Jdmiroe £riïtsdjf (Courant
Valsche voorstelling Inzake havenstaking
0. D.-Officieren voor 't Bijz. Gerechtshof
LDist TJ
VRIJDAG IT MEI 1946
Be Serie: 2e Jaargang vanaf T Mei 1945, No. 32f
Abonnementsprijzen:
1.10 per maand
0.26 per week
3.25 per kwartaal
(bij betaling p. kwit.
.verh. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS'
„$fatüu<istir!) is ghebleuetf
iuyn Ijcri in legfjenspoet"
Arbeidsvoorwaarden zijn lang
niet onbillijk
De Regeerings Voorlichtingsdienst meldt,
dat ten aanzien van de zeeliedenstaking
herhaaldelijk de voorstelling wordt gegeven,
ailsof het zou gaan om strijd tegen een
loonsverlaging. Die voorstelling van zaken is
echter niet juist. Tijdens de oorlogsjaren
golden voor de buitengaats zijnde zeevaren
den zeer bijzondere omstandighedeneener-
zijds bestond voor hen een wettelijke plicht
om te varen, terwijl aan den anderen kant
aan het varen in dien tijd groot risico was
verbonden. In verband daarmede werd aan
de zeelieden boven het ook verhoogde
loon een belangrijke gevarentoeslag ver
leend. Het sprak echter vanzelf, dat die
gevarentoeslag een t ij d e 1 ij k karakter
droeg. Nu de oorlog, en daarmede het ge
vaar voor torpedeering, luchtbombardement
enz. voorbij is, en ook de wettelijke vaar-
plicht weder is afgeschaft, is er voor voort
zetting van dezen tijdelijken toeslag geen
grond meer, aldus de Regeeringsverklaring.
Ofschoon ook de normale gages tijdens
den oorlog niet onaanzienlijk zijn verhoogd,
is er niet toe overgegaan den gevarentoeslag
zonder meer in te trekken. Wel was er alle
aanleiding om de nog geheel op de oorlogs
omstandigheden afgestemde regeling van
loonen en arbeidsvoorwaarden der zeelieden
te vervangen door een nieuwe regeling, aan
gepast aan de huidige omstandigheden.
Deze nieuwe arbeidsvoorwaarden-regeling
is in het voorjaar door vertegenwoordigers
van werkgevers en werknemers voorbereid
en vorige maand door het College van Rijks-
bemiddelaars goedgekeurd. De regeling is
zeer gunstig. Bedroeg het loon van den
matroos voor den oorlog circa f 90.per
maand, terwijl het buiten den toeslag, gelei
delijk werd verhoogd tot f 165.thans is dit
gesteld op f 195.Gedurende drie maanden
wordt bovendien nog een toeslag van f 50.
per maand verleend en daarna tot 1 Sep
tember een toeslag van f 25 per maand. Ook
de overige arbeidsvoorwaarden zijn, ver
geleken met 1940, belangrijk verbeterd.
Niettemin heeft de E.V.C. geadviseerd op
de nieuwe voorwaarden niet te monsteren
en een staking geproclameerd. Omdat deze
Staking verre van algemeen is en er dan ook
nog geregeld schepen uitvaren, is de E.V.C.
er toe gekomen de havenarbeiders in het
conflict .te betrekken, zelfs ten aanzien van
buitenlandsche schepen, die er niets mee te
jnaken hebben.
Thans staken dus mede als gevolg van
Enkele K.L.M.-proefvluchten
op Zuid-Afrika
Een geregelde dienst pas volgend jaar
te wachten.
Bij de K.L.M. bestaan voor het volgend
jaar plannen voor een geregelde luchtver-
binding met Z.-Afrika. Binnen afzienbaren
tijd zullen in verband1 hiermee enkele proef
vluchten worden gemaakt. In opdracht van
de Belgische „Sabena" zal een zg. charter
vlucht worden uitgevoerd naar de Belgische
CJongo (Leopoldstad).
Ook in Zuid-AriYerika zullen dit jaar ver
moedelijk een paar proefvluchten onder
nomen worden.
Prof. dr A. A. v. Schelven van de
V. V. kreeg ontslag
Naar de Nieuwe Leidsche Crt heeft
Vernomen, heeft prof. dr A. A. Schelven,
hoogleeraar in de geschiedenis aan de Vrije
Universiteit, met ingang van 12 Mei j.l.
ontslag gevraagd en verkregen.
Bij informatie is ons gebleken, dat dit
ontslag verband houdt met de houding, welke
prof. v. Schelven in het begin van den oorlog
aangenomen heeft. Hij is toen lid geworden
van Arnold Meyer's Nationaal Front. Dat
heeft destijds nog al wat deining gegeven.
ZIEKENHUISTARIEVEN WORDEN
VERHOOGD.
De tarieven, voor ziekenhuizen zullen met
t 0.50 per verpleegdag worden verhoogd
voor de patiënten die niet voor eigen reke
ning worden opgenomen (verplicht-verze
kerden, gemeente-patiënten, e.d.). De ver
hooging voor verpleegden voor eigen reke
ning, waaronder ook de vrij willig-verzeker
den vallen, bedraagt 15 pet.
Voor de sanatoria zal een uniforme ver
hooging van f 0.50 per verpleegdag worden
ingevoerd.
onjuiste voorlichting en van bedreigingen
vele havenarbeiders zonder dat hun ar
beidsvoorwaarden op eenigerlei manier in
het geding zijn, en daartoe zijn zij aangezet,
omdat de oproep van de E.V.C. aan de zee
lleden om te staken te weinig resultaat had.
Desnoods gaaf het leger
de schepen lossen
Min. Schermerhorn 'over de staking
in de havens.
Min. Schermerhorn verklaarde gisteravond,
dat* de Regeering niet zal schroomen, om
in uitersten nood, het leger te gebruiken om
aan de havenstaking een einde te maken.
Het leger immers ïs aldus de minister
een instituut voor de verdediging van de
hoogste belangen van het vaderland. Ik zou
er persoonlijk niet aan denken, het leger te
gaan gebruiken in eën gewone staking, dus
voor onderkruiperswerk. In dit geval ligt
de zaak echter volkomen anders. Wat hier
gebeurt, kan Nederland nïiet verdragen; wij
zouden daarmee onzen plicht tegenover het
vaderland zeer ernstig verzaken. Aan dezen
chaos moet een einde komen.
Er zijn derhalve drie mogelijkheden: de
eerste, waarop ik nog altijd vurig hoop, is,
dat aan het begin van de volgende week de
arbeiderswereld van de havens onzer groote
koopsteden het werk zal hervatten, daar dit
de eenige manier 5^ om het respect van het
overige Nederlandsche volk terug te win
nen. l5e volgende stap is het gebruik van
vrijwillige arbeiders van elders, waartoe
inmiddels maatregelen zijn getroffen. En
ten slotte zouden wij, niet dan in de uiterste
noodzaak, tot het gebruik van militairen
voor dit doel willen overgaan.
H.M. DE KONINGIN ONTVANGT
SURINAAMSCHE DELEGATIE.
H. M. de Koningin heeft zich bereid ver
klaard om een delegatie van de Surinaam-
sche Staten te ontvangen.
Zaak-Zwolsman in Sept.
voor 't Hof
Instructie gesloten.
Naar de „Nieuwe Leidsche Crt."
verneemt is het onderzoek in de zaak tegen
den makelaar M. Zwolsman zoover gevor
derd, dat een behandeling voor het Bijzon
der Gerechtshof te Den Haag tegemoet kan
worden gezien.
Zwolsman was de duistere figuur, die zich
zoowel op het gebied der illegaliteit be
woog, als contact onderhield met de Duit-
schers. zoodat zijn persoon zooals van
zoovele figuren! na de bevrijding zoowel
bestreden als verdedigd werd.
Het rechtsgeding tegen Zwolsman zal vnl.
op twee feiten gericht zijn: het deelnemen
Van Z. aan een overval door Duitschers en
een verraad-kwestie, waarbij één slachtoffer
werd opgehangen.
Er zijn voor dit proces vijftien getuigen
noodig.
In verband met vaoanties van het Hof, zal
de behandeling der zaak waarschijnlijk eerst
omstreeks September plaats vinden.
CHURCHILL STUURT DANKBETUIGING
AAN ONS BLAD
De wijze, waarop wij aandacht hebben ge
schonken aan het bezoek van Winston Chur
chill aan ons land is voor hem aanleiding ge
weest een vriendelijke dankbetuiging tot ons
te richten. Uiteraard zijn wij hiervoor zeer
erkentelijk.
MRS EN MISS CHURCHILL GISTEREN IN
HET MAURITSHUIS
Mrs en Miss Churchill bezochten gister
middag in gezelschap van Lady Bland, te
Den Haag de tentoonstelling „Herwonnen
Kunstbezit" in het Mauritshuis.
DONKERE BERICHTEN UIT DE LICHT
STAD VAN PHILIPS
De geheele leiding van het distributiekan
toor te Eindhoven is geschorst, terwijl de
directeur, de heer v. d. V., die vóór de be
vrijding leider was van het distributie-kan-
tooor te Valkenswaard, en de adjunct-direc
teur v. d. W., in arrest gesteld zijn.
Was er verraad in het spel?
(Van onzen verslaggever voor rechtszaken)
Onder veel belangstelling uit officierskrin
gen werd heden voor het Bijz. Gerechtshof
té Den Haag de zaak behandeld tegen den
len luit. P. C. Vroom, geb. 1909 te Den
Haag, wonende te Rijswijk, thans gedeti
neerd. Hem wordt ten laste gelegd, dat hij
in de periode Mei 1942Mrt.. 1943, toen de
Sicherheitsdienst een onderzoek instelde naar
de werkwijze van den Ordedienst, den O.D.,
een Nederl. geheime organisatie, hij gevan
gen zat, wegens vermeende activiteit van de
O.D., had aangeboden maatregelen te treffen
om het werk van de O.D. te beëindigen. Als
voorwaarde stelde luit. Vroom, dat hij in
vrijheid zou worden gesteld.
Bij zijn verhoor door den S.D. zou hij leden
van den OD. hebben verraden en verschil
lende namen hebben genoemd. Voorts dat
sommige leden zich met spionnage zouden
hebben bezig gehouden. In het Duitsche pro
ces tegen 99 leden van den O.D. zijn er 21
ter dood veroordeeld, waarvan er 4 dood
vonnissen niet zijn uitgevoerd, o.a. niet tegen
luit.-generaal jhr W. Röell
Van de zijde van den Proc.-fiscaal waren
12 getuigen gedagvaard. De eerste getuige,
de officier Ch. Navis, verbindingsofficier van
den O.D. vertelde, dat er anonieme brieven
waren gevonden, waarin stond, dat verd. den
O.D. verraden had.
De getuige kapitein H. L. v. d. Tuuk ver
klaarde, dat toen hij gevangen zat, een me
degevangene hem gezegd had, dat Vroom
had „doorgeslagen". Volgens get. is het heel
goed mogelijk, dat door de manier van ver-
hooren door de Duitschers verd. is „doorge
slagen". Dat hij de zaak verraden heeft, ge
loofde get. niet. Bij het vervoer der Ned.
krijgsgevangenen in Jan. 1944 van Stanislau
naar Brandenburg heeft Vroom ,met 7 andere
officieren, door uit den trein te springen, ge-
ARNOLD MEYER VERMOEDELIJK
12 JUNI VOOR HET BIJZ. GERECHTSHOF.
Arnold Meyer zal vermoedelijk op Woens
dag 12 Juni a.s. voor het Bijzonder Gerechts
hof te Den Bosch terecht staan.
Als zijn verdediger zal optreden mr J. J.
A. v. d. Putt te Eindhoven.
Van de tenlastelegging zijn nog geen ge
gevens beschikbaar.
probeerd te vluchten. De getuige W. C. H.
van Reede, officier, zei dat verd. koeriers
diensten voor den O.D. deed. Later werd hij
met andere officieren als krijgsgevangene
naar Duitschland gebracht. Verschillende of
ficieren werden weer weggevoerd, omdat zij
verdacht werden van ondergrondsche acti
viteit. Majoor Tibo heeft get. later verteld,
dat Vroom alles verraden had. Toen get.
later Vroom ontmoette had deze hem gezegd,
dat hij de zaak gered had, door alles te ver
tellen aan de Duitschers, die straffeloosheid
voor de leden van den O.D. hadden beloofd.
Get. had nooit gemerkt dat verd. door de
Duitschers voorkomender dan de anderen
werd behandeld.
(Vervolg op pag. 2).
Als er aan uw woning iets
kapot is
Moet' U dit soms zelf laten repareeren.
De afdeeling Volkshuisvesting van het
depart, van Openbare werken en Wederop
bouw heeft t.a.v. de woningen, die in be
heer zijn bij de Overheid of wel met Over
heidssteun zijn gebouwd, aan de gemeente
besturen o.m. medegedeeld, dat het witten
of sausen van plafonds, evenals het behan
gen van muren tijdens den duur der bewo
ning door den bewoner zelf zal moeten
worden bekostigd. Het behangselpapier zou
vanwege de woningbouwcorporaties volgens
een nog te ontwerpen regeling kunnen wor
den verstrekt.
Ook het vervangen van gebroken ruiten
komt, voor zoover dit nog niet het geval
was, in den vervolge voor rekening van
den bewoner, evenals kleine reparaties aan
hang- en sluitwerk van deuren, aan water
leidingkranen en aan electrische installaties.
Van belang is voorts, dat alle herstellin
gen, die voortvloeien uit grove nalatigheid,
slordigheid, onreinheid of ruwe bewoning,
voor rekening van den bewoner zullen moe
ten komen.
HOOFD-AANKLAGER JACKSON
NAAR NEDERLAND.
Op uitnoodïging van de Ned. Regeering
zal de hoofdaanklager der U.S.A. te Neu
renberg, Justice Jackson, op 31 Mei of 1
Juni een bezoek brengen aan Nederland.
DAT de „Papendrecht", welk schip in 1940
door de Duitschers in beslag werd genomen
en later in Engelschen dienst is gekomen,
gisteren den Nieuwen Waterweg is binnen-
gestoomd.
DAT enkele Vlaamsche kunstenaars mor
gen een aantal schilderijen, manuscripten en
bibliophiele uitgaven zullen overdragen aan
het bestuur van het Ned. P.E.N.-centrum ten
verkoop voor de noodlijdende Ned. kunste
naars.
DAT de Ned. Chr. Ver. v. Padvinders niet
wordt opgeheven, maar in het N.P.V.-ver-
band wordt opgenomen.
DAT de prijzen van tweedehandsch bouw
materialen zijn vastgesteld op maximaal 75
pet. van die voor nieuwe materialen.
DAT de Fransche regeering 5 studiebeur
zen, ieder van 15.000 fr. heeft aangeboden
voor 5 Ned. leeraren ln het Fransch om een
cursus van 2 mnd. aan een Fransche Univer
siteit te volgen*
DAT de mrs. H. Hannema, F. Ammeres en
P. W. M. J. Russel, resp. tuchtrechters voor
de voedselvoorziening te Alkmaar, Maas
tricht en Maastricht, zijn weggezuiverd.
DAT de geheele leiding van het distributie
kantoor in Eindhoven wegens onregelmatig
heden is geschorst en de dir. plus de adj.-
dir. in arrest zijn gesteld.
DAT de hoofdinspect. der Alg. Rekenka
mer L. v. d. Tempel is benoemd tot secr.
dier instelling.
DAT tot de vele artikelen, die te R'dam
arriveerden, maar niet worden gelost, 40
Amerik. hoofdfilms behooren.
DAT de burgemeester van Purmerend en
van Her ven en Aerdt, respect. P. Kikkert en
C. R G. Vleeming, zijn weggezuiverd.
DAT Maandagavond a.s. om 7.15 een radio
causerie wordt gehouden over het kampeeren
in den a.s. zomer.
DAT door een fusie van de dem. soc. jon
geren-organisatie, de vrijz.-dem. en die der
N.V.B. is ontstaan de dem. soc. jongeren ver.
„Nieuwe Koers", met als secretariaat Groot
Hertoginnelaan 170 te Den Haag.
DAT in de Amerik. bibliotheek, L. Voor
hout 48 Den Haag, een voor Ned. artsen e.a.
interessant technisch werk van R. R. Haw
kins ter inzage ligt.
DAT L. Schotting te A'dam 15 Mei zijn
gouden journalistenjubileum herdacht.
DAT a.s. Zondagochtend om 11 uur het
eerste vliegtuig van de lijn New YorkBer
lijn der Am. Ov. Airways wordt verwacht
DAT de Regeering de K.N.M.V. toestem
ming heeft verleend tot het houden van mo
torwedstrijden op particuliere terreinen als
Duinrell, Norg etc., doch toeschouwers ze niet
per auto of -motor mogen bezoeken.-
DAT de volgende week de onderteekening
van een Belg.-Nederl. overeenkomst wordt
verwacht.
DAT een opinie-onderzoek zal worden in
gesteld in die Haagsche stadsdeelen, waar
door architect Dudok zich den ondergrond-
schen spoorweg heeft gedacht.
DAT de destijds ten onrechte ontslagen
rechter mr E. F. Panhuijsen uit Utrecht be
noemd is tot griffier van de rechtbank te
Maastricht.
DAT gisteren een eerste verdieping op den
Haarlemmerweg te A'dam is uitgebrand.
DAT de Ned. studentenver. „Hollandia"
van de Leuvensohe Alma Mater haar 60-j.
bestaan vierde.
DAT de erkenningskaarten van groothan
delaren iin groenten en fruit, uitgereikt door
het Bedrijfsschap resp. de vroegere Centrale,
met 1 Juli a.s. haar geldigheid verliezen.
De vogel gevlogen
Er hing iets in den Rotterdamschen ge-
meenteraad, iets onbestemds. Wat 't pre
cies was? Och niet zoo heel belangrijk: het
ging over de staking. Beter gezegd over het
samenscholingsverbod van den burgemeester.
Allen waren het natuurlijk eens met deze
verordening, alleen niet.... de communisten.
Stil en onopgemerkt zaten zij in hun hoekje.
Vier in getal. Een van hen, de heer Goud
kuil, had het woord gevraagd. Nog even
moest hij geduld hebben. Eerst moesten de
21 punten van de agenda, hoofdzakelijk be
noemingen, afgewerkt worden. Daarna mocht
de heer Goudkuil zijn protesten indienen.
Vol spanning verbeidde de raad dit mo
ment. Nog even.... daar was het einde be
reikt. „Het woord is aan den heer Goud
kuil." Stilte. „Het woord is aan den heer
Goudkuil". Stilte. Aller oogen wendden zich
naar het communistisch hoekje. Kwam er
niets?
Daar mompelde een stem: „Hij is er niet."
Verbaasd werd er gelachen. Ja, het was zoo,
de heer Goudkuil had de zaal verlaten. Met
een opgewekte stem deelde de burgemees
ter mede: het voorstel tot goedkeuring van
het verbod tot samenscholing is met alge-
m e e n e stemmen goedgekeurd.
Lachend ging de raad uiteen. Ongelooflijk
en toch waar. De communistische partij is
tegen staking en heeft de E.V.C. in den
steek gelaten.
Het beursverloop
De Minister van Financiën is door het
koersverloop ter beurze tot dusver vol
slagen in het ongelijk gesteld. Zijn verwach
ting van „een overdreven koerspeil" na her
vatting van den handel in aandeelen is niet
uitgekomen. Integendeel, de koersen hebben
een benedenwaartsche richting ingeslagen
4 Sept. 1944 16 Mei 1946
Alg. Kunstzijde Unie 187 s 138
Van B er kei 152% 116 g.l.
Lever Bros gew. 296 s 247 g.b.
Philips gew369 s 325
Uit de bereikte omzetten in aandeelen
blijkt duidelijk, dat de handel nog niet op
gang gekomen is en het kan niet ontkend
worden, dat de belemmerende bepalingen
terzake van het beursverkeer daarop invloed
uitoefenen.
De koersen tijdens de bezettingsjaren kwa
men tot stand, niet op grond van rendements-
overwegingen, maar hoofdzakelijk uit vrees
voor de geldontwaarding.
Thans speelt de vraag naar eventueel ren
dement weer een rol, al wil men ter beurze
niet beweren, dat de kwestie ven het af
glijden op den weg van inflatite niet met
argus-oogen wordt gevolgd.
Overigens realiseert men zich, dat de posi
tie van het bedrijfsleven nog moeilijk is,
terwijl het probleem van den achterstand in
afschrijvingen en vernieuwingen de aan
dacht vraagt.
De beurshandel wordt met ingang van he
den uitgebreid met binnenlandsche Petro-
leumondernemingen (Kon. Olie), Scheep
vaartmaatschappijen en de binnenlandsche
aandeelen. Genoteerd onder het hoofd di
versen. Men hoopt, dat deze uitbreiding het
beursverkeer ten goede zal komen. Overigens
dient men te bedenken, dat de handel in
aandeelen eerst een week geleden is hervat,
zoodat een periode van tasten en zoeken
naar het juiste niveau geen verwondering
kan wekken.
De lage koersen hebben beteekenis voor
de opbrengst der vermogens-aanwasbelasting,
welke minder wordt naarmate de noteerin
gen ter beurze dalen.
Vurige kolen of misplaatste
vriendelijkheid?
Toen im de Duitsche spinnerijen te
Kulmbach dezer dagen de*eerste balen
ruwe katoen uit Amerika aankwamen,
vonden de arbeiders tot hun verrassing
'ix de balen kleine geschenken.- pakjes
met koekjes, drups en kauwgum. De
Duitsche arbeiders beschouwden de ge
schenken als een uiting van de kameraad
schappelijke gevoelens der Amerikanen.
DUITSCHERS NOG SLECHTS 130 GR.
BROOD PER DAG.
De rantsoenen in de Amerikaansche zone
van Duitschland moeten vanaf 27 Mei van
1275 tot 1180 oalorieën worden verlaagd. De
Duitschers in dit gebied zullen dan nog
slechts 130 gr. brood per dag krijgen. (Een
half broodje is 400 gr., terwijl min. Mans-
holt voor de Ned. bevolking al gewag
maakte van een vermoedelijke verlaging tot
300 gr. per dag. Doch hier te lande heeft
men uiteraard nog over diverse andere voe
dingsmiddelen de beschikking Red.)
DE „ORANJEFONTEIN" TE KAAPSTAD
De aankomst van de „Oranjefontein" van
de Holland-Amerika-lijn heeft gisteren te
Kaapstad niet alleen groote belangstelling
getrokken van de zijde der Ned. gemeen
schap, doch evenzeer van Zuid-Afrikaanders
en Engelschen, die allen vol bewondering
waren voor de scheepsaccomodatie.
De dagbladen maken melding van den staat
van dienst van kapitein A. Romijn, die
tijdens de oorlogsjaren niet minder dan 5
onderscheidingen ontving.
Truman polste Stalin over de moge
lijkheid voor Rusland, deel te nemen aan
den wereldslag tegen den honger.
Het internationaal tribunaal iin Tokio
wees de beroepen op onbevoegdheid van
het tribunaal van de hand.
Zelfde weerbeeld,, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwaelitNa een
betrekkelijk helderen nacht, overdag opnieuv
half of zwaar bewolkt, plaatselijke regen
buien met eenige kans op onweer, zwakke
of matige wind tusschen Zuid en Oost, wei
nig verandering in temperatuur.