JHf tuit? (itmranl Indische misdadigers krijgen de doodstraf IDist 01 DR. A. KUYPER Ie serie: 1 April 192015 October 1941 ZATERDAG 10 NOVEMBER 1945 2e Serie: le Jaargang vanaf 7 Met 1945, No. 16i Abonnementsprijzen ƒ0.26 per week 1.10 per maand ƒ3.25 per kwartaal Hoofdredacteur: H. DIEMER Redactie: B. VAN DER ROS Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken Bureaux Redactie en Administratie: HOOIGRACHT 35. Telefoon 22710 Postrekening 5 8 9 3 6 „JtanltMBlidi EjWjgj 4 man bert in tegbenspoti* Ook het Britsche geduld thans uitgeput Over het gisteren bekend gemaakte ulti matum van gen.-majoor Mansbergh aan den gouverneur" van Soerabaja, Soerio, wordt nog nader gemeld, dat gen.-maj. Mansbergh ook de gevangenneming van den leider van het .piraten "-radiostation te Soerabaja eischt Een kijkje in een vrouwenkamp bij Ba tavia, waar tevens de kinderen zijn ondergebracht. Velen van hen zijn eerst kort hersteld van de zware ontberingen, welke zij onder Japanners hadden te lijden. en wel gisteren om 18 uur Batavia-tijd. Wor den na een bepaald tijdstip nog bij onbe voegden wapens aangetroffen, dan wordt hij die ze verborgen houdt, ter dood veroordeeld. Ook op elke poging om geallieerde geïnter neerden aan te vallen of te molesteeren, staat de doodstraf. In door vliegtuigen uit geworpen strooibiljetten met den tekst van gen.-maj. Mansbergh's instructies, wordt tevens gezegd, dat door de Indonesiërs ge pleegde misdaden tegen de beschaving, zoo als het vermoorden van geïnterneerde vrouwen en kinderen en van gen Mallaby, «niet ongestraft kunnen blijven In zijn procla- catie na den moord van Mallaby deed gen. Christison nog een beroep op de bevolking, om zioh niet met de extremisten te be moeien. SOERABAJA ONDER VUUR GENOMEN. Naar een bij het „ministerie van Buitenl. Zaken der Ind. republiek" ontvangen tele gram mededeelt, ligt de stad Soerabaja sinds hedenochtend 6 uur, plaatselijken tijd, onder vuur. Eenige bevestiging is nog niet ontvan gen. De onder controle der extremisten staande radio van Soerabaja deed gisteravond een beroep op de bevolking om niet toe te geven aan de vernederende wijze, waarop gen.-maj. Mansbergh haar bevel gaf te capituleeren. Volgens een Indonesischen zegs man zijn vele Indonesiërs door het granaat- vuur gewond, dat in hevigheid toenam. Tevens heeft, volgens onbevestigde berichten, Hadji Selan de „onafhankelijke republiek Bantam" uitgeroepen. MALLABY NIET VERMOORD? In het nationalistische blad de „Merdeka" wekt de „minister van Voorlichting" de sug gestie. dat het nog niet vast staat of generaal Mallaby door een Indonesiër is vermoord. Er zou in "Mallaby's auto een ontploffing hebben plaats gehad, die veroorzaakt is door een hoeveelheid springstoffen in die auto. Dit is dus wel in strijd met de verklaring van de Britsche officieren, die ooggetuigen van den moord zijn geweest. TELEGRAM VAN SOEK ARNO AAN ENGELAND. I-n een telegram aan de Britsche regeering, laakt Soekarno de houding van Engeland, waardoor de wederinvoering van het Ned. Koloniale systeem wordt vergemakkelijkt, „hetgeen zeker niet in de bedoeling van de Britsche regeering ligt" Vervolgens beweert Soekarno, dat de botsingen tusschen de geal lieerden en de Indonesiërs veroorzaakt wor den door Ned. machinaties. De Nica terrori seert de Indonesiërs en misbruikt, evenals de Rapwi, de uniform voor Ned. imperialis tische doeleinden. VOORLOOPIG GEEN BEMIDDELING VAN DE VER. STATEN. De New-York Herald Tribune meldt uit Washington, ten eerste, dat zij uit gezagheb bende bron verneemt dat het Amerikaansche ministerie van Buitenlandsche Zaken op het oogenblik niet van plan is haar bemiddeling aan te bieden inzake Nederlandseh-Indië. Ten tweede, dat de Associated Press uit Batavia seint, van de meest gezaghebbende zijde ver nomen te hebben, dat de Britten een bemid deling van de V. S. op prijs zouden stellen, en dat de Nederlanders „er wel toe zouden kunnen worden bewogen". Met Sinterklaas een ons suiker extra In verband met de viering van het St Nicolaas-feest zal „voor groot en klein" een ons suiker extra beschikbaar worden gesteld. NIEUWE RANTSOENBONNEN HUISHOUDZEEP Het C.D.K. maakt bekend, dat met ingang van 11 November a.s. voor huishoudzeep een nieuwe rantsoenbon zal worden inge voerd. Deze bon draagt den opdruk „A 41 een rantsoen huishoudzeep". Op dezen bon is plm. 225 gram huishoudzeep verkrijgbaar. De rantsoenbonnen met den opdruk „een rantsoen artikel A", welke recht geven op 1/4 rantsoen (plm. 56 gram) huishoudzeep blijven geldig. f VOORZITTER DER V.B.N.A. WEER OP VRIJE VOETEN. Naar de V.B.N.A. ons meedeelt is de voor zitter, de heer J. Bouwman, weer op vrije voeten gesteld. Van elke 1000 landgenooten zijn er 22 overleden Verliescijfer door den oorlog driemaal zoo groot als in Engeland. Dr. Ph. J. Idenburg, directeur van het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft een schatting gemaakt van het aantal personen, dat Nederland ten gevolge van den oorlog' heeft verloren. Hierbij zijn de militairen en burgers, gedood door oorlogshandelingen, de verliezen van de marine en de koopvaardij, de tengevolge van executie en mishandeling in kampen in Duitschland overleden Joden, politieke gevangenen en tewerkgestelden en de slachtoffers van den hongersnood, inbe grepen. Het totaal, waarin dus de verliezen in Nederlandsch-Indië nog niet zijn begre pen, bedraagt 200.000 personen. Per 1.000 in woners zijn er 22 omgekomen. Het cijfer van de militaire en civiele oorlogsslachtoffers voor Groot-Brittannië en Noord-Ierland bedraagt 7 per 1.000 inwoners. Voortaan kan men niet aangeteekende briefkaarten en brieven t/m 40 gram per vliegtuig verzenden naar Birma, Malaya (Maleische staten en Straits Settlements), Siam en Hongkong. Het boven gewone port verschuldigde luchtrecht bedraagt f 0,30 per 5 gram. Omtrent den overtochtsduur kunnen geen inlichtingen worden verstrekt; men moet echter rekenen op vertraging in de aflevering der stukken, in verband met moeilijkheden in het land van bestemming. Groote belangstelling voor de jaarbeurs te Utrecht Zal van 2 tot en met 11 April, gehouden worden. Zooals reeds bekend bestaat er voor de komende Voorjaarsbeurs te Utrecht een tegen alle verwachting in zeer groote belangstelling. Niet het minst bij de deelnemers, waarvan er reeds meer dan 700 zijn genoteerd. Tot ver over onze grenzen kwamen aanvragen bin nen en zelfs van Amerikaansche zijde werd naar de voorwaarden tot deelname geïnfor meerd. De Voorjaarsbeurs zal thans definitief wor den gehouden van 2 t/m. 11 April en de Najaarsbeurs van 10 t/m. 19 September. Deze vondst deden Haagsche jongens bij openstelling der Vogelbuurt. Jongens, ja heusch. het is best te begrijpen, Hoe je vol geestdrift 't kanon bestudeert; Vijf jaren oorlog, met dood en verminking, Hebben je immers niet anders geleerd. Maar, als je dadelijk klaar bent met spelen. Kijk dan eens eventjes goed in het rond; Zie je die muren gelijk een ruïne, Weet je de plek nog waar 't ziekenhuis stond? Zie je, vaak wordt men in 't leven gedwongen 't Zwaard te hanteeren voor vrijheid en recht. Maar 't geen wat mooi is moedwillig vernielen, Jongens bedenk, dat is zondig en slecht. Leer van je jeugd af 't kanon te beschouwen Als een bezorger van armoe en leed, Wat en waarheen ook de toekomst je brenge, Zorg, dat je dit geen seconde vergeet. G. KEMPEN—STERKENBURG. DAT te Alkmaar de directeur en eenige ambtenaren van het Evacuatiebureau zijn gearresteerd wegens verduistering van eenige honderdduizenden guldens. DAT de bevolking van Groningen de on zuivere bedoelingen der Eenheids Vakbewe ging onmiddellijk dóór had en zich voor de 250 contractbrekers terstond 1400 vrijwiligers aan de suikerfabriek meldden, waaronder ©ok een aantal intellectueelen. DAT evenals de prot.-chr. en r.k. dagbla den thans ook de soc.-democratische kranten zich hebben uitgesproken tegen één nationa- len omroep, terwijl het orgaan van de A.V. R.O. dat ook al heeft gedaan. DAT de 45-jarige veehandelaar S. Bakker uit Purmerend, door wiens toedoen de be lastingambtenaar Kolijn werd doodgescho ten, thans zelf der dood veroordeeld werd, terwijl zijn vrouw tot 5 jaar veroordeeld werd, DAT na het sluiten van een monetair ver drag tusschen Nederland en Noorwegen de koers van de Noorsche kroon is bepaald op 53.445 ct. DAT het criminologisch instituut der Rijks- Universiteit te Utrecht voor z'n statistieken •gaarne op Wittevrouwenstraat 7bis aldaar mededeelingen ontvangt van vormen van misdadigheid, die men tijdens den oorlog onder Nederlanders heeft geconstateerd. DAT de loongrens m~t betrekking tot het Ziekenfondsbesluit nog steeds op f 3000 per jaar is bepaald. DAT door een geval van kinderverlam ming in de kazerne te Weert het vertrek van het vierde bataljon stoottroepeK naar Indië met een week is vertraagd. DAT hét in Scandinavië al hard vriest als gevolg waarvan ook in ons land zware nachtvorsten te wachten zijn.* DAT in Gilze-Rijen de fabrikant Theeu- wes door electrischen stroom is gedood. DAT bij een grooten brand te Maastricht voor f 50.000,aan speelgoed, dekens, tex tiel- en babypakketten verloren is gegaan. DAT in Kapelle (N. Br.) de eerste ma terialen voor den bouw van noodwoningen zijn aangekomen. DAT de veerponten over de Maas bij Drongelen, die de Duitschers vorig jaar hebben laten zinken, thans zijn gelicht en na reparatie weer in de vaart zullen wor den gebracht, om het land van Heusden en Altena uit zijn isolement te verlossen. DAT tot algemeen Rijksarchivaris is be noemd Jhr Dr D. P. M. Graswinckel, thans Rijksarchivaris bij het Alg. Rijksarchief. DAT de economische commissie van de Centrale Vereeniging voor den Opbouw van Drente haar werkzaamheden heeft hervat en het bureau dezer vereeniging gevestigd is op Torenlaan 4 te Assen. DAT wegens het groote tekort aan kunst ledematen en de hiervoor benoodigde grond stoffen de regeering bij den invoer bemid delend zal optreden en eenige orthopaedische instrumentmakers naar Engeland worden uit gezonden. DAT men zich voor den aankoop van materiaal, afkomstig van de te liquideeren Amerik. leger- en vlootvoorraden, moet wen den tot de desbetreffende Ryksbureaux. DAT de thans in den handel zijnde Argen- tijnsche kaas niet minder geschikt is voor de consumptie dan onze eigen kaas. doch de meeste waardeering zal ontmoeten bij hen die van belegen kaas houden. DAT het hoofdbestuur der Dem.-Soc. Stu dentenver. bij den minister van Onderwijs „met de meeste klem" heeft aangedrongen op opheffing der indologische faculteit te Utrecht, daar de regeering dit „aan haar wil tot vernieuwing verplicht is". DAT bij wijze van proef met ingang van Maandag a.s. de veerdienst bij Moerdijk ook des nachts zal worden onderhouden, met dien verstande, dat hij 's Maandagochtends om 5 uur begint, terwijl 's Zaterdags en 's Zondags de laatste vaarten op 22.20 uur van Moerdijk en 22.40 van Willemsdorp zijn vastgesteld. DAT het door de Duitschers weggesleepte hospitaal-kerkschip ,De Hoop" in zeer ge- havenden toestand in Amsterdam is terug gekeerd. DAT het remboursverkeer tegen contante betaling voor alle vervoerstakken weer is toe gestaan, doch dat deblokkeering hiervoor niet mogelijk is. DAT prof. mr. G. W. J. Bruins te Wassenaar is herbenoemd tot Kon.-commissaris bij de Ned. Bank welke functie op 1 Juli 1943 was opgeheven. DAT zeventig procent van de Europeesche binnenvaart vóór den oorlog de Ned. vlag voerde en een korte vlotte verbinding tus schen A'dam en R'dam voor onze binnen vaart van het grootste belang is evenals een zoo snel mogelijke afbouw van de sluis bij Tiel. DAT tot president van de rechtbank te Groningen is benoemd mr H. W, A. Schip? per ij n, thans rechter in gemelde rechtbank. NIET om een overbodig levensbericht geven van een grooten Nederlander, wordt dit artikel geschreven. Immers is het omvangrijk levenswerk en de vér strek kende beteeken is van dr Kuyper onzen lezers genoegzaam bekend. Evenmin is het nood zakelijk het cijfer 25 te bezigen als een aan leiding om ons over de snelheid van den tijd te verbazen, die nu alweer een kwart eeuw afstand heeft gemaakt van het oogen- blik, waarop dr Kuyper, na geduldig wach tend zijn laatste levensuur te zijn genaderd, in Jezus ontsliep. Het tijdstip, waarop de herinnering aan 8 November 1920 valt, zet Kuyper's beteeke- nis echter zeer opmerkelijk onder het licht van de wijze Waarop en de mate waarin ons volk in de voorbije 5 jaren heeft gereageerd op de geestelijke benauwing, waarin niets en niemand ontziende overweldigers het ge bracht hebben. Zeggen we teveel, als wij het lijdelijk verzet, door ons Christelijk volks deel gepleegd in de donkere jaren van het nat.-socialistisch vergiftigingsproces, voor een groot deel op rekening zetten van de door werking der levensbeschouwing, waarvan dr Kuyper een der voornaamste propagandisten was? Zeker, wij zeggen dit niet zonder den achtergrond ook van deze levensbeschouwing te zien: tegen elke revolutie het Evangelie! Maar wanneer men niet de begrensde daden- reeks van het dadelijk verzet, doch de breede werkingssfeer van het Calvinisme als oorzaak van het „non possumus" der Nederlandsche houding tegenover de Duitsche kwelgeesten noemt, dan is duidelijk, dat de man, die geen duimbreed levensterrein onthouden wilde zien aan den Christus Gods, mag gerekend worden tot hen, van wie de H. Schrift zegt; „En hun werken volgen hen". Meer dan het leven, houdt ons thans het sterven van dr Kuyper bezig in verband met de zooeven gemaakte opmerking. Want toen de vorstelijke rouwstoet van den Staatsman- Evangeliebelijder op 12 November 1920 door de straten der Residentie trok. kon de publieke belangstelling niet verder reiken dan de wetenschap, dat daar een zeer be langrijke figuur ten grave werd gebracht. Bovendien wie had wel niet eens van Kuyper gehoord? Maar wat verder reikte, was het oor der menigte, die bij de groeve stond en in welker hart de belofte werd op geroepen. om in de toekomst het vaandel hoog te houden dat aan Kuypers machtige hand ontvallen was. Zij, de vele kleine luyden èn de weinige groote mannen hoorden het zich door dr Colijn den pas in balling schap gestorven opvolger van dr.. Kuyper zoo ernstig zeggen; „Indien wij allen tezaam slechts getrouw blijven aan het heilig be ginsel, dan weten wij, dat de Heere Zijn erve niet verlaten zal". Op den gedenkdag van Kuyper's sterven trekt onze aandacht zich samen op den grootsten gemeenen deeler van zijn leven: de erkenning èn handhaving van Gods vol strekte souvereiniteit op elk levensgebied- Om die ontzaglijke taak te kunnen vervullen, schiep Kuyper zich de aangewezen middelen tot doorwerking van de idee in al de geledin gen van zijn volk; tot den Ministerszetel toe. Met zeldzame talenten had God hem daar voor toegerust: een welsprekendheid van biologeerende kracht; een schrijftalent met zeldzamen invloed op zijn lezers; theologi sche, staatkundige, wetenschappelijke en journalistieke bekwaamheden van hoog ge halte, en boven die alle de saambindende, motorische kracht van het geboren leider schap. Stellig zijn 25 jaren afstand nog te weinig, om de imponeerende figuur van dr Kuyper zuiver te projecteeren op het vlak der historie. De strijd tegen zijn wereldbeschou wing en levensprincipes; de strijd om zijn volledige beteekenis voor de geschiedenis van ons volk in het tijdperk van zijn onmiddel- lijken invloed; de strijd ook over zijn geeste lijke nalatenschap in de eerste en latere decenniën na zijn heengaan, het zijn even zoovele bronnen van kruitdamp, die het klare uitzicht op en inzicht in zijn''beteeke nis belemmeren wie zou zich nu al wagen aan een volledige biografie? Maar wat allerminst nevelachtig is voor het thans levend geslacht, dat is de diepe voor, in den Nederlandschen volksbodem ge trokken door Kuyper's levenswerk en zijn nog niet te berekenen invloed op den geeste lijken onderbouw van ons volk. Er was, zoo sprak minister Heemskerk bij zijn graf, „in al zijn veelzijdigheid éénheid en stelsel; hij was drager van eenzelfde beginsel, uitgangs punt op ieder gebied, strevende om vastheid te brengen in de beweeglijke stof van het aardsche leven, verzoening zoekende van de verschillende volkslagen en maatschappelijke groepen; hij was handhaver van het gezag en strijder voor volksinvloed en voor een opgewekt geestelijk volksleven". Op deze plaats voegen wij, dankbaar voor een zóó rijk en rijk gezegend leven ten bate van de ontplooiing van volkskracht in den besten zin des woords, eraan toe: Het sterven van dr Kuyper liet laat nóg een leegte na. Kuyper was vriend en tegenstander stemmen dit toe één der grootste Neder landers. die de laatste eeuw heeft gekend. Maar: die leegte was en is en zal zijn vól van Hem, Wiens heerschappij dr Kuyper ons heeft leeren verstaan als weinigen vóór hem. Zoo ooit, dan hebben de jaren 19401945 daarvan vruchten getoond. Ik eer daarvan zou Kuyper afwijzen en het loflied transpo- neeren in het heilige octaaf, die ook de grondtoon van zijn leven was: Gode alleen de eer! DE NIEUWE ROTTERD. WETHOUDERS. Gistermiddag is voor het eerst te Rotter dam de noodgemeenteraad bijeengekomen. Er werden vijf wethouders benoemd, n.l. mr dr C. de Heer (A.R.), ir E. H. A. Kraay- vanger (R.K.), J. G. Meertens (S.D.A.P.), J. van Tilburg (VD.) en A. J. van der Vlerk (S.D.AP.) HARINGAANVOER TE SCHEVENINGEN. Van de haringvissoherij kwamen heden binnen de loggers Sch. 5, schipper C. de Graaf met 44 last, met 100 kisten versche haring; Sch. 195, schipper A. de Niet, met 32 last; Sch. 116, schipper J. Tuit, met 32 last; en Sch. 97, schipper G. Blok, met 34 last haring. Schraal weer, aldus De Bilt Tot morgenvond wordt verwacht: Vrij koud met vooral op voor de wind beschutte plaatsen nachtvorst, overwegend droog, wis selend bewolkt, matige wirud tusschen Noord- Oost en Oost. ZON EN MAAN. Zondag: Zon op 7.53 en onder 16.55; Maan op 13.46 en onder 21.50. Ma a n d a g Zon op 7.54 en onder 16,53; Maan op 14.20 en onder 23.02. Op 13 Nov. Eerste kwartier; 19 Nov. Voil* Maan en 26 Nov. Laatste kwartier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1