Jlktuwf £rihsrljf (Courant
Van Mook, Clark Kerr en Nationalisten naar Holland
Zullen zij ons ook iets goeds brengen?
Oud-illegalen voor herstel op Het Loo
Staats-voorschotten aan particulieren
LDist <11
Ie Serie 1 April 1920—15 October 1941.
MAANDAG 1 APRIL 1946
2e Serie: le Jaargang: vanaf 7 Mei 1945, No. 278
Abonnementsprijzen.
1.10 per maand
0.26 per week
f 3 25 per kwartaal
fbij betaling p. kwlt.
Verh m adm.kosten)
Advertentiën f 0.15
per m.m
Bij contract belang»
r«ke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur
Dr E DIEMER
Redactie:
B VAN DER ROS
„Jjlanluastidi is abebleuen
myn b«"' in tegfjenspoel*
De berichten, die wij de laatste dagen
uit Indië ontvangen, wijzen er op, dat er
bijzondere dingen op til zijn.
De onderhandelingen te Batavia zijn
momenteel opgeschort om Dr van Mook
gelegenheid te geven Donderdag a.s. naar
Nederland te reizen voor het houden van
besprekingen met de Nederlandsche
regeering. Hij zal op zijn reis worden
vergezeld door dr P. J. A. Idenburg, lid
der Nederlandsche delegatie, den sultan
van Pontianak, Sharif Hamid II, luit.-
kol. Santoso en luit. Tahija, adjudant van
den Nederlandsch-Indischen legercom
mandant, generaal Spoor.
Voorts zullen Sir Archibald Clark Kerr,
de Britsche gevolmachtigde, en de drie
door Sjahrir daartoe aangewezen In
heemsche autoriteiten, Soewandi, Soedar-
gono en Pringodigdo, eveneens met dr
Van Mook naar Nederland reizen.
Dit a.s. overleg zal, zoo wordt nader
gemeld, vanzelfsprekend een incidenteel
overleg zijn over bepaalde punten. Na de
besprekingen in Den Haag zal de Brit
sche bemiddelaar via Londen naar Wash
ington reizen.
VOLKOMEN STILZWIJGEN.
Hoewel de besprekingen tusschen de
Nederlandsche en Inheemsche delegaties
te Batavia klaarblijkelijk ©enig succes
hebben opgeleverd, blijven officieel©
kringen een volkomen stilzwijgen bewa
ren over de tot nu toe bereikte resultaten.
Dit stilzwijgen moet worden toegeschre
ven aan het feit, dat de werkelijke en
tastbare besluiten eerst in Den Haag zul
len worden verkregen.
De algemeene indruk in Nederlandsch-
Indië is, dat een werkelijke en veelbe-
Morgen opent de Jaarbeurs
haar poorten
Kon. Familie zal de plechtigheid
bijwonen.
Bij de plechtige opening van de
Jaarbeurs, morgenochtend half elf
in den Stadsschouwburg te Utrecht,
waar zoowel de Koningin, die be
schermvrouwe van de Jaarbeurs is,
als het Prinselijk Paar, aanwezig zul
len zijn, zijn tevens tegenwoordig de
ministers Schermerhorn, van Royen,
Beel. Meynen, Ringers, Van Schaik,
Vos. en de secr.-gen. van het Dep. van
Landbouw en Visscherij.
Na de opening zal de Koningin een rond
rit maken door de feestelijk bevlagde stad.
GIDS VOOR BEZOEKERS.
De algemeene indeeling is als volgt:
Beatrix-hal; machines voor de zware in
dustrie. Open terrein: buitenland, bouwma
terialen, technische artikelen, le Verdieping:
technische artikelen, zooals verlichting, ra
dio, koeltechniek 2e Verdieping: huishoude
lijke en luxe artikelen, galanterieën, enz. 3e
Verdieping: voedings- en genotmiddelen,
chemische artikelen; kantoormachines en pa
pierwaren. 4e Verdieping: textielindustrie,
speelgoederen, lederwaren en bankinstellin
gen. 5e Verdieping: regeeringsvoorlichtings-
diensten, meubilair.
„Vrouwen aller Canadeezen,
vereenigt U!"
De Hollandsche met Canadeezen getrouw
de vrouwen hebben een verbond gevormd,
o.a. met het doel om door een gezamen
lijke actie voortgang te verkrijgen in
haar vertrek naar Canada.
Het voorloopig bestuur van 't Verbond
van Canadeesche vrouwen in Nederland
is gevestigd Nassaukade 311 (bel-ét.) Am
sterdam-W.
lovende verbetering in den toestand op
Java binnen afzienbaren tijd zal intreden.
Wat een lid van Sjahrirs kabinet
er van zegt.
Een lid van Sjahrirs „kabinet," dia/t
aan de besprekingen heeft deelgenomen,
heeft medegedeeld, dat dr Soewandi, dr
Soedarsono en dr Pringgodigdo, de leden
van het Inheemsche „kabinet", die dr
Van Mook en Sir Archibald Clark Kerr
naar Nederland zullen vergezellen, geen
volmacht zullen hebben om verdere on
derhandelingen te voeren. Zij zullen het
Inheemsche standpunt bij de Nederland
sche regeering uiteenzetten.
Dezelfde bron zeide voorts: „De Neder
landers zullen waarschijnlijk een deel
van hun prestige opofferen in ruil voor
reëele economische voordeelen".
De Jap op den achtergrond.
Men vreest in welingelichte kringen te
Batavia dat Japansche officieren, die terro
ristische benden aanvoeren, thans al het mo
gelijke in het werk stellen om de atmosfeer
te vertroebexen
Het is opmerkelijk, dat de evacuatie van
Nederlandsche burgers uit Java sinds eenige
weken is stopgezet en dat evacué's van
Soerabaja momenteel uit Singapore naar
Soerabaja terugkeer en.
De publicatie van een Nederlandsch-In-
heemsche overeenkomst betreffende de geïn
terneerden in Midden-Java wordt binnenkort
verwacht.
Zij, die Van Mook vergezellen
Onder de vier personen, die deel uit
maken van de Nederlandsche delegatie,
treffen wij de namen aan van drie In-
heemschen.
Het zijn de sultan van Pontianak, Ha
mid H, bekend om zijn loyale houding
t.o.v. de Nederlandsche Regeering, luit.-
kol. Santoso, die tijdens de Japansche be
zetting leider van de verzetsbeweging te
Batavia is geweest en luitenant Tahya, de
guerilla-leid er op het eiland Saumlaki, die
daarvoor door de Nederlandsche Regee
ring onderscheiden werd met de Militaire
Willemsorde vierde klasse.
'T VERZOEK OM GRATIE
VOOR MUSSERT
Naar de Nieuwe Leidsche Crt.
verneemt, hebben het Bijz. Gerechtshof te
's-Gravenhage en de Bijzondere Raad van
Cassatie thans reeds hun advies aan H. M.
de Koningin uitgebracht inzake het voor
ir Anton Mussert ingediende gratieverzoek.
Dit verzoek werd gedaan, zooals gemeld,
door den zwager van ir Mussert, den heer
Terpstra, N.S.B.-burgemeester, thans ook ge
detineerd.
BONNEN VOOR RIJWIELBANDEN.
De bonnen voor rijwielbanden, welke een
vervaldatum hebben gekregen na 20 Maart
j.l., zijn alleen geldig indien zij aan de ach
terzijde voorzien zijn van het stempel van
den Distributiedienst, welke de bonnen heeft
afgegeven.
H. M. de Koningin werd uit
bundig toegejuicht
Zooals bekend heeft H.M. de Koningin het
geschiktste deel van haar buitenverblijf Het
Loo beschikbaar gesteld als herstellingsoord
voor oud-illegale werkers. In tegenwoordigheid
van de Landsvrouwe werd dit Zaterdagmid
dag in de biocoopzaal van het paleis officieel
geopend. Om precies drie uur arriveerde de
Koningin in gezelschap van Haar grootmeeste
res mevr. de Baufort en de dame du palais,
baronesse van Hardenbroek, aan het paleis,
waar Haar door twee jeugdige repatriantjes uit
Indië, Edo en Judith Berentsen, bloemen wer
den aangeboden In zijn openingsrede gewaag
de mr A. v. Riet, voorzitter van de Stichting
Herstellingsoorden voor oud-illegale werkers,
van de diepe vreugde, gemengd met gevoelens
van schroom, welke het bestuur der Stichting
bezielde, toen het in het vorige najaar mede-
deeling mocht ontvangen van het vorstelijke
aanbod. Op verzoek van de Koningin werd
het herstellingsoord ook opengesteld voor ver-
plegingbhoevende uit Indië gerepatrieerden,
daar ook zij het hunne hebben bijgedragen
tot het verzet tegen onze overweldigers. Mi
nister Beel, namens den minister-president
sprekend, wees op de beteekenis van het verzet
en op den eereplicht der Nederlanders, waarna
een film een beeld gaf van het werk der
Stichting Herstellingsoorden.
Nadat de Koningin het Wilhelmus was toe
gezongen, gevolgd door een drievoudig hoera,
verliet H.M. de zaal, terwijl de aanwezigen in
de couloirs de thee gebruikten en het herstel
lingsoord, dat ^loor een smaakvolle doch sobere
inrichting de huiselijke sfeer benadert, be
zichtigden. Ook het prachtige park is voor het
overgroote deel voor de patiënten opengesteld.
VÓÓR DONDERDAG SINAASAPPELBONNEN
VAN KINDEREN INLEVEREN.
Voor personen, geboren in 1925 of later,
worden wederom 500 gram sinaasappelen
beschikbaar gesteld. Men moet hiertoe uiter
lijk a.s. Woensdag de bonnen E 36, D36, C36
en B37 reserve der bonkaart K604 inleveren.
Van de 120 patiënten, die hier kunnen wor
den opgenomen, zijn er reeds 50 aanwezig en
zijn Vrijdagavond door den Koningin be
zocht. Naar mr v. Riel nog mededeelde, was
er juist een telegram uit Denemarken ontvan-
genu ,dat daar van 16 April af 20 T.B.C.-patien-
ten verpleging kunnen vinden.
CARBOLINEUM IS BONVRIJ.
Met ingang van heden is de distributie van
carbolineum, kleurcarbolineum en taancar-
bolineum opgeheven.
HET PRINSELIJK PAAR
WEER THUIS
Het Prinselijk Paar is Zaterdagavond om
half zeven op 't paleis Soestdijk terugge
keerd. Per auto waren zij afgehaald van het
vliegveld Soesterberg, waar het particuliere
toestel, dat de Prinses en Prins uit Zwitser
land terugbracht, was geland.
PRINS BERNHARD MOET RUST HOUDEN
In verband met een lichte bronohitus
moet Prins Bernhard op doktersadvies eenige
dagen het bed houden, mede met het oog
op de a.s. reis naar Scandinavië.
Hoewel officieele kringen te Batavia '^og
vrijwel het stilzwijgen bewaren - over ailes,
wat met de onderhandelingen verband houdt,
schijnen de besprekingen eenigermate suc
ces te hebben gehad. Deze voorzichtige for
muleering is van een A.N.P.-Aneta-corre-
sondent ter plaatse afkomstig Men spreekt
van toegenomen vertrouwen en van een
gelijksoortigen kijk op essentieele punten,
maar in elk geval is het zoo dat de ver
antwoordelijkheid thans terugkeert naar de
Regeering in Den Haag. Zoo wordt het door
officieele kringen in Indië gevoeld en dit is
ook de beteekenis van het bezoek, dat Van
Mook nu met Kerr en enkele onderhande
laars van de andere zijde aan onze regee
ring brengen gaat.
Wij zullen goed doen, daarbij het volgende
in het oog te houden. Van Mook heeft aan
de besprekingen voorstellen ten grondslag
gelegd, welke onze instemming niet konden
wegdragen. Deze voorstellen stelden, in af
wijking van de bekende Koninklijke radio
rede. ae mogelijkheid open van een ontbin
ding der rijksstructuur. Indien dan ook de
besprekingen te Batavia zijn geslaagd, moe
ten wij aannemen, dat dit is gebeurd op oa
sis van deze betreurenswaardige voorstellen.
Het blijft de vraag, welke wezenlijke waarde
aan de meest volkomen overeenstemming op
dit betwiste punt toekomt.
Al moge er niet veel bekend zijn gemaakt,
wij hebben tot illusies niet veel aanleiding.
Teekenend is een uitlating uit Sjahrirs „ka
binet", dat de Nederlanders wel een deel
van hun prestige zouden opofferen, in ruil
voor reëele economische voordeelen. Als het
wezenlijke van de besprekingen tot nu toe
is opgegaan in „prestige" en „economische
voordeelen" dan hebben de onderhandelaars
niet veel begrepen van het kader, waarin
goedwillende rijksgenooten de besprekingen
indien zij dan gevoerd moesten worden
geplaatst hadden willen zien.
Wij hebben steeds staande gehouden, dat
Soekarno, Sjahrir en de hunnen Indië niet
zijn, doch slechts een deel er van. Van Mook
schijnt dit laatste ook te gaan begrijpen. Hij
heeft er den nadruk op gelegd, dat de onder
handelingen tot dusver alleen den grondslag
voor een nieuwe constitutie tot onderwerp
hadden. Maar voor het opstellen van een
staatsregeling moeten eerst, zegt hij, andere
bevolkingsgroepen worden gehoord
Het is weer bevreemdend, dat iemand tot
een dergelijke uitspraak komen kan. Want
dit is juist een der meest zwakke punten
in zijn onderhandelingsbeleid: het spreken
met Sjahrir en de zijnen met. volledige ver-
waarloozing der andere, naar wij aannemen,
grootere bevolkingsgroepen. Blijkbaar moch
ten Sjahrir en de zijnen eerst een beslis-
senden invloed uitoefenen op den „grondslag
voor een nieuwe constitutie" en nu dit be
reikt is, mogen de anderen ook nog een
woordje meespreken over het „opstellen"
van de staatsregeling.
Het wordt ons, zooals het de laatste weken
herhaaldelijk het geval was weer wee om
het nart.
Zoo zal men verstaan, dat wij van het
„welslagen" der onderhandelingen met da
grootste reserve kennis nemen. Al houden
wij de Regeering verantwoordelijk voor haar
tot nu toe inzake Indië gevoerde beleid, deza
verantwoordelijkheid komt thans meer dan
ooit op haar te rusten.
Maximaal wordf f 100.per
persoon verstrekt
Bij de Tweede Kamer is ingediend het
aangekondigde wetsontwerp betreffende het
consumentencrediet, bedoeld om menschen
met weinig inkomsten in de gelegenheid te
stellen het hoogst noodige aan te schaffen.
De bedragen, die zullen worden verstrekt,
zijn maximaal f 100 per persoon. Een gezin
kan f 100 extra krijgen. De voorschotten zul
len alleen worden verstrekt in zooverre
daaraan geacht mag worden behoefte te be
staan.
DAT toen C.C.D.-ers op den zolder van
een Arnhemschen melkhandelaar 2 geslachte
varkens ontdekte, de man van angst uit het
raam sprong en met een diepe hoofdwonde,
3 gebroken vingers en een gekneusden arm
moest worden opgenomen.
DAT tusschen Nederland en Denemarken
een handelsverdrag is gesloten hetwelk loopt
van 1 April '46 tot 1 April '47 en een goe-
derenruil van f 29 millioen omvat.
DAT de Prov. Voedselcommissarissen na 13
April geen aanvragen voor bijz. tuinbouw
teeltvergunningen meer in behandeling
nemen.
DAT de zanger Harry van Oss op verzoek
der Regeering in Mei en Juni een tournée
door de Ned. kampen in Indië zal maken,
teneinde er volksliederen van diverse lan
den te zingen.
DAT in de bosschen onder Bilthoven een
door den heer G. H. Crone ter beschikking
gesteld landhuis is geopend voor 50 gere
patrieerden.
DAT een tot nu toe onbekend gebleven
huurder van een taxi te Hilversum dezer
dagen den chauffeur met een revolver tot
uitstappen dwong en er met de auto vandoor
ging, welke wagen echter later kon worden
achterhaald.
DAT gistermiddag te Naarden weer de
jaarlijksche Comeniusherdenking is gehou
den.
DAT minister Schermerhorn en de com
missaris der Koningin in Noord-Holland, mr
W. L. baron de Vos van Steenwijk, gisteren
een bezoek hebben gebracht aan de tentoon
stelling van Belgische kunst te A'dam.
DAT morgen om 2 uur in het Indisch In-
•tituut te A'dam ten monument wordt ont
huld ter nagedachtenis van wijlen mevr. J
Visser-Hooft, die met haar man, dr Ph. C.
Visser, verschillende onderzoekingstochten
heeft ondernomen in het Karakorumgebied.
DAT de bekende speaker van „Radio Oran
je", A. den Doolaard, de eere-medaille van
de stad Gent heeft ontvangen.
DAT bij het mijnenruimen op het strand
ten Westen van Schouwen, de 30-jarige P.
Monster te Renesse, door een ontploffing is
gedood.
DAT te Helmond een conflict is uitgebro
ken tusschen de directie van twee bioscopen
en de redactie van een dagblad, daar de film
redacteur zgn. „slechte" recensies schreef.
DAT binnenkort een paar duizend protheses
uit Engeland zullen worden ingevoerd om
vooral ook vakbekwame oorlogsinvaliden
weer in den opbouwarbeid te kunnen op
nemen.
DAT de K.N.A.C. i.v.m. materiaalschaarsch-
te de ijzeren verkeershekken langs de Rijks
wegen zal vervangen door witgeverfde met
zand gevulde vaten.
DAT Zaterdagmorgen voor het eerst sinds
den oorlog een Mexicaansch schip de haven
van R'dam heeft aangedaan met een lading
stookolie aan boord.
DAT tot leden van het Hof van Justitie te
Curapao zijn benoemd mr F. R. Po vel, subst.
griffier v. h. Gerechtshof te A'dam, en mr
C. F. Klokke, griffier v. h Kantongerecht
te Zaa :dam.
DAT tot opvolger van ir C. S. Hekma
Wierda, thans voorz., tot secr. van het Be
drijfschap voor Griend en Riet is benoemd
mr J. C. Berghuis te 's-Gravenhage.
DAT het Centraal Verrekenkantoor van
het Commissariaat voor Oorlogsschade is
verplaatst naar Stadhoudersl. 132, Den Haag.
DAT in afwachting van een nadere rege
ling de ingehouden belastinggelden bij de
uitbetaling van achterstallige Am. Coupons
en effecten nog niet aan de ontvangers der
belastingen mogen worden afgedragen.
DAT overeenstemming is bereikt inzake
de deblokkeering van Ned. activa in Zwitser
land.
DAT de Ned. Vereeniging voor Intern,
recht op 6 April in de K. v. K. te A'dam
haar jaarvergadering zal houden.
DAT Pierre Reinards, de vroegere dirigent
van het Symphonie-orkest van den Ned.
Omroep, is gearresteerd.
DAT de jaarvergadering van Het Ned.
Congres voor Openbare Gezondheidsregeling
op 16 April a.s. te Utrecht wordt gehouden.
DAT te 's-Hertogenbosch de tentoonstel
ling „De ondergedoken camera" is geopend,
waar veel documentatie-materiaal uit den
bezettingstijd, vervaardigd door 34 fotogra
fen, wordt geëxposeerd.
DAT door activiteit van twee politie-agen-
ten in enkele uren tijds twee belangrijke
inbraken te R'dam zijn opgehelderd, waarbij
de inbrekers op een „Wild-West"-manier
zijn achtervolgd.
DAT is opgericht de vereeniging „De Rot-
terdamsche Sportpers", waarvan het secre
tariaat is gevestigd, Hooidrift 36, R'dam-W.
DAT tot vice-consul der Nederlanden te
Larvik (Noorwegen) is benoemd de heer K.
Schoning.
DAT ir J. Overweg, directeur der Machine
fabriek Gebr. Stork en Co. te Hengelo, he
den zijn 40-jarig jubileum by deze onder
neming viert.
DAT minister Vos aan „Het Vrije Volk"
toestemming heeft gegeven tot het uitgeven
van een speciale jaarbeurskrant in een op
laag van 200.000 exemplaren met 16 pagina's
van het tegenwoordige courantenformaat,
terwijl voor de overige dagbladen geen
deviezen voor extra papier beschikbaar zijn.
Inkomsten van verdienende gezinsleden
zullen tot een lager voorschot leiden, terwijl
met eventueel bezit rekening zal worden ge
houden.
De credieten zullen, zoo mogelijk, moeten
worden terugbetaald op basis van f 1 per
week voor iedere 100 gulden, die men ge
kregen heeft. Bij werknemers zal de afbe
taling geschieden in den vorm van inhou
ding op het loon, waarvoor de werkgever
zegels zal moeten plakken op een spaar
kaart. De credieten worden verstrekt in den
vorm van waardebonnen, die geleidelijk op
nader te bepalen tijdstippen zullen worden
geldig verklaard en die slechts zullen kun-
en worden gebruikt voor den aankoop van
bepaalde goederen, waarbij vooral moet
worden gedacht aan kleedmg en schoeisel.
De winkeliers zijn verplicht de bonnen aan
te n'emen. Zij zullen deze kunnen verzil
veren bij de kantoren der Middenstandsbaok
en wellicht ook bij de Boerenleenbanken.
Bloemenexport vanuit Nederland
naar Zwitserland
Naar de Nieuwe Leidsche Cou
rant verneemt, is hedenmorgen van Schip
hol per vliegtuig een delegatie uit de krin
gen der bloemenkweekers naar Zwitserland
vertrokken, waar zij besprekingen zal voeren
over den afzet van bloemen, zooals anjers,
rozen, seringen en bolbloemen.
De delegatie bestaat uit de heeren T. Kralt,
voorz. van de Bloemenveiling „Flora" te
Rijnsburg, A. G. Mensing en G. Oud, van de
Aalsmeersche bloemenveiling en Orbaan,
secretaris van de Bedrijfsgroep.
HEROPENING AMSTERDAMSCHE
EFFECTENBEURS.
Volgens het A.N.P. zal de Amsterdamsche
effectenbeurs waarschijnlijk over twee A
drie weken worden heropend voor de ver
handeling van aandeelen met inbegrip van
Amerikaansche en Ned.-Indische fondsen
Plaatselijk bewolkt, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Aanvan
kelijk nog onbewolkte lucht met in den
nacht plaatselijk mistvorming, later van de
Noordzee of het IJselmeer landinwaarts
drijvende wolkenvelden, droog weer. iets
lagere temperaturen dan vandaag, meest
zwakke wind.
