lill Slmau* £*tilsrJj* Courant =:i?
Hoe lang moeten we dit nu nog slikken?
UIT IDE pms
IDist TJ
le eerie! April 1980—15 October 1941
VRIJDAG 83 NOVEMBER 1945
8c Serie! Ie JaarM!* vanaf 7 Mel 1945, No. 171
A A- - Bureaux Redactie ea
Hoofdredacteur: f iflftEresfe'X
Redactie-11 D*EM:ER Christelijk-Nationaal Dagblad y?3§§3/ voor Leiden en Omstreken JjJhlttlUflSltidf i$ gljeHfCfS
b, van' der ros ntyti bert ia kffiensp«rt_.
't Blijft nog steeds een Janboel
In Indië
Het algemeen overzicht over de toestan
den op Java is nog geenszins hoopgevend.
De houding der nationalisten is thans zóó
anti-Nederlamdsch, dat zij de Nederlanders
©r zelfs van beschuldigen oteu vrede onder
de Indische bevolking te verboren, terwijl
zij halsstarrig weigeren r.«P*te besprekingen
Volkspartij) gemeld. Op een bijeenkomst te
Tjerïbon, waar ook de .premier" Sharir aan
wezig was, is de partij opgericht. Verder
meldt het blad, dat Mohammed Hoesoef is
benoemd tot leider van de communistische
partij, terwijl Soeprapbo tot secretaris is
beitoemd.
GENERAAL DEMPSEY TE BATAVIA.
Generaal Dempsey. opperbevelhebber der
geallieerde strijdkrachten in Zuid-Oost-Azië,
is in Bataria aangekomen, waar hij met de
Binnenkort zal op het bekende landgoed „Overcinge", van de familie Linthorst Ho-
man, bij Meppel, de eerste Voikshoogeschool van Nederland worden geopend. Ongetwij
feld een omgeving, waar men van een rustige studie verzekerd is.
te voeren. Niet alleen echter worden de
besprekingen tegengewerkt, maar ook voed
selvoorraden, welke voor oud-geïnterneer
den te Bandoeng waren bestemd, zijn door
de extremisten in beslag genomen. Van een
wagentrein, die met 20 wagens uit Batavia
was vertrokken, is slechts éen wagen in
Bandoeng aangekomen. De door de wagens
vervoerde voorraden waren zeer noodzake
lijke levensbehoeften voor de oud-geïnter
neerden.
TERREUR TE BANDOENG.
In Bandoeng komen er veel daden van
terreur voor, voornamelijk gericht, tegen de
leden van de Rapwi. Niet minder dan 3200
leden van de Rapwi en het Roode Kruis heb
ben een verzoekschrift gericht tot hun leider,
J. v. d. Velde, om maatregelen te treffen, ten
©inde hen in staat te stellen hun arbeid onge
hinderd voort te zetten en waarin zij om be
hoorlijke bescherming verzoeken. Intusschen
maakt Bandoeng hoe langer hoe meer den
indruk van een stad1, die zich voorbereidt op
straatgevechten, b.v. door de aanwezigheid
van prikkeldraadversperringen e.d. De
evacuatie van Nederlanders naar Singapore is
thans onderbroken, daar de accomodatie-
mogelijkheid en de voedselvoorziening in
Singapore geen verdere opneming van
evacué's meer zouden toestaan. Uit Meda-n
wordt nog gèmeld, dait deze eertijds zoo
bloeiende en levendige plaats nu een verlaten
indruk maakt, waarin bijna alle straten met
prikkeldraad zijn versperd. De Australische
militaire autoriteiten hebben thans hun
troepen op Borneo verboden eenige daad van
ophitsing te plegen.
ONLUST-CENTRA OP JAVA.
Ondanks een koppig maar ondoelmatig ver-
Zet van de nationalsten, heeft de zuivering
van Soerabaja voortgang. De Britsche strijd
krachten zijn nu in de zakenwijk en de be-
stuurswijk doorgedrongen en hebben veel van
de voornaamste gebouwen bezet. De nationa
listen hebben een eigen munitie-opslagplaats.
In Batavia zijn verscheidene plunderaars
gearresteerd en gewapende extremisten aan
gehouden. Semarang begint weer het aanzien
te krijgen van een normale stad. De gevech
ten zijn slechts op kleine schaal en inciden
teel. Het tekort aan troepen verhindert echter
het uitvoeren van een effectieve controle op
wapens, alhoewel de stad voor een steeds
grooter deel bezet wordt. Men vreest, dat de
gematigde ..gouverneur", Wongsonegoro, door
de extremisten is vermoord. De geall. beveili
gingstroepen uit Semarang hebben Ambarawa
bereikt, waar zij 10.000 evacué's, die door de
nationalisten worden aangevallen, onder hun
hoede hebben.
„PARTAI RAJAT SOSIALIS" OPGERICHT.
De ..Merdeka" heeft gisteren het oprichten
ran de „Partai Rajat Sosialis" (Socialistische
Dr H. Brugmans bedankt als
Kamerlid
En wat doet thans de heer Vorrink?
Van on zen Parlem entsredacteur
Bij schrijven van 15 Nov: j.l. heeft de
heer dr H. Brugmans ontslag-benomen als
lid der Tweede Kamer.
Het was ook 'n beetje al te zonderling,
dat iemand, die optreedt als de officieele
verdediger van de politiek van het kabinet,
waarvan hij zich zelfs poitliek een zooda-
nigen exponent acht, dat zijn bestaan abso
luut verbonden is aan het bestaan van het
kabinet, lid was van het parlement, dat de
taak heeft de Regeer in g te controleeren en
te beoordeelen.
Ook de positie van den heer Vorrink,
voorzitter van een politieke partij en lid
van de Eerste Kamer, maar tevens in amb
telijke functie staande ten opzichte van het
Kabinet en zijn leider, schijnt ons niet ge
heel zuiver.
T eleur stellend
SURINAME ROEPT INTERVENTIE VAN
MIN. LOGEMANN IN.
De Nederl. Kamer van Koophandel te Pa
ramaribo heeft een telegram gezonden aan
minister Logemann, waarin zij aandringt op
een heropening van de handels- en betalings
faciliteiten tusschen Suriname en Nederland.
Ook wordt in het telegram een beroep gedaan
op de medewerking van den minister, om
devaluatie van de Surinaamsche gulden te
voorkomen. Ten slotte vraagt de Kamer het
openstellen van de mogelijkheid tot het doen
van betalingen in ponden sterling in Aigen®
tinië en Brazilië.
1400 INHEEMSCHE SOLDATEN MOETEN
WEG UIT BATAVIA
Ruim veertienhonderd Ambonneesche,
Javaansche. Soendaneesche en Menadonee-
sche soldaten zijn betrokken bij het terug
trekken der Inheemsche soldaten uit het
Nederlandsch-Indische leger op Java. Op
het moment zijn ongeveer duizend Neder-
landsche soldaten in Batavia achtergebleven.
DERTIG NED. VERPLEEGSTERS NAAR
INDIË VERTROKKEN.
Gistermiddag vertrok een groep van 30 ge
diplomeerde verpleegsters van het Hoofdbe
stuur van het Nederlandsche Roode Kruis
naar Indië. Deze groep behoort tot de 200 ver
pleegsters, welke, behalve de geprojecteerde
160 teams, naar Indië gezonden zullen wor
den. zulks op speciaal verzoek uit de over-
zeesche gebiedsdeel en.
Aan het corps was toegevoegd één manne
lijke hulpkracht, welke de meisjes zooveel
mogelijk zal onderrichten in de Maleische
talen. De overtocht wordt gemaakt per s.s.
„Johan van Ol d-en bar nevel dt".
VANAVOND SPREEKT MINISTER
SCHERMERHORN.
Hedenavond 9 uur spreekt minister Scher
merhom voor de radio over ..Opsporing en
berechting van oorlogsmisdadigers".
Nel. schip loopt in de Ver. Staten
van stapel
Als eerste van een serie van tien.
Te Chester, in Pennsylvanië, is gisteren
het 12.000 ton metende turbine-motorschip
..Limburg", het eerste van een serie van tien,
welke voor Nederlandsche scheepvaartmaat
schappijen gebouwd zullen worden, te water
gelaten. De schepen zullen naar de Ned. pro
vincies in de volgorde van haar bevrijding
gedoopt worden. Een schip zal ..Noord- en
Zuid-Holland genoemd worden. De schepen
zijn alle van het tijdens den oorlog vervaar
digde ccc 3" type. met een paardekracht
van 8500 en een snelheid van 16 knoopen
en zijn in de hoogste klasse van Lloyds en het
Amerikaansche bureau voor de scheepvaart
geregistreerd. Elk schip beeft tanks met een
capaciteit van 4.000 ton en een moderne ac-
comodatie voor 12 passagiers Men verwacht,
dat de „Limburg" tegen het eind van het
jaar voor den dienst gereed zal zijn, terwijl
het laatste der tien schepen in September
van het volgend jaar gereed zal zijn
MORGEN REGEERINGSVERKLARING VAN
DE GAULLE
Morgen zal de Gaulle zijn regeerings verkla
ring bekend maken. In de eerste vergadering
van het kabinet drong hij aan op nationali
satie van bank- en electriciteitsbedrijf.
ENGELSCHE PRINSES GEOPEREERD
Prinses Margaret van Engeland, tweede
dochter van het Engelsche koningspaar, on
derging met goed gevolg een blindedarmope
ratie.
Zomerjaponnen op „gewone"
text elpunten
Het C/D.K. deelt mede, dat met ingang van
15 November j.l. zomerjaponnen voor dames
van 15 jaar en ouder verkrijgbaar zijn op 12
van de onlangs aangewezen punten 1 t/m 15
der Textielkaart en zomerjaponnen voor
meisjes van 315 jaar op 7 van deze punten.
Voor japonstoffen heeft men 3 van deze pun
ten per m2 noodig. Voor bovenstaande arti
kelen behoeven derhalve geen speciale tex
tielpunten meer te worden aangevraagd.
Opheffing staking van ambtenaren
Voorzoover ze niet voor ontslag in
aanmerking komen
De Minister van Binnenlandsche Zaken
bepaalde, dat de Commissarissen der Ko
ningin alle gevallen van staking en schor
sing van de onder het dep. van Binnen
landsche Zaken ressorteerende personen
vóór 1 December a.s. onder het oog dienen
te zien en de staking of schorsing dienen
op te heffen, voorzoover met redelijke ze
kerheid kan worden aangenomen, dat de
betreffende personen niet voor ontslag in
aanmerking komen.
De opheffing der staking laat den voort
gang der loopende zuiveringsprocedure on
verlet.
De gang van zaken in Indië is uitermate
teleurstellend. Het omgekeerde van wat
minister Logemann in de Tweede Kamef
zeide dat geschieden zou, is gebeurd en ge
beurt nog, aldus schrijft „Trouw".
Terwijl de wanorde stijgt, terwijl de
Britten gewapenderhand bezig zijn Soera
baja te veroveren, terwijl Britsche officieren
door moordenaarshand vallen en Nederlan-
ders en inheemsche burgers worden ont
voerd, wordt er onderhandeld met een re®
volutionnaire regeering van een zoogenaam
de republiek, aan welker hoofd nog steedt
Soekarno staat.
De Luitenant-Gouverneur-Generaal Van
Mook, de hoogste vertegenwoordiger van
H.M. de Koningin in Indië, verlaagt zien
terwijl van zijn naaste medewerkers doof
extremisten werden ontvoerd om met
de revolutionnairen om één tafel plaats te
nemen. Men spreekt ruim drie uur en
Van Mook krijgt nul op 't request. Een
smadelijk verloopt
Dit alles voltrekt zich terwijl in Neder
land de Regeering het niet noodig oordeelt
in de Kamer, waaraan zij het aannemen
van ©en tegenovergestelde houding beloofd
had, een nadere verklaring af te leggen.
De Indische zaken worden in het Engel
sche Lagerhuis behandeld, maar in de Ne
derlandsche Tweede Kamer komt de zaait
niet eens aan de orde. Den Nederlandschen
troepen, die en in hoe geringen getai®
nog op weg zijn naar Indië, wordt de
landing verboden. Waarom? Meent men
anders de gunsten niet te kunnen verwer
ven van een zoogenaamde ..regeering" d'«
onder de opstandelingen zelf niet eens ge
zag geniet? )Zoo wordt voor een kat in ''en
zak een dure prijs betaald. Een prijs, dien
de eenvoudige inheemsche bevolking straks
betalen moet. Want wanorde en anarchie
dupeerden steeds in de eerste plaats ce
armen en eenvoudigen.
Wij zullen ons op dit oogenblik niet al
te zeer verdiepen in den achtergrond van
dit alles, in de oorzaken er van en de ver
antwoordelijkheid er voor.
Er zal wel in alle toonaarden clement'®
gepleit worden straks'. Het was zoo moei
lijk en de wind was ons tegen.
Het punt waartegen de critiek zich richt
is niet, dat de moeilijkheden wellicht on-^
overkomelijk waren, is niet dat men door
tegenwind het doel niet bereiken kon. Het
punt waar het op aankomt is. dat de po
litiek der Regeering fout ligt. Vandaar dat
naarmate de zaken scheever gaan, gelijk
wij hierboven aantoonden dat het geval s,
men een optimistischer gezicht trekt: riet
zal nu wel spoedig in orde komen, 7
men. De Indonesische leidslieden met wie
men nu te doen heeft, zijn zulke voortref
felijke menschen. Wie over rebellen spreekt
heeft alleen maar formeel gelijk, zegt mi
nister Logemann.
Het zal wel waar zijn. Des te erger wat
het eerste, en erg genoeg wat het laatste
betreft. Want desondanks en daardoor werd
Java een oord van verschrikking voor blank
en bruin.
Zoolang de regeering met de opstande
lingen meedenkt in de termen van den
opstand, is het uitgesloten dat hier iets
in-orde komt.
Dan kan er nog wel iets meevallen, maar
dan zal de Regeering de situatie nooit meer
beheerschen.
Minister-president
en Volksbeiveging
In het kader van de campagne tegen den
zwarten handel is ook de geluidswagen
van de Haagsche politie ingezet.
DAT in Wezep is gearresteerd de 2e luite
nant Gemme, die destijds wapendepots der
B S. in Utrecht aan de Duitsohers heeft ver
raden.
DAT het Afwikkelingsbureau Concentratie
kampen verplaatst is van Vught naar 's-Gra-
venhage, Brunierstraat 1
DAT autobezitters, die nog niet in het be
zit zijn van een registratiebewijs, dringend
wordt aangeraden zoo'n bewijs ten spoedigste
aan te vragen bij het R.D.M., Parklaan 32,
Rotterdam.
DAT de vorig jaar opgerichte „Commissie
in zake de bestrijding van ratten en muizen"
reeds in een groot deel van ons land de be
strijding dezer dieren met succes heeft ter
hand genomen, waarover inlichtingen kun
nen worden verkregen bij het secretariaat
Bezuidenhoutscheweg 30, 's-Gravenhage.
DAT de in April 1942 bij Atlantic City ge
torpedeerde Ned. vrachtboot „Arundio", met
een waardevolle lading, thans door een
Amerik. bergingsonde neming zal worden ge
licht.
DAT ter verbetering van de slechte woon
toestanden in de get°i?*erde gebieden, tot
heden reeds 40.000 röntgen p^tm werden in
gezameld, hetgeen beteQ, er>t 40^0 m2 glas.
DAT in Breda weer de eerste vrije paarden
markt is gehouden, waa bij duidelijk de
groote voldoening van de boeren over de
opheffing der taxatiemarkt bleek.
DAT inlichtingen a? c hét teruggeven
van door de Duit - de-de radio
toestellen worden versu eK*. door een speciale
afdeeling van de P.T.T., Lange Voorhout 16,
's Gravenhage.
DAT de Ned. Spoorwegen begin December
den treindienst tusschen Arnhem en Apel
doorn zullen hervatten, terwijl op het traject
ArnhemNijmegen voorloopig nog auto
bussen blijven rijden.
DAT vier Ned. zeelieden, die weigerden
den door U-booten onveilig gemaakten Atlan-
tischen Oceaan te bevaren, in de gevangenis
te Halifax worden vastgehouden.
DAT de begrooting der provincie Noord-
Holland voor het dienstjaar 1945 is ver
schenen en sluit in inkomsten en uitgaven
met het bedrag van f 52.109.633.
DAT de destijds gearresteerde doch thans
in zijn functie herstelde directeur van den
Dienst voor Soc. Aangelegenheden te Hilver
sum, W. Reinders, tegenwerking ondervindt
van alle plaatselijke charitatieve instellingen
en vereenigingen.
DAT door een tekort aan zwingeJinrichtin-
gen, slechts 40 pet van de vlasvoorraden der
kleine Brabantsche vlassers kan worden be
werkt.
DAT de afd. Visa van de Britsche ambas
sade is overgebracht naar Koninginnegracht
12A, 's Gravenhage.
DAT het tribunaal te Den Bosch den gros
sier in textiel, G. J. Heystee uit Vught, we
gens leveranties aan de Duitschers, tot één
jaar interneering heeft veroordeeld, met
•verbeurdverklaring van zijn vermogen tot
een bedrag van f 50.000.
DAT Canadeezen momenteel op den Hol-
terberg bij Rijssen een begraafplaats aanleg
gen voor 3000 in Duitschland gesneuvelde
landgenooten.
DAT besloten is de Vierdaagsche afstands-
marsclien in Juli '46 te Nijmegen te houden.
DAT mr. C. W. Stheeman op diens verzoek
tegen 1 Dec. a.s. eervol ontslag is verleend
als president der Arrondissementsrechtbank
te Leeuwarden.
DAT Ir. A. Boelen is bevorderd tot hoofd
ingenieur in vasten dienst bij den Rijks
luchtvaartdienst met standplaats A'dam.
DAT een Zuiveringsraad voor het Zee
scheepvaartbedrijf is ingesteld, met als
secretaris mr. J. Swart, 's-Gravendijkwal 35,
Rotterdam-C., die gaarne opgaven ontvangt
van hen die in den oorlog onze koopvaardij
hebben geschaad.
DAT de wnd. burgemeester van Haarlem
M. A. Reinalda tot burgemeester is benoemd.
DAT tot wethouders van Ede zijn gekozen
de heeren C. de Koning (CH.), Z. de Nooy
(A.R.) en J. C. J. Mens (Vrijz.).
DAT te Apeldoorn een 67-jarige wielrijder
door een aanrijding met een Canadeesche
truck weid gedood, terwijl een 26-jarige ar
beider bij sloopingswerk te Arnhem door een
stalen constructie werd getroffen en kort
daarop overleed.
DAT op 1 Oct. 1944 niet minder dan 57.734
personen weduwenrente en 19.017 weezenren-
ten krachtens de Inv.-wet genoten, terwijl
110.840 personen, die uit hoofde van de Inv-
wet voor 1 Juli 1922 onder de verplichte ver
zekering vielen, Ouderdomsrente ontvingen.
DAT gistermiddag op de Algemeene Be
graafplaats te Amersfoort de stoffelijke over
schotten werden bijgezet .van de op 20 Juli
'43 en 4 Aug. '43 door de Duitschers gefu
silleerde on-dergrondsohe strijders.
DAT in 'Adam niet minder dan 4000 wo
ningen t.g.v. clandestiene s'oopingen door het
pub'iek zyn vernield en 20.000 boomen ge
rooid.
In „De Gids" schreef Mr. A. N. Molenaar
een artikel waarin hij bijzondere aandacht
sohenkt aan de verhouding tusschen den.
minister-president en een bepaalde beweging,
die zegt geen politieke partij te zijn en
het toch is.
Hij zegt:
„De regeering koerst duidelijk in socialis
tische richting. Wij betwijfelen of zulks in
overeenstemming is met de wenschen van
de meerderheid van het Nederlandsche volk.
Dit zal intusschen later wel blijken. Wel is
er aanleiding om ons af te vragen of de for
mateurs verstandig hebben gedaan op hun
Ministerie een sterk sprekend socialistisch
stempel te drukken. Zien wij juist, dan is de
heer Schermerhorn daarvoor meer aanspra
kelijk dan de heer Drees. Wij hadden liever
gezien, dat de heer Schermerhorn zijn groote
bekwaamheden in dienst van het land had
gesteld, zonder aan een volledig uitgewerkt
politiek program gebonden te zijn. Hij had
dan de vraag of het door hem en zijn ambts-
genooten gevoerde beleid tot concentratie van
partijen kon leiden aan een iets verder afge
legen toekomst moeten overlaten.
Thans draagt het beleid van den heer
Schermenhorn den stempel van de staatkun
dige „beweging" waarin hij een vooraan
staande plaats inneemt. Door ook tijdens zijn
ministerschap zijn vroeger leiderschap van
de Volksbeweging op den voorgrond te stel
len, heeft hij die beweging feitelijk reeds
als een politieke partij gebrandmerkt. Er is
een nieuwe partij bijgekomen. Wij betreuren
dit zoowel voor de Nederlandsche Volks
beweging als voor den Minister-President".
Betoogd wordt dan, dat Schermerhorn
partijkiezend voor het socialisme, Cort v. d.
Linden in 1913 niet kan navolgen, toen deze
over de hoofden van een Vrouwenmeerder
heid of staatkundige partijen heen, zijn kabi
net op de kiezers zelf kon doen steunen.
„Schermerhorn echter plaatst zich kennelijk
met opzet op een ander standpunt: hij kiest
zoo positief partij voor het socialisme, dat de
heer Albarda hem er reeds nu aan heeft
herinnerd, dat er in Nederland voor twee
socialistische partijen geen plaats is. De heer
Schermerhorn begeeft zich vooras wat
Cort van der Linden nooit heeft gedaan
midden in het politiekè strijdgewoel. Hij
en ook de socialistische Ministers spreken
in openbare vergaderingen van geestverwan
ten. Maar de laatsten doen het met groote
terughoudendheid, terwijl de Minister-Pxe-
sident ons te Rotterdam zelfs heeft onthuld,
dat de Regeering bij de verkiezingen in
overeenstemming met de eischen van de Ne
derlandsche Volksbeweging met een program
voor den dag zal komen, dat zal gelijken op
dat der S.D.A.P. van 1937".
In het vei'dere deel van zijn artikel waar
schuwt prof. Molenaar tegen een te veel
praten voor de radio en tegen het zich in de
pers uitlaten over politieke vraagstukken.
Ook het spieken op partijvergaderingen,
waar mededeelingen worden gedaan, die er
niet thuishooren, valt hieronder.
Het is duidelijk, dat al deze dingen, welke
op den duur ons volk zullen gaan tegen
staan en misschien is het reeds zoover
zullen neerkomen op het hoofd van hen, die
ze bedrijven. Deze vorm van politieke pro
paganda kon wel eens een averechtsche uit
werking hebben.
'T WORDT KAALTJES IN MADRID
In Madrid zijn thans nog slechts drie ge
volmachtigde ambassadeurs over. nl. die vau
Engeland, Argentinië en Brazilië.
