Drie-Octobervereeniging bestaat 60 jaar
Allerlei klein goed in de Eerste Kamer
Twee groote collaborateurs gearresteerd
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
I
DONDERDAG 9 MEI 19M
Het ging met de feesten
steeds Crescendo
Eén feit, dat zeker waard is om bij stil te
staan, want niemand zal het ons tegenspre
ken, wanneer wij deze vereeniging de meest
specifieke van alTe Leidsche organisaties
noemen. Haar naam is zoo nauw met de
historie der Sleutelstad verbonden, dat stad
en vereeniging niet meer los van elkaar te
denken zijn.
Haar bestaan is tot ver over onze lands
grenzen bekend. De Leidsche feestdag" van
3 October is immers een nationale gedenk
dag. Op den 3d en October eten heusoh niet
alleen de inwoners van Leiden hutspot
het traditioneele menu, doch déze echt
Hollandsche kost verorbert men dan ook te
Botterdam en in zoovele andere plaatsen in
ons land.
Iedere Nederlander leert het op de school
banken 3 October 1572 Leiden ontzet.
Aan dien dag, waarop de dapperheid en vol
harding van Leidens bevolking haar bekro
ning vond, dankt Leiden haar Universiteit,
welke thans door haar kloeke houding vóór
haar tweede bevrijding 5 Mei 1945 we
reldvermaardheid bezit. En nu staat „onze
Academie" op
nieuw in het
centrum van de
wereldbelangstel -
ling, waar mor
gen een van de
grootste staatslie
den van deze
eeuw, Winston
Churchill 't eere
doctoraat der
Universiteit
wordt aangebo
den.
Leiden 3
October Uni
versiteit, zijn na
men, die nooit
uit onze geschie
denisboeken zul
len worden ge
schrapt, en er be
staat dan ook alle
aanleiding voor,
dat de 3e Oc
tober als een gedenkdag wordt gevierd.
„Het beleg en ontzet van Leiden is een
der belangrijkste feiten uit de geschiedenis
van ons land en de alom bekende 3-October-
vereeniging, waarvan elk goedgezind Leide-
naar lid moest zijn, heeft vanaf 1886 er voor
gezorgd, dat op 3 October het ontzet der stad
op feestelijke en waardige wijze wordt her
dacht, zoo schrijft de heer W. van der Laan,
de populaire voorzitter der jubileerende ver
eeniging in het gedenkboekje over het „Be
leg en ontzet van Leiden", dat dezer dagen
aan alle leerlingen van de hoogste klasse der
lagere scholen in verband met dit jubileum
is uitgereikt.
En als de heer Van der Laan gaat vertellen
bver de viering van 3 October dag, komt hij
niet uitgepraat; wij hebben het dezer dagen
ervaren, toen wij hem eens opzochten in zijn
vriendelijke woning aan den Hoogen Rijn
dijk. Alhoewel hem zijn 75 jaren beginnen
aan te zien, is deze grijsaard nog even vitaal
alsof hij in de kracht van zijn jaren is en
schier dagelijks is hij bezig voor ,.zijn" ver
eeniging, waartoe men hem dikwijls rustig
wandelend of fietsend door Leidens straten
liet gaan.
Werd het ontzet vóór 1886 ook reeds
sober herdacht, de onthulling van het
Van der Werff-monument op 3 October 1884
was aanleiding, dat er meer lijn kwam in
de herdenking, want toen gingen er stemmen
op om den 3en October tot den feestdag
van Leiden te maken. En deze wensch is in
vervulling gegaan. Kort na 3 October 1885
werd een sub-commissie van de „Commissie
voor de Volksbijeenkomsten" in het leven ge
roepen, welke de zaak nader uitwerkte en
zij - riep de Leidsche burgerij samen voor
een vergadering, die op 13 Mei 1886 in de
Gehoorzaal werd gehouden. Toen zette de
3-Octobervereeniging de eerste stappen op
haar levensweg, die nffen heeft het niet
kunnen vermoeden zoo succesvol zou zijn.
Aan den initiatiefnemer tot deze vergade
ring, den heer N. Brouwer, die tot eereten
voorzitter werd gekozen, heeft de vereeniging
veel te danken gehad en ook de toenmalige
W. VAN DER LAAN
Het beroemde paukenpaard, dat de 3 Oc-
tobervereeniging destijds aan het garni
zoen te Leiden heeft aangeboden, doch
helaas slachtoffer van den oorlog
is geworden.
Nieuwtjes uit het rijk der
distributie
BONAANWIJZING SERVIESGOED
De bonnen b 57, c 57, d 57 en e 57 reserve
der bonkaarten k 606 zijn geldig verklaard
voor het koopen van serviesgoed. De bon
nen hebben elk een waarde van twee pun
ten. Zij blijven voorloopig geldig en kun
nen in combinatie met nog aan te wijzen
serviesgoedbonnen en met de reeds aange
wezen bonnen b 3, c 33, d 33 en e 33 reserve
(waarde één punt) gebruikt worden. Het
kan echter nog wel even duren, alvorens
men er in slaagt het gewenschte artikel te
betrekken.
TEXTIELKAARTEN VOOR A.S. MOEDERS
Voortaan zal aan a.s. moeders voor de ge
boorte van het kind een textielkaart wor
den uitgereikt en wel tegelijk met de derde
verstrekking van extra rantsoenen voedings
middelen. Zij, die reeds meer dan drie ver
strekkingen extra rantsoenen hebben ont
vangen, zullen bij de eerstvolgende verstrek
king deze textielkaart ontvangen. Indien een
babypakket wordt aangevraagd, zijn 40 pun
ten van deze kaart, waarvan 100 punten
geldig zijn, noodig. Wil men dus voor een
babypakket in aanmerking komen, dan moe
ten 40 punten gereserveerd blijven. Er zal
nog nader worden bekend gemaakt, wanneer
aanvragen voor babypakketten weer kunnen
worden ingediend.
RUIMERE VERSTREKKING KARNEMELK.
De karneinelkpositie is thans zoodanig, dat
een ruimere verstrekking van dit product
zonder bon kan worden gewaarborgd.
GEEN AANVRAGEN MEER VOOR
WERKSCHOENEN.
Van 13 Mei a.s. af kunnen geen aanvra
gen voor werkschoenen meer worden inge
diend. Er komt een nieuwe regeling voor de
distributie van werkschoenen.
burgemeester, wijlen de heer L. M. de Laat
de Kan ter, die kort na de oprichting tot
eere-voorzitter werd benoemd, was een
krachtige steun. En zullen wij nog meer na
men noemen van Leidsche ingezetenen, die
hun krachten aan de vereeniging hebben ge
wijd, J. Goed el jee, W. van Rossum de Chat
tel, H. de Wilde, E. Levde? Wij zouden door
kunnen gaan.
Van het tegenwoordige bestuur zijn er, die
hun zilveren jubileum reeds achter den rug
hebben, n.l. de heeren W. v. d. Laan, P.
Boot, E. Wichers Rollandet en B. de Koning,
die met onverdroten ijver elk op eigen plaats
en met eigen taak belast, de vereeniging
hebben gediend en dit nog doen
Moeilijkheden zijn er geweest, maar daar
tegenover staan weer vele prachtige feesten,
welke zijn georganiseerd. Het hoogtepunt
vormde wel de viering in 1924, toen H.M. de
Koningin in de Sleutelstad is geweest en
een schitterend lintenspel is uitgevoerd.
De organisatie bracht altijd enorm hooge
kosten met zich mede, maar men heeft zich
gelukkig kunnen bedruipen, en de mede
werking van de autoriteiten, Regeefing, Dep.
van oorlog, enz. was in één woord uitne
mend. De minister van Oorlog heeft zelfs
een keer de opkomst onder de wapenen in
verband met het 3-Oc tob erf eest verzet. En
het gemeentebestuur deed wat het kon om
de feesten te doen slagen.
Wij zouden zeker kunnen voortgaan met
het noemen van belangrijke voorvallen uit
den tijd van het bestaan der Vereeniging
en over de festiviteiten. Van groot belang
is echter, dat jong-Leiden haaT krachten
blijft geven aan de vereeniging; zij moet
de taak van de ouderen overnemen en dit
beseffen de jongeren wel eens te weinig.
Het moet ook met de feesten crescendo
blijven gaan.
Het bestuur van onze 3-Octobervereeniging
verdient zeker de^hulde, welke de Leidsche
vereenigingen van plan zijn te brengen op
Maandagavond a.s. en wij hopen dan ook,
Wijlen burgemeester L. M. de Laat de
Kanter, aan wien als eerste het eere
voorzitterschap der vereeniging werd
aangeboden.
dat vele organisaties aan de serenade zullen
deelnemen. Deze moet klinken als een klok
en laat de burgerij de wakkere organisato
ren van het 3-Octoberfeest maar eens goed
„in de bloemetjes zetten".
Wij kunnen tenslotte nog vermelden, dat
het bestuur Maandagmiddag van 45.30 uur
in „In den vergulden Turk" een receptie
zal houden. Onze gelukwenschen.
Senaat zal nog een week
moeten spurten
(Van onzen Pariementsredacteur).
De Senaat moet nog een week spurten onf',
voor de ontbinding der beide Kamers, de
nog bij hem in behandeling zijnde wetsont
werpen tijdig de eindstreep te doen pas-
seeren. De eerste elf gingen gisteren den
weg naar het Staatsblad op. O.a. h^t vorde-
ringsbesluit woonruimten, regeling van de
rechtspositie dier Tweede Kamerleden in
verband met de bezetting, de opheffing der
verduisteringsvoorschriften, zuivering film-
productiewezen, verlaging opcenten tabaks
accijns, maatregelen (tegen overbezetting)
op het gebied van den middenstand en wet
telijke maatregelen op het gebied van prijzen
en diensten. Alle wetjes gingen er zonder
discussie en zJh.s. door, behalve het vorde-
ringsbesluit woonruimte.
De heer POLLEMA (CJL). had bezwaar,
dat men bleef in de sfeer van de Kon. be
sluiten te Londen; te weinig is rekening ge
houden met de partij, die de woningruimte
moet verschaffen en bijna uitsluitend met
die, welke woonruimte noodig heeft. De
rechterlijke macht is te veel ter zijde ge
schoven; er is ook geen beroepsinstantie.
Wil de minister de instelling daarvan nog
eens overwegen en bevordersn, dat in elke
gemeente een adviseerend college worde in
gesteld, waarin de drie belangengroepen tot
haar-redht komen en willekeur wordt voor
komen, die door de „richtlijnen" 'mogelijk
kunnen ontstaan.
Mr v. d. FELTZ (C.H.), den vorigen dag
geïnstalleerd, sprak als Middelburger een
woord ter aanbeveling van het wetsontwerp
en stelde enkele vragen van juridischen
aard. Hij wees er op, dat de gevallen vooral
plaatselijk kunnen worden beoordeeld en
niet het best in Den Haag. Hij zou intusschen
den Commissaris der Koningin willen in
schakelen als beroepsinstantie.
Ook instelling van een adviescommissie
leek hem, die met de materie reeds veel te
maken had, aanbeveling te verdienen.
MINISTER BEEL was van oordeel, dat de
positie van de overheid domineerend moest
zijn bij dit onderwerp. De inhoud der richt
lijnen zal van de omstandigheden afhangen.
Een college van hooger beroep zal worden
overwogen, maar met de richtlijnen is dat
BONNEN VOOR EIEREN EN BOTER
VERLENGD T/M. 25 MEI.
De geldigheidsduur van de bonnen voor
een ei 167 en 671 algemeen is verlengd tot
en met 25 Mei,
De rantsoenbonnen voor eieren van het
oude model blijven eveneens geldig tot en
met dezen datum.
De geldigheidsduur van de oude rantsoen
bonnen voor de overige voedings- en genot
middelen eindigt op 11 Mei.
De geldigheidsduur der boterbonnen 211,
711 en 221 algemeen van de bonkaarten K 604
is eveneens verlangd tot en met 25 Mei.
niet in orde te maken. Wetswijziging wordt
dan noodig. Willekeur moet zooveel mogelijk
worden voorkomen door de richtlijnen. De
minister was bereid om de burgemeesters
aan te schrijven, adviescolleges' in te stellen.
De commissarissen der Koningin wil hij wel
inschakelen inzake het samenstellen der
richtlijnen.
De heer POLLEMA pleitte nog eens voor
het vormen van provinciale organisaties van
advies om billijkheid te verkrijgen en bit
terheid bij de bevolking te voorkomen.
Locaal zou men beroepscolleges kunnen
vormen. Met de „richtlijnen en voorschrif
ten" kon de minister een eind komen in de
gewenschte richting.
De MINISTER wees op de bestaande nood
situatie. Die doet steeds bitterheid ontstaan.
Het wetsontwerp ging z.hs. door en de
vergadering werd gesloten.
BURGEMEESTERS
Benoemd tot burgemeester van Tilburg,
mr E. H. J. baron van Voórst tot Voorst,
van Zwolle, jhr mr G. A. Strick van LinT
schoten, van Ulrum, H. Ottevanger, van
Vinkeveen en Woerden, A. C.
Blom, van Baarderadeel, mr W. Hoek
stra, van Het B i 1 d t, G. H. Kuperus, van
H a r 1 i n g e n, A. E. Hannema, van Hee
renveen, J. J. G. S. Falkena, van Idaar-
deradeel, mr C. N. Renken, van Oost-
dongeradeel, F. Sijtsma, van T i e t-
j e r k st e r a d e e 1, F. W. Steenhuisen en
van W o r k u m, mr W. M. Oppedijk van
Veen. Op zijn verzoek wordt het ambt van
burgemeester van Oss m.i.v. 1 Juni 1946
niet langer vervuld door mr L. J. H. C. A.
de Bourbon, terwijl aan C. H. A. M. Hercu-
leyns op zijn verzoek m.i.v. 1 Mei 1946 eer
vol ontslag is verleend als burgemeester van
Hooge- en Lage Mierden.
Justitie houdt zich reeds met
De Geer bezig
Bijz. Gerechtshof te A'dam stelt
onderzoek in
Het departement van Justitie heeft, naar
het Alg. Hbld. meldt, in het rapport-Ger-
brandy aanleiding gevonden, het Parket van
het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam op
dracht te geven een onderzoek in te stellen
naar de gedragingen gedurende den bezet
tingstijd,, van oud-mdn.-president jhr D. J. de
Geer, ten einde klaarheid te brengen in
deze affaire en na te gaan of hier sprake is
van benadeeling van den Staat in eenigerlei
vorm.
De advocaat-fiscaal bij het Bijzonder Ge
rechtshof, mr W. P. Bakhoven is ongeveer
een maand geleden, na inzage van het rap-
port-Gerbrandy, begonnen met het onder
zoek, dat een zeer uitgebreid terrein omvat.
Het onderzoek is aan het Amsterdamsche
Parket opgedragen, daar de huidige woon
plaats van jhr De Geer, Soest, onder dit
Parket ressorteert.
Alhoewel op dit oogenblik niet bij bena
dering kan worden gezegd, wanneer het on
derzoek zal zijn geëindigd, verklaarde mr
Bakhoven, dat van de zijde van het Parket,
nu het eenmaal in de affaire-De Geer is ge
kend, dit onderzoek met alle voortvarend-
heid en kracht zal worden ingesteld.
Postzegels van f2.50, f5 en f 10
zullen binnenkort verschijnen
In de serie zegels met beeltenis van d«
Koningin zullen in dezelfde uitvoering als
de zegels van f 1.binnenkort nieuwe waar
den, n.ir van f 2.5Q, f 5.en f 10.Ver
schijnen.
Deze zegels mogen niet onafgestempeld
worden afgegeven. Zij mogen worden ge
bruikt ter frankeering van te verzenden
stukken (voor het buitenland niet tot .een
hooger bedrag dan het verschuldige, voor
het binnenland wel). Verkoop aan het pu
bliek mag geschieden in de gevallen, dat af
stempeling voor verzamelaarsdoeleinden ge
oorloofd is.
De zegels worden niet aan de verzamelaars
loketten verkrijgbaar gesteld en kunnen ook
niet bij het postkantoor te 's-Gravenhage
worden aangevraagd.
HET CONSUMENTENCREDIET
De vakgroep Spaar- en Betaalzegelkassen
heeft in een adres aan de Tweede Kamer
haar- bezwaren tegen w.o. Consument ene re-
diet uiteengezet.
Het copieert eenvoudig bestaande regelin
gen in het particulier bedrijf en schept on-
noodig een nieuw, kostbaar en omvangrijk
overheidsapparaat, dat groote verliezen zal
opleveren.
Bonnen voor de komende
twee weken
Elk der volgende bonnen geeft recht op
het koopen van:
BONKAARTEN KA, KB, KC 606.
268 t/m. 273.. 800 gr. brood.
274 200 gr. kaas.
275 200 gr. bloem.
B 55 Reserve 1000 gr. brood.
C 55 Reserve 800 gr. brood.
B 56 Reserve 2 kg. aardappelen.
BONKAARTEN KF 606.
367 BMV125 gr. margarine.
368 BMV100 gr. vet.
370 Suiker 400 gr. suiker.
BONKAARTEN LA, LB, LC 606.
231, 232, 233,
234 vleesch.. 100 gr. vleesch.
227 aardapp.2 kg. aardappelen.
A 43 Melk 2 liter melk.
B43, C43 Melk .3liter melk.
BONKAARTEN KD, KE 606
768, 769800 gr. brood.
770 200 gr. bloem.
771 100 gr. kaas.
D 55 D56 Res. 400 gr. brood.
E 55 Res500 gr. rijst, kindermeel
of kindexbiscuits.
BONKAARTEN KG 606.
867 BMV.250 gr. boter.
868 BMV125 gr. ifiargarine.
870 Suiker500 gr. suiker.
BONKAARTEN LD, LE 606.
731, 732, 733
vleesch 100 gr. vleesch.
727 aardapp. 1 kg aardappelen.
D43, E43 Melk 6 liter melk.
TABAKSKAARTEN ENZ.
T 27 2 rants, tabaksartikelen.
V 27 100 gr. choc, of suikerw.
X 27 2 rants, tabaksartikelen.
Voor de week van 19 t/m. 25 Mei zullen
nog bonnen worden aangewezen voor
melk, aardappelen, boter, margarine, jam,
koffie, tabak, versnaperingen, hudshoudr-
zeep en lucifers.
Keukendeelnemers moeten aldaar de
bonnen 231 of 731 voor vleesch en 227
voor aardappelen inleveren, en voor de
week van 19 t/m. 25 Mei de bonnen 232
of 732 voor vleesch en een nader1 aan te
wijzen bon voor aardappelen.
Tijdens zitting van 't Haagsche
Tribunaal
(Van onzen verslaggever voor rechtszaken).
Voor het Haagsche Tribunaal stonden
Dinsdag twee autohandelaren terecht, Dirk
Borst en Harry Mulder, beschuldigd van
collaboratie met de Duitschers. In de oor
logsjaren hebben zij met een 100-tal auto's,
die zij van particulieren hadden weten te
bemachtigen, voor de Duitsche weermacht
gereden en o. a. ten behoeve van den bun
kerbouw met vrachtauto's groote hoeveel
heden materiaal vervoerd. Gemiddeld ver
dienden zij hier f 3000 per week aan. Bij de
behandeling voor het Tribunaal voerden zij
ter hunner verdediging aan, dat zij ook voor
de „illegalen" gewerkt hadden en auto's ter
beschikking der illegaliteit hadden gesteld.
Dit was dan ook de reden waarom zij tot
heden op vrije voeten waren gebleven. Ge
zien echter den grooten omvang hunner
werkzaamheden voor de Duitsche weermacht, komen.
achtte het Tribunaal hiervoor geen voldoen
de motieven aanwezig en gelastte hun
arrestatie tijdens de terechtzitting. In de
zaak-Borst zal over 14 dagen uitspraak wor
den gedaan, in de zaak-Mulder werd een
nader onderzoek door het Tribunaal gelast.
BEPERKT POSTWISSELVERKEER MET
BELGIE MOGELIJK
Het postwisselverkeer met België is in
zooverre weer mogelijk, dat naar België
wissels tot een bedrag van 160 francs kun
nen worden gezonden en naar Nederland
bedragen tot f 10.-. De herleidingskoers is
gesteld op 100 Belg. frs f 6.25. Op den
zelfden voet kunnen ook postwissels naar
Belgisch Congo worden gezonden.
Zondagavond i-s de „Kotah Gedeh",
met door Nederland geschonken voedings.-
en versterkende middelen in Indië aange-t
