Voor de nationalisten blijft oeur yeupend Groote gezinnen zullen worden ontzien Wie straks bij den Staat mogen poffen NIEUWE LEIDSCHE COURANT DONDERDAG IS DECEMBER 1941 Regeering zet haar standpunt uiteen In de heden verschenen nota over het Re- geeringsbeleid wordt uitvoerig ingegaan op de ontwikkeling der gebeurtenissen in Indië, na het Kamerdebat van 16/18 October. De toestand op Java heeft zioh thans zoo ontwikkeld, dat achter de intellectueéle lei ders van de republiek Indonesia, de door de Japannens ideologisch bewerkte en gemi litariseerde jeugdbeweging dti handen is ge vallen van (te meest extreme giroepen en deze, gedreven door radioale, sociale en raciale instincten1, een toestand van anar chie hebben geschapen, die tot dusverre tel kens aan de oontroile van het regime is ont snapt. De Japansche wapeuvoorraden zrijn prac- tisch volledig in handen der extremisten ge raakt. ding van Lord Louis Mountbatten zullen, naar wij hopen, blijken van groot practisch nut te zijn. Het is echter niet in 's lands belang daaromtrent gedetailleerde mededee- lingen te doen. Wat de politieke gedragslijn betreft, is de regeering niet te schokken in haar streven om de deur open te houden voor construc tief overleg met die personen uit de Indi sche samenleving, die met de Indische re geering tezamen een nieuw tijdperk willen ingaan van politieke, economische en sociale ontwikkeling, waarbij gerechtvaardigde In donesische aspiraties ten volle bevrediging zullen vinden. Omtrent de militaire vooruitzichten meent de regeering zich op dit oogenblik niet te mogen uitlaten. Toen de zaken een geheel onvermoed ver- lodp namen, zijn onmiddellijk maatregelen genomen om zooveel mogelijk troepen pa raat te hebben voor Indië. Uit de gezamen- Het huidige Nederl. Kabinet, dat vandaag zijn gedragslijn in een nota bekend maakte. Niet zoo dadelijk is een goed' inzich/t ver kregen in de diepgaande sociale omiwente- Hórug, d)ie onder het Japansche beheer in' gang is gezet en nog steeds verder doorvreet. Het gezag van alle, zelfs de lagere over heidsorganen is radicaal ondermijnd. Natio nalistische en religieuze excessen zijn daar van het gevolg. In Batavia zijn d>e meeste regeeringsge- bouwon -eci die van openbare diensten nog in handen der republikeinen. Hun terreur maakt handelen onveilig voor het luheem- sche personeel; er zijn reeds 600 personen verdwenen, Indonesiërs en Europeanen, kin deren en ouderen en ook Japanners. Contact met de Indonesiërs is zoodoende moeilijk te krijgen. Het is nog steeds onvei lig op den weg. Dientengevolge moesten de interneerings- kampen ook te Batavia in stand blijven, om dat op deze wijze de levens van de inwo- nenden afdoende konden worden beschermd. De moeilijkheden zijn nog verzwaard door de minder gunstige voedselpositie, waartoe ook de voedselboycot zijn deel bijdraagt, die door extremistische terreur in gang wordt gehouden. Er zijn geen teek enen, dat de re publikeinen in staat zijn maatregelen tegen over den algemeenen nood te nemen. Het geldwezen blijft in schromelijke verwarring. Van de toestanden op de buitengewesten kan nog geen aaneengesloten beeld worden gegeven. Ten aanzien van Sumatra is be kend, dat de Westkust en de Bataklanden in vrij sterke mate, de Oostkust en Palem- bang minder door soortgelijke nationalisti sche stroomingen als op Java zijn aangetast, terwijl de situatie in Atjeh eveneens politiek onbevredigend is. Daartegenover staat, dat het adatgezag zich over het algemeen vrij goed heeft kunnen handhaven. De eilanden Riouw, Lingga en Karimoen zijn v/eer onder het gezag van de Ned.-In- dische regeering. Op Billiton heeft het her stel van geregelde toestanden op 21 October en volgende dagen plaats gehad. Nadat de „Tromp" troepen aan land had gezet op West-Borneo, is de orde door de Australiërs hersteld. De luitenant-gouverneur-generaal heeft uiteraard geen gelegenheid verzuimd om bij de Britsche autoriteiten begrip te wekken voor het Nederlandsche standpunt, dat de op Java en elders ontstane situatie meer effectieve actie, daadwerkelijke handhaving der orde in Batavia en het bezetten van meerdere plaatsen in het binnenland ver- eischte. Voor de regeering ligt het probleem aldus, dat vooreerst zij er van is uitgegaan om met een gezond Indonesisch nationalisme samen te werken en zij daartoe bereid blijft; ver volgens dat nog steeds geen eervolle poging mag worden verzuim om de blinde machten te beteugelen, die Java's lot en dat onzer weerlooze landgenooten in handen hebben genomen en voorts, dat noodzakelijk de voor waarden moeten worden geschapen, die den Britschen bondgenoot tot doeltreffend han delen tegen extremistische excessen in staat moeten stellen. Bij de beoordeeling van de voor ons stel lig niet geheel bevredigende situatie is het noodig rekening te houden met de positie der Britsche regeering tegenover het eigen volk en de publieke wereldopinie. Uit het feit, dat onze Britsche bondgenoo- ten niet geaarzeld hébben, onder voor hen bijzonder moeilijke omstandigheden, hun in Ned.-Indië in te zetten troepenmacht tot het huidige niveau op te voeren, blijkt, dat zij voornemens zijn de hun door het geal lieerde opperbevel toebedeelde taak tot het einde toe uit te voeren. De op 6 Dec. te Singapore gevoerde besprekingen onder lei- DE KABINETSFORMATIE wordt "het eerst besproken. Voor de totstandkoming van het Kabinet heeft H.M. de Koningin zich doen voor lichten door de leden van het convent der politieke partijen, zooals dit tijdens de bezet ting werkzaam is geweest, door een ver tegenwoordiger van de Vrienden van de Waarheid en door een aantal personen uit de verzetsbeweging. Door de beide formateurs is geen overleg gepleegd met de besturen van politieke par tijen, wel met personen van verschillende richtingen. Wat den grondslag van het Kabinet be treft, wordt verwezen naar de programrede van 27 Juni 1945. Tenslotte wordt nog de mensohelijke op merking gemaakt, dat behalve op de nood zakelijke instemming met dit programma, de formateurs er in bijna éven sterke mate den nadruk op hebben gelegd, dat de moeilijke taak, die dit Kabinet wachtte, slechts kon Worden aanvaard door een groep van men- sohen, d'ie ook als persoonlijkheden aan •ükaar hun vertrouwen konden schenken. lijk beschikbare mankracht worden thans naast de mariniersbrigade, die uit Amerika onderweg is, 27 bataljons uitgezonden en de noodige hulpwapens geformeerd. De lichting 1945 wordt met het kader, dat voor de expeditionnaire macht wordt opgeleid, ge ëncadreerd en komt na oefening beschik baar. Voor de vloot, zijn in Ned. Indië thans aanwezig 2 kruisers, 3 torpedojagers, 6 on derzeebooten, 1 kanonneerboot, 1 mijnen- legger, een viertal mijnenvegers en eenlg verder hulpmateriaal en een aantal vlieg tuigen van den Marine Luchtvaart Dienst. Het evacuatie-vraagstuk groeit snel in af metingen en urgentie. De omringende lan den zullen relatief weinigen kunnen op- ORGANTSATIE VAN DE OVERHEIDS DIENSTEN. Allerlei oorzaken hebben de stichting van een groot aantal overheidsdiensten en een onmatige uitbreiding van bestaande diensten ten gevolge gehad. Het naast elkaar bestaan van organisaties voor hetzelfde doel in Lon den, in het bevrijde Zuiden en in het Wes ten van Nederland, heeft doublures met zich meegebracht, die slechts met moeite blijken te kunnen worden opgeheven. Geen nieuwe organisatie-eenheid mag meer worden geformeerd, of een bestaande mag worden uitgebreid, voordat zulks, het zij door den minister van Financiën, hetzij door den ministerraad, is goedgekeurd. M.G. Met ingang van 1 December zijn alle or ganen van het militair gezag in liquidatie en na 1 Januari 1946 zal het militair gezag tot het verleden behooren. Het bureau Nationale Veiligheid zal in den loop van het komende jaar worden ge liquideerd. Bij de formatie van den Regeeringsvoor- lichtingsdienst is er eenerzijds naar gestreefd al het voorlichtingswerk, dat voordien door de onderscheiden ministeries afzonderlijk en ongecoördineerd werd verricht, met elkan der in verband te brengen en een gemeen- schappelijken technischen dienst te bezorgen. Anderzijds heeft de regeering behoefte aan een behoorlijk geoutilleerd apparaat, dat zoowel snel de gewenschte informaties kan verschaffen (radioluisterdienst, documenta tie- en knipseldienst) alsook naar buiten de regeering steunt bij haar te voeren beleid (campagnes van den economischen voorlich tingsdienst, bestrijding van den gifhandel, propaganda voor spaarsysteem), waarbij van de moderne middelen der publiciteit, pers, radio en film gebruik gemaakt wordt. RECHTSKRACHT DER WETSBESLUITEN. De regeering neemt het standpunt in, dat de Kon. besluiten, welke onderwerpen rege len, die in normale omstandigheden bij de wet- geregeld zouden zijn, rechtsgeldig zijn tot stand gekomen, gezien den noodtoestand, waarin het koninkrijk verkeerde en nadere Machtiging niet behoeven. WACHTGELDREGELING. Het ligt in de bedoeling om met ingang van 1 Januari 1946 een nieuwe wachtgeld regeling te treffen, waardoor voor het ge- heele land uniforme bepalingen zullen gel den. WERKLOOSHEIDSVERZEKERING. Over een wettelijke regeling der Werk loosheidsverzekering is aan de Stichting van den Arbeid advies gevraagd. Wachtgeldrege ling en z.g. overbruggingsuitkeering voorzien voorloopig in de gevolgen vam de werkloos heid. nemen. Repatrieering naar Nederland zal in hoofdzaak en zeker voor vrouwen en kin deren de oplossing moeten zijn, waarvoor nu alle krachten worden ingespannen. Gerekend wordt thans op de thuisbrenging van 50.000 personen tot einde Februari 1946. Het departement van Overzeesche Gebieds- deelen organiseert dit werk. De verdere verzorging der gerepatrieer- den valt onder de taak van het Centraal Bureau voor de verzorging van Oorlogs slachtoffers (C.B.V.O Het Buitengewoon besluit Arbeidsverhou dingen 1945 voorziet in de instelling van een college van Rijksbemiddelaars. Door de instelling van dit ooilege as eepheid in het loonbeleid verzekerd, doordat het eindbeslis sing over de loonen heeft: 125 van 10 Mei 1940 of 115 van 31 Oct. 1942. Voor de laagstbetaalden moet een „loonvloer" moge lijk zijn en dan kunnen de percentages wor den overschreden. Een minimum moet wor den gewaarborgd, maar naar boven zijn ook beperkingen in acht te nemen. Thans wordt bedrijfstak gewij ze nagegaan welke loonen onder de huidige omstandig heden, gelet eenerzijds op de noodzakelijk heid inflatie te voorkomen, anderzijds op het doel der loonpolitiek, voor den desbetref- fenden bedrijfstak aanvaardbaar zijn. Dat bedrijfsgewijs uitgewerkte loonregelingen tot stand komen, is mede noodig, opdat bij werkgevers en werknemers omtrent hetgeen rechtens geoorloofd is. geen onzekerheid besta. Het college van rijksbemiddelaars brengt thans met spoed een aantal loonregelingen tot stand. De kinderbijslag is verhoogd van 25 tot 40 cent per kind per dag. Het Rijk betaald de meerdere kosten voor 1945. Met Bij de te treffen spaar- en voorschot regeling zal met de belangen der groote ge zinnen rekening worden gehouden, doordat een bedrag per gezinslid zal worden toege staan terwijl bij de kwestie der afbetaling naast het inkomen ook de gezinsgrootte van invloed zal zijn. Voorts zal bij de samenstelling van het distributie pakket de mogelijkheid worden geopend van een keuze tusschen goedkoo- pere en duurdere artikelen van gelijke voe dingswaarde. Ook dit zal in de eerste plaats voor de grcotere gezinnen eenige verlich ting kunnen geven. De veelbesproken nota betreffende een aantal punten van Regeeringsbeleid, bevat gnootendeels beschouwingen omtrent dit be leid, zooals dit in het verleden en in het heden gevoerd is en wordt. Slechts bij uit zondering zijn opmerkingen gewijd aan plannen voor de toekomst. Een nadere financieele komt nog. POLITIEKE DELINQUENTEN. De' regeering heeft gezocht naar een methode om op snelle en doeltreffende wijze een selectie te maken tussohen de gevallen, die voor een eenvoudige en snelle afdoening vatbaar waren en die, welke een ernstiger onderzoek eischten, en de eerste categorie zoo spoedig mogelijk af te doen. Het besluit politieke delinquenten, in 1945 uitgelokt, dient daartoe. Een geselecteerd gedeelte van de P.O.D. zal bij de gewone politie worden ingelijfd. Aan eigendommen en kinderen en aan de geeste lijke verzorging van geïnterneerden zal alle zorg worden besteed. De regeering meent, dat hoezeer de recht vaardigheid ook het opleggen van strenge straffen en maatregelen aan hen, die zich door daad of gezindheid gedurende de bezet ting tegenover de Nederlandsche gemeen schap hebben geplaatst, eischt, anderzijds bij het bepalen harer houding ten opzichte dezer politieke delinquenten nimmer uit het oog mag worden verloren, dat zij na het einde van hun straftijd weer op een of andere wijze in deze gemeenschap zullen moeten worden opgenomen. KIESWET Voor het einde des jaars hoopt men de wijziging van de Kieswet aan de Twééde Kamer te kunnen aanbieden. PRIJSBEHEERSCHING. is slechts binnen zekere grenzen mogelijk. Het tekort aan allerlei dwingt tot invoeren tegen een valuta, waarbij een voor de twee de maal gedevalueerde guilden tegenover ponden en dollars staat. Een deel van deze factoren is, naar men mag aannemen, van tijdelijken aard. De regeering heeft het daarom gerechtvaardigd geacht de prijsstijging te remmen door op de levensmiddelen, brandstoffen en grond stoffen toeslagen te geven, die van de schat kist honderden millioenen per jaar vragen. Dit "kan echter niet onbeperkt doorgaan. PRODUCEEREN? De voorwaarde voor het tot stand komen van gunstiger verhoudingen en een verhoo ging van het levenspeil is, zooals overigens vjor de hand ligt, maar in de praktijk niet altijd begrepen schijnt te worden, toe-ne ming der productie. Naarmate het Neder landsche productievermogen zich herstelt, wordep wij minder a>fhankelijk van den invoer. UITVOERING VAN WERKEN (D.U.W.) Voor de uitvoering van werken tegen rede lijke loonen is een regeling getroffen met de strekking bestaande misstanden af te snijden en bestaande contractloonen te hand haven. Daartoe zijn de arbeidsbureaux inge schakeld. Het percentage, dat in accoord kan worden verdiend boven het uurloon, is tot 10 pet beperkt. Prof. Gerbrandy zal bet zelf wel vertellen 't Huidige kabinet wenscht over Londen te zwijgen Het zittende kabinet acht zich noch ge rechtigd noch in staat rekening en verant woording af te leggen omtrent het beleid, door vorige regeeringen in Londen gevoerd. Zij heeft prof. dr P. S. Gerbrandy bereid gevonden een memorandum samen te stel len, waarin het beleid der op elkaar vol gende Londeneche kabinetten zal worden, uiteengezet. Dit memorandum zal aan de Staten-Generaal worden aangeboden. Aldus lezen we in de regeeringsnota heden versohenen. FINANCIEELE VOORZIENINGEN MET BETREKKING TOT OORLOGSSCHADE. Het aigemeene uitgangspunt, van waaruit in 'het besluit op de Materieele Oorlogsscha den 1945 het vraagstuk van de tegemoetko ming wegens materieele oorlogsschade wordt bezien, is de overtuiging, die in breede krin gen leeft, dat de schade, welke aan de eco nomische goederen van een deel van het Ned-eriandsohe vottik d-oor den oorlog is toe gebracht, door de getroffenen ten behoeve van het geheele volk is geleden en dus col lectief moet worden gedragen. De bijdrage- vergoeding vindt als tegemoetkoming plaats naar de waarde van 9 Mei 1940; geen ver- vangingskosten worden vergoed m.h.o. op de consekwenties en inflatorische werking. De bedragen in huisraadschade zullen wor den betaalbaar gesteld op zg. huisraadsohaide- boekjes, die geadministreerd worden door dé Ned. Middenstandsbank. Ten laste daarvan kunnen de benoodigde bedragen worden uit gekeerd ail naar gelang huisraadgoederea kunnen worden aangekocht. Bijdragen in schade aan bedrijfsuitrusting, alsmede aan bedrijfs- en handelsvoorraden, zullen worden uitgekeerd door crediteering van de rechthebbenden bij de sinds kort op gerichte Maatschappij tot financiering van het nationaal herstel. Voor den eigenlijken wederopbouw zullen finanoiedle maatregelen kunnen worden te gemoet gezien ter financeering van het ver schil tusschen rijksbijdrage en bouwkosten. Zulks zal kunnen geschieden in den vorm van rentedragende en desnoods rentelooze oredieten. Met de Ned. Middenstandsbank is een regeling gebroffen voor hulpverleening aain door den oorlog getroffen middenstands- bedrijven. Voor het bedrijfsleven in zijn algemeen© schakeeringen is de Herstelbank opgericht. Deze zal in de kapitaalsbehoeften voorzien van die ondernemingen en bedrijven, welke op de kapitaalmarkt, zooals deze in Nederland is georganiseerd, hun geldbehoeften voor den in het belang van de nationale welvaart noodzakelijken wederopbouw niet zouden kunnen dekken. Ter zake van de vergoeding van oorlogs schade leidt de gedachtenga-ng er toe de middelen te vinden, uit de algemeene belas tingheffing en in het bijzonder uit een alge meene vermogensheffing, alsmede uit de vermogensa an wasbe lasting. VERHAAL VAN OORLOGSSCHADE OP DUITSCHLAND Door de regeering is bij de regeeringen van Amerika, Engeland en Frankrijk een me morandum ingediend inzake de door Neder land van Duitsohland te eischen schadever goeding naar de prijsverhoudingen van 1938 (zulks in overeenstemming met de desbetref fende richtlijnen ten bedrage van f 25.725 milliard. De regeering zal niet nalaten de Staten- Generaal te zijner tijd in te lichten omtrent de resultaten van de Internationale confe rentie inzake de herstelbetalingen. Het is niet aannemelijk, dat in deze con ferentie ook oompensatiemogelijkheden in den vorm van annexatie van grondge bied ter sprake zullen komen. Deze aange legenheid zal dienen t>e worden behandeld in rechtstreeksoh overleg met de groote mo gendheden. ARBEIDSBEMIDDELING. In de geteisterde gebieden bestaat groote behoefte aan bouwvakarbeiders. Velen, ook uit den landbouw, trekken daarheen. Dit wegvloeien leidde er toe arbeiders uit de groote steden en gedetineerden op het land voor den oogst te gaan gebruiken. De Ge westelijke Arbeidsbureaux hebben op deze verplaatsingen thans invloed gekregen. Een groote moeilijkheid leveren de vrouwelijke arbeidskrachten op. Er zijn er veel te weinig. Onderzocht wordt waar de meisjes uit de industrie gebleven zijn. Ook bij scholing, her- en omscholing voor de bouwvakken wil de regeering medewer king verleenen. BENOEMINGEN Bijzondere aandacht bij burgemeestersbe noemingen wordt geschonken aan den eisch, dat de levensrichting van den candidaat past in de sfeer der gemeente. Voor de lagere iinikoinenagroepeti zal met betrekking tot de aanschaffing van schoei sel, Weeding en huisraad een spaarregeling gelden. Wie gebruiksgoederen ontvangt kan ver zoeken in het bezit te worden gesteld van voorschot-waardebonnen tot een bepaald maximum bedrag van den aankoop, verband houdende met de gezinsgrootte. De aanvra ger moet verklaren, dat zijn gezinsinkomen een nader vast te stellen bedrag niet te boven gaat en dat hij ook overigens finan cieel niet in staat is de goederen aan te schaffen, val&che opgaven zijn strafbaar. Achteraf vindt controle plaats op de juist heid der opgaven en wordt vastgesteld, hoe het voorschot moet worden terugbetaald. Deze terugbetaling zal moeten geschieden volgens een nader vast te stellen schaal, waarbij de te sparen of af te lassen bedra gen varieeren naar de hoogte van het in komen, alsmede naar de grootte en de samenstelling van hel gezin, terwijl minima worden gesteld, waar beneden niet gespaard of afgelost behoeft te worden. Doordat de waardebonnen alleen geldig zullen zijn tezamen met een aankoopver- gunning. wordt bereikt, dat het voorschot ook inderdaad wordt gebruikt voor het doel, waarvoor het is gegeven. Bij de uitvoering der regeling zullen, naar het aanvankelijk voorkomt, de gemeentebesturen een belang rijke taak kunnen veiwullen. ORGANISATIE BEDRIJFSLEVEN. Een nieuwe publiekrechtelijke organisatie van het bedrijfsleven moet worden opge bouwd. In de leiding moet de overheid deel hebben m.h.o. op het algemeen belang. Sociaal en economisch beleid zullen moeten worden gecoördineerd. In een verticale orga nisatie moet het bedrijfsleven worden sa mengebracht. Een voorontwerp voor deze bedrijfschappen is gereed en gaat spoedig om advies naar het bedrijfsleven. Een So ciaal-Economische raad zal de regeering van advies kunnen diienen. De bedrijfsreoht- spraak en de administratieve rechtspraak "lillen het geheel afsluiten. SOCIALE VERZEKERING. Een rapport is in onderzoek tot invoering eener volksverzekering, uit te voeren door sociale raden, territoriale organen, waarin overheid en sociale organisaties van belang hebbenden, samenwerken. Dc positie van de ouden van dagen heeft daarbij de bijzondere aandacht. VOLKSGEZONDHEID. Deze heeft door den oorlog ernstig geleden, op sommige terreinen zullen de gevolgen zich nog lang doen gevoelen. Typhus en diphterie geven zorg. De tuberculose is ge stadig toegenomen. Geslachtsziekten zijn na den oorlog aanzienlijk toegenomen, in som mige gevallen verviervoudigd. Krachtige maatregelen zijn noodig. De geestelijke gezondheid heeft ernstig schade geleden. De organisatie der Volksgezondheid zal worden uitgebreid. LANDBOUW, VISSCHERIJ, VOEDSEL VOORZIENING. De productie moet verhoogd en de kwali teit der producten verbeterd. Zoo mogelijk moet weer worden geëxporteerd al is het ten eigen koste. We hebben deviezen noodig. Een publiekrechtelijk orgaan voor den landbouw zal worden voorgesteld aan de Staten-Generaal. Het treffen en uitvoeren van regelingen zou de regeering voor een groot deel aan dit orgaan willen overlaten. Van onze visschersschepen zijn er reeds vele teruggekeerd. Ons visscherij-apparaat moet ten deele worden vernieuwd. Het productievermogen van onze zwaar getroffen landbouwbedrijven zal zoo krach tig mogelijk worden opgevoerd. ZUIVERING De zuivering gaat in zoo snel mogelijk tempo op ieder gebied: bestuur, onderwijs, kunst en bedTijfsleven. PLANBUREAU. Een ontwerp van wet strekkende tot de instelling van een Oentraal Planbureau tot opstelling van een Nationaal Welvaartsplan tl bij dé Staten-Generaal worden ingediend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 3