Perzische troepen vallen Azerbeidsjan binnen
Persstemmen over de Kamer-verkiezingen
Cultureele uitwisseling Nederland-België
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 20 MEI 1946
Aanvallers op enkele punten
teruggeslagen
Radio Tebris meldde gisteravond, dat Per
zische troepen Azerbeidsjan zijn binnenge
vallen. De aanvallers werden op twee pun
ten teruggeslagen.
De aanval zou, volgens genoemde bron,
zijn ingezet van uit ^het Zuid-Westen', de
streek der Koerden rondom het Meer van
Oermia.
In Tebris is de staat van beleg afgekon
digd; er is een militaire regeering gevormd,
die verordend heeft, dat elkeen die zich na 11
uur 's avonds op straat begeeft, zal worden
neergeschoten.
Het „Nationale Leger van Azerbeidsjan"
had bevel ontvangen om te vechten, indien
het werd aangevallen. De oorlog dreigde
reeds, toen de onderhandelingen in Teheran
met den „min.-pres." van Azerbeidsjan over
den status van deze provincie binnen het
Perzische rijk, mislukten.
In een radio-rede had Pisjevari reeds het
voornemen van Azerbeidsjan versterkt om
zich met geweld te verzetten tegen elke po
ging der centrale regeering de provincie bin
nen te trekken.
De Perzische regeering heeft reeds weken
lang troepen samengetrokken langs de ge-
heele grens van Azerbeidsjan van Irak tot
de Kaspische Zee.
Niet allemaal schuldig, maar
wel beschaamd
Beiersche minister van Voedselvoor
ziening voert het woord
Tijdens een te Neurenberg gehouden rede
ïn verband met de gemeenteraadsverkiezin
gen in Beieren op Zondag a.s. heeft dr Baum-
gartner, de Beiersche minister van Voedsel
voorziening en Landbouw (Christelijk So
ciale Unie) verklaard, dat de oorzaak van de
huidige voedselschaarschte geheel en al ge
zocht moet worden bij den door Hitier ont
ketenden oorlog. Wat betreft dien oorlog,
zeide hij, kan men niet spreken van „collec
tieve schuld" van Duitschland, maar wel van
„collectieve schaamte". Een van de redenen
voor die schaamte, aldus zeide hij verder,
is het vermoorden van elf millioen menschen
in de concentratiekampen, (dit is het hoogste
tot nog toe genoemde getal. Red.).
De communisten pasten tijdens deze mee
ting van de Christelijk Sociale Unie iets
nieuws op het gebied van verkiezingsreclame
toe. Alle daartoe beschikbare leden van de
partij togen, gewapend met schoppen van
Hitler's voormaligen arbeidsdienst en velen
gekleed met de gestreepte uniform uit het
concentratiekamp van Dachau, aan het rui
men van puin op de ruïnes van de schoolge
bouwen aldaar.
BRITSCHE PARTIJEN DRINGEN AAN OP
TOELATING VAN JODEN IN PALESTINA.
Leidende figuren van de Labour-, de con
servatieve- en liberale partijen, hebben een
beroep gedaan op de Britsche regeering om
een onmiddellijke verklaring af te leggen
t.a.v. het rapport van de Anglo-Amerikaan-
sche commissie voor onderzoek naar het Pa-
lestijnsche probleem. In het bijzonder wordt
aangedrongen de beslissing over de immi
gratie van 100.000 joden, niet uit te stellen
en de toelating niet afhankelijk te stellen
van voorwaarden, die niet in het rapport
zijn genoemd.
NOG GEEN SPOORWEGSTAKING
v IN DE U.S.A.
De door Truman aangekondigde maatre
gelen om een spoorwegstaking in de Ver.
Staten te verhinderen, hebben er toe geleid,
dat de stakingsleiders besloten het signaal
tot stilleggen van deze bedrijven voorloopig
tot 23 Mei te verdagen. --
Volgens waarnemers in Teheran kan het
Perzische leger in het Noord-Westen op zijn
hoogst 10.000 man sterk zijn, daar het elders
gebonden wordt door bandieten en opstan
dige stammen.
Azerbeidsjan daarentegen, de dichtst be
volkte provincie van het land, zal waar
schijnlijk een veel grooter strijdmacht op de
been kunnen brengen.
PERZIë WEER OP DE AGENDA.
Gisteravond werd te New York medege
deeld, dat de Perzische kwestie weer op de
agenda van den Veiligheidsraad der V.N.
zal voorkomen in de zitting, die as. Woens
dag zal beginnen.
Achmed Ghavam, de eerste minister van
Perzië, heeft Trygve Lie, dien secr.-generaal
der V.N., in een telegram meegedeeld, dat
de Perzische regeering voorloopig nog niet
in staat zal zijn, overeenkomstig het 8 Mei
door den Veiligheidsraad genomen besluit,
gedetailleerde inlichtingen te verschaffen
over de terugtrekking der Sowj et-Russische
troepen uit Noord-Perzië.
PRIJSVERLAGING IN BELGIË MET
10 PROCENT.
De Belgische premier Van Acker heeft den
oorlog verklaaTd aan de zwarte handelaren.
Langs de grenzen zal een scherpe controle
door patrouilleerende gendarmes worden in
gesteld, terwijl tegen de daders straffen van
10 maanden tot 5 jaar gevangenis worden uit
gevaardigd.
Een andere maatregel om het leven in
meer normale banen te leiden is een prijs
verlaging van de voedingsproducten en
diverse andere artikelen, alsook tarieven,
met 10 pCt. Of deze goed bedoelde maat
regelen ook inderdaad het verwachte resul
taat zullen hebben is vooralsnog een open
vraag.
Tijdens de algemeen e verkiezingen in
Roemenië zullen de democratische partijen
gezamenlijke lijsten indienen onder den naam
„Blok van democratische partijen." (Een
heids „democratie" la Moskou. Red.)
Vergissingen van Lieftinck
en Vorrink
In den uitslag van de verkiezingen.
Tot de bladen, die schrijven over den ver
kiezingsuitslag, behoort uiteraard ook „De
Nieuwe Nederlander", welke in feite tot de
Partij van den Arbeid mag worden gerekend.
Het blad merkt onomwonden op:
„Men kan rustig zeggen, dat de doorbraak,
die de Partij van den Arbeid heeft beoogd,
niet geslaagd is. Ingrijpende verschuivingen
hebben deze verkiezingen in vergelijking met
den toestand van voor den oorlog niet geopen
baard. De verhoudingen tusschen de partijen
onderling zijn hier en daar iets veranderd,
maar in groote lijnen is het beeld hetzelfde
gebleven". Merkwaardig is, dat dit blad elders
een door minister Lieftinck in den nacht na
de verkiezingen gedane uitlating opneemt, dat:
„De doorbraak tot de vroeger afwijzend tegen
over het socialisme staande groepen confessio-
neelen gelukt is."
Vergissen is menschelijk.
Zoo zeide de heer Vorrink in dien nacht,
dat het, hoewel nog niet alle uitdagen waren
binnengekomen, toch wel vaststond, dat de
Partij van den Arbeid het hoogste aantal stem
men op zich had vereenigd.
Internationaal vervoer per auto
in betere banen
Speciale stichting, de NJ.W.O. voor
dit doel opgericht.
In tegenwoordigheid van den minister van
Verkeer en Energie had de oprichting plaats
van de stichting „Nederlandsch Internationale
Wegvervoer-Organisatie (N.I.W.O.). Doel is
nauwe samenwerking met de verschillende
overheidsinstanties het toezicht en de regeling
van het geheele Nederlandsche internationale
wegvervoer van en naar ons land op zich te
nemen.
Door de Regeering zullen bevoegdheden van
deze strekking worden toegekend t.a.v. het
verleenen van toestemming aan de transport
bedrijven tot het verrichten van internationaal
vervoer, alsmede o.m. het vaststellen van de
tarieven.
P. v. d. A. schoot haar doel
voorbij
(Vervolg van pag. 1).
HET VRIJE VOLK; „Bezorgdheid."
„De P. v. d. A. is niet de grootste partij
geworden en daarover mogen wij ons met
reden bezorgd maken" aldus schrijft Het
Vrije Volk, „want deze uitslag beteekent
een gevaar voor de vooruitstrevende politiek
van herstel en vernieuwing, die onder het
kabinet-Schermerhom is gevoerd, een ge
vaar ook en vooral voor de verhouding tus
schen Nederland en Indonesië."
Het blad is van oordeel, dat de communis
ten hun groote winst hebben behaald ten
koste van de P. v. d. A., waardoor zij „het
sterkste bolwerk tegen het conservatisme en
de grootste stuwkracht naar een geordende
maatschappij verzwakt hebben". Vooral in
deze communistische crisiswinst ziet het blad
de oorzaak van redenen tot bezorgdheid.
DE TIJD: „Geen verrassing".
„Het resultaat is voor ons geen verrassing
geweest," schrijft De Tijd, en vervolgt: „De
Katholieken hebben den strijd gewonnen.
Hun inzicht en doorzicht is juist geweest."
Het blad zegt verder: „De P. v. d. A., de
noodsprong van de oude SD.AP. om te
redden wat nog te redden viel, heeft een
échec geledenhet Ned. volk heeft het
kabinet-Sehermerhorn, dat van z.g. nationaal
voor een groot deel één-partij-kabinet werd.
Prachtige uitvoering van
Honegger's „Jeanne d'Arc"
Het departement van O., K. en W. heeft
voor het grootste muzikale evenement van
het afgesloten muziekseizoen gezorgd, n.l.
een uitvoering van Honegger's dramatisch
Oratorium „Jeanne d'Arc au bücher" in
het kader van de cultureele uitwisseling Ne-
derland-België.
Zaterdag werd dit werk uitgevoerd in het
Gebouw voor K. en W. te Den Haag door
het Caecilia-koor uit Antwerpen, het Kinder
koor „Les petits chantres de l'institut Notre
Dame de Cureghem" en het Orchestre Na
tional de Belgique, het geheel o.l.v. Lode-
wijk de Vocht, algemeen directeur van het
Conservatorium te Antwerpen.
De Fransche diplomaat, dichter en drama
schrijver Paul Claudel, de romanticus en
mysticus, heeft in zijn gedicht weer eens blijk
gegeven van zijn verdieping in. het middel-
eeuwsch katholicisme. De worsteling van den
mensch met zijn eigen mensch-zijn, welke
worsteling in de apotheose van het geloof
triompheert. Ook in zijn Jeanne d'Arc is het
haar geloof in God, dat haar in 1431 op den
brandstapel te Rouaan kracht geeft „II y a
la joie qui est la plus forte, il y a l'amour qui
est le plus fort, il y a Dieu qui est le plus
fort". Met het verhaal van het tragische einde
dezer Fransche heldin gaf Claudel weer, zoo
als ook in zijn andere werken, een voorbeeld
van zijn leven in een droomwereld, een
droomwereld echter, welke altijd ongemeen
en dichterlijk blijft en nimmer de grenzen
van het bizarre overschrijdt. Zich in deze
droomwereld inleven was de taak van Arthur
Honegger en deze opdracht is in elk opzicht
schitterend uitgevoerd. Overal wist Honeg
ger de juiste expressie, de juiste suggestie
ook, te vinden.
Niet een domineeren van de muziek ten
koste van de woorden, maar een ondersteu
nen van den tekst, een meer relief geven.
Als de tekst b.v. aan het slot tot een climax
komt, dan wil Honegger geen uitgesproken
muzikalen climax hebben, teneinde niet te
veel af te leiden. Overal is deze muziek ge
boren uit een verheven idee. De verrukking,
de intimiteit en de vreugde van het verhaal
zijn met de meeste zuiverheid weergegeven,
zonder een enkele banaliteit, ook niet in de
meest vreugdevolle momenten. Het gebruik
Wta tal Gregoriaansch is verantwoord, de
turbae uiterst suggestief. De uitvoering stond
op een even hoog peil als het werk zelf. Lo-
dewijl de Vocht beheerscht de zaak volko
men. Als we het geheel in een enkel woord
zouden willen uitdrukken, dan is dit: ontroe
rend, mede dank zij de prachtige zegging
van Marthe Dugard als Jeanne. Dit was de
meest verheven uiting van menschelijk beel
dend vermogen. Ook de voordracht van Ray
mond Gérome was in elk opzicht te bewon
deren, om nog te zwijgen van de uiterst le
vende beeldingskracht der andere medewer
kers. Het departement heeft met dezen avond
eer ingelegd, juist ook om het actueele van
de geschiedenis van 'deze nationale heldin.
Onder de talrijke aanwezigen merkten we
o.m. op vertegenwoordigers van 't Corps Di
plomatique en den Belgischen minister
Herm. Vos op. CORN. BASOSKI.
gedesavoueerd
NAT. ROTT. Crt.: „Mislukte proef".
„Wat is er waar gebleken van de bij de
stichting van de P. v. d. A. met zooveel op
hef aangekondigde doorbraak der oude poli
tieke verhoudingen vraagt de N.R.C. en
het blad vervolgt: „Noch de R.K. noch de
C. H. blijken maar eenig verlies aan de
nieuwe partij te hebben geleden. Wat van
de AR. naar de P. v. d. A. zou zijn over
gegaan, behoort zeker niet tot den overtuig
den aanhang der A.R., doch was in 1937 door
de programs van dr Colijn aangetrokken."
Het blad besluit: „Wij veronderstellen, dat
men zich in soc. kringen zal afvragen of de
in het politieke laboratorium te Michiels
gestel uitgedachte sprong wel geslaagd is te
achten."
DE WAARHEID: „Waarschuwing".
De Waarheid spreekt van „een succes en
een waarschuwing". Het stemcijfer der com
munisten, zoo schrijft het blad, overtreft
over het algemeen onze verwachtingen. Het
totale beeld, dat de verkiezingsuitslag heeft
opgeleverd, moge tot ernstig nadenken stem
men. De „groote doorbraak" is een misluk
king geworden. De politiek van dit kabinet
is veroordeeld. Voor de democratische en
socialistische toekomst van ons land zou een
nieuwe coalitie van K.V.P. en P. v. d. A.
den toestand slechts verergeren. Het ver
val van dé P. v. d. A. zou er door worden
verhaast, aldus het communistische orgaan.
DE MAASBODE: „Roomsch-rood ligt voor de
hand".
De Maasbode, (R.K.) zegt, dat de Kath.
Volkspartij als de grootste partij daardoor
ook de grootste verantwoordelijkheid op zich
heeft genomen. Voor de P. v. d. A. is de uit
slag een teleurstelling: in haar kringen re
kende men erop de sterkste partij en dus
rechthebbend op de kabinetsformatie te
worden.
Van het nieuwe parlement zegt dit blad,
dat het nu zoo is geworden, dat Gode zij
dank, werkelijk krachtige regeer ingsmeer-
derheden kunnen worden gevormd.
Voor een vooruitstrevende politiek, schrijft
de Maasbode ook, ligt een samengaan van
Kath. Volkspartij en P. v. d. A. op de eerste
plaats voor de hand. De communisten blijven
voor elke combinatie, welke op het landsbe
lang is gericht, buiten beschouwing. Ook met
de Partij van de Vrijheid willen de R.K. niet
in zee. Voor een breedëre basis zijn dus al
leen de C.H. en de A.R. disponibel, al dreigen
er hier moeilijkheden inzake de sociaal-eco
nomische èn de Indische politiek.
DE LUCHTREIS VA1S DE PEGASUS
Door G TH. ROTMAN
42. Dit zeggende, keek meneer Van Emmen
nog eens vol bewondering om naar het
prachtige bouwwerk: maar daardoor lette
hij niet op zijn stuur enbom! daar
botste de Pegasus met volle kracht tegen
de toren, die bij de domkerk behoorde. Een
verdacht geste weerklonk
„Het gas!" riep meneer Van Emmen, bleek
vas; schrik. „Het gas ontsnapt!" En voor de
tweede maal zwaaide de Pegasus omlaag..
De ongelukkige reizigers verwachtten elk
ogenblik met een geweldige klap op de
aarde te zullen storten, maar in plaats daar
van schoot de Pegasus opeens met duize
lingwekkende vaart voorwaarts! Wat was
er nu aan de hand?
Wel, vlak bij de grond gekomen was het
toestel precies boven op een auto terecht
gekomen, die jufët in een sneltreinvaartje
passeerde.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Meppel (vac. E. van Brug
gen), M. A. Krop te Geldermalsem; te Tien
hoven, *J. T. Roth te 's-Graveland (toez.); te
Vaals, J. A. Douwes te Dorkwerd; te Wezep,
J. H. Cirkel te Genemuiden; te Oude Tonge,
W. Verheul te Moerkapelle.
Geref. Kerken
Tweetal: te Ulrum, Joh. Booij te Hein-
kenszand en G. W. van Houte te Terneuzen.
Beroepen: te Rotterdam-Katendrecht,
P. H. de Kleer te Delft.
Chr. Geref. Kerk
Tweetal: te Middelburg W. Heerma te
Rotterdam-C. en G. van Smeden te Gro
ningen.
Bedankt: voor Steen wijk, H. Toorman
te De Krim; voor Werkendam A. Zwiep te
Umuiden.
i Geref. Gemeenten
Bedankt: voor Kampen, Chr. v. d.
Woestijne te Ridderkerk.
Evang. Lutli. Kerk
Aangenomen: naar Leeuwarden, S. G.
v. d. Haagen, Vrij Evang. pred. te Win
schoten, die bedankte voor Wildervank-Veen-
dam.
Doopsgez. Broederschap.
Drietal: te Haarlem mr X O. Ooster
haan te Barsingenhom, da. C. Stoutendijk te
Zwolle en R. de Zeeuw te Sappemeer.
Rem. Broederschap.
Beroepen: te Eindhoven J. Nienhuis te
Gouda.
Academische examens
GRONINGEN, 18 Mei. Geslaagd cand.
geneesk. H. Hommes, Winschoten; doet. ge-
neesk. mevr. R. I. van Calcar-Botje, Gronin
gen; mej. A. Yntema, Assen.
LEIDEN, 20 Mei. Geslaagd cand.-ex.
Slavische alen: A. G. F. van Holk, Leiden;
doet. ex. letteren en wijsbegeerte H. Scha-
rer, Oegstgeest (cum laude).
NIJMEGEN, 20 Mei. Geslaagd doet. ex.
rechten: W. A. van den Eertweg, Heeze
(N.-B.) en cand.ex. rechten A. H. J. M.
Kahman» Haarlem.
UTRECHT, 18 Mei. Geslaagd kerkel.
voorb. ex. W. van Hogevest, Amersfoort; D.
C. C. Stap, Utrecht; J. Pronk, Scheveningen;
D. J. Menshouwer, Nijmegen; J. Breur,
Vlaardingen; doet. geschiedenis: B. Dorsman,
Utrecht; semi-arts J. W. Barents, J. J. M.
de Kok, F. A. Onk, J. C. van Os, S. Oud-
kerk, J. A. Notting; arts: J. Bouman, mej.
H. J. A. Verhagen; doet. geneesk: M. de Jong,
A. W. J. Metke, N. Gaasterland; theor. ge
neesk. le ged.: C. G. Geurs, J. F. Kupersus,
H. C. Lodder, H. V. Neckelsen, K. P. Nie-
boer, A. J. Staatsen, J. A. van de Veen, N.
Verkuyk; theor. ex. tandheèlk., tweede ged.;
M. C. Breuning.
Indrukwekkende demonstratie
van het autovervoer
De meest uiteenloopende modellen
passeerden de revue.
Naar het Rotterdamsche voorbeeld van 4
Med hield de vakgroep Goederenvervoer
langs den weg Zaterdagmiddag te Amster
dam een demontsratietodvt, waaraan niet
minder dan vijfhonderd auto's van transport
bedrijven uit Noord-Holland en de Noorde
lijke en Oostelijke provincies deelnamen.
De bedoeling was een beeld te geven van
den snellen opbouw der Nederlandsche
transportbedrijven en hun teak in het Ne
derlandsche economische leven. De heer J.
N. Hulswit, vice-voorzitter van de vakgroep,
deelde o.a. mere, dat er 15.000 zelfstandige
v erv oeron de mem ers zijn, die zonder steun
van de overheid hun bedrijven weer op
bouwden. De 500 wagens, die aan de tocht
deelnamen, vormden slechts drie procent
van het geheele wagenpark van het beroeps
vervoer. Alle soorten reden mede: lijn- en
bodedinesten, internationaal vervoer, zeer
zwaar vervoer, bv. van locomotieven, beton
molens, tot zélfs dertig ton toe, meubel
transport, groente en fruit, melktank wagens,
'zandkip.w9.gens, veeauto's met dubbele ca
bines, zoodat dé veehandelaar mee kan rij
den, groote trailers en kleine stadsdriewie-
lers, auto's mst liefst zestien wielen en dood
gewone drietons vrachtauto's.
DE VOLKSKRANT: „Ons land nog christelijk"
Uit den uitslag blijkt, zoo schrijft de Volks
krant (R.K.), dat tweederde van onze volks
vertegenwoordiging nog Christus belijdt.
Den groei van het communisme noemt het
blad een feit, dat geen vrees verwekt, „doch
slechts onze verantwoordelijkheid verzwaart".
In den voor de Kath. Volkspartij gunstigen
uitslag ziet het blad de vrucht van het ge
zin, de cel der maatschappij.
DE TIJD: „Waakzaamheid".
De „Tijd" (R.K.) acht het mogelijk, dat
ook R.K. arbeiders (in- Maastricht, Tilburg,
Eindhoven, Den Bosch) communistisch heb
ben gestemd. „Waakzaamheid lijkt ons niet
onraadzaam".
Dit blad trekt uit de verkiezingen deze
conclusie, „dat gestreefd moet worden naar
een formatie, steunend op samenwerking tus
schen de Kath. Volkspartij en de Partij van
den Arbeid". f
„Een punt, dat hierbij van bijzonder be
lang is, is de vraag of de P. .V. d. A. een on
miskenbare neiging tot aanmatiging zal wil
len laten varen".
De „Nieuwe Prov. Groninger Courant"
(A.R.) schrijft over de komende kabinetsfor
matie: „De kans is o.i. groot, dat een R.K.
formateur wordt aangewezen, bijv. prof.
Romme, die dan waarschijnlijk zal trachten
een nationaal kabinet te vormen. Dit stre
ven zal slechts gelukken als de Partij van
den Arbeid concessies doet ten aanzien van
de Indische politiek, de socialisatie en de
radio. De kana op herstel van de rechtsche
coalitie lijkt ons minder groot."
FRIESCH DAGBLAD: „Prot. Unie is uitge
speeld".,
Het „Friesche Dagblad" (A.R.) constateert
dat de Partij van den Arbeid haar aureool
heeft verloren, hetgeen door de communis
ten zal worden uitgebuit. Na gewezen te heb
ben op den voor de C.H. Unie zoo gunstigen
uitslag, schrijft het blad: En de heer Krijger
kreeg met zijn Prot. Unie de pin op den
neus. Volkomen verdiend. Zijn rol is uitge
speeld. Over de formatie zegt het Friesch
Dagblad: De nood der tijden roept om een
nationaal kabinet, waarin allen meewerken,
die constructief werk willen doen. Maar de
Partij van den Arbeid heeft den weg tot zulk
een kabinet bij voorbaat afgewezen en be
sprekingen daarover onvruchtbaar gemaakt
door haar voorbarige speculaties en verze
keringen.
