|lifuiur feltertfe Courant
Indische kwestie zit zoo vast als een muur
IDist *11
terug
Asjes na 6 jaar weer in 't Vaderland
Frappante uitlating van min. Schermerhorn
Ie Serie 1 April 1920—IS October 194L
DONDERDAG 25 APRIL 1946
Be Serie: Ie Jnurgang vanaf 1 Mel 1M5, No. 291
Abonnementsprijzen.
1.10 pex maand
0.26 per week
t 3 25 per kwartaal
(bij betaling p kwlt.
verb m a dm. kosten)
Advertentiën f0.18
per mm
BIJ contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 0
Christelyk-Natioruud Dagblad
J
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22719
Hoofdredacteur
Dr E DIEMER
Redactie:
B VAN DER ROS
voor Leiden en Omstreken
M$taiüuostirti is ohebleuert
piyn bert in te^cnspoer
Delegatie teleurgesteld
vertrokken
Het A.N.P. meldt: De drie ledien van het
„kabinet-Sjahrir", die besprekingen hebben
gevoerd met de Nederl. Regeering, keerden
hedenmorgen in eemgszins pessimistische
stemming naar Batavia terug. Naar men
aanneemt, zijn de verwachtingen, die zij op
hun reis naar Nederland koesterden, dat
men goede vorderingen zou maken in de
richting van een overeenstemming, niet in
vervulling -gegaan.
Men denkt echter, aldus gaat het A.N.P.
verder, dat dit op geen enkele wijze afbreuk
zal doen aan de onderhandelingen te Bata
via, welke voor deze besprekingen in Neder
land werden onderbroken.
Naar men aanneemt, is het kernpunt van
verschil nog steeds de prinoipieele kwestie
van de erkenning van de Indonesische Repu
bliek.
Men heeft den indruk, dat de Indone
sische afgevaardigden te kennen hebben
gegeven, dat zij reeds een aanvang heb
ben gemaakt met het opbouwen van een
republikeinsch regeeringsapparaat en dat
zij daarvan geen afstand kunnen doen.
Terzelfdertijd echter neemt men aan, dat
zij de vrees - koesteren, dat, indien het
zou komen "tort een openlijk militair op
treden van de Nederlanders, dit voldoen
de zou zijn om een anderen regeerings-
vorm in Indonesië te vestigen.
Dr Van Mook zal, naar men - verwacht,
over een week naar Batavia vertrekken. Hij
zal diaar de onderhandelingen hervatten in
het licht van hetgeen uit het persoonlijk
contact tusschen de Indonesische afgevaar
digden en de Nederlandsche ministers is
gebleken. De onderhandelingen zullen nog
steeds zijn gebaseerd op die Nederlandsche
Regeeringsverklaring van 10 Februari, wel
ke voorziet m een overgangsperiode voor
het zelfbestuur van een Indonesisch gemee-
nebest, aldus een verklaring uit betrouwbare
bron. Aan het eind van deze overgangs
periode zou het Indonesische volk zelf kun
nen kiezen, of het binnen rijksverband
wenscht te blijven.
Vanzelfsprekend is de grootste moeilijk
heid dit voorstel in overeenstemming te
brengen met de erkenning van de Indone
sische, republiek, welke door de ^regeering-
Sjahrir" wordt geëischt, zoo werd hieraan
toegevoegd.
MOTORSTORING VERTRAAGDE VERTREK
OP SCHIPHOL.
Slechts een klein gezelschap was op Schip
hol aanwezig om de Indonesische gasten uit
geleide te doen. Namens de Regeering nam
Fungeerde als piloot voor
commissie-Van Poll
Na een afwezigheid vain bijna zes jaar
keerde kol. ir. D. L. Asjes, bekend o.a. door
zijn deelname aan de Melbourne- vlieg race
in 1934, gisteren weer op vaderlandschen
bodem terug.
Dick Asjes heeft
de oorlogsjaren
in Australië als
comm. van een
Nederl. l&e vlieg-
eskader, dat bij
de Geallieerde
luchtmacht was
ingedeeld, door
gebracht. Na de
"bevrijding was
hij de eerste, die
met zijn toestel
in Septe.mber '45
op Java neer
streek.
Sindsdien is hij
Nederl. hoofd ge
weest van de
R.A.P.W.I. te Ba
tavia, alwaar hij
aanvankelijk de
repa trieer in g van
geïnterneerden heeft geleid. Later werd hij
door de Nederl.-Ind. Regeering als vertegen
woordiger aangesteld bij het Geallieerde
Hoofdkwartier (AFNEI) eveneens te Batavia.
Bij de aankomst van de vier leden van
de commissie-Van Poll kreeg kol. Asjes van
den luit.-g.-g., dr Van Mook, opdracht zich
bij hen aan te sluiten voor het verstrekken
DAT op 29 April op de Leusderheide een
aantal nieuw-benoemde officieren wordt be-
eedigd, ingedeeld bij het pantserwapen.
DAT tot hoofdbestuursleden van den Kon.
Bond van Chr. Zang- en Oratoriumvereenigin-
gen, welke bond thans 724 koren telt, zijn
herkozen de heeren Kaiverda, Mens en ds B.
Timmer en voor de C.O.V.-groep de heer
Radius.
DAT als plaats der volgende jaarvergadering
Van bovengenoemden bond Almelo is aange
wezen.
DAT in Nispen een "Vredeskapel is gebouwd,
welke op I Mei plechtig zal worden inge
zegend.
DAT ook in den Krwripener- en in den
Alblasserwaard de peren-, pruimen- en ker-
senboomen reeds in bloei staan.
DAT de Arnhemsohe jeugd op 11, 13 en
14 Mei op het puin van Arnhem een groot
openluchtspel aal opvoeren onder den titel
„Op het puin".
DAT de Ned. ambassadeur in Enigeland,
Jhr Miichjiels van Verduynen, tezamen met
Churchill, gast is bij Koning George op
Windsor Castle,
het pas benoemde hoofd van den Ned. Ind.
Regeermgsvoorliohtingsdienst jhr Verboeket
van de delegatie afscheid. Onder de aanwe
zigen bevonden zich voorts de voorzitter van
het comité van ontvangst, de heer Daliloe-
din, de heer Joesoef, hoofdredacteur van
„Indonesia." de heer mr Nazir Pamoentjak,
't Kamerlid Palar, namens het V.I.B., de
heeren mr A. P. Makatita en Tahir Ibrahim.
Ook mevr. Sjahrir bevond zich onder de
aanwezigen.
Een motorstoring aan den Skymaster was
er oorzaak van, dat de machine niet op het
aangekondigde uur 8 uur kon vertrek
ken, maar, dat de reeds ingestapte passagiers
te half negen het vliegtuig weer moesten
verlaten om eerst een uur later daarin plaats
te nemen. Het was 5 minuten voor 10, toen
gezagvoerder Rijtohof het toestel kon starten.
MIN. SCHERMERHORN OVER DE PARTIJ
VAN DEN ARBEID
Tijdens het gisteravond te R'dam gehouden
diebat tusschen min. Schermerhorn en prof.
mr C. W. de Vries maakte de heer Schermer
horn bezwaar tegen het identifioeeren van
de Regeering met de Partij van den Arbeid.
Voorts was de premier van meemimg dat dieze
partij na de verkiezingen met de R.K. moeten
samengaan.
Van Mook met nieuwe in
structies naar Indië
Onderhoud van het A.N.P. met
een optimist
Hedenmorgen voor het vertrek der Indische
delegatie verklaarde Soedarsono aan een A.N.
P.-redacteur, dat hij in een persgesprek, waar
over publicaties zijn gedaan, niets heeft gezegd
van een mislukking der besprekingen op de
Hooge Velpwe, doch alleen gerept heeft van
het niet bereiken van resultaten. In verband
hiermede verneemt het A.N.P. van betrouw
bare zijde, dat deze besprekingen, die geen on
derhandelingen waren, op vele punten tot resul
taten hebben geleid, tengevolge waarvan na
overleg met de Staten-Generaal aan dr van
Mook, nieuwe instructies zullen worden ver
strekt. Uiteraard zijn er punten geweest waar
over geen overeenstemming kon worden be
reikt, aldus nog steeds het A.N.P., omdat aan
de Indische delegatie geen mandaat tot het
voeren van onderhandelingen verstrekt was. Op
grond van het mondelinge overleg in Neder
land, dat t.a.v. de kennis der wederzijdsche
standpunten verhelderend gewerkt heeft, mag
worden aangenomen, zoo verneemt het pers
bureau van dezelfde zijde, dat de komende on-
derhadelingen te Batavia tot resultaat zullen
kunnen leiden.
van inlichtingen. Ook heeft hij herhaaldelijk
het vliegtuig bestuurd, waarmede de leden
zich verplaatsten.
Asjes zal 6 weken in ons land blijven, waar
na hij den terugtocht naar Indië zal aan
vaarden. Daar hoopt hij een hem reeds ge
geven opdracht van den legercomm. van het
K.N.I.L., gen. Spoor, uit te voeren.
Byrnes is op het vliegveld Orly te Parijs
gearriveerd.
WAT IS ER MET
„Wat is er met dr. van
Mook?" vroegen' we heden
ochtend de afdeeling Voor
lichting van het Departement
van Overzeesahe Gebdedsdee-
len.
„Met dr. van Mook? Niets.
Wat zou er zijn?"
„We vinden het zoo won
derlijk, dat hij niet meer met
de Nederlandsoh-Indische de
legatie, die vanmorgen ver
trok, gepraat heeft".
„O, maar hij heeft nog wel
met dis heeren geconfereerd.
Hij is Dinsdag geheel volgens
plan uit Engeland teruggeko
men. Hij zou daar een week
blijven. Hij is een week ge
bleven en is daarop naar de
Hooge Veduwe gegaan. Neen,
er is werkelijk niets miet dr.
van Mook".
(Haak - Einde eerste bedrijf)
DAT gedurende de Paasohdagen te Ommen
ongeveer 80.000 M2 bosch in vlammen is op
gegaan, terwijl in de geraeentebossohen te
Varsen ruim 10.000 M2 door brand is vernield.
DAT te Hattem een ambtenaar van het
C.D.K. is gearresteerd wegens het ontvreem
den en verkoopen van distributiebescheiden,
waaraan hij reeds f5000 had verdiend.
DAT het Regeerings-directoraat Motorvoer
tuigen mi.v. 1 Maart is opgeheven, terwijl
in het. motorvoertuig geen registratiebewijs
meer aanwezig behoeft te zijn
DAT m.i.v. 1 Mei voor Nederlanders geen
visum voor Luxemburg meer noodig is.
DAT ook te Maastricht op 3 Mei een doo-
denherdenking wordt gehouden, waarvoor
alle vermakelijkheden en publieke gelegen
heden worden gesloten.
DAT het overplaatsen van de Fokkerfa
brieken naar Eelde niet wordt overwogen
i.v.m. de ongeschiktheid van het vliegveld.
DAT door den Ned. Bridgebond in dé
eerstkomende maanden in vrijwel alle ge
meenten van Nederland bridge-drives wor
den georganiseerd t.b.v. het comité „Neder
land helpt Indië".
DAT mej. G. Mouwen benoemd is tot kan
selier der tweede klasse aan de ambassade
te Parkje.
Eindigt Uw stamkaart op een 9?
Dan kunt U in Mei een paar schoenen
gaan koopen.
Personen, die na 1 Januari 1945 geen bon
voor beroeps- of gewone schoenen hebben
ontvangen en wier stamkaartnummer op
het cijfer 9 eindigt, komen in Mei in aan
merking voor een schoenenbon. De plaatse
lijke distributiediensten zullennadere mede-
deelingen doen. Kinderen geboren na 31 Mei
1944, die den leeftijd van 10 maanden be
reikt hebben, komen, onafhankelijk van het
stamkaartnummer, onmiddellijk in aanmer
king voor zoover zij nog geen schoenenbon
ontvangen hebben.
EIBON VERLENGD
Het C.D.K. deelt mede, dat de geldigheids
duur van de bonnen 167 en 671 algemeen voor
een ei verlengd is t/m 11 Mei a.s.
„Mijn naam verbonden aan
't verlies van Indië
In verband met hetgeen elders wordt ge
meld over den terugkeer der Indische dele
gatie naar Batavia werpen onderstaande
mededeelingeai, die wij aantroffen in het
Leidsch Dagblad van gisteravond, iets van
het zoo zeer begeerde licht op de duistere
affaire, die de groote zaak van Indië is ge
worden
Een onzer bekwaam
ste Nederlandsche
bestuursambtenaren
aldus genoemd blad,
tot 1942 in actieven
Indischen dienst, drie
en half jaar krijgs
gevangene op Java,
is onlangs gerepa
trieerd. Vóór zijn
vertrek naar ons
land beloofde hij den
achterblijv-enden, al
les te zullen doen
om Nederland voor
te lichten over de
ware verhoudingen
in Insulinde. Als ge
volg van deze belofte
vroeg hij een onder
houd aan met den
min.-president prof.
ir Schermerhorn, die
hem heeft ontvan
gen. Het teleurstel
lend verloop der be
sprekingen blijft bui
ten beschouwing; te
gen de logica der
feiten plaatste de
minister vage woor
den en- afschuiven
van verantwoorde
lijkheid.
Tot plotseling de
kwam, die de ware
crisishouding van den minister-president
openbaarde. Met nadruk zei hij n.l.:
„Denkt U het zich in, wat het zeggen wil,
dat in de geschiedenis mijn naam verbonden
zal blijven aan het verlies van Indië."
Wanneer deze mededeelingen juist zijn
en we hebben vooralsnog geen aanleiding om
AAN DE HAND
Oorlogvoering. Belt u met
een kwartier nog eens".
(Haak - einde tweede bedrijf)
Na een kwartier:
„Dr. van Mook is beden,
Donderdagochtend, uit Enge
land in ons land aangekomen.
Hij heeft dus niet meer kun
nen deelnemen aan de af
scheidsbijeenkomst gister
avond op het departement
/an Algemeene Oorlogvoe
ring".
„Heeft het ook beteekends,
diat dr. van Mook geen af
scheid van de delegatie nam?"
„Er zit niets bijzonders
achter. Indien dat wel het
geval was, zou dr van Mook
zeker eerder teruggekomen
zijn".
(Haak - einde laatste bedrijf)
Vraag: Wat is er met dr.
van Mook?
DAT gisteren te A'dam w.eer twee bran
den zijn uitgebroken en wel in de perceelen
Jac. v. Lennepstraat 107 en Singel 178, zon
der echter persoonlijke ongelukken, met zich
te brengen.
DAT de K.N.A.C. het snelverkeer van
Moerdijk via Zevenbergschehoek en Ouden
bosch naar Roosendaal den raad geeft i.v.m.
den slechten staat van den weg, via Breda
te rijden.
DAT tot plV. voorzitter van den Zuriveniings-
raod voor die Uitgeverij c.a. zijn benoemd
mr M. v. 4. Vlugt te A'dam en mr F. Borde-
wijtk te Schiedam.
DAT aan den gen.-maj. der infanterie van
het K.NJ.L., P. A. Ook, op zijn verzoek
eervol ontslag is verleend uit den militairen
dienst.
DAT het thans verboden is eieren van in
het wild levende vogels uit te halen.
DAT te Sohayk bij het spelen met een
mortiergranaat 2 kinderen van respect. 8 en
9 jaar werden gedood en een van 12 jlevens
gevaarlijk gewond.
DAT de reigerkolonies op het buiten „Gooi-
lust" te 's Graveland wordt „overwoekerd"
door aalscholvers.
DAT op 30 April om 11 uur de voorloopige
spoorbrug over de Maas bij Venlo in gebruik
zal worden genomen.
Gemeente Oldenzaal voor den
Economischen rechter
Gemeentebestuur kreeg schoenen zonder bon,
In het najaar 1945 heeft de gemeente Ol
denzaal een partij peulvruchten van 30.780
kg, welke bestemd was voor de inmiddels
opgeheven Centrale keuken, zonder in ont
vangstneming van distributiebescheiden, ver
kocht voor f 0.44 per kg. De chef van de
afd. Soc. Zaken werd terzake veroordeeld
tot f 50.boete, terwijl 20 kruideniers elk
een straf van f 25.kregen. Tevens bleek,
dat in dezelfde periode verschillende ge
meente-ambtenaren schoenen hadden gekre
gen, zonder inlevering van bonnen. De bur
gemeester werd veroordeeld tot f 200, de
gemeente-secretaris tot f 300, de chef van de
afd. Soc. Zaken tot f 150.de gemeente-ont
vanger tot f 75.een afdeelingschef ter se
cretarie tot f 75.en een gepensionneerd
wethouder tot f 25.
aan de waarheid er van te twijfelen dart
is slechts één conclusie mogelijk, en wel
deze, dat de Ned. Regeering op het aller
laatste oogenblik voor de onverbiddelijke
consequenties van haar eigen beleid terug
gedeinsd is. Maar kan men dèt nog regee-
ren noemen?
„Eigenlijk bereikten we
hier niets"
Pessimistische verklaring van Soedarsono
„De onderhandelingen met de Nederland
sche Regeering zijn naar vorm en inhoud
feitelijk zonder resultaat geweest en hebben
niet aan onze verwachtingen voldaan", ver
klaarde de Inheemsche „minister van Bin-
nenJandsche Zaken", Soedarsono, aan Asso-
oiated Press aan den vooravond van zijn
vertrek naar Java. Hij Verklaarde ronduit
zeer teleurgesteld te zijn.
Gevraagd naar den aard van de hinder
nissen tusschen de Nederlanders en Inheem-
schen, antwoordde Soedarsono, dat hij niets
kon vertellen voordat' verslag was uitge
bracht aan Sjahrir.
De vorm van de uiteindelijke erkenning
van de „Indonesische republiek" door de
Nederlandsche regeering heeft, naar ver
luidt, een der grootste moeilijkheden opge
leverd.
Te elfder ure zijn van Nederlandsche zijde
nog pogingen gedaan om de Inheemsche
delegatie te bewegen hun vertrek tot Zater
dag uit te stellen., hun aldus gelegenheid
gevend voor laatste besprekingen in het
bijzijn van dr Van Mook, die pas heden uit
Engeland is teruggekeerd. De Indonesiërs
weigerden echter en aanvaardden vanoch-""
tend den weg terug.
Met Indië nóg verder berg
afwaarts
Een greep uit het debat tusschen
De VriesSchermerhorn.
Op het gisteravond te R'dam gehouden
debat tusschen prof. mr C. W. de Vries en
minister Schermerhorn verklaarde laatstge
noemde o.m.: „Indien wij ten aanzien van
Indonesië verder zullen moeten gaan dan de
rede van de Koningin van 1942 aangeeft, zal
dit moeten worden gesanctionneerd door
Staat en Kroon. Iedere discontinuïteit op
het moment van de verkiezingen zou voor
Indië zoowel als voor Nederland catastrofale
gevolgen hebben."
De Indonesische delegatie erkende de on
toelaatbaarheid van het gevangen houdea
der Nederlanders in Indië.
Churchill brengt zijn gade mee
Winston Churchill zal bij zijn bezoek aan
Nederland, dat van 8 tot 12 Mei a.s. plaats
vindt, vergezeld worden door zijn echtge-
noote.
Indien hij per vliegtuig oversteekt zal hij
gebruik maken van den gewonen K.L.M.-
dienst.
Jeudstorm-soldaten worden aan
Nederland uitgeleverd
Het Britsche ministerie van Oorlog heeft
meegedeeld, dat de Nederlanders in Duit-
schen militairen dienst, die door de geallieer
den zijn krijgsgevangen gemaakt, naar Ne
derland zullen worden getransporteerd, waar
zij aan de Ned. autoriteiten zullen worden
overgedragen. Onder deze gevangenen be
vinden zich ongeveer 100 jongelieden, die tot
de Jeugdstormcompagnie behoorden, welke
bij de Landwacht was ingedeeld.
Schoolherdenking der bevrijding
De minister van Onderwijs, Kunst en We
tenschappen heeft aan alle schoolbesturen
medegedeeld, dat het gewenscht is de
schoolherdenking ter gelegenheid van de be
vrijding, op 4 Mei te doen plaats vinden tus
schen 11 en 12 uur in of voor het betreffende
schoolgebouw. Deze tijd is gekozen, opdat
de leerlingen 's middags kunnen deelnemen
aan de herdenkingsplèchtigheid in den rui
meren kring van hun plaatselijke gemeen
schap, waar dan het geheele volk samen
komt.
Het Nationaal Instituut meende dtt jaar
te moeten volstaan met richtlijnen te geven
voor een sobere herdenkingsplechtigheid en
niet voor een feestviering in schoolverband.
Eenige regen, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: zwaar
bewolkt met tijdelijke opklaringen, nu en
dan eenige retjen, matige wind tusschen
Zuid en Zuid-West, weinig verandering ia
temperatuur,
Dick Asjes.
Geal'l. krijgsgevangenen en
DR. VAN MOOK
Een half uur later. Zelfde
telefoonverbinding.
„U hebt zoo juist gezegd,
dat dr. van Mook Dinsdag
teruggekomen is uit Enge
land, maar we zien zooeven
een bericht van Ass. Press,
dat vertelt, dat hij Woens
dagavond terug kwam uit
Engeland en daardoor niet
meer met de Indische dele
gatie kon spreken. Hoe is
•het nu?"
„Ja, Dinsdag was verkeerd.
Dat moest Woensdag zijn.
Woensdagmiddag of Woens
dagavond, dat weten we niet
precies en of de Luit. Gouv.
Gen. nog met de delegatie
praatte is ons ook niet be
kend. Naar alle waarschijn
lijkheid is er een slotoonfe-
rentie gehouden op hiet de
partement van Algemeene
Prof. Schermerhorn.
persoonlijke ontlading
