Prinses Juliana richt
zich tot de jongeren
Indrukwekkend spel der bevrijding te A'dam
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
MAANDAG S MEI 19W
\^Langs^den bloedweg op Waalsdorp
(Van een onzer verslaggevers.)
Met tienduizenden zijn wij Vrijdagavond den bloedweg gegaan, de duinen van Waalsdorp
in. Een verre wandeltocht door een mul en zandig terrein, langs een langen betonnen muur,
die voor ons herinnering was aan een gelukkig! voorbijen tijd. Maar wat moet
diezelfde muur voor hèn beteekend hebben, onze helden, wier bloed dezen rullen grond
doortrokken heeft? Voor hen was die plompe, grijs-groene massa van beton en ijzer de
afsluiting van het bestaan. Wat daar vóór lag was leven, hoop op bevrijding. Er achter
waren de vlakten van den dood, waar de wind het zand door het helmgras joeg en waar
zij struikelend voortgingen naar een plek, die niemand kende dan hun beulen.
Duizendenr naamloozen groetten
de naamloozen
Die plaats was het, die Vrijdagavond het
doel der duizenden naamloozen vormde, die
er heen trokken om de naamloozen uit de be
zettingsjaren, die er vielen, te eeren, met
zwijgen en met bloemen. Hoe versch dit alles
nog is, getuigde de plek, waar de vlag van het
Vaderland halfstok wapperde en waar vijf
martelkruisen spraken van hun laatsten nood.
Vijf kruisen, ruw houten kruisen met een stuk
stom touw bungelend aan een der armen.
Maar hoe getuigt dit hout van Duitsche bar-
baarschheid en moedig lijden voor land en
volk. Zooals zij daar stonden, hoog op het
duin, waren zij een felle aanklacht tegen een
systeem, dat zóó onze helden ter dood bracht.
Tegen deze kruisen werden zij gebonden, strak
gebonden, zoodat him lichamen weerloos ge
spannen stonden om te feller de verschrkking
van de kogels te voelen. Want düt wilden de
Duitschers: dat zij lijden zouden. En ze
hébben geleden. Ze hebben geschrééuwd en
gegild over deze Waalsdorpervlakte. Dat zeg
gen deze stomme kruisen óók, als zij de kogel
gaten bij massa's toonen, niet op de borst,
maar op de hoogte van de buik. „Befehl ist
Befehl" heette dat.. Eerst op het onderlichaam
schieten, zoodat er verschrikkelijk geleden
wordt, alvorens het doodelijk schot valt. Dèt
is de aanklacht en de getuigenis van deze
simpele kruisen hier in dit doffe zand.
Waarom het zoo gezegd wordt?
Omdat het goed en nobel en vol van piëteit
is, om dezen grond,-waarop dit verschrikkelijke
zich afspeelde, onder bloemen te bedelven,
zooals we Vrijdag deden, maar alles waarde
loos wordt als we staande voor deze plaats
der verschrikking, ons niet indenken hoe duur
de prijs onzer vrijheid is geweest.
Naamloozen zijn hier aangetreden.
Naamloozen zijn hier voortgeschreden.
Het was goed zoo. Als deze bedevaartsgang
ieder jaar traditie wordt en wij hopen het
dan zal het goed zijn, dat het gaat in den
geest van eenvoud, die dezen eersten gang
kenmerkte. Het was een gedenken tegen een
achtergrond van het geestelijk lied, gespeeld
en gezongen door Militaire Kapel en Haghe-
sangers, dat in den strijd van zoo groote be
teek enis geweest is.
Bij de plaats der terechtstellingen één
Van de ontelbare hier stonden^ als een
symbool van onzen strijd het' leger, de
marine, de K.P. op doodenwacht. En langs
den heel en weg: het nieuwe leger, het ge
weer aan den voet.
Over deze groote vlakte, over deze duizen
den, over de treurenden, nabestaanden der
helden, meelevenden en nieuwsgierigen, viel
om acht uur die geweldige stilte, die de ge
vallenen herdacht. Voor de kruisen, voor het
rood-wit-blauwe bloemen tapijt, dat er den
grond dekte, legden zij, die hier hun lief sten
DE OFFICIEREN VAN NEDERLAND's
EERSTE VLIEGDEKSCIIIP,
Met ingang van den datum van indienststel-
ling van het eerste vliegdekschip der
Koninklijke Marine, zijn tijdelijk bevorderd tot
den naasthoogeren rang: de kapitein-luitenant
ter zee A. de Booij, commandant; de luitenant
ter zee eerste klasse L. J. Goslings, eerste-
officier; de officier M.S.D. eerste klasse B. W.
Vinke, hoofd machinekamer; de officier-vlieger
eerste klasse jhr. P. J. Elias, hoofd vlieg-
dienst; de officier-vlieger tweede klasse K. M.
R. H. H. Vader, staf-officier vliegdienst.
X
Wat PTT in Fijnaart beteekent
Dezer dagen vierde de postbesteller Ant.
Timmermans van de uitgestrekte Bra-
bantsche gemeente Fijnaart, zijn 40-jarig
dienstjubileum. Het heele dorp leefde
mee en stak de vlag uit, terwijl hem een
leunstoel werd aangeboden. Tijdens deze
huldiging werd gememoreerd, dat de ju
bilaris niet minder dan 240.000 km te voet
en per fiets had afgelegd en ondanks zijn
leeftijd van 64 jaren, nog iederen dag zijn
voettocht van 22 kilometer maakt. P.T.T.
beteekent in Fijnaart dan ook: Post
Toontje Timmermans!
VJ
DE „RUYS" TE AMSTERDAM
AANGEKOMEN.
Eind vorige week is de „Ruys" met 2000
passagiers, w.o. 40 zieken, te Amsterdam aan
gekomen en vlot gedebarkeerd.
Aan hét begin van dé Zeemanlaan werd
een Bevrijdingsboom geplant, waarbij de
voorz van de Prnfessorenwijk, de heer
D. v. d. Kwaak, het herinneringsbordje
onthulde en een krans legde.
verloren, de eerste bloenen. Na het verklin
ken van het Wilhelmus, toen de stroom
ononderbroken tot het duister toe voortging,
breidde dat bloementapijt zich steeds uit, tot
het, in het schijnsel van fakkels en flam
bouwen, één groote veeltintige plek was, een
bloeiende tuin in deze wildernis.
En mogen wij het zoo niet zien?
Is uit het lijden en de eenzaamheid, de ver
schrikking en verlatenheid van dit Waalsdorp
uit den bezettingstijd niet de mogelijkheid ge
boren, die het weer lente deed worden in
Holland's tuin?
Aan óns de taak, dezen lentebloei te doen
ontplooien tot zomersche volheid.
Ook het Prinselijk gezin
in het Stadion
Mede als een vervolg op het bevrijdimgs-
spel, het vorige jaar in het stadion te Am
sterdam opgevoerd, werd ook Zaterdagmid
dag in één grootsoh geheel de bevrijding
uitgebeeld. Dat het een vervolg was, bleek
wel hieruit, dat men niet weer den geheelen
oorlog in beeld bracht, maar alleen het laat
ste jaar, de bevrijding en den heropbouw,
waaraan dan een hulde en eerf maanwoord
voor de toekomst werden vastgeknoopt.
Weer hadden 50.000 toeschouwers het sta
dion gevuld. Onder de eeregaeten bevonden
zich Prinses Juliana, Prins Bernhard, de
Prinsesjes Beatrix en Irene, verscheidene
ministers, ambassadeurs, etc.
A. den Doolaard, de schrijver van „Het
spel der bevrijding" naar ideeën van Car el
Briels, zegde met duidelijke stem de dik
wijls beeldende tekst, die op het wijde veld
in bewogen vormen werd omgezet. Weer
was hier de landkaart van Nederland uit-
geteekend en voltrok zich het geweldige
drama, waarvan wij getuige zijn geweest.
Geallieerde legers verdreven de Duitschers,
Nederland werd vrij, de vlaggen gingen in
top, de bevolking keerde terug en ging aan
den opbouw. Dit laatste werd verzinnebeeld
in het herstel van een gebroken brug, den
opbouw van een huis, den aanleg van een
stuk dijk op Walcheren, spoormannen zetten
een seinpaal weer in elkaar, tulpenvelden
werden ontdekt in den letterlijken zin van
het woord, kortom heel Nederland ging weer
aan den slag. Dit werd even onderbroken
door het bevrijdingsfeest, dat gevolgd werd
door een bloemengroet aan Amerika, België,
Canada, Denemarken# Engeland, Zweden en
Zwitserland. Deze bloemengroeten werden
aan de respect, gezantschappen overgebracht,
ter doorzending. Intusschen ging het spel in
het stadion verder met een opkomst van
talrijke kinderen in rood1-wit-blauw of
COPRA UIT INDIË EN TRAAN UIT
NOORWEGEN.
Dezer dagen zal het s.s. Sufnatra met 6000
ton copra naar Nederland vertrekken. Dit is
de eerste eenigszins belangrijke transactie
tusschen Nederland en Indië. Voor onze vet-
positie is voorts van belang, dat aan het eind
dezer maand ongeveer 4000 ton copra uit de
Philippijnen naar ons land wordt verscheept
en dat 4 k 6000 ton traan uit Noorwegen zal
worden aangevoerd.
„FRANKLIN DELANO ROOSEVELT-
HOUSE" OP CURASAO.
President Truman heeft in een brief aan
den gouverneur van Curasao, P. Kasteel, het
aanbod tot het bouwen van een „Franklin
Delano Roosevelt-House" als consulaat-.gene
raal ter herinnering aan den dienst van leden
van het U.S.A.-army met dankbaarheid aan
vaard.
Elegaliteit wordt alles in do
schoenen geschoven
G.A.C. komt daar in een manifest tegen op.
De Groote Advies-Commissie der illegaliteit
heeft zich met een manifest tot het Ned. volk
gericht, jvaarin zij er op wijst, dat de zuive
ring wordt ondermijnd door machten, die het
groepsbelang hooger steller dan het welzijn
van het volk. Moorden, corruptieve praktijken
en zwendelaffaires, welke deze machten op
rekening van de illegaliteit hebben willen
schuiven, keurt de G.A.C. met nadruk onvoor
waardelijk af. De ondergang van ons volk
wordt thans bedreigd van binnenuit, nl. door
het verlangen naar het behoud of de verwer
ving van machtsposities te eigen bate. Slechts
wanneer iedere burger het ook in hem ge
schonden rechtsbesef en begrip voor orde,
récht en waarheid in zichzelve aankweekt en
versterkt, kan het ideaal van het nieuwe
Nederland worden bereikt.
De Belgische kolenproductie, die in
Maart circa 70.000 ton per week bedroeg, is
thans gestegen tot ruim 80.000 ton en zal in
de komende weken vermoedelijk nog verder
stijgen.
oranje jurkjes, en een zeer groot militair
défilé vam land-, luchtvaart- en marine-
troepen, Marva's en de Marinierskapel en de
Kon. Militaire Kapel, stukken geschut en
pantserwagens.
Een polderwerker uit Walcheren legde
namens allen een bloemstuk bij het symbo
lische graf, dat in het midden van het veld
opgericht was, ter nagedachtenis van hen,
die vielen. Het spel sloot met een vlaggen-
parade te paard met de vlaggen van de 42
vereendgde volkeren, het gebed van Roose
velt tot behoud van den vrede en het Wil
helmus. Herhaaldelijk applaus toonde be
wondering en het medeleven van de dui
zenden toeschouwers. Niet minder dan 5000
medewerkers hebben onder opperleiding van
Carel Briels dit spel weer tot een groot
succes gemaakt. Het was dikwijls een bont
geheel, mede door allerlei provinciale klee
derdrachten en de vendelzwaaiers van tal
rijke gilden uit het Zuiden des lands. Een
groot koor, samengetrokken uit verschillen
de zangvereenigingenheeft onder leiding
van Joep Schreurs, den tekst afgewisseld
met toepasselijke liederen. Tijdens het spel
vlogen zoowel militaire als burgerlijke vlieg
tuigen over het stadion.
Ergerlijk optreden van
studenten
Een dozyn ruiten van treincoupé's
vernield
Terwijl de Ned. Spoorwegen weer bezig
zjjn op te bouwen en met weinig materiaal
trachten alles weer zoo geriefelijk mogelijk
te maken, heeft een groepje luidruchtige
studenten, die gisteren de Varsity gingen
bezoeken, den extrk-trein van Den Haag
naar Utrecht viermaal laten stoppen tenge
volge-van onnoodig gebruik maken van de
noodrem, terwijl niet minder dan een dozijn
ruiten zijn vernield, om nog maar te zwijgen
van beschadigd meubilair. In Gouda zagen
de heerenz elfs kans het laatste rijtuig af te
koppelen en in Utrecht probeerden zij het
station langs andere dan de aangegeven uit
gangen te verlaten.
Vreugde is goed, maar baldadigheid te
laken, vooral van hen, die de hope des
vaderlands genoemd worden.
De gouwleider v. d. Elzas Robert Wag
ner is met enkele helpers ter dood veroor
deeld.
Indrukwekkend, neen, adembeklem
mend was de sfeer, die Vrijdagavond
over de Waalsdorpervlakte hing. En
zóó was het goed
GEEN ANDERE REGELING VOOR
VORDERING VAN WOONRUIMTE.
Ook de 'commissies uit de Eerste Kamer zijn
van oordeel, dat de op het stuk van de vorde
ring van woonruimte getroffen regeling,
waarbij ruime vorderingsbevoegdheid aan den
burgemeester is gegeven, in de gegeven om
standigheden wel de beste is.
De minister stelt zich voor, dat de vorde
ringsbevoegdheid minder zal worden gehan
teerd, naarmate de toestanden op het gebied
der volkshuisvesting zulks minder gebieden.
HOOGSTENS 76 CENT PER UJUR VOOR
LANDARBEIDERS.
De loonen, vermeld in collectieve of indivi-
dueele arbeidsovereenkomsten in het land
bouwbedrijf, zullen ingaande 1 Mei 1946, ten
hoogste mogen bedragen in centen per uur
voor: Zuid-Holland in met name genoemde
gemeenten voor ongeschoolden 66, geoefenden
70, gediplomeerden 76; Krimpenerwaard en
Zuid-Holland beneden Nieuwen Waterweg en
Lek: resp. 60, 64, 70; rest van Zuid-Holland
63. 67 en 73.
Het eerste vliegtuig van den dagelijk-
sdhien dienst StockholmNice, via Amster
dam en Genève, is te Nice aangekomen.
Wij hebben U in Nederland
hard noodig
Aan het slot van de herdenkingsplechtig
heden van de bevrijding heeft H.K.H. Prinses
Juliana zich per radio over beide zenders tot
het Ned. volk en in het bijzonder tot de jon
geren daaronder, gericht.
H.K.H. herinnerde aan het werk, dat talrijke
jongeren in de illegaliteit verricht hebben. De
jeugd van omstreeks 20 jaar heeft zich doen
kennen als een jeugd, waarvan de geest niet
bedorven kon worden door de Duitsche over
weldigers, iets wat van het hoogste belang is
voor ons volk. Thans zijn velen van hen te
leurgesteld door den gang van zaken na de
bevrijding. In den bezettingstijd hebben zij
geleerd snel te handelen en te beslissen en
thans gaat alles, volgens hun gevoel, zoo lang
zaam. Daardoor is een drang naar het buiten
land ontstaan. Veel beter deden de jonge men-
KAMERLEDEN WENSCHEN VERGOEDING
VOOR VERBLIJFKOSTEN.
Blijkens het voorloopig verslag was men met
de regeering vrij algemeen van oordeel, dat
een schadeloosstelling van f 4500 voor de
Kamerleden te laag is. Het huidige stelsel
dwingt de leden met weinig middelen in of
bij Den Haag te wonen, waardoor zij onvol
doende contact hebben met hun kiezers. Vrij
wel alle leden zouden daarom een vergoeding
voor verblijfkosten willen instellen.
:hen echter, indien zij in Nederland bleven,
omidat Nederland hen zoo dringend noodag
heeft. Er moet opgebouwd worden en daar
voor zijn menschen noodig. Ook richtte HX.H.
zich tot de meisjes en spoorde deze aan op
haar terrein mede te werken aan den opbouw
van Nederland.
Ned. tulpen sterker dan Duitsche
kanonnen
Bij zijn terugkomst met het K.LM.-vliegtuig
uit Moskou, waar thans een groote Ned. bloe
mententoonstelling wordt gehouden, verklaarde
de organisator, D. W. Lefeber, tegen de Rus
sische autoriteiten te hebben gezegd, dat ka
nonnen Moskou niet hebben kunnen veroveren,
maar Ned. tulpen dit wel hebben kunnen doen.
Spanje's regeering besloot alle Duitsche
bezittingen aan de geal-1. controlecommissie
over te dragen.
De ministers der „Groote Vier" slaag
den er na 3 uur besprekingen niet in tot een
accoord te komen over de Ital.-Joegoslavi-
sche grenzen.
De Eng. vlieger Charles W. A. Scott, die
met Campbell Black in 1934 de Londen
Melbourne-race won, en den laatsten tijd in
Dudtsohland een functie had bij de Unrra,
is aldaar 43 jaar oud overleden.
De nieuwe commandant der Amerik
bezettingszone heeft verboden dat Amerik.
soldaten in het openbaar met Duitsche vrou
wen gearmd loopen.
