„Gulden woorden, excellentie9' en toch.....?
Mountbatten had onderhoud met Sjahrir
Gromyko hekelt de Britten inzake Franco
NIEUWE IJEIDSCHE COURANT
VRIJDAG 26 APRIL 1946
Nadere bijzonderheden geen
overdadige luxe
„Verbijsterend" noemt „De Tijd" de bijla
gen die tot de millioenennota behooren, om
dat ze enkel en alleen uit cijfers bestaan en
het blad stelt de vraag hoe deze aangelegen
heid behoorlijk in het Parlement kan wor
den behandeld. Nadat dan de suggestie aan
de hand wordt gedaan om door toepassing
van het Vragenrecht de Regeering in de
gelegenheid te stellen nadere bijzonderheden
mee te deelen omtrent bepaalde posten wordt
gewezen op posten, die nogal aan den hoo-
gen kant lijken.
Zoo wordt geraamd voor 1946: voor per
soneelsuitgaven van het Directoraat-Gene
raal van de Bijzondere Rechtspleging: 8 ton:
hetzelfde instituut heeft noodig voor mate-
rieele behoeften en overige uitgaven 2
ton. Dit is echter maar betrekkelijk een
kleinigheid. De Personeelsuitgaven voor de
Bijzondere Gerechtsoven vragen 2.2 millioen,
waarbij nog een dik half millioen komt voor
alweer materieele behoeften en overige uit
gaven. De Tribunalen kunnen niet achter
blijven: Personeelsuitgaven 3.2 millioen. De
P.O.D. moet met geheele andere maatstaven
worden beoordeeldPersoneelsuitgaven
P.O.D.11 millioen. Natuurlijk is men er
dan nog niet: materieele behoeften en ove
rige uitgaven P.O.D.: 9 millioen. Men zou
misschien vermoeden: daarin zijn de kam
pen bij-berekend. O, neen, de Personeels
uitgaven (inbewaringsstelling kampen)19
millioen. En wanneer men dan, met of zon
der ergernis, denkt: nu zijn we er, dan volgt
nog een postje voor materieele behoeften
en overige uitgaven (alweer: inbewa
ringstelling kampen) van bijna 44 millioen
gulden. Ten aanzien van dit laatste bedrag
lezen we in den „Uitgewerkten en toelich
tenden staat, behoorende bij de Raming van
uitgaven van het Departement van Justitie
voor t dienstjaar 1946." dat voor voeding
geraamd is bijna 23 millioen, voor grond, ge
bouwen en annexe werken bijna 8 millioen,
voor medische verzorging bijna 2 millioen.
Blijkbaar wordt er nogal veel gereisd: trans
port, reis en verblijfkosten bijna 1 millioen.
Nu make men hiervan den P.O.D. geen ver
wijt. Immers de P.O.D. heeft voor trans
port-, reis- en verblijfkosten een afzonderlij
ken post, n.l. ruim 3 millioen.
Het spreekt vanzelf, dat met deze bedra
gen niet alle transport-, reis- en - verblijf
kosten kunnen worden betaald. Daarom ver
wonderde het ons niet, dat onder een anderen
post in plaats van transportkosten gesproken
wordt over: verplaatsingskosten. De P.O.D
heeft n.l. noodrig voor opleiding en verplaat
sing: 1.7 millioen en het personeel der kam
pen vraagt voor hetzelfde doel 1.6 mdllioen.
Bij dit alles komt nog een groot aantal
memorie-posten (o.a. voor overwerk!) en.,
wat niet mee zal vallen, de koeten, voort
vloeiende uit de bewaking der kampen door
Ge zags troepen, welke Pro Memorie zijn ge
noteerd
Wij zullen het hierbij maar laten Niét
bij gebreke van andere voorbeelden uit dit
Hoofdstuk, maar bij gebrek aan plaatsruimte.
Het komt ons voor, dat omtrent deze en
dergelijke cijfers nadere inliiohtingen ndet
overbodig zouden zijn. Wij geven toe, dat de
bijzondere omstandigheden er toe leiden, dat
bijzondere uitgaven noodzakelijk zijn, maar
de ongeveer 100.000 politiek-gedetineerden
vormen toch wel een uitermate kostbaar
bezit! En daarom ware het van belang te
weten, hoe de bovengenoemde personeele en
materieele uitgaven in bijzonderheden zijn
samengesteld en of de noodige efficiency
wordt in acht genomen.
Er is gelukkig bij dit alles een niet geringe
troost. De minister van Financiën verklaarde
in zijn Nota betreffende den toestand van
's Rijks Financiën, hulde brengend aan het
Nederlandsche volk voor zijn spaarzaamheid
(niet voor den minister, maar van het Neder
landsche volk), dat hij al het mogelijke zal
doen om den spaarzin te bevorderen en,
wat meer is, dat de overheidsinstanties daarin
moeten voorgaan door geen cent onnoodig uit
te geven. Gulden woorden, excellentie I
De keuring van recruten te
Geetruidenberg
Heeft niets te wenschen over gelaten
Op de vragen van den heer Sweens betref-
gende de methode van keuren van dienstplich
tigen te Geertruidenberg heeft de minister van
Oorlog geantwoord, dat slechts bij het chirur
gisch en neurologisch onderzoek drie candi-
daten zich gezamenlijk moesten ontkleeden,
doch dat de chef van de keuringscommissie
denkeuringsplichtigen van tevoren vroeg of ze
er bezwaar tegen hadden zich in tegenwoor
digheid van een paar anderen te ontkleeden,
waartegen geen van allen bezwaren kenbaar
heeft gemaakt.
Het is gebleken, dat de geneeskundigen met
omzichtigheid hebben gehandeld, zoodat er
geen aanleiding tot het nemen van eenigen
maatregel bestaat.
In Washington verwezenlijkte het ge
meentebestuur den droom van een Ameri
ka ansohe korporaal en liet hem in tegen
woordigheid van 10.000 getuigen fel het
Atiantapark in het huwelijk treden.
Inzake botsingen en de
voedselvoorziening
Admiraal lord Louis Mountbatten, opperbe
velhebber van het S.EA.C., is gisteren te Ba
tavia gearriveerd voor een tweedaagsch be
zoek aan Java.
a.) het vermijden van botsingen tusschen
Inheemschen en de strijdkrachten, die onder
bevel van Mountbatten staan en
b.) de wenschelijkheid van de verzekering
van de voedselvoorziening zonder invoer van
levensmiddelen.
Ten aanzien van de eerste kwestie hebben
Naast de besprekingen met Britsche en Ne
derlandsche autoriteiten, heeft Mountbatten
een onderhoud gehad met Soetan Sjahrir. Hier
bij werden twee vraagstukken besproken, na
melijk:
„Burgeroorlogen waren niet
steeds noodlottig"
De Veiligheidsraad besprak gisteren de
kwestie-Franco. Australië stelde voor een
commissie van vijf te benoemen, om in
Spanje een onderzoek in te stellen.
Stettinius en mr van Klef fens steunden
dit voorstel, maar Gromyko bestreed het
uiterst heftig. Hij verklaarde, dat. deze tac
tiek aan den Volkenbond herinnerde, aan
de commissie die Mandsjoerije bezocht en
aan de Britsche non-interventie politiek
vóór den oorlog. Gromyko oefende daar
scherpe critiek op uit en zeide. dat de voor
standers van die politiek altijd om aanvul
lend feitenmateriaal vragen. De vrees voor
HONDERDDUIZEND PROJECTIELEN IN
SOERENSCHE BOSSCHEN.
Een compagnèe van 120 man, vrijwillig ge
assisteerd door 46 Duitsche krijgsgevangenen,
is na de Paaschdagen begonnen met de op
ruiming van honderdduizenden projectielen.,
welke dse Duiitschers iin de Soerensche bos-
schen nabij Apeldoorn hebben achtergelaten.
Het gevaarlijke goed wordt in Hoek van Hol
land onschadelijk gemaakt. Wat nog geschikt
is voor demontatde wordt naar de kruit
fabriek te Muiden gebracht. Hoewel de op-
ruimingsploeg nog met 76 Duitsche krijgs
gevangenen wordt versterkt, zal bet wel
licht een maand of vijf duren eer het ge
heele karwei achter den rug is.
DE FINSCH—RUSSISCHE VREDES
ONDERHANDELINGEN.
Onze Zweedsche correspondent bericht ons
over de FinschRussische vredesonderhan
delingen, dat zij voorzien in een ruiling van
Abo tegen Wiborg. Ook over de geëvacueer
de Kareüërs is gesproken, wat zou kunnen
inhouden, dat zij terug moeten keer en. Deze
menschen zijn teleurgesteld. Restitutiever-
mindering met 14 millioen dollar, levering
van 100.000 ton graan, gebruik door Finland
van het Saimakanaal en van een 30 km
breede kuststrook van Abo tot Helsinki zijn
voorrechten die Finland krijgt.
NATURALISATIE SPANJE-STRIJDERS.
Het communistische Kamerlid Wagertaar
heeft den minister van Justitie de vraag
voorgelegd waarom die Nederlanders, die
destijds hun nationaliteit verloren, omdat ze
in Spanje tegen de Phalanx gingen strijden,
nog steeds niet weer zijn genaturaliseeid,
ondanks de toezegging op 5 Jan. jJL, dat
zulks vóór de Kamerverkiezingen (17 Mei
a.s.) zou gebeuren.
Een delegatie van. Azerbeidsjan, zal in
Teheran onderhandelen met de Perzische
regeering.
Twee specialisten van het Amerikaan-
sche ministerie van Landbouw vonden een
nieuwe methode voor productie van super
pen icilldine, hetgeen dubbel zoo krachtig is,
vaX.
een burgeroorlog in Spanje weerlegde de
Rus met de bewering, „burgeroorlogen heb
ben in sommige landen niet altijd kwade ge
volgen gehad".
Hedenmiddag om 5 uur komt de commissie
weer bijeen.
DEMONSTRATIE MET DE NIEUWE
SPITFIRE OP „VALKENBURG".
Zooals in een deel van onze editie reeds
is gemeld heeft de hoofd-test piloot van de
Fickers Armstrong Vliegtuigenfabriek, Jef
frey Quill gistermorgen op het vliegveld
„Valkenburg" een demonstratie in lucht-
acrobatiek en gevechtswaarde gegeven met
de nieuwe Spitfire ..Mach 22", welk toestel
een vliegbereik heeft van 2170 km. en een
max. snelheid van 725 km. per uur, alsmede
een max. hoogte van 13.100 meter kan be
reiken. Bij de demonstratie waren o.m. aan
wezig de directeur van de Ned. Luchtstrijd
krachten, kol.-vlieger I. A. Aler, luit.-adm.
Helfrich, luit.-gen. mr H. J. Kruis, schout
bij-nacht P. J. Feteris en de commandant
van het vliegveld, maj.-vlieger F. Roland.
Vijftig km. van Chicago ontstond een
ernstige sneltreinbotsing, die 41 dooden
vroeg.
De eerste jaarbeurs van Praag sedert
den oorlog zal van 15 tot 22 September a-s.
gehouden worden.
We hooren weinig goeds van Indië en
daarom doet het weldadig aan, wanneer
men verneemt, dat geallieerde troepen
bij hun landingen op Boeroe met het
spelen van het Wilhelmus door de be
volking werden begroet.
Mountbatten en Sjarir elkaar de verzekering
gegeven, dat zij met alle hun ter beschikking
staande middelen botsingen zullen voorkomen.
Over de kwestie van de verdere terugtrek
king van Britsche en Britsch-Ind. troepen uit
Java verneemt het ANP., dat dit zal afhan
gen van het succes van de werkzaamheden
met betrekking tot het wegvoeren van de Ja
panners uit het binnenland en van den uitslag
van de politieke besprekingen, welke thans
voortgang vinden.
In gezaghebbende kringen heeft men er den
nadruk op gelegd, dat het bezoek van Mount
batten aan Java en Sumatra geen politieke
beteekenis heeft.
PETITIE VAN CHINEEZEN AAN DE
KONINGIN
Het „Dagblad" te Batavia heeft een ver
zoekschrift gepubliceerd, gericht aan H.M. de
Koningin Wilhelmina door den heer H. Kan,
voormalig Chineesch lid van den Volksraad,
waarin uitdrukking wordt gegeven aan de be
zorgdheid over het lot van de Chineesche ge
meenschap in Indië, die nu ongeveer 2.000.000
zielen omvat.
Tevens werden afschriften van het verzoek
schrift, vergezeld van een schrijven met het
verzoek de petitie te ondersteunen, gezonden
aan de voorzitters van de beide kamers der
Staten-Generaal.
Hoover sprak in New Delhi met Gandihi
en Nehroe.
Het Libaneesche ministerie van Buiten-
landsohe Zaken ondersteunt de eischen van
Egypte jegiens Engeland.
DE LUCHTREIS VA* DE r FC ASUS
□oor G r*B ROTMA
23. Jawel, het was Hans, die kwam aan
strompelen. Snikkend vertelde hij, wat er
gebeurd was.
Inmiddels was de zon ter kimme gedaald
en aan de westelijke hemel was nog slechts
een zwak schijnsel zichtbaar....
Mistroostig zaten de twee bij elkaar. Meneer
Untermeier had de .radio" aangezet en
Hilversum ingeschakeld. En weemoedig
klonken de verre tonen uit het vaderland:
„Waar de blanke top der duinen
Schittert in der zonne gloed.
Waar de Noordzee vriendlijk fluist'rend. .enz.
En toen, vol kracht en gloed:
„Jui-huich ik aan het vla-hè-hakke strand.
„Ja, vlak is het hier wel", zuchtte meneer
Untermeier, „en op *n strand lijkt het ook
wel; maar toch wou ik, dat ik nog in Sche-
veningen zat!"
Opeens verstomde hij. Gebrul weerklonk!
„De leeuwen!" schreeuwde meneer Unter
meier. Maar hij was een praktisch man. In
een wip had hij de poten van de Pegasus
afgeschroefd; 't ene paar bond hij onder
Hans' voeten en 't ander paar deed hij zelf
aan. Dat was juist bijtüds, want...»
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Borssele, J. Saraber te
Hontenisse; te Cubaard, cand. P. Aalbers,
hulppred. te Nieuwleusen; te Nijeveen, A. v.
Es te Winschoten; te Ooster-Nijkerk, J. G. F.
Ankersmit te Oldeborne; te Rotterdam-
Vreewijk (vac. J. de Vries), D. van Krugten
te Almkerk.
Aangenomen: naar Abcoude, P. P.
Saraber te Burgh (Z.); naar Rotterdam-
Vreewijk (4e pred.pl.), M. Kool te Grams-
bergen; naar Ten Boer, cand. G. Taverne te
's-Gravenhage, die bedankte voor Hellevoet-
sluis.
Bedankt: voor Gameren, J. Cuperus te
Doornspijk; voor Hallum, J. Harders te Bo-
vensmilde.
Geref. Kerken
Tweetal; te Nieuwendijk (2e iwed.pl)
W. C. P. den Boer te Den Bommel en I.
Hamming te Oud-Beijerland.
Beroepen: te Paesens, J. Haitsma te
Rockanje; te Wommels, H. Herder te Schoon-
rewoerd.
Bedankt: voor Beet ster zwaag, L. Moes-
ker te Rhenen; voor Driesum, H. Veldkamp,
geest.verzorger van „Sonnevanck" te Har
derwijk; voor Twijzel, J. P. Rozendal te Vis
vliet; voor Wezep (Gld.), H. Th. Munster te
Gorinohem.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Beroepen: te Schiedam, H. Bouma te
Niezijl, die voor dit beroep bedankte, even
als voor het beroep naar Drachten.
Bedankt: voor Baarn, M. J. C. Blok te
Onnen.
Chr. Geref. Kerk.
Tweetal: te Biezellnge, M. W. Nieuwen-
huflze te 's-Gravenhage-C en A. Zwiep te
IJmuiden.
Beroepen: te Emimer-Compascum, T.
KI eisen te Boskoop.
Evang. Luth. Kerk.
Aangenomen: naar Monnikendam en
de Rijp, H. Johannes te Zeist.
PERSONALIA.
Ds J. C. Aalders, hulpprediker bi) de
Ned. Herv. Geipeente van Amsterdam, heeft
tegen 1 Oct. a.s. eervol ontslag aangevraagd
Prof. dr J. Boeke, rector magnificus
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, ls bij
Belgisch Kon. Besluit benoemd tot buiten-
landsch eerelid van de Kon. Vlaamsche
Academie voor Geneeskunde in België.
Benoemd tot gewoon hoogleeraar in de
faculteit der letteren en wijsbegeerte aan
de R.U. te Leiden om onderwijs te geven in
de alg. taalwetenschap, de talen der oud-
Germaansche volken en hun letterkunde dr
A. C. Bouman, hoogleeraar aan de Univer
siteit te Stellenbosch.
Op 69-jarig-en leeftijd is te Utrecht over
leden prof. dr J F. A. M. Buff art, sedert
1935 bijz. hoogleeraar in het burgerlijk- en
handelsrecht en de burgerlijke rechtsvorde
ring van Ned.-Indië.
Naar wij vernemen, is prof. dr G. M.
den Hartogh, hoogleeraar aan de Theol.
Hoogeschool te Kampen, die yeeds eenige
weken door ongesteldheid verhinderd is zijn
ambtsbezigheden te verrichten, in een zie
kenhuis te Utrecht ter verpleging opge
nomen.
Dr. H. C. Rutgers, secretaris-generaal van
het Ned. Bijbelgenootschap, is na een be
spreking van vijf weken, waarbij de hervat
ting van het werk in Indië ter tafel kwam,
weer uit New York vertrokken.
GEN. SYNODE NED. HERV. KERK.
De voortgezette vergadering van de Alge-
meene Synode der Ned. Herv. Kerk zal
plaats vinden van 611 Mei op „Blanken
burg" te Wassenaar.
GEN. SYNODE GEREF. KERKEN
Naar wij vernemen, zal de kerkeraad der
Geref. Kerk te Zwolle de gewone Gen. Sy
node dezer kerken bijeenroepen op 27 Aug.
a.s. in de Zuidërkerk te -Zwolle.'s Avonds
26 Aug. wordt in de Piantagekerk een bid
stond gehouden, te leiden door ds N. Duur-
sema van Niieuw-Amsterdam, praeses van
de laatste synode.
CHR. GEREF. KNAPENVEREENIGINGEN.
Woensdag vond te Utrecht de door den
Bond van Chr. Geref. Knapenvereenigingen
in Nederland uitgeschreven leidersvergade
ring plaats.
In zijn openingswoord herdacht de voorz.,
de heer C. v. d. Berg, den eere-voorz., wij
len ds H. Janssen.
Het voornaamste punt op de agenda was,
het wel of niet samenwerken in het orgaan
,.Ons Jeugdblad". Na een langdurige bespre
king werd tenslotte, met bijna alge-
meene stemmen, besloten om, in verband
met de psychologische en financieele bezwa
ren, hieraan niet mede te werken maar de
verkregen papiertoewijzing te gebruiken om
een eigen knapenblad te laten verschijnen.
Het bestuur, dat den wensch te kennen
had gegeven in zijn geheel af te treden, be
sloot, op aandringen van de vergadering, in
Augustus een bestuursverkiezing te doen
houden, waarbij het bondsbestuur zal worden
uitgebreid met twee nieuwe leden.
CONFERENTIE VERBETERING
PSALMGEZANG.
In de tweede conferentie der Stichting tot
verbetering van het Psalmgezang in de Ge
reformeerde kerken deelde de voorzitter,
prof. dr K. Dijk, mee, dat de arbeid der
Stichting ook tot meer algemeene liturgische
vraagstukken wordt uitgebreid. Na een refe
raat van den heer C. Rijnsdorp over de
eischen, waaraan de. voor kerkelijk gebruik
bestemde, psalmberijming moet voldoen,
deelde de secretaris, de heer H. Burger, mee,
dat er Gereformeerd interkerkelijk contact
met Herv. Gereformeerden, Chr. Gerefor
meerden en Art. 31 K.O. bestaat, en er een
commissie van architecten en een schoon
heidscommissie zijn gevormd.
De revisie van 100 psalmen der berijming
Hasper is gereed.
Ds L. Hoorweg Jr sprak over „De activi
teit der Gemeente in den eeredienst".
HET GODSDIENSTONDERWIJS OP
SCHOOL
Op het driedaagsch landelijk congres voor
vernieuwing van het onderwijs te Utrecht
heeft de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen den nadruk gelegd op de
noodzakelijkheid van grooter vrijheid en
soepelheid vain het leerplan, van de aanvul
ling en correctie van de exameneischen door
psychologisch onderzoek en van de opvoe
ding in nationalen geest. Betreffende het
godsdienstonderwijs op de openbare school
zeïde de minister, dat hij zoo ver mogelijk
afstaat van een soort algemeen godsdienst
onderwijs. Dit is een taak voor de kerken.
Een wetsontwerp, dat het geven van gods
dienstonderwijs op de openbare scholen
vanwege de kerken en door de onderwijzers
vergemakkelijkt, ligt thans bij den Raad
van State. De vrijheid, zoowel der ouders
die dit onderwijs voor hun kinderen niet
wenschen, als van de leerkrachten die het
niet willen geven, is hierbij gewaarborgd.
Italië zal kolen uit het Roergebied krij
gen, meldt de Ital. krant Globo.
De Tsjeohdsdhe regeering erkende de
regeering van Oostenrijk, aldus Radio Mos-
