■hieuiue geitedje GTourrmf
Besprekingen te Londen heden begonnen
Open brief aan minister Schermerhorn
lOist <11
Ie serie: 1 April 1920IS October 1941
DONDERDAG 27 DECEMBER 1945
2e Serie: Ie Jaargang vanaf 1 Mei 1945, No. 195
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
(bij bet per kwit
verh. m. adm.kosten)
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
^datOiBtUb if fltjdslfBtS
ijnjjiï (jrri ia tegjjenspgti*
Werd er een aanslag op
Sharir gepleegd
De Ned. minister-president prof ir
W. Schermerhorn is gistermQrgen in ge
zelschap van minister Logemann, luit.-
gouv.-gen. dr van Mook en minister van
Roy en, die den minister van Buiten-
landsche Zaken wegens ziekte vervangt,
op het vliegveld Croydon aangekomen
voor het voeren van besprekingen met de
Britsche regeering over den toestand in
Indië. Vandaag zijn de besprekingen te
Londen begonnen. Daar zich bij de Ned.
delegatie geen militair deskundige bevindt
kan worden aangenomen, dat de te nemen
beslissingen uitsluitend op politiek terrein
liggen. Nader wordt gemeld, dat zich in
het vliegtuig ook bevonden minister Lief-
tinck en de Britsche ambassadeur Sir
Neville Bland, eerstgenoemde echter voor
zijn gewone* maandelijksche routine-be
zoek. De Britsche minister van Buiten-
landsche Zaken, Bevin, zal zoolang hij te
Moskou verblijft, bij de besprekingen
worden vervangen door den minister van
Staat. Philip Noël Baker. Minister Scher
merhorn denkt tegen het einde van deze
week weer in Nederland te zijn. De con
ferentie der Big Three te Moskou zal
zeker invloed uitoefenen op de beslissin
gen van de besprekingen te Londen.
MOORDAANSLAG OP SJARIR
Naar het Nationalistische .ministerie" van
Voorlichting te Batavia beweert, heeft gister
middag een moordaanslag op Sjarir plaats
gehad, welke echter is mislukt. Sjarir werd
in zijn auto beschoten door een vijftal Indo-
Europeanen en Surinamers in Ned. uniform,
die echter, naar bij onderzoek is gebleken,
niet hebben geweten, wie zich in de auto
bevond. Volgens Sjarir zouden de aanvallers
om hem zijn gaan staan en hem hebben ge
slagen. doch Sjarir voegde er aan toe: „Ik
geloof niet, dat zij wisten wie ik was". De
daders zijn inmiddels gearresteerd.
NEDERLANDRRS UIT GIJZELING
LOSGELATEN.
Na besprekingen van den Britschen kapitein
Clarke met nationalistische leiders te Ban
doeng zijn 73 Nederlanders, die in het Zuiden
der stad langer dan zes weken als gijzelaars
weiden vastgehouden, door de nationalisti
sche „militaire politie" vrijgelaten. Tevens
zijn gisteren 3000 Ned. evacuees uit Indië met
Britsche schepen te Bangkok aangekomen.
Meer dan de helft der evacué es waren jonge
kinderen. Vijftienduizend Chineesche inwo
ners van Tjitjadas hebben bij de Britsche
autoriteiten te Bandoeng geprotesteerd
wegens het achterwege blijven van een
waarschuwing aan de Chineezen bij den aan
val op deze plaats, waardoor talrijke dooden
onder de Chineezen vielen. Tijdens de laatste
gevechten te Bandoeng is de beruchte Hadji
van Garoet overleden, een der voornaamste
extremistische leiders in dit gebied. Tijdens
de Kerstdagen zijn de schermutselingen op
Java gewoon doorgegaan. In Batavia en
Buitenzorg werd nog druk geschoten, terwijl
de extremisten in Semarang ook niet hebben
stilgezeten. De voedselpositie op Java blijft
119,1 franc (v.h. 50 franc)
- 1 dollar
De koers van den Franschen franc is thans
vastgesteld op 119.1 franc tegen één dollar
en 480 francs tegen een pond sterling, zoo
werd Dinsdag officieel medegedeeld.
De parlementscommissie voor Frankrijk-
Overzee heeft de gevolgen van devaluatie
van den franc voor de Koloniën bestudeerd.
Zij was van meening, dat zoo mogelijk in dit
opzicht de franc in de overzeesche gebieden
moet worden losgemaakt van den Europee-
schen.
Thans drie soorten francs
De „Assemblée" heeft gisteren in een bij
zondere vergadering de regeeringsvoorstellen
tot devaluatie van den Franschen franc in
behandeling genomen. Met 506 tegen 44 stem
men werd het wetsvoorstel aanvaard.
De devaluatiewet maakt voor het eerst
melding van een franc van het moederland
en die der koloniën. Er bestaan nu drie ver
schillende soorten francs; die van het moe
derland, die van Afrika en die van den Stil
len Oceaan. De franc van de Fransche ko
loniën in het gebied van den Stillen Oceaan
zijn ten opzichte van den franc van het moe
derland met 140 pet in waarde vermeerderd,
die van het Fransch equatoriaal Afrika met
70 pet. De Fransche regeering heeft deze
onderscheiding gemaakt omdat het prijs
niveau in deze gebieden niet in dezelfde
mate als in Frankrijk en Noord-Afrika ge
stegen is.
Tev-'-ns heeft de „Assemblée" met alge-
meeae stemmen besloten de financieele voor
stellen van Bretton Woods goed te keuren.
VOLGT OOK DE LIRE?
Volgens een bericht van A.F.P. uit Rome
zou ook de lire devalueeren. De nieuwe
koers zou worden: 225 lire per dollar en 900
lire per pond sterling.
nqg steeds hachelijk, zooals ook dr van Mook
in een interview met het A.N.P. verklaarde.
Officieel wordt gemeld, dat de T.K.R. (het
Ind. volksleger) meehelpt bij het ontwapenen
der Japanners en de evacuatie der krijgs
gevangenen.
EEN „SKYMASTER" OP HET VLIEGVELD
TWENTE.
Als gevolg van de Kerstdrukte was het
aantal boekingen voor het Havilland-toestel
van den Regeeringsvliegdienst Amsterdam
Twente zoo groot, dat er Zaterdagmorgen
een DC-4 Sky master") werd ingelegd. Na
verblijf van ruim een uur op het vliegveld
Twentse, tijdens hetwelke velen van de ge
legenheid gebruik maakten om het reuzen-
toestel te bezichtigen, vertrok de Skymaster
weer naar Amsterdam.
Onder de passagiers bevond zich, nu her
steld, mevrouw Charlotte Köhlier, die een
maand geleden te Enschedé door een jeep
werd aangereden, als gevolg waarvan zij een
lichte hersenschudding had opgeloopen.
UIT ÏNTERNEERINGSKAMP
TE HOOGERHEIDE ONTSNAPT.
Uit het interneeringskamp te Hoogerheide
zijn dezer dagen twee gevangenen ontsnapt,
nl. Schouwenaars uit Oudienibosch en Donkers
uit Dongen. Beiden zijn nog voortvluchtig.
In geheel Duitscliland
komen rechtbanken
Voor berechting der overige oorlogs
misdadigers.
Ter berechting van hen, die be
schuldigd worden van oorlogsmis
daden in den zin, die het Hof te
Neurenberg daaraan heeft gegeven,
zullen in geheel Duitschland recht
banken worden ingesteld, die juri
disch dezelfde bevoegdheden hebben
als het Hof te Neurenberg. Alle be
zettingsautoriteiten kunnen verdach
ten in arrest doen stellen. Geschillen
over de jurisdictie tusschen de be
zetters worden beslist vanwege den
geallieerden bestuursraad.
DE ZAAK TEGEN JHR. VON BÖNNING-
HAUSEN.
De rechtbank te Almelo zou Zaterdag Jl.
vonnis wijzen tegen jhr. von Bönninghausen,
oud-burgemeester van Hilversum, die zich
zou hebben schuldig gemaakt aan valschheid
in geschrifte. De Officier van Justitie had
twee jaar gevangenisstraf geëischt. De zaak
is thans terugverwezen naar den rechter
commissaris voor het instellen van een nader
onderzoek.
In het kader van den wederopbouw der Ned. Spoorwegen werd een mijlpaal bereikt:
het herstel van de groote brug bij Oosterbeek. Daarmede is de belangrijke verbin
ding ArnhemNijmegen hersteld.
Van mr. dr. J. W. Dekker te 's Gravenhage ontvingen we een afschrift van een
open brief, dien de gevangenen in het kamp Tjimahi half December aan den minister
president hebben gezonden. De heer Dekker had dezen brief ontvangen van zijn
broer P. Dekker, hoofdcommissaris van Politie te Batavia, die thans nog, ruim vier
maanden na de Japansche capitulatie, bekend is onder het Japansche registratie
nummer 28377 en eveneens in dit kamp verblijft. In dit schrijven wordt een ernstigen
aanval gedaan op de Ned. Regeering, die zich tot nog toe weinig of niets heeft laten
gelegen liegen aan de Nederlanders, die nog in de kampen verblijven en meer dan
anderen bekend zijn met de huidige omstandigheden in Indië. Zelfs een autoriteit
als genoemde hoofdcommissaris van Politie wordt niet gehoord, terwijl daarentegen
nationalistische leiders, die zich tijdens de bezetting willige Jap. vazallen toonden,
een niet onbelangrijk aandeel hebben in de besprekingen voor den wederopbouw. De
punten 23 t/m 27 in den open brief hebben we eenigszins omschreven, daar zij
slechts zeer 'beknopt uit Indië zijn gekomen. Hier volgt de brief;
Nederlanders worden als
verouderde machines
afgeschreven
1). Aanbieding met verschuldidgden
eerbied, enz. enz.
2). In dezen brief is door ons gesteld; dat
de geall. tot nu toe faalden t.a.v. het drie
ledig programma, dat zij bij hun komst
op Java zich zelf hebben opgelegd, dat,
instede van verbetering tot nog toe slechts
een gestadige verslechtering van den toe
stand valt waar te nemen; dat vele 10.000
den ^Nederlanders in en buiten de kam
pen in voortdurend en dagelijks toene
mend levensgevaar verkeeren; dat vele
1000den Nederlanders de gevangenen zijn
van de Ind. extremisten onder veelal be
narde en hachelijke omstandigheden: dat
vele 100den Nederlanders het slachtoffer
afschuwelijke wijze om het leven werden
gebracht.
3). Hetgeen hier gezegd is en nog ge
zegd zal worden van de Nederlanders geldt
evenzeer voor grootere en kleinere groepen
der Inheemsche bevolking, welke de Nederl.
zaak getrouw bleven.
4). De schets van den droevigen toestand,
waarin de Nederlanders hier te lande, leden
van een overwinnende natie en de met
hen verbondenen, zich bevinden, 3y2 maand
na het sluiten van den wapenstilstand, is
hiermede geenszins voltooid.
5). De liquidatie der vrouwenkampen van
Midden-Java met hun menschonteerenden
toestand is, ondanks herhaalde verklaringen,
dat deze ontbinding met spoed en op korten
termijn behoorde te geschieden en ook zou
geschieden, nog steeds geen feit; de toe
standen in het grootste vrouwenkamp te Ba
tavia (Tjideng) laten nog steeds alles te wen-
schen over; de meeste geïnterneerden te Tji
mahi (met zijn grillig en guur klimaat) be
schikken zelfs niet over een stroozak en
deken of wat daarop lijkt, noch over vol-
werden van de huidige troebelen en op doende warme kleeding.'
DAT het Maastrichtsche tribunaal den
mijnwerker J. H. v. d. Broek, die een vurig
propagandist was voor de N.S.B., 9 jaar in-
terneering oplegde.
DAT de staking der raadsleden, ambte
naren en politie,, der gemeente Schinveld
(L.) als protest tegen de terugkeer van bur
gemeester Adams j.L Zaterdag wel is opge
heven, doch dat opnieuw de bezwaren ter
kennis van den minister en den commissaris
der provincie zijn gebracht.
DAT de toonkunstenaar Adriaan Liesse
ring te Bussum 23 Dec. zijn 40-jarig jubi
leum heeft gevierd.
DAT te Tilburg, als eerste in den lande,
een soc.-economische raad is geïnstalleerd,
waarvan prof. dr F. v. d. Ven voorz. is.
DAT de laagstbezoldigden der N.V. Philips
te Eindhoven na de algemeene loonsverhoo-
ging van November nog eenige loonsverhoo-
ging hebben ontvangen.
DAT bij een ontploffing in het kamp voor
Duitsche krijgsgevangenen te Middelburg, 2
Duitschers zwaar en 4 licht werden gewond.
DAT op uitnoodiging van B. en W. van
Eelde opnieuw inschrijvingen hebben plaats
gehad voor de tollen te Ee'derwolde en Oos
terbroek, welke inschrijvingen varieerden
Van f5448 tot f1632 per jaar.
DAT volgenden zomer in Veendam een
groote tentoonstelling op landbouw-, han
dels- en nijverheidsgebied wordt gehouden.
DAT de Prov. Gron. Grossiersver. haar
twijfel heeft uitgesproken over het nut van
het voortbestaan der vakgroep.
DAT de hoofdambtenaar ir A. R. Huls-
hoff, ir. J. L. Inckel, P. P. Messer en G. J.
Roes 31 Dec." den Amsterd. gemeentedienst
met pensioen zullen verlaten.
DAT te A'dam de tram- en busdiensten
op Oudejaarsavond om 9 uur eindigen en op
Nieuwjaarsdag om half 8 beginnen.
DAT de dijkbreuken op Walcheren ver
schillende kreekjes hebben geslagen, die
alleen met zeer hooge kosten opgeruimd
kunnen worden en men er daarom de voor
keur aan geeft er boschrijke meertjes van te
maken ten bate van de watersport.
DAT de ministers Schermerhorn, Kolf
schoten, Beel en van Schaik Maandag een
bezoek hebben gebracht aan den nieuwen
Ned. kardinaal mgr dr J. de Jong te Utrecht.
DAT een gedenkboek is verschenen ter
herinnering aan de vermoorde hoogleeraren
en studenten der R.-K. Universiteit te Nij
megen.
DAT volgens een bericht uit New York de
Ned. componist en dirigent Dirk Fock, zoon
van den vroegeren G.G. van Ned. Oost-In-
dië, binnenkort naar Europa zal komen en
het Concertgebouworkest te A'dam zal diri-
geeren.
DAT op Kneuterdijk 8 te Den Haag, op
initiatief van den minister van Marine, een
bureau is gevestigd voor plaatsing van gede
mobiliseerd marinepersoneel in het bedrijfs
leven.
DAT op de lijst van aanbeveling voor di
recteuren van den G.G.D. te R'dam zijn ge
plaatst dr P. Peverelli te Heemstede, S.
Spijer te A'dam en dr W. H. Levend te
Zaandam.
DAT de „Drechtdijk" van de H.A.L. uit
Kiel in R'dam is teruggekeerd.
DAT in de kathedraal van Colombo «en
Nederl. Kerstdienst is gehouden, die o.m.
door leden der Ned. strijdkrachten te Ceylon
is bijgewoond.
DAT te Rotterdam j.i. Dinsdagavond een
stoker van een Noorsch schip door een auto
werd gedood en in Groenlo een 14-jarige
jongen door onvoorzichtigheid met een ge
vonden granaat sneuvelde.
DAT de Arrondissements -rechtbank te Gro
ningen een bontwerker, die zonder officieele
toestemming zijn dienstverband met zijn fir
ma had verbroken, in rechte gedwongen heeft
tot hervatting van zijn werk.
DAT de minister van BinnenL Zaken een
ernstig beroep doet op die gemeentebesturen
die zich niet ontzien om tegen ongeoorloofde
prijzen goederen te verkrijgen, en zich van
deze praktijken te onthouden.
Laatste loggers zijn binnen*
geloopen
Vreugde onder de Scheveningsche visschers.
De laatste haringloggers zijn even voor
Kerstmis te Scheveningen binnengeloopen.
Het zijn de Sch. 14, K. Pronk, met 60 kantjes
en de Sch. 325, A. Harteveld, met 100 kantjes
haring.
De geheele haringvloot is nu binnen en het
is „behouden teelt". Er is te Scheveningen
vreugde en ook dankbaarheid. Immers de
geheele haringvloot is werkelijk behouden
binnen en geen enkel van deze schepen is
door het mijnengevaar verongelukt.
De afgeloopen teelt is zeer goed geweest.
Flinke ladingen zijn aangebracht en goeds
besommingen zijn gemaakt.
Het meerendeel der loggers zal voor treil-
visscherij in gereedheid gebracht worden. Ze
zullen binnkort weer naar zee vertrekken.
Kon. Familie in Soest ter kerkef
H. M. de Koningin, Prinses Juliana en
Prins Bernhard hebben Eersten Kerstdag in
de oude Ned. Herv. kerk te Soest dien dienst
bijgewoond, waarin voorging ds. J. I. van
Sohaik.
6). Het eten in de kampen, dat ook nimmer
na het voleindigen van den oorlog heeft vol
daan aan de eischen van smakelijkheid, af
wisseling en verzorgdheid, welke men bij
alle matigheid en soberheid, welke de om
standigheden ons opleggen daaraan terecht
mag stellen, is als gevolg van den boycott der
extremisten, welke den toevoei tot de kam
pen van melk, eieren, groenten, versed
vleesch. fruit en andere noodzakelijke le
vensmiddelen heeft afgesneden ten eenen-
male onvoldoende zelfs voor normaal ge
voede menschen, laat staan voor menschen,
die gedurende vele maanden in steeds ver
scherpte mate honger hebben geleden. Reeds
steekt het honger-oedeem, dat allengs be
dwongen was, den kop weer op.
7). Een hereeniging der gezinnen, waar
naar door velen zoo lang en zoo vurig werd
uitgezien, heeft slechts in een beperkt aan
tal gevallen plaats gehad; ook in dit jaar der
overvvinning zullen velen Kerstmis en Oud
en Nieuw in eenzaamheid vieren. Velen ver
keeren omtrent het lot van hun naaste ver
wanten in groote en steeds drukkender on
zekerheid; steeds langer wordt de lijst der
genen, die als „vermist" worden aangemerkt,
doch omtrent wier wedervaren niemand uit
sluitsel vermag te geven.
8. De jeugd, vernieuwd en verwilderd
door een jarenlang verblijf in Jap. kampen,
heeft dringend behoefte aan onderwijs en
leiding, wil ze niet ten ondergaan en een
ernstig maatschappelijk gevaar worden. Het
onderwijs in de Jap. tijd verboden en dien
tengevolge enkele jaren stopgezet, is sinds
eenigen tijd op bescheiden schaal weer her
vat. doch lijdt ernstig aan het tekort aan
leerkrachten, leermiddelen en localiteiten.
De voor de jeugd zoo noodzakelijke leiding
kan niet tot effect komen, zoolang de nood
lottige en funeste kampsfeer niet geheel is
verbroken.
9. Nog dagelijks worden velen, in en bui
ten de kampen, opgeschrikt door- orders om
trent nieuwe verhuizingen en nieuwe ont
ruimingen. geboden door de zioh steeds
verscherpende binnenlandsche verhoudingen.
Dit beteekent voor de menschen voor het
over gr 00 te deel kleine luyden vrijwel
zonder uitzondering het te loor gaan van het
weinige, dat zij in de jaren der Jap. over
heers ching, onder gevaarlijke omstandigheden
en dikwij'ls met den inzet van eigen leven,
nog aan have en goed hebben weten te
redden.
10. Het zal niemand- verwonderen, dat van
velen, in en buiten de kampen, diie dit alles
machteloos en werkloos moeten aanzien en
die van dag tot dag om zich heen de ont
reddering grooter zien worden, zich een
groote bitterheid meester maakt.
11. Men is 3llen-gs beu geworden van alles;
beu van het leven in de kampen, dat een
aanfluiting is van alles wat het leven zijn
kan; beu van de vele en herhaaldelijke toe
zeggingen, die tot weinig of niets hebben
geleid; beu van de tegenstrijdige orders; beu
van de voortdurende verschuivingen en ver
huizingen. Men heeft den indruk in dezen
nood door een ieder verlaten te zijn, door
de geallieerden en door zijn eigen regeering,
12. Ook indien men zioh nuchter en onbe
vangen stelt tegenover de dingen en alle
sentiment bant, kan men niet anders dan
erkennen, dat vele der geuite grieven en be
zwaren als juist moeten worden aangemerkt.
Voor zoover deze bezwaren het beleid der
geallieerden betreffen, zijn zij door ons
samengevat in een brief aan den Engelschen
minister-pres. Van de bezwaren, d'ie i<n het
bijzonder het beleid van de Ned. regeering
raken, moge hier een overzicht volgen.
Ons eerste en misschien wel ernstigste be
zwaar, waartoe vele andere bezwaren zijn
terug te voeren, is dit, dat onze regeering
zich aan de Ned. groep in de met haair ver
bonden loyale groepen Inheemsohen tot nog
toe weinig of niets heeft laten gelegen lig
gen. Het eerste rechtstreefcsche woord moet
nog' tot ons gesproken worden; het eerste
rechtsfcreeksche contact moet nog worden
gelegd. Zelfs een woord van opbeuring o£
bemoediging, van besef van onze nooden,
van deernis met het lijden van zoovelen,
werd tot nu toe van de zijde der Ned. regee
ring niet vernomen. Toch geldt het hier een
groep, die tot het einde toe trouw gebleven
is, d'ie naar den eisch van den afgetreden
G.G. steeds stipte gehoorzaamheid heeft
betracht.
14 Het moet een ieder duidelijk zijn, dat
organisaties als de R.A P.W.I. en K.D.P. dit ge
brek aan contact en medeleven nooit zullen
kunnen ondervangen; haar structuur en
haar arbeid draagt daarvoor een te beperkt
en onpersoonlijk karakter.
(Zie vervolg pag. 2)
VEERVERBETERING IN ZEELAND.
Een flinke verbetering is er gekomen in
den veerdienst SchouwenDuivelandZuid-
Beveland. De dienst ZierikzeeWolfaartsdijk
wordt nu onderhouden met de stoomboot
„Koningin WiLhelmina", die 4 maal per dag
VjV. verbinding geeft.
Zacht 1veer, aldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht:
Na een aanvankelijke opklaring tegen
morgenochtend weer regen, tijdelijk afne
mende, doch later weer toenemende wind
tussohen West en Zuid. Weinig verandering
in temperatuur.
ZON EN MAAN.
Morgen: Zon op 8 50 en onder 16.34;
Maan op: 2.23 en onder 13.15.
3 Jan. Nieuwe Maan; 10 Jan. Eerste kwar
tier; 17 Jan. Volle maan en 25 Jan. Laatst®
kwartier.
