Qitvwt £Hit5irJj£ QTmtrmtl
De kleine man van Werkendam voor zijn rechters
Het Gerechtshof heeft geen kind aan hem
LDist <11
Ie «erie: 1 April 192015 October 1941
DINSDAG 27 NOVEMBER 1945
2e Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 170
A bonnementsprij zeD
ƒ0.26 per week
ƒ1.10 per maand
ƒ3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIBMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie ea
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 8
voor Leiden en Omstreken
„Stfmluasüdj U
jnyti berl ia mMpgt
CVa-n onzen specialen verslaggever).
Zoo stond dan 'heden Staatsvijand No. 1
in de beklaagdenbank. Ir. Anton Adriaan
Mussert, eens bij Hitiers gratie „Leider
van het Nederlandsche Volk" de man
zonder wien Nederland geen toekomst
had. die zonder iblikkeji of blozen ons land
aan de Duitsche barbaren overleverde en
duizenden door zijn oproepen o.p de
Russische slagvelden voor het Germaan-
söhe Rijk liet verbloeden, marcheerde
ditmaal zonder zijn beruchte zwarte lijf
wacht, netjes tusschen twee rijksveld
wachters in, naar het bankje, waarin reeds
zoovele landverraders vóór hem 'hun von
nis hadden aangehoord.
Het grootste politieke proces dat Neder
land sinds eeuwen had beleefd, begon
hedenmorgen om tien uur. Merkwaardig
genoeg was de publieke belangstelling
niet zoo groot als zulks bij het proces
tegen Blokzijl 'het geval was, ofschoon al
weken van te voren de President, mr Van
Berckel, gegadigden moest teleurstellen.
Journalisten van binnen- en buitenland-
eche pers, fotografen radioverslaggevers
en fikn-menschen waren in ongfekenden ge
tale aanwezig.
Onder de autoriteiten bevonden zich: de
Secretaris van HfM. de Koningin, Drs. M.
Kohnstamm, Koos Vorrink, vertegenwoor
diger van den minister-president, Pierre
Dupuis, ambassadeur van Canada, Ronald
Kaïn, Chief Press-section der Amerik. Am
bassade, mr. H. Haga, president Bijz. Raad v.
Cassatie, mr. J. C. Tenkink, secr.-generaal
dep. van Justitie, Kapitein van Zinnincq
Bergmann, adjudant der Koningin, jhr. mr.
C. D. van Doorn, deken van de orde van
advocaten.
Het Hof was als volgt samengesteld:
President: mr. A. L. M. van Berckel; Raads-
heeren: prof. mr. F. C. M. van Oven en mr.
Borgerhof Mulder; milit. raadsheeren: luit.-
gen. P. W. Best en gen.-majoor baron H. Ch.
C. van La wiek: Pro c.-fiscaal: mr. J Zaaijer;
Griffier: mr. G. C. Iordens.
Even voor tien verscheen Mussert in de
zaal. Met opgeheven hoofd, links en rechts
omziende, werd hij naar de beklaagdenbank
geleid. Mussert zag er goed uit, alleen was
zijn kleur wat minder blozend dan vroeger.
Zijn befaamde kuifje prijkte als van ouds
op het voorhoofd.
Verd. was gekleed in een donkerblauw
costuum. Toen hij gezeten was wierp hij
opnieuw rechts en links blikken om zich
heen om te zien of er nog bekenden waren.
Enkele minuten na tien trad het Hof binnen.
Nadat de President gevraagd had aan verd.
of hij Anton Adriaan Mussert was, geboren
11 Mei 1894 te Werkendam, waarop verd.
toestemmend antwoordde, vroeg de Proc.-
fiscaal mr. Zaaijer het woord tot voorlezing
der dagvaarding, staande door Mussert aan
gehoord, waarbij hij af en toe een martiale
houding trachtte aan te nemen. Zeer oplet
tend volgde hij de voorlezing der citaten
terwijl het rumoer der eivolle zaal nu en dan
het geluid zeer onduidelijk maakte.
Na het voorlezen werd eerst Mussert ver
hoord.
De Pres: Erkent u het ten laste gelegde?
Mussert: Voor zoover de uittreksels be
treft geloof ik, dat volkomen juist is wat er
in de dagvaarding staat.
De Pres.: Geeft u toe, dat u Nederland on
der vreemde heerschappij wilde brengen?
Verd.: Neen. Integendeel, ik heb alles ge-
EEN EED AAN HITLER MET.... RESERVE!
De Pres: Heeft u den eed van trouw tot
in den dood aan Hitier afgelegd?
Verd. Ja. Doch. met eenige reserves, be
treffende het toekomstige gedrag van den
Fü'hrer. n.l. dat hij nimmer iets zou eischen,
dat in strijd zou zijn met de eer en de waar
digheid van Nederland.
De Pres. leest dan in het Dudtseh het pro
ces-verbaal van deze gebeurtenis voor, opge
maakt te Berlijn, waarbij deze toevoeging
niet stond.
Zoo zat daai vanochtend het meest armzalige Nederlandertje in een bank
op Kneuter dijk 20.
Hier ziet men de getuigen in het proces-
Mussert; van 1. naar r. kapt. E. D. v. d.
Houten, Th. J. van Dien en mr. J. J
Carp, den voorm. president van het zoo
gehate Vredesgerechtshof.
daan om Nederland onder vreemde heer
schappij vandaan te krijgen. (Gelach).
Nadat hierna de getuige T. v. Dien van de
P.O.D. is gehoord, die enkele formeele vra
gen beantwoord, wordt het verhoor van
verd. voortgezet.
„Ja, ik had een plan voor een Germ.
Statenbond".
De Pres.: Geeft u toe, het plan te hebben
ingestuurd van een Germ. Statenbond met
Nederland als lid?
Verd.: Ja, dat is juist.
De Pres.: De desbetreffende nota is op 28
Aug. 1940 aan den Rijkscommissaris over
handigd.
Verd.: Dat is zoo.
De President leest vervolgens den begelei
denden brief voor, welke gericht was aan
Hitier.
Verd.: Dat is de Duitsche vertaling. Ik heb
steeds in het Nederlandsch geschreven, met
de Duitsche vertaling er bij.
De Pres.: De zakelijke inhoud was dust
juist.
Verd.: Zeker. Maar het is wel eens ge
beurd dat brieven door mij met Mussêri on
derteekend in het Duitsch met w,g, Mussert
vertaald werden, waarna ik wel eens brie
ven ontving gericht aan W. G. Mussert. (G e-
1 a c h).
De Pres.: Moest Hitier President worden
van den Statenbond
Verd.: Het lijkt mij zeer juist dat als
Duitschland gewonnen had Hitier president
zou worden.
De Pres.: Bij een gemeenschappelijk eco
nomie zouden toch door de landen troeven
uit handen worden gegeven?
Verd.: Hitier zou als hij gewonnen had, een
plaats ^boven de staatshoofden hebben inge
nomen.
De Pres.: De Staten zouden nat.-soc. wor
den geregeerd. Het zou een algemeene
hiërarchie worden. Als een staatshoofd het
niet eens zou zijn met de "Führer zou hij
moeten heengaan.
Verd Inderdaad is dat de consequentie.
De Pres. herinnert er dan aan dat Mussert
èchreef in een nota dat Hitier na de Duit
sche Sieg zou aftreden en als staatshoofd bo
ven alle volken zou komen te staan.
Als g e t u i g e wordt thans 'gehoord mr J.
J. Carp, Hoofd van de Secretarie v. Staat
in de N.S.B., die inlichtingen gaf over de sa
menstelling van de npta-Mussert inzake de
vorming van een nieuwe orde, waarvan de
leiding van den Bond van Europ. Staten bij
den Führer zou 'berusten.
Verd.: Door enkele fouten is de®e nota
uitgesteld en niet doorgegaan.
De Pres.: Er zijn meer dingen niet door
gegaan. (Gelach).
Het verhoor van verdachte wordt voortge
zet. Mussert erkent in Sept. 1940 te 's-Gra-
venhage een telegram aan Hitier te hebben
gezonden, waarin hij het wélzijn van Neder
land in d'iens handen legt. Het was toen men
een. invasie dn Engeland verwachtte. (Hila
riteit).
De pres.: Heelt U daar geen opmerking over
gemaakt?
Verd.: Neen, het was beter geweest als ik
daar een aanmerking over gemaakt had.
De getuige E. van Houten van het
Documentatiebure.au, legde eenige verklarin
gen af over verschillen die bestonden tus
schen de gesproken redevoeringen van Mus
sert en den tekst der dagbladverslagen.
Het verloop op dezen eersten morgen is nogal
saai. Mussert is overbeleefd in zijn antwoor
den en doet zijn best den President zoo veel
mogelijk ter wille te zijn. Het hof heeft ,,geen
Ook het citaat van Musserts rede. dal
Hitier de van God gezonden leider is, ver
oorzaakt hilariteit.
De Pres.: Erkent u al deze uitlatingen?
Verd.: Inderdaad. Ik was van meering dat
alleen een sterke N.S.B. de welvaart van
Nederland kon bevorderen.
De Pres.: De oprichting van den Land
storm was toch bedoeld als versterking der
Duitsche strijdkrachten.
V)erd.: Zeker. Het was als een soort ver
sterking van de Germaansche Weermacht
voor den te vormen Statenbond. De Land
storm moest dienen om de dreigende Engel-
sche invasie buiten ons land te houden.
Verd. erkende vervolgens een circulaire te
hebben rondgezonden' om de leden der N.S.B.,
W.A. en S S. op te roepen voor toetreding
tot de Waffen S S. om de Duitsche gelederen
te versterken, onder het genie van Adolf
Hitler.
In dit gedeelte van de behandeling wordt
plotseling het Mil. liid van het Hof, kolonel
Wilmar, onwel en verlaat de rechtszitting,
waarna de behandeling wordt voortgezet.
Verdachte wordt hierna ondervraagd over
de plannen tot omzetting van den Raad van
State.
Verd.: Dit was een idee van mr J. J. Carp.
De Pres.: 1 aat m-r Carp voorkomen. Get.
is dit zoo?
Get. mr Carp: ,,De zaak zit zoo: In een
gesprek met Mussert in Aug. 1942 klaagde
hij er over dat de bezettende macht via
zekere N.S.B.-ers, die de Duitsche belangen
dienden, wilde trachten zelf het Bestuur in
Nederland te voeren, hetgeen door het ont
breken van een Centraal Nederl. gezag mo
gelijk was. Daarop gaf ik aan Mussert het
idee aan de hand den Raad van State om
te vormen. Met een Regent aan het hoofd."
Pres.: U heeft ook gewerkt aan een
g rond wetsh er zi en i ng
Get.: Dat is zoo. en hierin was sprake
van een regent. Doch het was studiemateriaal.
Pres: Dat is toch wel eigenaardig.
De verdediger mr. Bisdom Had Mussert
kennis ter zake?
Get. Carp: Niet het minst. (Vreugde)'
Get. erkent dan, op een vraag van den Pre
sident, dat de door hem voorgestelde grond
wetswijziging niet geheel staatsrechtelijk te
verantwoorden was.
Pres.: ,,Acht U het-een zegen voor ons volk
dat H.M. de Koningin naar Engeland ver
trok?
Verdachte: „Daarop kan ik geen antwoord
geven."
Pres.: ,,U hebt gevraagd in het bezit te
worden gesteld van de Kroondomeinen, wal
bedoelde U daarmee?"
Verd. ,,Men had gezegd dat de domeinen
onaangetast zouden blijven. Toen ik be
merkte dat zulks niet geschiedde, heb ik ge-
De openbare aanklager, Mr. J. Zaaijer, leest de aanklacht voor, terwijl Musseri
(midden) aandachtig luistert. Geheel links Mussert's verdediger, Mr. C. R. C.
Wyckerheld Bisdom.
kind" aan hem en bijna al het tenlaste ge
legde beaamt hij, met af en toe eenige re
serve. Verschillende bezwarende artikelen uit
Volk en Vaderland worden door den Presi
dent voorgelezen.
Verd.: Inderdaad heb ik deze artikelen
geschreven.
Pres.: U heeft toch ook in redevoeringen
propaganda gemaakt voor den Germaanschen
Statenbond?
Verd.: Inderdaad. De tekst in de dagbladen
der redevoeringen zal wel juist zijn, onder
eenig voorbehoud moet ik dit verklaren.
Als de President gedeelten uit redevoerin
gen van Mussert voorleest, die eindigen met
„Hou Zee" en „Sieg Heil, Sieg Heil" klinkt
luid gelach op de tribunes
DAT melkslijters verplicht zijn voor kinde
ren en zieken melk (los of in flesschen) te
verstrekken in plaats van gecondenseerde
melk.
DAT de Bisschop van Haarlem, mgr Hui-
bers, he§ft benoemd tot kanunnik van het
kathedrale kapittel van Haarlem) pastoor
W. M. J. Pompe.
DAT de Ned. Centrale Vereen, tot bestrij
ding der T.B.C. op Dinsdag 4 Dec. om 1.15 u.
in het restaurant van den Stadsschouwburg
te Utrecht een algemeene vergadering zal
houden.
DAT men geheel vrij is in het uitkiezen
van een rijwielhandelaar voor het inleveren
van een ontvangen rijwieltoewijzing.
DAT onder voorzitterschap van prof mr
J. Oranje voor het Ned. Instituut van Accoun
tants een zuiveringscommissie is ingesteld, bij
welke commissie men tof 16 Jan. 1946 klach
ten kan indienen. (Jan Luykenstr. 41, A'dam.
DAT gisteren de luchtlijn VenuzuelaCu
rasao is geopend.
DAT de Rotterdamsche haven, waar thans
ongeveer 45 schepen per week binnenloopen,
weer in staat is 24 millioen ton goederen per
jaar te verwerken tegen voor den oorlog
120 millioen.
DAT in het vroegere Chr-militaire tehuis
te Nijmegen een Cadi-club voor Ned. mili
tairen is geopend
DAT tot het zoojuist ingestelde ambt van
directeur-generaal van den RijksgeV- nwen-
dienst is benoemd ir M. C. F. "Keijning.
DAT mr B. M. de Gaay Fortmann is be
noemd tot vice-president van de Arrondisse
mentsrechtbank te A'dam, terwijl benoemd is
tot procureur-generaal bij het Gerechtshof
te 's-Gravenhage mr M. J. Versteegeu.
DAT een algemeene vergunning is verleend
tot vrijgave van tegoed op geblokkeerde reke
ningen van de ondernemingen, vallende onder
de Wet op het levensverzekeringsbedrijf.
DAT schepen met een bruto-inhoud van
meer dan 2000 ton uitgerust moeten zijn met
een degaussing-kabel en een dynamo van vol
doende" capaciteit om het schip te beveiligen
tegen mijnen met magnetische ontsteking.
DAT de minister van Financiën den Raad
van Toezicht en de directie der Herstelbank
heeft geïnstalleerd en „dit lichaam vanaf 1
Dec. zal zijn gevestigd op Kneuterdijk 6 te
Den Haag.
DAT in tegenstelling met het o.i juiste oor
deel van B. en W. van Zutphen de onder
wijzer H. B. Kleine, die tot raadslid was ge
kozen, na in beroep te zijn gegaan, zijn lid
maatschap van den tijdelijken raad blijkt te
mogen aanvaarden.
DAT prof dr A. G. van Hamel uit Utrecht
op 59-jarigen leeftijd is overleden.
DAT bij het tribunaal te A'dam 25 kamers
zijn ingesteld terwijl dit aantal aanvankelijk
op 11 was bepaald.
DAT geen zeebliek meer mag worden ver
kocht voor menschelijke consumptie
DAT mr dr E. J. Beuhier is benoemd tot
president van het tribunaal te Utrecht.
DAT de secretaris van het Ned. Comité
voor Gebiedsuitbreiding, dr ir F. Bakker
Schut, is benoemd tot lid van de advies-cie
voor het annexatie-vraagstuk.
DAT in het kader van de herstelwerkzaam
heden te Doetichem de Canadeeaen bezig zijn
met den aanleg van een toekomstig villapark,
waarvan de straten de namen zullen dragen
van de in deze omgeving gesneuvelde Can.
militairen.
DAT eau de cologne thans vrij mag
worden afgeleverd.
DAT bij het Arbeidsbureau Nijmegen org.
4000 werklieden staan ingeschreven, die v-m
werkkring willen veranderen, terwijl de
laatste weken ruim 1000 man uit geallieerden
dienst zijn ontslagen, waarvan er weer velen
werk vonden bij den D.U.W.
DAT te Roermond Zondagavond een drie
ling, nl. drie meisjes, geboren is, die het
evenals de moeder, mevr. Gijzen, goed
maakt.
DAT voor het verkrijgen van deviezen een
hoeveelheid stroo naar België en Frankrijk
geëxporteerd zal worden.
DAT door drie Ned. officieren te Bremen
een aantal door de Duitschers weggevoerde
machinerieën zijn achterhaald en gisteren te
Delfzijl per schip aangekomen zijn.
DAT te Haarlem een bedrag van f 40.000
uit het postkantoor aan de Baljuwslaan is
ontvreemd en tot nu toe ieder spoor van
de(n) dader(s) ontbreekt.
DAT mevr. prof. mr. dr. S Antoniades 1
Dec. a.s. in den Stadsschouwburg te Utrecht
op verzoek der Grieksebe regeering een cau
serie zal houden over 't onderwerp: Grie
kenland in oorlog.
DAT door den econ. rechter te Haarlem
twee wachtmeesters van de Staatspolitie tot
1 jaar gevangenisstraf veroordeeld zijn we
gens afpersing van boeren in de Zaanstreek
in 1344.
tracht de goederen voor ons volk te behou-»
den."
De president stelt dan het derde punt der
dagvaarding aan de orde, n.l. dat verdachte
van het moment af dat Nederland in oorlog
was de actieve deelneming van Ned. zijde
aan de Duitsche oorlogvoering heeft bevor
derd en bewerkstelligd.
Verdachte: „Ja, dat heb ik."
Hiermede is thans samen met de over
gelegde stukken de dagvaarding behan
deld.
De president schorst te kwart voor een
de zitting, tot Woensdagmorgen tien uur.
Dan zal mr Zaayer het woord krijgen voof
zijn requisitor.
Geen misverstand.
In een mededeelirtg over de eerste
gadering van den Amsterdamschen
Noodgemeenteraad hebben we achter
den naam van Dr Sajet, behalve diens poli
tieke richting, ook vermeld dat hij Jood is.
Sommigen onzer lezers hebben de bsdoel ng
dezer toevoeging kennelijk niet begrepen.
Het geschiedde uitsluitend om te doen uit
komen, dat dit raadslid aan de gruwelijke
slachting „onder onze Joodsche landgenooter»
gelukkig was ontkomen en in dé tweede
plaats, dat in de belangrijke rede. welke hij
kon houden, zooveel interessante mededee-
lingen omtrent den ondergrondschen strijd
voorkomen, dat duidelijk kon worden, waar
mede deze dokter in den vervolgingstijd
zich had bezig gehouden. Iets anders zoek-a
men er niet in of achter.
MINISTER H. VOS NAAR ENGELAND.
Minister Vos is heden naar Engeland ver
trokken voor het voeren van enkele bespre
kingen.
Buien en tvind, al (hts De Bilt.
Tot morgenavond is de verwachting:
Front met regen en krachtigen, aan de
kust tijdelijk stormaöhtigen, wind passeert
in den loop van den avond en in den nacht
ons land.
Morgen overdag wisselende bewolking, en
kele buien, vooral in de kuststrook, iels kou
der, krachtige en langs de Waddeneilanden
tij deüijk stormachtige Noordwesten wind,
ZON EN MAAN
Morgen: Zon op 8.22 en onder 16.34:
Maan op 1.12 en onder 14.42.
Op 4 Dec. Nieuwe Maan; 12 Dec Eerste
Kwartier; 19 Dec. Volle Maan en 26 Deo.
Laatste Kwartier.
