l&ktttti* fiTmtrmtf
Onze vrouwen en kinderen levend verbrand
IDist TJ
Ie serie: 1 April 192015 October 1941
DONDERDAG 15 NOVEMBER 1945
te Serie: Ie'Jaarrang vanaf 7 Mei 1945. No. 1S<
Abonnementsprijzen
0.26 per week
1.10 per maand
ƒ3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 8
„Gtanlvasticf} Is el/eUevti
mya bert ia tejgqenspeet*
Adviseur van Van Mook en veie
anderen ontvoerd
Het ergerlijke optreden van de extre
misten op Java heeft thans wel zijn
hoogtepunt bereikt. Volgens een bericht
dat afkomstig is van het geallieerde
hoofdkwartier in Ned. Lndië, zijn hon
derdvijftig vrouwen en kinderen in
vrachtauto's levend verbrand of doodge
schoten. toen het konvooi, dat hen uit het
gebied van Dharmo evacueerde, door In
donesiërs werd aangevallen. Het konvooi
werd twee uur lang verdedigd. De troe-
regelde fanatieke aanvallen van extremisten,
worden alle voorzorgen genomen om de ge
varen voor de burgerbevolking te verkleinen.
Rond 15000 kilo bommen werden uitgewor
pen op bepaalde doelen, die zich in handen
van Ind. extremisten bevonden. De geallieer
den maken vorderingen ten Zuiden van het
havengebied, langs beide zijden van de rivier
Kalimas. Groentenverkoopers op straat heb
ben automatische handvuurwapenen verbor
gen onder hun groente, om aan den strijd te
kunnen deelnemen. De voornaamste gebou
wen in Soerabaja, een groote school en het
hoofdpostkantoor, bevinden zich thans binnen
het geallieerde gebied. Men hoopt nog steeds,
dat de bezetting van de stad kan worden
voltooid zonder een herhaling van het bom
bardement. Geallieerde strijdkrachten bezet-
Een der eerste foto's van de ongeregeldheden in Batavia. Britsche troepen bewaken
de openbare gebouwen tegen aanvallen van de extremisten.
pen drongen in eenige huizen door, waar
zij enkele vrouwen en kinderen onder
konden brengen. De Indonesiërs gebruik
ten handgranaten tegen de voertuigen.
Zes vrachtauto's, waarin nog vrouwen en
kinderen waren, geraakten in brand. Het
geschreeuw der inzittenden klonk boven
het schieten uit. Twee vrouwen en twee
kinderen werden met zwaarden ver
moord. Dit bericht werd opgemaakt uit
ipededeelingen van ooggetuigen.
NEDERLANDERS DIE SPOORLOOS
VERDWIJNEN
Gistermorgen is officieel meegedeeld,
dat dr. W. M. F. Mansveld, politiek advi
seur van dr. van Mook, gisteravond uit
Batavia verdwenen is. Mansveld be
hoorde tot een groep vooraanstaande Ne
derlanders te Bandoeng. Uit zeer be
trouwbare bron wordt vernomen, dat ge
durende de afgeloopen weken, in Batavia
alleen, gemiddeld 20 personen per week
door extremisten ontvoerd zijn. Alle po
gingen om de ontvoerden op te sporen
zijn tot dusver vruchteloos geweest. Men
verneemt, dat Mansveld eenige dagen ge
leden, toen hij 's namiddags naar zijn
verblijfplaats in „Hotel des Indes" van
een vergadering in Batavia terugkeerde,
is ontvoerd. Hij had afgesproken ergens
te komen dineeren, maar versoheen niet
ter Dlaatse, waarna inlichtingen werden
ingewonnen, die tot dusver zonder resul
taat zijn gebleven. Deze ontvoeringen zijn
eenige weken geleden begonnen met het
wegvoeren van een aantal Indonesiërs,
die mogelijk als vijanden van Soekarno
werden beschouwd. Later werd een aan
tal Indo-Europeanen en Europeanen het
slachtoffer, evenals kinderen en oude
ren. Voor vele ontvoeringen bestond zoo
oppervlakkig beschouwd, geenerlei re
den. Deze ontvoeringen hebben in Ba
tavia groote ongerustheid veroorzaakt.
15.000 K.G. BOMMEN OP SOERABAJA.
De operaties in Soerabaja verloopen op
methodische wijze. In weerwil van de onge-
ten gebieden waar zich vluchtelingen bevon
den en bevrijdden 8000 personen. Een groot
aantal vrouwen en kinderen hebben reeds uit
eigen beweging de bedreigde gebieden ver
laten. Volgens niet-officieele schattingen be
draagt de totale sterkte der Indonesiërs tus-
schen de 15.000 en 18.000 gewapende man
schappen.
Gisteren heeft de Britsche marine Indone
siërs buiten Soerabaja onder vuur genomen,
die bezig zouden zijn geschutsopstellingen in
te richten, vanwaar zij gemakkelijk het vlag-
goschip van acm. Patterson, torpedojager
..Ceasar", onder vuur hadden kunnen nemen.
Op Sumatra deden de Indonesiërs zwakke
aanvallen in Fort de Cock en Medan.
Op 13 verschillende punten op Java, Bali
en Madoera zijn strooibiljetten uitgeworpen,
waarop een boodschap van gen. Christison,
aan de bevolking stond gedrukt over de ge
beurtenissen te Soerabaja.
BATAVIA REAGEERT GUNSTIG OP
NIEUWE „KABINET".
De onmiddellijke reactie in Britsche en
Nederlandsche kringen te Batavia op de re
constructie van het ..Republikeinsche Indo
nesische kabinet", was er een van hoopvolle
stemming. Soetan Sharir, die thans „premier"
geworden is, heeft verklaard, dat de wijzigin
gen in het „kabinet" een breken met de
Japansche connecties beteekenen en een vaar
wel aan het geweld als uitdrukkingsmiddel
van den nationalen wil. Hij voegde hieraan
toe, dat het nieuwe „kabinet" bereid was
met vreemde mogendheden samen te wer
ken. De eerste „kabinets"-vergadering heeft
vandaag plaats gevonden.
BEROEP OP CHINEESCHE REGEERING.
Dezer dagen boorde de Indonesische pro
paganda een nieuwe bron aan, door een be
roep te doen op de Chineesche regeering lot
interventie, teneinde de Chineezen te redden,
die vernietigd worden. Het Chineesche kwar
tier te Soerabaja is het tooneel van den
felsten strijd tusschen Britten en Indonesiërs
geweest.
NATIONALISTEN OP CELEBES.
In Zuid-Celebes, waar de politieke toe
stand aanvankelijk even verward was als op
Java, is thans voor radio Makassar een ver
klaring afgelegd door den nationaliStischen
leider Naja Dodin Daeng Malewa, waarin,
onder verwijzing naar de rede van Dr. v.
Het Prinselijk Paar bij het
Eng. Koningspaar
H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins
Bernhard zijn naar Engeland gereisd en heb
ben in Buckingham-Palace den lunch ge
bruikt met den Koning en de Koningin van
Engeland.
Verdediging van Seyss Inquart
Oostenrijksche advocaten bedanken
voor de eer.
De Oosteni'ijksche advocaten hebben ge
weigerd om op te treden als verdedigers
voor de Oostenrijksche oorlogsmisdadigers
Seys Inquart en Ernst Kaltenbrunner bij
het oroces in Neurenberg. De Weensche orde
van advocaten heeft een resolutie aangeno
men, waarin de Oostenrijksche advocaten
,,or theven worden van iedere verplichting
op te treden als verdediger voor Oosten
rijkers. die door hun hooge positie in het
Duitsehe rijk hun Oostenrijksche burgerrecht,
hebbe* verspeeld."
KEUVEL GEPAKT EN KLESSEBES
WEER GEPAKT.
Op aanwijzing van een officier der Gezags-
troepen is gisteravond een inval gedaan in
perceel Gerard Reynstraat 58 te 's-Graven-
hage. Het bleek een. door geheime kasten en
bergplaatsen, alleszins geschikt onderduik-
oord te zijn en men vond er twee vroegere
medewerkers van het beruchte Zondagmid
dagcabaret van Paulus de Ruyter, Piet Rienks
en zijn echtgenoote Ceesje Speenhoff, des
tijds optredend als juffrouw Klessebes. welke
laatste dezer dagen kans had gezien te ont
snappen. Het tweetal is thans tweer) in be
waking gesteld.
Mook. wordt aangedrongen op rust en orde.
waarbij geen staking noch anti-Overheids
houding en geen belemmering van levens
middelentransporten meer mogen plaats vin
den. „Wij zijn niet gekant tegen den persoon
der Nederlanders, doch tegen den kolonialen
geest en het gevoel van meerderwaardigheid
der Nederlanders. Indien dergelijke opvat
tingen worden verlaten en wij als gelijken
worden beschouwd, dan is er bij mij geen
bezwaar om samen te werken met de Neder
landers, die de tegenwoordige geestesstroo-
ming begrijpen en inderdaad van plan zijn
de boodschap van Kon. Wilhelmina uit te
voeren".
„ORANJE" EN „NIEUW AMSTERDAM"
NAAR NEDERLAND.
Half December wordt de „Oranje" ver
wacht met een transport zieken en met of
na Kerstmis de „Nieuw Amsterdam" met
circa 3000 weduwen en weezen. Men ver
wacht, dat in de komende 6 maanden onge
veer 50.000 repatrieer enden in Nederland
zullen aankomen.
EEN BESPREKING MET HET NIEUWE
„KABINET".
De Britsdhe autoriteiten in Batavia streven
er i^iar eer. besp cking te bewerkstelligen
tusschen van Mook en het nieuwe republi
keinsche „kabinet". Soetan S'harir, Amir
Sjarifoedin en drie andere leden van het „ka
binet", zullen naar Soerabaja gaan om daar
de toestanden te onderzoeken. In zijn pamflet,
getiteld „Onze Strijd" geeft de nieuwe „pre
mier" Sharir toe, dat de Indonesische jeugd
niet geschikt is voor een leiderschap en dat
hun fascistische methoden in Soerabaja
.schade moeten doen aan de Indonesische
zaak. „Niet alleen in Soerabaja, maar over
geheel Java staan geen politiemannen, maar
IJZERSTERK
Op 67-jarigen leeftijd is te Laren plot
seling overleden de heer B. K Scharp,
meer bekend als „Skarpia", de ijzeren
man van Laren.
Hij heeft voor tal van volle zalen
groote successen geoogst. Zoo sloeg hij
op 63-jarigen leeftijd nog een spijker met
de bloote hand door een plank en brak
hij eerr" ijzeren staaf en een hoefijzer
met de hand doormidden. Op dien leeit-
tijd waagde hij het nog een volwassen
persoon met zijn tanden van den grond
op te heffen. Als athleet balanceerde hij
een 140 pond zwaar wiel op zijn kin en
brak ijzeren kettingen door zijn borstkas
te doen zwellen.
jongeren op de kruispunten der wegen op
wacht, gereed om een ieder aan te houden,
die naar hun meening, schade zou kunnen
doen aan de Indonesische zaak. Het is de
weinig benijdenswaardige taak van den mi
nister van openbare veiligheid om hen weer
naar huis te zenden", zoo heeft Sjarifoedin
verklaard.
DAT het Amsterdamsche Bijz. Gerechtshof
tegen den 57-jarigen directeur van een tim
merfabriek te Koog a. d. Zaan wegens colla
boratie 6 jaar heeft geëischt, waarvan 5 jaar
in een rijkswerkinrichting door te brengen.
DAT met 19 November de Ned. Spoorwegen
den dienst op het traject Amersfoort, Ede,
Wageningen hervatten en wel met auto's.
DAT mr. H. Albarda, secr.-gen. van het
dep. van Financiën, na zijn reis naar de Ver.
Staten in verband met de bevroren Ned.
credieten, zijn functie zal verwisselen met
die van directeur der Ned. Handel Mij.
DAT tot secr.-generaal van het min. van
Financiën is benoemd mr. H. L. s'Jacob.
DAT bij een inbraak in het Bussumsche
hotel „Jan Taback" eenige tientallen Per-
sische kleeden zijn ontvreemd.
DAT schenkingen aan de Ned. Strijdkrach
ten uitgevoerd kunnen worden ten laste van
de geblokkeerde rekeningen der schenkers.
DAT mr. P. O. F. M. Cremers is benoemd
tot griffier der Staten van Z.-Holland.
DAT namens de 2e Canad. Infanteriediv. in
het provinciehuis te Groningen een plaquette
is onthuld als herinnering aan de bevrijding
der gelijknamige provincie.
DAT de E.V.O. (Eigen vervoerders-organi
satie), L. Vijverberg 10 te Den Haag, alle
verladers dringend verzoekt geen hoogere
vrachttarieven te betalen dan de officieel
DAT oud-minister Weiter een rapport heeft
doen verschijnen over onze handelsmogelijk
heden met Argentinië
DAT zij, die varkens bezitten tusschen
Circa 50 en 80 kg., deze via den plaatsel.
bureauhouder tegen f 1 05 per kg. kimnen
leveren aan de berooide Limburgsche boe
ren, zoodat deze in Februari a.s. ook over
behoorlijk slachtvee kunnen beschikken.
DAT op de veemarkten na 15 Nov. geen
varkens boven 25 kg. meer mogen worden
verhandeld.
DAT bezoeken aan het dep. van Justitie
alléén tusschen 11 uur en 12.30 uur kunnen
plaats hebben, behalve 's Zaterdags, op wel
ken dag in het geheel niet wordt ontvangen.
DAT het tekort op de Amsterdamsche ge-
meentebegrooting voor 1045 ongeveer vijftig
miilioen gld. bedraagt.
DAT op 21 November de boerenleenbank
te Helden-Pa nnin gen 40 jaar bestaat en
zoowei de voorz. als de andere bestuurs
leden, die tezamen de bank oprichtten, allen
nog in leven zijn.
DAT de gedelegeerd commissaris der
Fhilipsfabrieken te Eindhoven, dr A. F.
Philips, die de oorlogsjaren in Amerika
doorbracht, in ons land is teruggekeerd.
DAT Zaterdag a.s. mr H. Loeff als bur
gemeester van Den Bosch wordt geïnstal
leerd.
DAT het Oog en Oor-apparaat van den
R.V.D. een zelfstandige dienst, is geworden
met drs C. Nicolai als directeur.
DAT wegens groote schaarschte in den
winter geen brand- of aanmaakhout ter be
schikking van de bevolking kan worden ge
steld en de z.g. Stobben, voor ziekenhuizen,
scholen en openbare instellingen moeten
worden gebruikt.
DAT nu de pa a rdenpositie in ons land veel
gunstiger is geworden met ingang van 19
Nov. a.s. de taxatiemark ten zullen vervallen,
doch
DAT voor den aankoop van een paard een
aankoopvergunning noodig blijft en ook de
maximumprijzen zullen worden gehandhaafd.
DAT op 84-jarigen leeftijd te Zaandam is
overleden de heer Albert Hevn, stichter van
de bekende kruideniersbedrijvea.
DAT morgen vier kustvaarders met 300
weggevoerde Ned. klokken in Delfzijl zullen
arriveeren, hoofdzakelijk bestemd voor de
Noordelijke provincies.
NDAT pensioengelden, die vóór 26 Sopt. jl.
zijn ontvangen voor een periode, welke na
dezen datum eindigt, thans ook kunnen wor
den gedeblokkeerd, wanneer zij bij een PTT-
kantoor op een geldkaart werden gestort.
DAT bij het spelen van ons Wilhelmus
tijdens de vertooning van de film „Vrij en
Onverveerd" het Ned. publiek rustig blijft
zitten.
DAT zoo spoedig mogelijk een bindende
regeling voor de loonen en arbeidsvoorwaar
den bij de suikerfabrieken in het leven zal
worden geroepen.
DAT de door de Duitschers onklaar ge
maakte groote zeesluis in het Eemskanaal bij
Delfzijl dezer dagen opnieuw in gebruik is
genomen.
DAT ter bevordering van de belangstelling
voor en de kennis van de Oostersche tapijten
in oprichting is een „Vereeniging van vrien
den van het Oostersche tapijt", waarvan het
secretariaat is le Weteringdwarsstraat 4, Am
sterdam.
DAT importeurs van boeken, tijdschriften,
couranten, muziek e.d. uit het buitenland,
zich moeten houden aan de door de Stichting
„Boeken Import Bureau", Heerengracht 124-
128, A'dam, te geven richtlijnen.
Dat de zinkfabriek te Budel thans weer
bladzink en zwavelzuur vervaardigt, waar
van weer resp. 450 en 1800 ton per maand
worden aangemaakt.
DAT onze redactie bezoeken van lezers
steeds weet te waardeeren, d-och minder prijs
stelt op het ruilen van hoofddeksels, wes
halve de heer F. v. S. beleefd verzocht wordt
1 eens een gang naai de Parkstraat te ma
ken.
Smijten met geld
Onlangs fulmineerde de Minister-Pre-
sident tegen alle onverant
woordelijke en voor ons volk
onproductieve geldsmijterij, die
niet alleen bij het Militair Gezag, maar ook
bij andere overheidsdiensten voorkomt.
De staatsuitgaven zijn volgens den Minister
tot een volstrekt ontoelaatbare
hoogte gestegen. De Minister sprak v?Ji
ongecontroleerde gelduitgaven.
Deze critiek treft het Kabinet zelf: ten
slotte is voor elke uitgave een Minister ver
antwoordelijk; waar was de controle van
het Departement van Financiën? Wij ver
heugen ons over deze openhartige zelf cri
tiek, al komt het inzicht laat, op één voor
waarde:
Mits de daad bij het woord gevoegd wordt.
Mits ae zelfcritiek niet alleen ten doel heeft
de critiek, die bij het bekend worden van
de ware cijfers der Rijksuitgaven zal los
komen, den wind uit de zeilen te nemen.
Kunnen we die daad verlaging der
staatsuitgaven tot toelaatbare hoogte vaa
dit kabinet verwachten?
Sj]
>aren
De Minister van Financiën wil het
volk laten sparen. Accoord. Maar in
geld sparendoet het volk slechts, als het
met grond mag verwachten, dat het ge
spaarde geld ongeveer dezelfde of meer
koopkracht zal hebben dan het huidige geld.
Vreest het volk inflatie, dan tracht het het
geld om te- zetten in waren of uit te geven
voor onmiddellijk genot, hetwelk te koop is
in den zwarten handel.
De exorbitante overheidsuitgaven ten
deele onmisbaar moeten dan ook naar be
neden, om het volk vertrouwen te geven in
de toekomstige koopkracht van het geld;
dan remt men tevens de vraag naar .zwarte'*
goederen.
Zal het omwenden van het roer nieuwe
of verhoogde uitgaven waren nu veelal aan
de orde inderdaad plaats vinden?
Wij hopen het van harte.
Maar dan kan niet volstaan worden met
het beëindigen van „geldsmijterij".
Wij kunnen immers niet gelooven, dat
honderden millioenen weggesmeten worden.
En het gaat nu niet om inperking met hon
derd miilioen of minder als in de jaren van
1933 tot 1938, maar om inperking met vele
honderden millioenen. De jaarlijksche rijks
uitgaven zouden immers ver boven de 4 mil
liard liggen en de inkomsten op 1 milliard.
Met belastingpolitiek is dit verschil niet weg
te werken.
Mogen de Ministers thans toonen: wfj
kunnen ook anders.
Bedburg, een kamp voor stroo-
weduwen
Huwelijken met pijnlijke consequenties.
In het doorgangskamp voor gedeporteer
den, onder toezicht van het Britsche mili
taire bestuur, te Bedburg, bij Kleef bevinden
zich vele „wachtende bruiden", vrouwen van
alle leeftijden en nationaliteiten. Zij hebben
allen hetzelfde doel voor oogen: Duitschland
te verlaten en zich te vereenigen met haar
geliefden. Sommige vrouwen zijn nog niet
getrouwd en andere wachten op toestemming
van de landen, waarheen ze willen gaan.
Deze landen willen niet direct instemmen
met het voorgenomen huwelijk. Bijzonder
tragisch is. het lot van de „wachtende ge
huwde vrouwen". Velen zijn Duitsehe meis
jes getrouwd met Franschen, Belgen of
Nederlanders. Voor den toegang tot de res
pectievelijke landen worden echter strenge
eischen gesteld. Deze landen eischen, dat de
mannen kunnen bewijzen, dat zij in staat
zijn voor hun vrouwen of verloofden te zor
gen. De andere geallieerde landen schuwen
de immigratie van deze vrouwen, daar zij
een last te meer voor de bevolking kunnen
vormen. Het gevolg is, dat de mannen alleen
gaan en de vrouwen achterblijven. In Bed
burg wordt den vrouwen 2 3 weken res
pijt gegeven. Gedurende die periode moeten
zij „opgeëischt" worden. Indien geen „eisch"
is binnengekomen, worden zij, indien zij
niet-Duitsch zijn. naar haar eigen land ge
zonden, indien zij Duitsehe zijn aan de Duit
sehe autoriteiten overgedragen.
MORGENAVOND MIN. VAN KLEFFENS
OP DE BRUG.
De minister van Buitenlandsche Zaken mr.
E. N. van Kleffens zal morgenavond in het
wekelijksch radio-kwartiertje der regeering
„Op de Brug" spreken over: „Het handvest
van San Francisco".
0e Stuyvesant met koffie naar
Nederland
Zaterdag jl. is de „Stuyvesant" uit West-
Indië (Paramaribo) naar Nederland vertrok
ken met 500 pakketten aan boord van de
Surinaamsche bevolking en een lading koffie
en Zuidvruchten. Een aantal soldaten en
repatrieerenden maken van deze gelegenheid
gebruik om naar Nederland terug te reizen.
WAAROM GEEN ZACHT GEKOOKT
EITJE?
Door den gemachtigde voor inbewaring
stelling en vrijlating is de landarbeider J.
Rijzinga uit Eenrum voor een termijn van
14 dagen in bewaring gesteld in het kamp:
,,De Slikken" te Westernieland. Rijzinga had,
ondanks een geldend verbod, aan politiek-
geïnterneerden, die op dezelfde boerderij te
werk waren gesteld, waar hij als arbeider
werkte, tabak verstrekt. Omdat het herhaal
delijk vooi'komt, dat aan gedetineerden tabalc
en eetwaren worden toegesmokkeld zullen
thans drastische maatregelen worden geno
men om dit kwaad te beteugelen.
Koud, zegt de Bilt
Tot morgenavond is de verwachitng: Mis
tig weer over het grootste deel des lands,
weinig wind, koud.
ZON EN MAAN.
Morgen: Zon op 8.02 en onder 16.48; Maan
op 15.50 en onder 3.04.
Op 19 Nov. Volle Maan; 26 Nov. Laatste
Kwartier: 4 Dec. Nieuwe Maan en 12 Dec.
fierste Kwartier.
