Land- en tuinbouwers, die voor een aan
koopvergunning voor een jeep in aanmerking
wenschen te komen, worden verzocht dit
schriftelijk voor 30 Mei a.s. bij de Rijksland-
bouWconsulenten kenbaar te maken.
MARKTDAGEN IN VERBAND MET DE
FEESTDAGEN
Lv.ni. Hemelvaartsdag en Tw. Pinksterdag,
zullen de markten te Gouda en Delft ge
houden worden op: 29 Mei en de markt te
Gorinchem op 11 Juni 1946.
Zwart vleesch in België goed-
kooper dan het officieele
In België kost het vleesch, hoe wonder
lijk het ook moge klinken, in den zwar
ten handel vaak minder dan wanneer
het artikel op den bon en tegen den offi-
cieelen prijs wordt verkocht. Dit is voor
namelijk te wijten aan het ontduiken
van de inleveringsplichten door de boe
ren en den uitgebreiden handel in fok-
vergunningen en dergelijke papieren.
Hedenavond varen Scheveningsche
visschers uit
Gistermiddag hebben de visschers van de
Scheveningsche haringvloot besloten de uit
spraak van den Rijksbemiddelaar inzake'het
conflict, dat gerezen was tusschen Scheve
ningsche reeders en visschers te aanvaarden
en vandaag te monsteren. Hedenavond zul
len de schepen, ruim drie weken later dan
de bedoeling was, ter haringvangst uitvaren.
Onze schooljeugd stelde hem
„domme" vragen
Het is thans de Indië-redacteur van het
A.N.P. geweest, die gisteren een onderhoud
met mr. Mas Slamet heeft gehad.
Wij melddep reeds, dat mr Slamet wiens
politieke opvattingen overeenkomen met die
van den afgetreden gouv.-gen. naar ons
land is gekomen als particulier, teneinde de
publieke opinie, die in Nederland inzake de
Indische kwestie heerseht, te peilen. Daartoe
wenscht hij in contact te komen met alle
lagen der bevolking, welke haar politieke
standpunt ook zij. Mr. Slamat zeide in dit
verband „Ik spreek liever met tegenstanders
dan met medestanders". Hij koestert een
levendige belangstelling voor de gedachten,
die over de Inheemsche kwestie onder de
jeugd leven. Daarom heeft mr. Mas Slamet
dezer dagen verschillende scholen bezocht, ojn.
een school in een Haagsche arbeidersbuurt en
een Katholieke school in Utrecht, waar hrj de
leerlingen van de hoogste klassen vragen liet
stellen.
Het peil van dit vraaggesprek is mr. Slamet
ongetwijfeld tegengevallen. Immers, men deed
hem de meest onbenullige vragen, als .Hoe
warm is het in Indië?" en „Woner er nog
menscheneters?"
Gevraagd naar zijn oordeel over ons land,
verklaarde mr. Slamet, dat hij Nederland zeer
bekoorlijk vindt en hij voegde er aan toe:
„Als ik geen Javaan was, zou ik op Holland
verliefd raken".
Het heeft mr. Slamet zeer getroffen, dat de
menschen hier zoo goed gekleed gaan en er
ook verder uitstekend uitzien. Zeer treffend
is 't voor hem ook, dat hij hier veilig kan
rondloopen in tegenstelling tot Batavia, waar
hij in zijn auto altijd een met een tommygun
gewapend geleide naast zich had. terwijl zich
in zijn huis voortdurend een wacht van tien
man, eveneens met tommyguns gewapend,
bevond. (Zooals bekend, werd mr. Slamet als
„politiek tegenstander" aan het einde van het
vorig jaar door de extremisten te Buitenzorg
gevangen gezet, en eerst twee maanden later
door de Britten bevrijd. Vandaar dat hij nog
altijd een gewapend geleide naast zich heeft.
Overigens is het in Batavia vrij rustig iedere
Europeaan kan zich vrij, en zonder levens
gevaar, in de stad bewegen. Red.)
GROENTEN GAAN MEEST VOOR KOST
PRIJS- NAAR DUITSCHLAND
Op desbetreffende vragen heeft minister
Mansholt geantwoord, dat de prijzen, waar
voor onze overtollige groenten naar Duitsch-
land zullen gaan, doorgaans gebaseerd zijn
op den kostprijs. Alleen die naar de Britsche
zone zullen voor minder weggaan.
Daar de handel in groenten vrij en de
vervoerscapaciteit voldoende is, verwacht
de minister geen vermindering van over
schotten door een betere spreiding van
groenten m eigen land.
WAARDELOOS VERKLAARDE BANK
BILJETTEN VAN f 500 EN f 1000.
Het departement van Financiën deelt mede,
dat de bij de leden der bedrijfsgroepen
Handelsbanken, Landbouwcredietbanken en
Effectenhandel ingeleverde waardeloos ver
klaarde bankbiljetten van f 500 en f 1000, bij
deze leden in enveloppe dienen te blijven
berusten, totdat van het departement aan
wijzing wordt ontvangen, hoe met deze bil
jetten te handelen.
DE LUCHTREIS VAN DE PEGASUS Door G TH. ROTMAP-
45. Meneer Van Emfhen klom in hoogst
eigen persoon in de lantaarnpaal. Ja, het
was een gaslantaarn. „AR right, kokkie",
zei hij, haalde heel voorzichtig het lampje
er af en schoof daarna behoedzaam de
slang van de Pegasus op de gasbuis. In
enkele ogenblikken was deze nu gevuld en
steeg zonder moeite op. En weinige uren
daarna zweefden ze reeds boven de Alpen.
Steeds hoger werden de bergtoppen, naar
mate ze voortvlogen, en overal lag sneeuw.
„Hier zouden we fijn kunnen sneeuwbal
len!" zei Piet, „hè, meneer, laten we hier
even dalai!*'
Nu. meneer Van Emmen vond het best
En even later waren ze met him vieren
boven op de Alpen aan het sneeuwbaRen.
dat het een lieve lust was. Toen dat zo een
poosje geduurd had, namen de twee jon
gens UntermeSier onder handen. Ze spron
gen als-katten op zijn rug, wreven hem in,
stopten z'n hals vol sneeuwTotdat Hans
plotseling verschrikt uitriep: „Waar is
vader???"
Inderdaad, meneer Van Emmen was op
eens nergens meer te zien!
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Akersloot, Th. Bruinsma
te Midsland; te Marsum, M. L. Onnes te
Akkrum (toez.); te Melissant, C. Streef
kerk te Brandwijk: te- Mo lk we rum, cand. J.
Poort te Amersfoort: te Rijsoord, L. P. Sterk
te Ter Aar; te Usquert, J. L. v. d. Berg te
Termunten; te Wieringermeer, J. Vink te
Bols ward; te Woerden (vac. Jac. Treffers),
P. Holst te St. Philipsland.
Aangenomen naar Kampen, L. Blok
te MiddeLharnis. die bedankte voor Ede,
Gameren en Nijkerk.
Bedankt voor Beesd, C. R. H. Ver
hoef te Muiderberg; voor Werkendam, A. de
Bruijn te Wemeldinge (nadere beslissinsg).
Geref. Kerken
Beroepen: te Beverwijk, C. Meijer te
Zuilichem; te Hoogersmilde, J. van Hoegee
te Westeremden; te Lexmond. H. J. Knauff
te Wester voort.
Aangenomen naar Paterswolde
(evang.pred.), G. E. Arnold, hulppred. aid.
Geref. Kerken (Art. 31 K.O.)
Beroepen: te Alkmaar en te Broek op
Langendijk, C. G. Bos te Uithuizermeeden; te
Enschedé (vac. H Vogel). A. Veldman te
Leiden.
Chr. Geref Kerk
Bedankt: voor 's-Gravenzande, W. F.
Laman te Rotterdam-W.
Rem. Broederschap
Aangenomen naar Eindhoven, J.
Nienhuis te Gouda
GEN. SYNODE GEREF. KERKEN
(ART. 31 K.O.)
Naar wij vernemen, heeft de synode te
Groningen heden in openbare zitting in be
handeling genomen het rapport van ds C.
Vonk inzake samenspreking met de deputa-
ten der Gen Synode van Utrecht 1946.
KERK- EN JEUGDCENTRUM VAN DE
NED. HERV. KERK GEOPEND.
Woensdag is te Weerselo het Ned. Herv.
Kerk- en jeugdcentrum „Het Stift," een
stichting van alle Herv gemeenten uit de
classis Deventer, officieel geopend. In dit
buitenhuis kunnen leiders van kerk- en
jeugdbeweging bijeenkomen met het doel
een nieuwe stuwing aan het kerkelijk leven
te geven.
Ter gelegenheid van de opening sprak dr
K. H. E. Gravemeyer over: „Nieuw werk in
de oude kerk
Vandaag zullen de eerste 60 gasten in „Het
Stift" bijeenkomen.
PERSONALIA
De gemeenteraad van Amsterdam heeft be
noemd tot gewoon hoogleeraar: prof. dr. D.
van Dantzig en prof. dr L. v. d. Horst en
tot buitengewoon hoogleeraar dr J. Wester -
veld, dr E. W. Beth, dr H M. J Oldewelt
en dr M. G. Rutten.
H.M. DE KONINGIN BEKRACHTIGT
BENOEMINGEN NED. ACAD,
v. WETENSCHAPPEN.
HJM. de Koningin heeft de volgende be
noemingen der Kon Ned. Academie van
Wetenschappen, afd. Letterkunde, bekrach
tigd. Tot gewoon lid: prof. dr F. D. K. Bosch,
prof. dr A. W. Bijvanck. prof. mr R. P.
Cleveringa. prof. mr P. N. v. Eyck, prof. dr
G. C. Kloeke, prof. dr R. D. Kollewijn, prof.
dr J. H. Kramers (allen te Leiden), prof.
mr J. G. Koopmans, te Rotterdam, prof. dr
J. H. A. Logemann te 's-Gravenhage, dr J.
D. Meerwaldt, prof. dr R. R. Post te Nijme
gen, prof dr Z. W Sneller en prof. dr J.
Tinbergen, beiden te Rotterdam. Tot buiten
landsch lid prof dr F. Baur te Gent', prof.
dr E. v. Dievoet te Leuven, prof. dr S.
Eitrem te Oslo. prof. dr L. Massianon, te
Parijs, dr W. W. Tarn te Londen, prof. dr
J. Jud en prof. dr M. Leumann. beiden te
Zürich
Academische examens.
LEIDEN, 22 Mei. Geslaagd voor doet.
ex. wis- en natuurk. C. A. C. Nass te Leiden
(plantkunde) mej. M C A Willemse te
Leiden (dierkunde)
Perzië blijft op agenda van
Veiligheidsraad
Russische inmenging houdt aan
In een gespannen atmosfeer behandelde
de Veiligheidsraad gisteren weer de Perzi
sche kwestie De Russische afgevaardigde
Gromyko was niet aanwezig.
De verschillende gedelegeerden toonden
zich teleurgesteld over de vage. inlichtingen
die Perzië den Raad zond.
Stettindus stelde voor de kwestie op de
agenda te houden en optreden, bij gebrek
aan voldöende basis uit te stellen.
Slechts de Poolcche afgevaardigde, dr
Lange drong aan op sluiting van het debat.
Op voorstel van mr Van Kleffens nam
Hussein Ala, de Perzische ambassadeur, zit
ting. Hrj verklaarde, dat in Azerbeidsjan een
vijandelijk leger van opstandelingen, ge
schapen onder toezicht van Sovjettroepen,
de Perzische regeering belet op te treden.
Voorts trachtte de So wj et - a mb assadeur in
Teheran, Sultaneh over te hSlen de wen
schen der opstandelingen in te willigen. Dit
is zich mengen in de binneniandsche aange
legenheden aldus Ala.
De vergadering is verdaagd, na eerst een
Nederlandsch voorstel te hebben aangeno
men, om de bespreking voor een korten tijd
te verdagen, waarbij de leden het recht zou
den hebben de kwestie op eiken willekeu-
rigen tijd op te werpen.
BELGISCHE REGEERING ZAL KRACHTIG
OPTREDEN TEGEN STAKINGEN
De Belgische regeering is besloten, met
kracht op te treden "tegen de stakingen in
Henegouwen, die het economisch leven van
het land bedreigen.
Gromyko verklaarde, dat Franco's
Blauwe divisie in Rusland van de 47.000 man
schappen, 43.000 aan dooden verloor.
De 400.000 Amerikaansche mijnwerkers
zullen Zaterdag niet in staking gaan, maar
het werk onder leiding van de regeering
veertien dagen doorzetten. In Pittsburgh ver
lieten echter 1500 arbeiders het werk.
Op het bruidsschip Zebulou Vance,
waarop ziekte urtbrak, overleed het zesde
kind.
Het document, dat Sera wak aan de
Britsche kroon vermaakt, is gisteren getee-
kend.
De So wj et-troepenbewegingen in Tsje-
cho-Slowakye zijn tot na de verkiezingen
uitgesteld.
Mac Arthur verbood den Japanschen
keizer jaarlijksche uitkeeringen tot twee mil-
lioen yen aan zijn familieleden te. doen.
450 Hamburgsche kinderen gaan in Zwit-,
seriand log eer en.
