llmuuc jCeiïisrljf (tfpurant Brengt Londen ons wel één stap verder? LDis' OPNIEUW IN AFWACHTING Ie serie: 1 April 192015 October 1941 ZATERDAG 29 DECEMBER 1945 2e Serie: le Jaargang vanaf T Mei 1945, No. 200 Abonnementsprijzen ƒ0.26 per week 1.10 per maand ƒ3.25 per kwartaal (bij bet. per kwit verh. m. adm.kosten) Hoofdredacteur: R DIEMER Redactie: B. VAN DER ROS Bureaux Redactie ea Administratie: HOOGEWOERD 103 Telefoon 22710 Postrekening 5 8 9 3 6 Christelijk-N ationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „Stauluostid) is mijn bert ia teafje'nspMl' Inderdaad, maar zonder principiëele koersverandering Gisteren is de conferentie te Londen over het Indische probleem geëindigd, na afloop waarvan dir van Mook, die tijdens zijn ver blijf in Nederland de grootste stilzwijgend heid betrachtte tegenover d'e Ned. pers, een aantal journalisten in Londen heeft toege sproken en een uiteenzetting gegeven over den toestand in Ned. Indië zooals hiij het had aaangetroffen in begin October en zoo als het zich had ontwikkeld toen bij zich daar bevond. Dr van Mook begon met te verklaren, dat hij niet kon ingaan op de besprekingen te Chequers, waarover later op den dag een communiqué zou worden uitgegeven. Wat hij wel kon zeggen was, dat deze bespre kingen bevredigend waren geweest, zoowel wat betreft de coördinatie der Dritsche en Ned politiek als der resultaten, die bereikt waren. Dr van Mook wilde een einde maken aan de legende, dat er een verschil was in inzicht en opinie tusschen hem en de regeering in Den Haag, hoewel er eenige minder belangrijke geschilpunten waren, die hoofdzakelijk veroorzaakt werden door de onvoldoende communicatie. „Integendeel", zoo verklaarde dr van Mook, „nooit was er zoo volledig over eenstemming geweest van gezichtspun ten als nu". Sprekende over den toestand op Java, zeilde dr van Mook, dat reeds in 1942 de re geering tot de overtuiging was gekomen, dat het resultaat van de eerste phase der Japansche bezetting zou zijn een verdere verspreiding van de nationalistische gevoe lens onder de Inheemschen. Het volk zou tot meer eenheid worden gebracht en de noodzakelijkheid gevoelen den eigen natio nal-en status te verwezenlijken om dergelijke gebeurtenissen in de toekomst te voorkomen. Bij zijn aankomèt op Java, wist het Ind. volk niets van wat in het- buitenland en in Nederland gebeurde, ook niet van de plan nen voor de emancipatie van het volk. Het terrorisme der extremisten heeft de eerste stappen, die gedaan werden op den weg naar verzoening en overeenstemming, zeer bemoeilijkt. Verder merkte dr v. Mook op, dat de groep van Sjarir het beste deel der nationalistische beweging vertegenwoor digt. Met deze groep zijn besprekingen ge voerd, waarin de rede van de Koningin op liberale en opbouwende wijze werd uitge werkt. „Maar," zoo waarschuwde dr van Mook, „wij moeten de realiteit niet uit het oog verliezen. Indonesië heeft materieelen steun hard noodig en die kan alleen gege ven worden door samenwerking. De nationa listische aspiraties moeten met zin voor de werkelijkheid worden tevreden gesteld." Dr van Mook verklaarde, dat hij uit het Oosten was overgekomen om het contact weer op te nemen en dat hij niet anders kon zeggen, dan dat zijn bezoek zeer vruchtbaar was geweest. Hij was van meening, dat hij zou kunnen teruggaan naar Indië met de verzekering, dat de politiek, die gevoerd zal worden, in overeenstemming zou zijn met de redevoering van de Koningin in 1942. In antwoord op verschillende vragen, zeide dr van Mook, dat hij de ontvangst, die de Inheemsche i dezen voorstellen zou den bereiden, met optimisme tegemoet zag. Tenslotte zeide dr van Mook, dat de nieuwe grondwet, die zal worden voor gesteld, betrekking zal hebben op geheel Ned. Oost-Indië, dft-t een soort van ge- meenebest zal worden met plaatselijke besturen, aangepast aan den aard en de bijzondere omstandigheden van het be treffende gebied. COMMUNIQUE DER BRITSCHE REGEERING Naar het A.NP. gisteravond uit Londen meldde werd dien dag om 17.30 uur Brit- schen tijd hei volronde communiqué door Downingstreet uitgegeven: „De Britsche eerste minister, vergezeld door den minister van Staat, chef van den imperialen generalen staf en den Britschen afnbassadeur te 's-Gravenhage, hielden j.l Donderdag een bespreking te Chequers met den Nederlandschen minister-president, den minister van Overzeesohe Gebiedsdeel en en den wnd. minister van Buitoni. Zaken, teza men met den It. G.G. van Nederl. Indië en den Nederl ambassadeur te Londen. De bespreking betrof den toestand op Java (die in den laatsten tijd is achteruit gegaan) en de meest doelmatige wijze om rust en orde te herstellen. I*1 den loc>P van deze be sprekingen, die een bevredigend resultaat hadden, werd de Britsche regeering volledig op de hoogte gesteld van de consequente en vooruitstrevende politieke gedragslijn, welke de Nederl. regeering gevolgd heeft en voornemens is te volgen met betrekking tot het Indonesische vraagstuk. De Britsche re geering bevestigde haar verplichting jegens haar Nederl. geallieerden om zonder uitstel een toestand van veiligheid te scheppen waarin het voor de regeering van Nederl. Indië mogelijk zal zijn de besprekingen met representatieve Indonesiërs voort te zetten. De respectieve regeeringen waren het er over eens, dat een oplossing van het poli tieke conflict beschouwd moet worden als een essentieele bijdrage tot de succesvolle vervulling van de taak door het oppercom mando van de geallieerde mogendheden toe vertrouwd aan Groot-Brittannië om de Ja pansche bezetting van deze gebieden te liqui. deeren en het voor wat dit betreft, een gemeenschappelijke zaak is van de Britsche en Nederlandsohe regeeringen en van het Indonesische volk. De Britsche en Nederl. regeeringen zijn het daarom eens over de gedragslijn om te bevorderen, dat de leiders van de nationa listische beweging tot overeenstemming ko men met de Nederl. autoriteiten. Middelerwijl zullen onmiddellijk verdere stappen worden genomen om zooveel als mo gelijk is, de veiligheid te verzekeren van de krijgsgevangenen en geïnterneerden in Indo nesië, die bedreigd worden door geweld der extremisten DE IND. POLITIE ONTWAPEND. De geheele Ind. burgerlijke politie te Batavia is door generaal Ghristison ontbonden. Alle leden van de politie, zoo-wel officieren als manschappen, zijn ontwapend en, in hun hoofdkwar tieren opgesloten. Het dragen van uniformen is verboden. Ned.-Ind. troe pen, die Pasar Minggoe hebben be zet, hebben aan het licht gebracht, dat drie Europeesche vrouwen aldaar uit een trein zijn gesleept en op de meest wreede wijze vermoord. De laatste week hebben Ned.-Ind. soldaten in diit gebied, zonder verliezen, deelge nomen aan een aantal minder belang rijke acties. AANSLAG OP SJARIFOEDEN? Mr A. van de Sande Bakhuyzen eervol ontslag verleend Leiden's burgemeester gaat heen. Naar de Nieuwe Leidsche Courant verneemt,-is aan mr A. van de Sande Bakhuyzen op diens verzoek met ingang van 1 Januari a.s. op de meest eervolle wijze ont slag verleend als burgemeester van Leiden, onder dankbetuiging voor de vele en gewichtige diensten in deze functie bewezen. Mr van de Sande Bakhuyzen, die herstel lende is van een zeer ernstige ongesteldheid, welke hem langen tijd aan het ziekbed heeft gebonden, heeft gistermiddag in besloten kring op het Stadhuis afscheid genomen. Hij ls daartoe per auto van het Diaconessenhuis, waar hij nog steeds vertoefd, naar het Stad huis gebracht. Hier heeft hij met een per soonlijk woord afscheid genomen van de wethouders en de hoofdambtenaren. Deze plechtigheid, welke geheel onofficieel plaats vond, heeft slechts korten tijd geduurd. Voor de laatste maal had mr van de Sande Bak huyzen als burgemeester van de Sleutelstad het mooie Stadhuis aan de Breestraat be treden. Max Blokzijl Naar de Nieuwe Leidsche Crt. ter oore komt heeft na het Bijzonder Gerechtshof te 's-Gravenhage ook de Raad van Cassatie advies aan H.M. de Koningin uitgebracht over het gratieverzoek door Max Blokzijl tegen zijn doodvonnis ingediend. gelost werd op de auto van Sjarifoedin, toen deze door Pangansaan Timoei (de verblijf plaats van Soekarno) reed. Het is niet zeker Of Sjarifoedin al of niet in de auto zat, toen het gebeurde. Alleen liet windscherm van de auto werd vernield. Sjarir heeft gisteren verklaard in principe accoord te gaan met de voorstellen van gen. Christison, maar dat de bijzonderheden nog besproken moesten wor den tusschen de, Britten en de nationalisten. „De T.KLR.-eenheden", aldus Sjarir, „zullen op iedereen schieten, die zich aan de wet op de openbare orde onttrekt, ongeacht zijn nationaliteit." SCHOON SCHIP OP SCHEVENINGEN'S BOULEVARD Al ben je ook geplunderd, gehavend en beroofd, Al hebben ze vernietigd je fiere Wandelhoofd, Al liet de mof je achter, verwilderd en berooid, Eéns wordt ons Scheveningen met nieuwen glans getooidL Je bent me even lief nog, neen, meer zelfs dan voorheen; Als 'k door je straatjes wandel, spreekt tot mij ied're steen; 't Gaat met ons oude dorpje als met een dierbaar kind, 't Verminkte of misdeelde wordt ééns zoo teer bemind. Weer zullen kind'ren spelen waar nu nog palen staan; Hun zandkasteelen bouwen, of joelend zeewaarts gaan; Men zal weer promeneeren langs Boulevard en strand, En 's avonds zich verdringen, als 't vuurwerk wordt ontbrand. Dan zien we weer de vrouwtjes, gekleed naar ouden trant. Met muts en omslagdoekje, het breiwerk in de hand; Dan komen zomergasten en is er druk verkeer, Want dan is Scheveningen eclit Scheveningen weer! GRé KEMPEN-STERKENBURG. DAT 19 Januari in Carré te A'dam een ma- tinée wordt gehouden onder den titel „De geschiedenis van den dans door alle tijden". DAT dezer dagen de bekende Friesche vee- el. kers Schaar) te Deersum 26 stieren en 4 DAT de bekende bode-Vos van het Am- sterdamsche stadhuis na 42 dienstjaren op 1 Jan. a.s. met pensioen zal gaan. DAT de Ned. Bank, behoudens een aantal uitzonderingen, met ingang van 1 Jan. a.s. al haar deblokkeeringsvergunningen heeft in getrokken. DAT de Groote Advies Cie der Illegaliteit aan H.M. de Koningin heeft verzocht niet te willen overgaan tot de benoeming van mi- Smits als lid van den Hoogen Raad, daar mr Smits destijds een benoeming van den be zetter aanvaardde. DAT in Zuid-Holland de nog vast te stellen vergoeding voor te geringe bodemopbrengst als gevolg van de oorlogsomstandigheden aan alle gebruikers, dus ook aan gebruikers eigenaren, zal worden verstrekt en de pl. bureauhouders nadere inlichtingen geven. DAT predikanten en R.K geestelijken voor de geïnterneerden in het kamp aan de Le-. vantkade te A'dam iederen Zondag gods dienstoefeningen houden en vijfmaal oei week een spreekuur, terwijl daar ook op sobere wyze het Kerstfeest is gevierd. DAT de beruchte S.D.-er Godschalk dezer dagen uit Enschedé is overgebracht naar het Huis van Bewaring te Den Bosch i.v.m. den op 9 Aug. 1944 te Enschedé gepleegden moordaanslag op kapelaan Koopmans. DAT, naar de K.N.A.C. mededeelt, de nieuwe verkeersbruggen bij Zutphen en Kampen, alsmede de noodbrug bij Roermond, in den loop van Januari in gebruik zullen worden genomen. Telegram C.H. Eerste Kamer fractie inz. Indië-politiek De Ghr. Hist. Eerste-Kamerfractie heeft het volgende telegram gezonde aan den minister-president en aan den minister van Overzeesohe Gebiedsdee- len: De Chr. Kist. Eerste-Kamerfractie, ge zien het telegram-Van der Bilt c-s., deelt daarin utgesproken bezorgdheid voor prejudice van beslissingen Staten-Gene- raal in zake structuur Koninkrijk en stemt in met algemeene strekking voor noemd telegram. (w.g.) DE SAVORNIN LOHMAN. DAT de politie in Den Haag weer is over gegaan tot contrdle op de maximumsnelheid van auto's door. middel van den Waltman- Sirkskijker. DAT de prijzen voor het inzetten van nieuwe bodems in pannen en ketels zijn vast gesteld voor koper per centimeter bodem middellijn 11 tot 16 cent en voor aluminium 6 tot II cent, voor yzer 8 tot 18 cent. DAT aan ir J. L. N. Holsboer te Utrecht m.i.v. 1 Jan. eervol ontslag is verleend als directeur van Gemeentewerken. DAT de Haagsche arts, dr F. W. C. de Grave, die vooral in de illegaliteit bekend was. op 75-jarigen leeftijd is overleden. DAT bij de filmzuiveringscie., Prinsegracht 436, Amsterdam, klachten kunnen worden ingediend over de houding van personen, werkzaam in het film-, theater- en ver- huurwezen. DAT door den storm gistermiddag om 4 uur een ernstig defect aan het hoogspan ningsnet van de Nrd.-Brabantsche electrici- teitsmij te Geertruidenberg is ontstaan, waar door geheel West-Brabant zonder stroom is komen te zitten. DAT op vragen van het Tweede Kamerlid v. d. Heuvel, inzake de belastingen van boe ren en tuinders in de geïnundeerde gebie den, minister Lieftinck geantwoord heeft voor deze categorie geen faciliteiten te kun nen verleenen. DAT te Bloemendaal is overleden de heer E W. van Popta, oud-gezagvoerder der K.N.S.M. en lid van het Prov. comité van A.-R. kiesvereenigingen in Nrd-Holland. DAT, naar de directeur van het Ned. In formatiebureau te Montreal, H. J. Poelhekke mededeelde, een stroom Ned. emigranten naar Canada zal gaan zoodra de immigratie bepalingen het toelaten. DAT de initiatiefnemers op de tentoonstel ling van Ned. Kunst te Londen ook een twintigtal werken van den drukker-schilder Werkman willen exposeeren. DAT dezer dagen het gebouw „Pictura" te Groningen voor kunsttentoonstelling offi- 1 cieel is geopend. Het Indische vraagstuk wil ons maar niet loslaten. Wij kunnen er niet goed bij, dat de bondgenooten, welke een wereld mobiliseer den om hun vijand te overwinnen, geen machtsmiddelen ter beschikking hebben om op het eiland Java de rust te herstellen. Ook al moge het dan zoo zijn, dat deze taak alleen kwam te rusten op Groot Brittannië. Er is al vaak een verklaring gegeven van de moeiten, hieraan verbonden en het ontbreekt ons waarlijk niet aan den wil om deze te oegrijpen. Doch de Engelsche bond genoot zal onze moeiten met dat begrip ook wel vatten. De wetenschap, dat nu al maandenlang dui zenden landgenooten wachten op bevrijding uit kamp of onrustige woonplaats, is kwalijk te dragen. Dat geen voldoende forsche maat- re£felen worden getroffen onï de extremisten te beteugelen, roept verbazing op. Dat onze- Nederlandsohe soldaten den bodem van Java niet mogen betreden, grijpt ons aan. En zoo is er vee^ meer. Ook dat wij als het ware onder voogdij staan bij wat op onderhande lingen wijst. Evenwel de historie zet haar loop voort. Nadat wij zonder aarzelen onzen plicht deden bij" den aanval van Japansche zijde, zijn wij in een draaikolk terecht gekomen. En hier moeten wij uit om des levens wil, om het behoud van ons Koninkrijk. Er zijn veie oorzaken, welke het voor ons te eenenmale- onmogelijk maken, zelf alleen de zaak te redderen. Zoo is nu eenmaal de loop van den oorlog voor ons geweest. Het kluwen kan door ons alleen niet ontward worden, doch wel hebben wij recht op veel grooter aandeel in die ontwarring. Daarbij spreken "de berichten elkaar nog dagelijks tegen. Voor ons staat vast. dat de eenheid van ons Rijk niet mag worden losgelaten en dat het extremisme nu toch eindelijk heel snel doel treffend moet worden geliquideerd. Deze twee groote dingen kunnen niet genoeg met alle kracht naar voren worden gebracht bij de regeering van Engeland, doch ook bij die der andere groote naties. Elders in dit num mer wordt het communiqué der besprekm- gen te Londen tusschen onze ministers en hun Engelsche collega's opgenomen, even als wat dr Van Mook over de situatie op Java mededeelde. Alles is vrij optimistisch, gemengd met al ,of niet gepaste zelfgenoeg zaamheid. Doch optimistisch was ook. wat omtrent de laatste bespreking te Singapore werd gepubliceerd en het liep op teleurstel ling in het groot uit. Ook ontbreekt de te genspraak al weer niet in verslag en com mentaar. Een nieuwe periode vari afwachten breekt blijkbaar aan. God geve, dat zij kort dure, en tot goede resultaten leide. IJniuiden's visscherijbedrijf naar Katwijk? Om Den Helder op te volgen als marinebasis? In een gisteren gehouden persconferentie, waarin het opbouwplan van Katwijk aan Zee werd toegelicht, is medegedeeld, dat de Comm. der Koningin in Z.-Holland in over leg met den minister van Openbare Werken en Wederopbouw een commissie heeft be noemd, welke het zeehavenprobleem Katwijk aan Zee, met alles wat-daaraan verbonden is, nader in studie zal nemen. De commissie, waarin naast deskundigen op visscherijge- bied. ook een marine-officier zitting heeft, zal. binnenkort voor de eerste maal bijeen komen. De geruchten omtrent den aanleg van een Katwijksche zeehaven schijnen dus niet ge heel van allen grond ontbloot. Naar de Nieuwe Leidsche Courant ter oore komt, zouden er van bepaalde zijde ook denkbeelden geopperd zijn om bij een eventueelen aanleg van een zeehaven ook het Visscherijbedrijf van IJmuiden naar Katwijk over te plaatsen en IJmuiden als marinebasis, ter vervanging van Den Helder, te bestemmen. Te be- voegder plaatse deelde men c?ns om trent deze marine-aangelegenheid echter nog mede, dat er meerdere plannen bestaan. Kamerlid Deckers verlaat het Parlement Bombardement op Den Haag één der redenen. Het Tweede Kamerlid mr. dr. L. N. Deckers, heeft aam het bestuur van den kring 's-Hertogenbosoh der Katholieke Volke partij medegedeeld, dat hij zich niet meer opnieuw voor het Kamerlidmaatschap be schikbaar kan stellen. De heer Deckers is tot zijn besluit geko men, omdat hij bij het bombardement of> Den Haag op 3 Maart al zijn boeken en aan- teekeningen heeft verloren, als mede omdat h(j reeds een gevorderden leeftijd heeft bereikt. Montgomery komt 17 Januari naar Den Haag Maarschalk Sir B. Montgomery is voorne mens op 17 Jan. a.s. naar Den Haag te komen om Britsche onderscheidingen uit te reiken aan Ned. militairen. VIJF JAAR TEGEN SECRETARESSE VAN DE MARCHANT ET D'ANSEMBOURG Het Tribunaal te Maastricht legde dezer dagen aan de 23-jarige secretaresse van graaf de Marchant et d'Ansembourg, mej. E. Heu-ts uit Maastricht, een interneering op van 5 jaar. Ex-gouverneur Frank van Polen schreef in zijn oei te Neurembérg in enkele weken een boek van 300 pagina's, behelzend zijn mémoires. Nog buiig, aldus de Bilt Tot morgenavond wordt verwacht: Wisse lend bewolkt, buien, weinig verandering in temperatuur. Aan de kust aanvankelijk tijdelijk krachtige, overigens matige tot zwakke wind uit Noordelijke richtingen. ZON EN MAAN Zondag: Zon op 8.50 en onder 16.35; Maan op 4.38 en onder 14-10. Maandag: Zon op 8.50 en onder 16.37? Maan op 5.46 en onder 14.34. Op 3 Jan. Nieuwe Maan; 10 Jan. Eerste kwartier; 17 Jan. Voile maan en 25 Jan. Laatste kwartier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1