JUetuue ge'thsrtjt (Émtrattf
Batavia geheel onder Britsche controle
LDist <11
OUDEJAAR '45
Ia serie: 1 April 192015 October 1941
MAANDAG 31 DECEMBER 1945
2e Serie: le Taargang vanaf f Mei 1945, No. 201
Abonnementsprijzen
0.26 per week
1.10 per maand
ƒ3.25 per kwartaal
(bij bet. per kwit.
verh. m. adm.kosten)
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
„üüauluasHtfj is afjebteuctt
man bert »a ieaaenspwij
Met doortastender optreden
wordt voortgegaan
De Britsche militaire autoriteiten heb
ben besloten tot de onmiddellijke
registratie van alle burger-auto's te
Êatavia. Het bevel zegt o.m, dat aan
belangrijke Ned. functionarissen onmid
dellijk de voertuigen worden terugge
geven. In Bandoeng worden alle kam
pongs in het gebied van Audir gezui
verd, terwijl op Sabang drie Ned. leden
van de bemanning van de „Van Kins-
bergen" het radio station hebben bezet.
Ook op Ambon hebben de Britten het
bestuur weer aan de Nederlanders over
gedragen. Een RAF-transportvliegtuig
heeft vandaag op een voetbalveld bij
het RAPWI-kamp te M~lang medica\
menten en Roode-Kruis pakketten neer
geworpen. In Tandjong Priok is gister
morgen een bataljon Ned. mariniers
aangekomen met de „Noorddam", onder
bevel van kolonel de Bruyne. Naar een
Fransch persbureau verneemt zou
-Marinus Kooistra, voorm. sous-chef van
den Ned. Inlichtingendienst te Batavia,
benoemd zijn tot leider van alle T.K.R.-
troepen aldaar.
Na de ontwapening der Ind. politie in
Batavia is de nieuwe politiemacht Zaterdag
al met haar werkzaamheden begonnen door
met de militaire autoriteiten samen te wer
ken bij het beteugelen van de groeiende
golf van misdaad in Batavia. De Britten
hebben verschillende regeeringsgebouwen m
Batavia overgenomen. Daar de Britsch-Ned -
Ind. politie-organisatie nog in het begin
stadium verkeert, zullen alle politiediensten
voorloopig worden uitgevoerd door het Britj
'sche leger en de militaire politie. De geheele
controle over Batavia is thans in Britsche
handen.
DE SAMENWERKING VAN CHRISTISON
MET SHARIR
T.a.v. de verklaring van gen, Christison
cm met de nationalistische leiders samen te
werken, zeggen Britsche militaire kringen,
dat dit voorstel slechts een kwestie is van
„take it or leave it", daar er geen voor
waarden voor zulk een samenwerking in
overweging zullen worden genomen.
DUITSCHE GENERAALS IN RUSLAND
OPGEHANGEN.
De luitenants-generaal Bernhardt en Ha-
mann en de korporaal Lemler zijn wegens
geweldplegingen te Bryansk ter dood ver
oordeeld en in het openbaar opgehangen.
EX-KROONPRINS VAN WIERINGEN HEEFT
HUISARREST
De thans 62-jarige Duitsche ex-kroonprins
Wilhelm, destijds geïnterneerd op ons eiland
je Wieringen, heeft huisarrest in het oude
kasteel der Hohenzollerns te Sigmaringen,
en staat onder toezicht der Fransche mili
taire autoriteiten.
CONVOOI NEDERL. MIJNENVEGERS
IN BR.-INDIË
Het convooi Nederl. Mijnenvegers heeft z'n
reis voor enkele weken onderbroken in
Mandapam (Britsch-Indië) voor reparatie.
Daarna zal, waarschijnlijk via Singapore,
naar Java worden gestoomd.
Minister Schermerhorn bij de
Koningin
MINISTER LOGEMANN NIET NAAR INDIE
De minister-president, prof. ir W. Scher
merhorn heeft Zaterdagavond, na zijn terug
keer uit Londen, aan H.M. de Koningin ver
slag uitgebracht over de besprekingen met
de Britsche regeering gevoerd.
In tegenspraak met de berichten welke
buiten ons land de ronde doen, heeft minis
ter J. H. A; Logemann, geenszins het voor
nemen, dr van Mook op zijn terugreis naar
Batavia te vergezellen.
OUDEJAARSTOESPRAAK
MINISTER SCHERMERHORN
Hedenavond om 22 uur zal de minister
president via de radio een oudejaarstoe-
spraak richten tot het Ned. volk.
ENGELAND HEEFT EÉN MISTIG
JAAREINDE.
In Engeland heerscht heden de dichtste
mist van den oorlog. Het verkeer ligt vrijwel
stil.
Het publiek, dat uit de bioscopen en thea
ters kwam. vormde met de handen op eikaars
schouders lange „krokodillen" om den weg
niet kwijt te raken.
IN FRANKRIJK STIERVEN IN 1945
CIRCA 90.000 KINDEREN.
In Frankrijk stierven in, 1945 niet minder
dan 90.000 kinderen beneden het jaar. Dat
is 1 op 10. Ondervoeding en koude waren
er de oorzaken van.
Mussert en Blokzijl nog voor een
Tribunaal?
Noodzakelijk
om bezit verbeurd te verklaren
Het is, zoo verneemt de Nieuwe
Leidsche Courant, zeer waarschijnlijk,
dat Mussert, Blokzijl, c.s. nog voor het
tribunaal moeten verschijnen, teneinde
de goederen, waarmee zij zich in de
bezettingsjaren verrijkten, verbeurd te
kunnen verklaren.
Zooals we eenigen tijd geleden reeds
hebben gemeld, missen de Bijzondere
Gerechtshoven (nog steeds) de bevoegd
heid om bezittingen verbeurd te ver
klaren, welke bevoegdheid wel is ver
leend aan de tribunalen. Vandaar ook
dat «ware collaborateurs, zooals de
bunkerbouwers etc., niet voor deze
Gerechtshoven kunnen worden ge*
bracht.
FRANCO KOMT TE LONDEN TER SPRAKE
Naar Reuters correspondent te Washington
uit gezaghebbende bron aldaar verneemt,
zullen waarschijnlijk Amerikaansch-Fransch-
Britsche besprekingen over de vraagstukken,
verband houdende met het regiem van Franco
te Londen plaats vinden ten tijde van de ver-
gaderin#van de Vereenigde Volken.
Het ministerie van Financiën deelt mede,
dat de gelegenheid tot verlenging van ver
vallend e schatkdstpromessen met ingang van
1 Jan. 1946 tot nader order wordt gesloten.
Op dezen laatsten dag van het jaar verme nigvuldigen zich de gedachten en gaan ze
ook zeker terug naar deze oogenblikken, die zelfs de hardste harten braken en
vochtige oogen te voorschijn riepen: zwaar motorengeronk, uren achtereen, en alsmaar
meer voedsel zweefde naar beneden. Het leek een droom, doch het was een aan
grijpende realiteit.
Volgende Big Three-conferentie
te Washington
Het ministerie van Buitenl. Zaken te
Washington heeft officieel bekend ge
maakt, dat aldaar een volgende bijeen
komst van Byrnes, Molotof en Bevin
zal plaats hebben. Een datum werd nog
niet vastgesteld, ofschoon de maand April
genoemd wordt.
PRINS BERNHARD DECOREERT CANAD.
MILITAIREN IN LONDEN
In Londen heeft Z.K.H. Prins Bernhard
in tegenwoordigheid van den Canadeeschen
gezant te 's-Gravenhage en vele hooge Cana-
deesche en Nederlandsche officieren een aan
tal onderscheidingen uitgereikt aan Canadee-
sche militairen, die zich bij de bevrijding
van Nederland hebben onderscheiden.
PROF. Dr M. C. VAN MOURIK
BROEKMAN, f
In den ouderdom van 67 jaar is gisteren
plotseling overleden prof. dr M. C. van
Mourik Broekman, em. pred. der Ned.
Herv. Kerk en een vooraanstaande figuur in
vrijz. prot. kring.
PARTIJ VAN DEN ARBEID
In voortgezet overleg tusschen de ver
tegenwoordigers van de C.D.U., N.V.B.,
S.D.A.P., V.D.B. en een déél van de Christo-
foorgroep, is een kort program van beginse
len voor een te stichten nieuwe socialistische
volkspartij op breeden grondslag vastgesteld.
Dit program zal nog deze week aan de par
tijen en groepen worden voorgelegd. Als
naam van de nieuwe partij stelt de studie
commissie uit de vertegenwoordigers voor:
Partij van den arbeid.
Turkije is over het communiqué der
„Big Three" zeer teleur gesteld, daar vitale
kwesties hangende zijn gebleven.
's Ochtends 3 Maart 1945. Ook een gebeurtenis die men niet licht zal vergeten. Binnen enkele oogenblikken stond, ten
gevolge van een treurig misverstand van onze bevrijders, het Haagsche Bezuidenhout in vuur en vlam. Nog den voigenaen
avond was de hemel fel rood gekleurd. Deze ellénde moesten we eerst nog doorstaan, alvorens het «cht der bevrijding
doorbrak. Foto J- c- A- L v- d- Heuvel
DAT de baldadigheid aan de gemeente
A'dam jaarlijks f 150.000 kost.
DAT het Nederl. PGlitie-Ziekenfonds zijn
werkzaamheden voorloopig tot 1 April zal
Voortzetten.
Dat de in het begin van dit jaar te Eind
hoven gestichte academie, waar circa 1000
studenten waren ingeschreven, thans met
eenige plechtigheid is gesloten.
DAT te IJmuiden de N.Z.-Holl. Redding-
mij. een aantal redders heeft gehuldigd, die
tijdens den oorlog vliegeniers behouden aan
Wal brachten.
DAT net repatrieeringsschip „Oranje" 4
Jan. te Southampton wordt verwacht.
DAT het salaris der leden van Ged. Sta
ten van N.-Brabant niet wordt verhoogd met
6 pet., zooals het A.N.P. meldde, doch met
J5 pet.
DAT het 10-jarige meisje A. Hilbering van
het Burgem. Hofmannplein te R'dam aldaar
door een auto werd gedood.
DAT net Amsterdamsche genootschap
„Liefdadigheid naar vermogen" voortaan
den naam „Zorg en Bijstand" zal dragen en,
na de ontbinding in 1942, in zijn rechten is
hersteld.
DAT vermoedelijk nog vóór 1 Febr. tus
schen Geldermalsen en Den Bosch een bus
dienst zal worden ingesteld.
DAT 10 Jan. de besprekingen tusschen
N.V.V. en E.V.C. worden hervat.
DAT een op den Nieuwendijk te A'dam
wonende Italiaansche ijsbereider door onbe
kenden in zijn huis is vermoord en eenige
duizenden guldens'van hem zijn ontvreemd.
Hitiers bezittingen
Op pag. 2 treft men sensationeele ont
hullingen aan over het einde van Hitier,
ontleend aan zijn kort voor Kerstmis ge
vonden testament. Daarin deelt hij o.m.
mede, dat hij zijn „bezittingen, voorzoo
ver zij van waarde zijn", aan de Nazi
partij had vermaakt.
DAT met ingang van heden de nieuwe ar
beidsvoorwaarden van kracht worden voor
hen, die in de geteisterde gebieden aan den
wederopbouw werken en dagelijks heen en
weer reizen.
DAT de stichter der Amsterdamsche Kin-
der- en Zedenpolitie, commissaris C. E. G.
Hoogendijk, wegens zijn pensionneering Za
terdag onder groote belangstelling is gehul
digd.
DAT Apeldoorn Zaterdag afscheid genomen
heeft van zijn Canadeesche bevrijders, ter
gelegenheid waarvan de Can commandant
een suiker-eschdoorn plantte naast de
Groote Kerk.
DAT het „Medisch Contact" in een twee-
daagsch congres te Utrecht zijn laatste alge-
meene vergadering hield, die tevens de eer
ste was van de herleefde Maatschappij tot
bevordering der geneeskunst.
DAT tot voorzitter van den rechterlijken
zuiveringsraad voor het ressort van het Ge
rechtshof te Den Bosch is benoed prof.
mr J. W. G. P Jurgens.
DAT aan prof. dr J. H. Gunning Wzn. op
zijn verzoek eervol ontslag is verleend als
lid van het algemeen College van Toezicht
en Advies voor het Rijkstoezicht- en Opvoe
dingswezen.
DAT tot lid van het Ambtenarengerecht
te 's-Gravenhage is benoemd mr H. J. van
Houte, secretaris van den Pensioenraad.
DAT te Voorburg op 41-jarigen leeftijd is
overleden de heer J. E. Oosterbaan, adj.-
dir. van de Alg. Landsdrukkerij.
DAT de politie te R'dam dezer dagen zeven
inbrekers heeft aangehouden, die 13 balen
suiker bij een grossier in suikerwerken had
den gestolen.
DAT het Ned. Roode Kruis dezer dagen In
Santpoort een noodsanatorium voor t.b.c.-
patiënten, afkomstig uit Duitschland en In-
dië. zal openen.
DAT de bekende schrijfster Anke Servaes
benoemd is tot lid van de Maatschappij der
Ned Letterkunde.
DAT door den storm tien schepen in de
Rotterdamsche havep van hun trossen zijn
losgeslagen.
Zelden zal de scheiding van een jaarkring
zoozeer hart en hoofd vervuld hebben als
die, welke thans vlak vóór ons ligt. Niet te
overzien is de opeenstapeling van herinne
ringen, die 1945 ons voorzet en hoog rijst de
berg van vragen, waarvan wij in 1946 het
antwoord verwachten. Onze gedachtenwereld
raakt overbevolkt., als we het oog richten
op de afsluiting van 1945, die gepaard gaat
met een allesbehalve afgesloten oorlogsreke
ning. En dan nog is er ons diep verdriet
over Indië, waarmee we van 1945 in 1946
overgaan, vol spanning en bezorgdheid over
wat nog komen zal. Gezwegen nu maar van
de zwaargeladen atmosfeer van de wereld
der buitenlandsche verhoudingen. Verleden
en toekomst stellen zich bij de jaargrens met
gelijke vordering van belangstelling voor
ons op, al heeft uiteraard voor ons volk
het woord bevrijding en dus de dankbaar
heid den boventoon.
Onder den indruk van een jaarwisseling,
waarboven de kruitdamp nauwelijks opge
trokken is en het uitzicht door dichte neve
len belemmerd wordt grepen we naar een
Bijbelwoord dat in krijgstaal geschreven,
maar ook van vredesgedachten doordrenkt
is. Het is een woord van den profeet Haba-
kuk: „Ik zal gaan staan op mijn wachtpost
en uitzien naar wat God mij zeggen zal".
Dat is, overgebracht in de sfeer van den
Oudejaarsnacht: afgewend van het woelen
der dingen die vergaan, het hart richten op
den Eeuwige, met èl de eenzaamheid en ver
antwoordelijkheid, daaraan verbonden. In
retraite dus, maar wakende.
In deze houding is het mogelijk, het oude
jaar scherp onder het oog te zien, of juister:
te luisteren naar wat de Almachtige ons in
1945 te zeggen had. Tot ons volk. Tot onze
kerken. Tot ons gezin. Tot onze ziel. Want
niemand zal kunnen ontkomen aan de er
kenning, dat al het geleden leed werd toe
gebracht zonder doel, evenmin als de be
vrijding ons geschonken werd als een oor
zaak voor het vleesch om zich uit te leven
in amusement. Neen, op mijn wachtpost zie
ik het onder het licht der sterren aan den
wijden nachthemel anders, 1945 was niet
ons j'aar van duisternis en daarna licht,
maar het was Anno Domini, jaar onzes
Heeren. Hij gaf het ons ten gebruike en
vraagt op 31 December: wat hebt gij ermee
gedaan toen het u zwaar verwondde en toen
het u uit des vijands hand verloste?
Evenzoo, wanneer ik mij op mijn eenzamen
post omwend naar 1946; niet: wat zal het
mij geven of ontnemen, maar wat zal ik met
1946 doen, dat óók jaar des Heeren zijn zal?
Want hoe anders zal ik een zuivere balans
opmaken over 1945 en een sluitende begroo
ting voor 1946? Het is nu stil genoeg om mij
heen, om te luisteren naar Gods stem, die
in storm en zachte koelte dezelfde is, want
in souverein welbehagen en in onbezweken
trouw over Zijn volk -deed Hij in 1945 naar
hemelsch bestek het gebouw Zijner toekomst
rijzen en Hij zal in 1946 daarmee voortgaan,
misschien in den weg van wereldvrede
zoolang deze daaraan dienstig is mis
schien in den weg van wereldoorlog in
dien dit de komst van Zijn Koninkrijk be
vorderen zou. In die ontzaglijke demonstra
tie der Almacht zijn wij, is ons land, is
Europa, zijn werelddeelen-slechts de bouw
blokken, de machtelooze onderdeelen Maar
niet de genndelooze! Want ik hoor op mijn
wachtpost, terwijl 1945 sterven en 1946 leven
gaat. Zijn stem duidelijk zeggen: Heb dan
goeden moed, vrees niet, Ik heb de wereld
al overwonnen! Uw volk en uw kerk, uw
gezin en uw ziel zijn volkomen veilig in
Mijn handen, maar zij moesten en moe
ten gelouterd worden, zou 1945 en zal 1946
ai dichter bij Mij brengen. Laat het roer in
Mijn doorboorde handen. Ik bepaal den
koers.
Zoo moge Oudejaarsnacht ons op onzen
wachtpost vinden, staande en luisterende,
terwijl de hemelsche stem beantwoord wordt
door een aardsch koor:
„En sta de zee dan hol en hoog,
En zweep' de storm ons voort,
Wij hebben 's Vaders Zoon aan boord
En 't veilig strand voor 't oog!"
in Frankrijk brood
Lichte vorst, aldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: In de
kuststrook des nachts lichte vorst, overdag
temperatuur om het vriespunt. In net ove
rige gedeelte van het land des nachts matige,
overdag liohte vorst. Zwakke wind Meest
nevelig ©f licht bewolkt weer.
Algemeene vooruitzichten. Er mag gere
kend worden op aanhouden van de lichte tot
matige vorst.
ZON EN MAAN.
Morgen Zon op 8.48 en onder 16.39; Maan
op 6.54 en onder 15.06.
Woensdag Zon op 8.46 en onder 16.40;
Maan op 7.58 en onder 15.3.
Op 3 Jan. Nieuwe Haan; 10 Jan. Eerste
kwarter; 17 Jan. Volle Maan en 25 Januari
Laatste kwartier.
