Honding van ir. Louwes gerechtvaardigd
Nederi. troepen zijn
nabij Batavia slaags
Regeeringsgemachtigde Vorrink gaat heen
NIKUWK LEIDSCHE COURANT
t
DONDERDAG 9 MEI 194«
Zijn aanblijven was in het
belang van ons volk
„De commissie komt tot de slotsom, dat
ir S. L. Louwes een bij voortduring op de
bëlangen der Ned. bevolking gericht beleid
ter zake van de levensmiddelenvoorziening
heeft gevoerd en dat hij daarbij groote
diensten aan den lande heeft bewezen. Zij
is van oordeel, dat zijn aanblijven tot het
laatste in 's lands belang is geweest."
Aldus luidt de conclusie van de op ver
zoek van ir Louwes door den Min. van Land
bouw, Visscherij en Voedselv. in het leven
geroepen commissie voor het instellen van
een .onderzoek naar het door ir Louwes als
dir.-gen. van de voedselvoorziening tijdens
de bezetting gevoerde beleid. De commissie
voegt aan haar conclusie toe, dat, hoewel zij
sommige handelingen van den heer Louwes
niet goedkeurt, zulks der commissie geen
aanleiding geeft wijziging te brengen in haar
Slotsom.
De minister heeft naar aanleiding van het
rapport ir Louwes schriftelijk zijn dank be
tuigd voor de zoo gewichtige diensten, die
de dir.-gen. van de voedselvoorziening den
lande onder zoo moeilijke omstandigheden
heeft bewezen. Indien Nederland in dien tijd
de zoo bekwame leiding op het gebied van
de voedselvoorziening van ir Louwes had
moeten missen, zou, naar het oordeel van
den minister, de voedrelschaarschte tot be
langrijk ernstiger gevolgen hebben geleid
dan thans het geval is geweest. Dat het voed-
Slot artikel prof. Gerbrandy
door de donkerste en stormachtigste nach
ten van zijn bestaan naar veilige haven te
koersen. Een beter bewerktuigd leidsman,
beter dan wie ook door zijn verleden toe
gerust met de ervaring en de hoedanigheden
welke in de oorlogsjaren, vol van doode-
lijke dreiging voor heel de wereld, onmis
baar waren, had Engeland niet kunnen kie
zen.
Churchill kreeg als minister-president in
het Oorlogskabinet de top-vefantwoordelijk-
heid voor de oorlogsleiding; hij was zijn
carrière 45 jaar geleden als militair begon
nen, had reeds vroeg zich aan beschrijving
van oorlogstooneelen gewaagd, was in de re
geering gedurende den vorigen wereldoor
log o.a. First Lord of the Admirality (Mi
nister van Marine) en Minister in andere
oorlogsdepartementen geweest, had een
doorwrocht werk over dien eersten wereld
oorlog geleverd.
Churchill moest leiding geven in een nati
onaal kabinet, dat in snel tempo voor de bo-
venmenschelijke taak werd gesteld de Brit-
sche eilanden in een staat te brenger waarin
alle krachten tot de verdediging van het
Vaderland harmonisch waren geordend. In
en na den oorlog 19141919 was hij vele
jaren minister geweest en had zijn talent
om dé zaken te zien en wat minstens even
belangrijk is, de beslissingen door, te zetten
getoond en ontwikkeld. Hij was èn door aan
leg èn door practijk een eersterangs be
stuurder en organisator.
Churchill had de verhoudingen in heel
de wereld te doorgronden, want de oorlog
greep bijna alle landen aan en stelde al
oude relaties op de proef. Hij was op zijn
25ste jaar parlementslid, op zijn 30ste jaar
minister. Als zoon van den staatsman Lord
Randolph Churchill zat de staatkunde hem
in het bloed. Maar wat vooral spreekt, hij
was een kenner der historie als weinigen
onder de staatslieden, getuige alleen reeds
zijn vele duizenden bladzijden tellend, werk
over het leven van zijn voorvader, den her
tog van Marlborough. O, sla dat boek nog
eens op bij het einde van deel I waar onze
stadhouder Koning Willem III geteekend
worcft op zijn sterfbed.
Churchill had nauwe samenwerking te
zoeken met de Vereenigdé Staten -van
j^fcierïka. Zijn moeder was een Amerikaan-
sche. Hij heeft aldoor getoond wat van de
meerderheid der Britsche politici niet ge
zegd kan worden, dezen jongen van levens
kracht bruisenden staat te begrijpen; zijn
band met President Roosevelt is innig ge
weest, hun zakelijk, maar looyaal en vriend
schappelijk overleg ligt vast, niet alleen in
persoonlijke ontmoetingen, maar in hon
derden gewisselde telegrammen en brieven.
Churchill had bovenal de ziel van zijn
eigen volk blijvend te winnen voor zijn po
litiek en strategie van onverzettelijkheid,
van doorvechten tot de eindoverwinning,
ook als de hemel zwart wasjan onheil. De
taal is daartoe zulk een machtig instru
ment. Zijn krachtig gebeeldhouwde zinnen,
die ook ajs litteratuur de eeuwen door zul
len voortleven, hébben onmiddellijken toe
gang gekregen tot het hart van zijn land-
genooten en van ons. Hoe zijn die woorden
ingedronken door millioenen, die terstond
beseften, dat hun de onverbloemde waarheid
werd verteld, nooit anders echter dan tegen
den achtergrond van diepe kennis van zaken
en van meesleepend rotsvast vertrouwen.
O, herlees nog eens de redevoeringen van
13 Mei en van 18 Juni 1940.
Gedurende heel de leiding van den oorlog
heeft daarbij deze staatsman én strateeg in
het karakter der beweging, door Hitier op
de wereld losgelaten, een inzicht getoond,'
dat beschamend is voor vele Christelijke
denkers. Dit diepe inzicht staat niet los van
de vastheid van zijn karakter en het nooit
ten volle te ontsluieren geheim van zijn ge
heel aparte persoonlijkheid. Churchill is een
genie.
God heeft Winston Churchill gemaakt het
fijnbewerktuigd instrument, uitverkoren om
de volken der wereld, die in het gevaar ver
keerden om voor verre toekomst in een
nacht van slavernij te verzinken, uit te red
den. Zoo is hij mede 't middel geweest om
Nederland uit den greep van den vijand te
verlossen. Hij heeft de medewerking gehad
van zijn volk. Hij heeft ook de medewer
king gehad van ons.
Zoo hebben wij mogen zien, dat hij het
Rijk der Nederlanden, met een vaak grootsch
verleden, een warme gezindheid toedraagt,
welke in oogenblikken ^an onzen grootsten
nood hem tot beslissingen bracht en tot het
doorzetten dier beslissingen die heil en hulp
voor Nederland beteekenden.
Het staat vast, dat U dezen Britschen
©taatsman zult ontvangen met al de geest
drift van Uw dankbaar hart.
selvoorzieningsapparaat in het Westen des
lands nog tot op het laatste moment heeft
gefunctioneerd en in staat is geweest ter
stond na de bevrijding met alle kracht het
herstel-wan de voedselvoorziening ter hand
te nemen, schrijft de bewindsman toe aan
den heer Louwes en aan het vertrouwen, dat
in dit apparaat z.i. zoo terecht aan ir Lou
wes werd geschonken.
Nasleep van het drama te Putten
Tegen medeplichtige de doodstraf geëischt.
Voor het Bijz. Gerechtshof te Zutphen
otond terecht W. J. Bekkers uit Enschedé,
die de NB.B? nog niet ,goed" genoeg had
gevonden en daarom lid van de N.S.D.A.P.
was geworden. Hij nam ook deel aan de raz
zia's te Putten en aan overvallen en moor
den. De proc.-fiscaal beschouwde hem daar
om als medeplichtige aan de moord op de
Puttenaren en eischte de doodstraf.
't Kabinet erkent de bezwaren
tegen die functie
De R.V.D. deelt ons het volgende mede:
De beschuldigingen, gericht tegen den heer
J. J. Vorrink, regeeringsgemachtigde in alge-
meenen dienst bij het Departement voor
Algemeene Oorlogvoering van het Ko
ninkrijk en tevens voorzitter van de Partij
van den Arbeid, i.v.m. de zaak Arnold-
Meijer, hebben den heer Vorrink aanleiding
gegeven tot een krachtig openbaar verweer,
waarin het beleid van de Bijz. Rechtspleging
ter zake in het geding is gekomen.
De Regeering heeft het volste vertrouwen,
zoowel in den heer Vorrink, als in het be
leid van het directoraat-generaal voor de
Bijz. Rechtspleging, maar heeft in de discus
sie, die is ontstaan, aanleiding'gevonden haar
standpunt ter zake van de vereenigbaarheid
van de ambtelijke en de politieke functie,
die de heer Vorrink tot nog toe heeft be
kleed, te herzien.
Zij erkent de bezwaren, aan de cfübbele
positie van den heer Vorrink verbonden, te
hebben onderschat. Laatstgenoemde heeft op
grond daarvan besloten zijn ontslag te vra-
CHURCHILL-LAAN
Op den dag, dat Winston Churchill te
Amsterdam aankwam, is een van de
fraaiste lanen van de hoofdstad, de
Noorder Amstellaan, herdoopt in
C hurch.ill-la.an.
De gemeenteraad heeft daartoe gister
middag besloten. Tevens zal de "Amstel
laan voortaan Stalin laan worden ge
noemd, de Zuider Amstellaan Roose-
veltlaan en het Daniël Willinkplein
Victorieplein.
EERSTE FOKKER-ZWEEFVLIEGTUIG
GAAT NAAR GRONINGEN
Het eerste van een serie van 30 zweef
vliegtuigen is door Fokker aan de Groning-
sche zweef club afgeleverd. Voor de diverse
clubs zijn 66 toestellen in aanbouw. De pro
ductie wordt geremd door het ontbreken
van vliegtuiglinnen.
PRINSELIJK PAAR BIJ GALA-VOOR
STELLING IN AMSTERDAM.
Gisteravond heeft het Utrechtsche Studen-
tentooneel, ter gelegenheid van de boeken
week, 'n gala-voorstelling van Shakespeare's
Julius Caesar gegeven, welke werd bijge
woond door Prinses Juliana en Prins Bern-
hard.
UITLOTING 3 PCT STAATSLEENING 1937
Op 15 Mei zal van de 3 pet staatsleening
1937 aangegaan op 26 Mei van dat jaar, een
bedrag van f 9.500.000 worden uitgeloot.
NEKKRAMP IN DE WILLEM III-KAZERNE
TE APELDOORN.
Na de gevallen van nekkramp in de Kon.
Mil. Academie te Breda is gisteren ook een
geval van nekkramp geïdentificeerd in de
Willem Ill-kazerne te Apeldoorn. Hoewel
het verloop geen ernstig karakter draagt, is
voorloopig de geheele kazerne onder qua
rantaine gesteld.
CONFERENTIE TE PARIJS LOOPT
VRIJDAG OF ZATERDAG AF.
Van bevoegde zijde wordt in Parijs medege
deeld, dat de Britsche en Russische afge
vaardigden op de vredesconferentie in Parijs,
Bevin en Molotof Zaterdag a.s. zullen ver
trekken. Dt wordt beschouwd fcals een tee-
ken, dat de conferentie Vrijdag of Zaterdag
zal afloopen.
33. Te Krakibotje aangekomen, vulde
meneer Van Emmen meteen de motor nog
wat bij, maar hij keek erg zuinig. Want er
waren nog maar drie bussen benzine over,
en daar moesten ze half Afrika en de Mid-
dellandsche Zee nog mee over.
Het afscheid was. allerhartelijkst; ze
moesten beslist beloven nog eens aan te ko
men, als ze weer in Afrika waren. En toen
op weg! Terug naar Europa!
Met een lustig gangetje ging het noord-
Reeders en visschers hebben
beiden vergaderd
Maandag zal Rijksbemiddelaar uitspraak
doen.
Het conflict in de haringvisscherij is nog
steeds niet tot een oplossing gekomen.
Hetpersoneel der haringloggers verlangt
in de eerste plaats, dat de loggers gelost
zullen worden door het walpersoneel, aan
gezien de visschers anders geen tijd hebben
om aan wal te komen. Verder verlangen
zij, dat aan de bemanning een speciale kok
wordt toegevoegd, zoodat de kokswerkzaam
heden niet door een matroos-kok behoe
ven te worden verricht.
De reeders achten deze verlangens niet
voor inwilliging vatbaar in verband met
gebrek aan personeel.
Gisteren hebben -zoowel de reeders als de
visschers vergaderd, maar zij zijn geen stap
verder gekom en
Naar de Nieuwe Leid s c he Crt
verneemt, zal de Rijksbemiddelaar nu a.s.
Maandag uitspraak doen.
gen als regeeringsgemachtigde in algemee-
nen dienst.
Men zal zich wellicht herinneren dat we
reeds maanden geleden op het abnormale
in de positie van den heer Vorrink: regee-
ringsgevolmachtigde, lid van de Eerste
Kamer en voorzitter van een groote staat
kundige partij, hebben gewezen.
Het stemt ons, los van de omstandig
heden, tot verheuging, dat eindelijk de Re
geering het onjuiste heeft ingezien in de
functie van dezen politicus, welke steeds
scherper bedenkelijke facetten begon te
verkrijgen, en dat de heer Vorrink betoon
de zich daarbij te willen neerleggen en zelf
om ontslag verzocht. (Red.).
Egypte wordt in étappes
ontruimd
Land der Pharao's wendt zich tot
de V.N.
De Egyptischeministerpresident Sidky
Pasja heeft in het Egyptische parlement
medegedeeld, dat onderhandelingen geopend
zouden worden ter regeling van de étappes
der terugtrekking van de Britsche troepen
uit Egypte. „Algéheele terugtrekking der
Britsche troepen en een verbond met Groot-
Brittannië in het kader van het handvest
van San Francisco is een groote zegen voor
Egypte", zeide hij.
De Egyptische regeering heeft besloten
een overeenkomst met den Veiligheidsraad
aan te gaan in den zin van Artikel 43 van
het Handvest der Vereenigde Naties.
De Regëeriing bracht het Britsche gou
vernement op de hoogte van dit plan.
NIEUWE HOOGLEERAREN TE A'DAM
Gistermiddag benoemde de Amsterdamsche
gemeenteraad tot gewoon hoogleeraar in de
Engélsche taal- en letterkunde A. G. van
Kranendonk, gewoon hoogleeraar in het ar
beidsrecht en het ordeningsrecht mr M. G.
Levenbach, gewoon hoogleeraar in de Fran-
sche taal- en letterkunde na de middeleeuwen
dr J. B. Tielrooy.
Buitengew9on hoogleeraar in de parasito
logie prof. dr N. H. Swellengrebel.
Met „volksleger" van circa
2000 man
Volgens een Reuter-bericht uit Batavia is
er reeds sinds drie dagen aan de kust, op
een afstand van ongeveer 14 km. van Bata
via,' een strijd gaande tusschen Nederland-
sche troepen, ter sterkte van een brigade,
en 2000 leden van het Inheemsche „volks
leger", een gedeeltelijk uit geregelde troe
pen bestaande militaire organisatie.
Het object van den strijd zou zijn het dorp
Bekasd, dat ongeveer 16 km. Z.O. van Bata
via ligt. (Zooals bekend, werd Bekasi. eenige
maanden geleden op last van den geall.
opperbevelhebber in Ned.-Indië, luit.-gen.
Christison, als represaillemaatregel op den
moord van eenige R.A.F.-vliegers, die ge
noodzaakt waren in de omgeving een nood
landing uit te voeren, door de Britten in
Deze week mogen wij driemaal in
dubbel formaat uitkomen. Dit is het 2e
dubbele nummer. De directie.
Door G TB ROTMAN
waarts. Het was een eentonig landschap,
waar ze nu over trokken: zand en nog eens
zand. Af en toe zagen ze beneden zich een
karavaan voorttrekken. „Dat is nu de Sa
hara", zei meneer Van Emmen.
Na eenigen tijd werd het terrein meer
heuvelachtig, en tegen de horizon tekenden
zich bergen af. Toen riep Piet opeens:
„Kijk èens, een stad!"
Ja, het wès een stad maar een zeer
zonderlinge!
Gen. Synode Geref. Kerken
(art. 31 K.O.)
(Van onzen redacteur)
Na door den praeses ds H. Knoop te zijn
heropend, heeft de synode der Geref. Kerken
art. 31 welke te Groningen wordt gehouden,
gisteren haar werkzaamheden hervat.
Een brief was ingekomen van de Geref. Ker
ken van Batavia mede namens de ander©
Ger. kerken op Java, welke in hoofdzaak in
hield, wat ook aan de gen. synode te Utrecht
geschreven werd en waarbij gezegd werd, dat
de scheuring niet gewettigd is en alles in het
werk dient gesteld te worden om haar te'hee-
len. De brief werd gesteld in handen van com
missie 2.
Ds. M. de Goede te Utrecht rapporteerde
oVer de voorstellen inzake de geestelijke ver
zorging van militairen. Met de kol. De Kluis
legerpredikant in algemeenen dienst, heeft men
zeer aangename samensprekingen gehad. Er
zijn tal van moeilijkheden o.a. het nog in op
bouw zijn van de Geref.. kerken (art. 31) die
haar predikanten nog niet kunnen missen.
Thans zijn 30.000 straks 70.000 man onder de
wapenen, en zij moeten geestelijke verzorging
hebben.
De invloed der kerken op de benoeming van
veldpredikers geschiedt d.m.v. het I.K.O., dat
via een contactcommissie den minister van
Defensie bereiken kan.
De commissie vroeg toetreding tot het I.K.O.,
doch alleen wat deze aangelegenheid betreft.
Voorts is te letten op de instelling van zgn.
veld- of noodgemeenten in Indië en het bui
tenland. De synode erkenne de vrijheid tot
toetreding van de leden der kerk mits er op
aangedrongen wordt dat ze de geloofsbelijde
nis trouw blijven.
De commissie achtte een en ander toelaat
baar gezien den geestelijken nood der militai
ren, hoezeer ook de eisch van kerkelijk leven
daar zwakke vervulling zou vinden. In de
conclusie werd gevraagd, dat de tot veldpredi
ker benoemde predikant zijn pastorie en trac-
tement behoud en f3.000 zal restitueer en voor
een plaatsvervanger. Gewenscht wordt verder
regelmatige lectuurvoorziening vanwege de
kerken.
In de discussie, waaraan 9 leden deelnamen,
kwam o.a. naar voren de niet-wenschelijkheid
van een zgn. noodgemeente, voorts het avond
maal houden in een noodgemeente door hen
die belijdend lid eener Geref. kerk zijn, hun
status, wanneer zij in hun gemeente terug-
keeren en het karakter eener noodgemeente,
die niet ambtelijk geïnstitueerd is.
Ds de Goede beantwoordde de sprekers en
betoogde, dat men het over de kerkrechtelijk
verantwoorde figuur der noodgemeenten wel
eens is, doch het is de concrete situatie, die
thans een oplossing eischt. Bij de repliek
kwam nog naar voren, dat het instituut der
veldpredikers een bewijs is dat de staat zich
begeeft op het terrein, waarop hij geen zeg
genschap heeft, de veldprediker wordt ook niet
benoemd door, doch op advies van de kerken.
De loop der discussie leidde den praeses tot
het voorstel om een commissie te benoemen
die opdracht krijgt om geassisteerd door de
deputaten, over het veldpredikerschap in vol
len omvang te rapporteeren. De synode aan
vaardde dit voorstel met 10 stemmen tegen,
echter zoo gewijzigd, dat alleen de deputaten
deze zaak ter hand zullen nemen.
In de avondzitting was aanstonds aan de
orde het rapport van ds. de Vries te Den
Haag, over voorstellen betreffende -de eenheid
onder alle Ger. belijders. De commissie achtte
het raadzaam dat de synode zich voorloopig
beperkt tot de Chr. Geref. Kerk, met de Ned.
Herv. Kerk zal 't nog niet mogelijk zijn. daar
deze als kerk niet staat op de basis der Geref.
belijdenis. Over het zoeken van contact met
de synodicratisch gebonden Geref. kerken zal
de commissie een afzonderlijk rapport in
dienen.
Door ds v. Bruggen, c.s. werd voorgesteld
om wederzijdsch afgevaardigden te zenden als
gast op elkanders kerkelijke vergaderingen.
Namens prof. Greydanus stelde prof. Schilder
voor om de clausule betreffende de Ned. Herv.
kerk aldus te wijzigen: „hoewel de. Geref. be
lijdenis niet geheel afgeschaft hebbende haar
toch practisch ter zijde heeft gesteld", aldus
aanvaard. Ingevoegd werd nog dat de synode
om practische redenen zich voorshands
zal beperken tot contact met de Chr. Geref.
Kerken.
brand gestoken. Uit het bovenstaande be
richt blijkt, dat bedoeld broeinest nog steeds
een bolwerk van de extremisten is. Red.)
Kerk en School
Ned. Herv. Synode spreekt zich
uit over de vakbeweging
In de gisteren gehouden zitiing van de
Gen.' Synode der Ned. Herv. Kerk, is met
groote meerderheid het uitgebrachte rap-<
port over de- vakbeweging aanvaard. Hierin
wordt gezegd, dat de Kerk hen. die eèn al
gemeene vakvereeniging kiezen, zal moeten
vermanen tot eerbiediging van het Woord
Gods, ook in de soc. economische verhoudin
gen en hen, die zich aansluiten bij een Chr.
vakbeweging, zal de Kerk mo eten wijzen
op het gevaar eener partijdige vereeniging
in hun levenshouding.
Op dit rapport hopen wij morgen nader
terug te komen.
NIEUWE JAVAANSCHE BIJBELVER
TALING BIJNA GEREED.
Binnenkort zal een aanvang gemaakt wor
den met den druk van een nieuwe Javaan-
sche Bijbelvertaling, welke o.l.v. zendeling
P. A. Jansz. en dr F L. Bakker is bezorgd.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Arnhem -(vac. E. J. H.
van Leeuwen) J. Bronsgeest te Velsen; te
Aalsum-Wetsens E. C. J. Loor te Losdorp.
Geref. Kerken.
Beroepen: te Kockengen W. van der
Kolk, cand. te Bunschoten.
Bedankt voor Hillegersberg-Straat-
wegt J. Vrolijk te Zeist; voor Heerde, J. Z.
Potjer te Borger; voor Zandvoort H. Veld
kamp, geestelijk verzorger van Sonnevanck
te Harderwijk.
Chr. 'Geref. Kerk
Tweetal: te Harderwijk, W. Heerma
te Rotterdam-C en M. W. Nieuwenhuyze te
s-Gravenhage-West; te Lutten, K. Bokhorst
te Doesburg en D. van Wilsum te Korn-
horn.
Bedankt: voor Deventer, P. Wester-
lee te Thesinge.
Geref. Gemeenten
Bedankt: voor Goes, D. L. Aangeeita
brug te Leerdam.
Evang. Luth. Kerk
Beroepen: te Veendam-Wildervank
S G. van der Haagen, pred. Vrije Evang.
Gem. te Winschoten.
Vrije Evang. Gemeenten
Beroepen: te Goes, P. J. Mietes te
Apeldoorn j
Baptiste Gemeenten.
Beroepen: te Amsterdam (vac. B.
Planting), F. E. Hudzieiga te Leeuwarden.
Doopsgez. Broederschap.
Aangenomen: naar Balk-Woudsend, H.
J. de Wilde te Stadskanaal.
Bedankt voor Rotterdam O. T. Hyfa
kema te 's-Gravehhage,
DE LUCHTREIS VAN DE PEGASUS
