iill' Qïimwt Qlmr&nt isr
Onmiddellijk een Ronde-Tafelconferentie?
iDist <11
HET OUDE IDEAAL
Ie serie: 1 April 1920—15 October 1941 DINSDAG 8 NOVEMBER 1945 Se Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 13*
Hoofdredacteur: Postrekening 5 8 9 3 6
Eedactie: Christelgk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken JJtdtlfuilStiHj is gf)tbletrcf£
b. van der ros Hmyn bert in teyyenopoet*
Off.cieele verklaring van onze
Indische regeering
OFSCHOON er over Java de laatste
24 uiur weinig nieuws is binnen geko
men, bracht de correspondent te Ba
tavia van het Britsche blad de „Daily He
rald,.'* John Steen, de belangrijke mededee-
ftin,g, dat de Ned. regeering te Batavia aan
gaande Ind'ië een officieele verklaring heeft
afgelegd. Daarin wordt gezegd, dat de re
geering aandringt op „wederopbouw in sa
menwerking op Java en Sumatra onder ga
rantie van behoud van het Indonesische zelf
respect."
De verklaring bevat verder het voorstel
tot het onmiddellijk 'houden van een ronde
tafelconferentie ten einde gezamenlijk plan
nen te ontwerpen. Het onderwijs zal op
een ruimere leest geschoeid worden, er zal
een einde worden gemaakt aan het anal-
(phabet isme en de Indonesische taal wordt
naast de Nederland sche erkend. Er komt een
Indonesisch parlement op democratische
basis 'met een meerderheid van Indonesiërs,
maar. zoo gaat de verklaring voort, onder
geschikt aan de „algemeene regeering." De
kwestie van het stemrecht moet nader in
©ogenschouw worden genomen. De verkla
ring spreekt zich uit voor wet, orde en
eenheid.
BEVESTIGING VAN DEN HAAG.
Naar aanleiding van het bovenstaande be
richt over de verklaring van de Ned. regee
ring te Batavia, deelt de Regee-
ifingsvoor lichtingsdie nst te
's-Gravenhage het volgende£1 ede:
De Ned. regeering was van den Inhoud
yg,n deze verklaring door den lui tenant-
gouverneur-genera al op de hoogte en gaat
er volledig mee accoord. Dr Van Mook had
vrijheid tot publicatie over te gaan op het
door hem geschikt geachte oogenblik. Ha
rerzijds zal de Ned. regeering den tekst
échter thans nog niet geheel aan de open
baarheid prijsgeven, zoolang niet vast staat,
dat Batavia hiertoe officieel was overgegaan
Berichten daaromtrent worden ieder
oogenblik verwacht.
DE GEVECHTEN TE SOKRABAJA.
Volgens berichten stonden in de afgeloo-
pen week bij de gevechten te Soerabaja naar
(schatting 2500 Britsche en Britsch-Indische
soldaten tegenover 20.000 door Japanners
opgeleide Ind. soldaten en een half uitge
ruste bende van 100.000 Indonesiërs. Ind.
leiders hebben verklaard, dat gedurende de
gevechten 3000 Indonesiërs zfjn gedood. De
Britsche verliezen zouden gering zijn.
Tn Batavia zijn nog enkele schietpartijen
freweest rondom Hotel des Indes, dat nu een
vertrekcentrum is voor geïnterneerde vroj-
wen. Tevens verwacht men een evacuatie
van neutrale burgers uit Java.
ADVISEUR VAN SOEKARNO
GEARRESTEERD.
De Japansche Mohammedaan Shlmuzu,
die 3*2 jaar de politieke adviseur van Soe-
karno is geweest, is d'oor de Britten ge
arresteerd en zal zich hebben te verant
woorden voor tal van oorlogsmisdaden
WIL SOEKARNO HANDEL DRIJVEN
MET AMERIKA?
Volgens een Reuterberioht heeft de
„Tepubliek" van Soekarno aangeboden om
Amerik. schepen met groote hoeveelheden
rubber en kapok te laden, welke voorraden
in een onbekende haven van Java zouden
zijn opgeslagen. De Amerik. copsul te
Batavia, dr Foote, verklaarde echter van
deze zaak niets af te weten.
Dat Soekarno zijn volgelingen niet meer
in bedwang heeft, wordt wel aardig ge-
Touw splitsen en knoopen leert de Jood-
sche brigade eveneens volgens de regelen
der kunst.
DAT het Noordelijk Scheepvaartmuseum
te Groningen op 1 Nov. j.l. officieel is her-
4>pend.
DAT tot secretaris van den Mijnindustrie-
raad is benoemd Mr. H. C. M. M. Tromp,
Akerstraat 95, Heerlen.
DAT een groep A'damsche studenten in
de Roeterstraat morgenavond een nieuwen
bioscoop „Kriterion" zullen openen als begin
Van een „Cité Universitaire",
DAT werkgevers, die buitenlandsche ar
beidskrachten in dienst hebben, hiervoor per
formulier vergunning moeten vragen bij het
Rijksarbeidsbureau, Zeestraat 73, 's-Graven-
fiage.
DAT de burgemeester van Eindhoven, A.
Verdijk, een verzoek om eervol ontslag uit
fcijn functie heeft ingediend.
DAT op 21, 22 en 23 Nov. een Limburgsche
tyarenbeurs zal worden gehouden in het
Kegelpaleis te Maastricht.
DAT de gemeenteraad van Kerkrade in een
motie aan den minister van Binnenl. Zaken
en aah den Comm. der Koningin aandringt
op spoedige benoeming van een burgemeester
illustreerd' door het volgende voorval. Toen
Soekarno met een vliegtuig van Batavia
in Soerabaja aankwam, lag het vliegveld
onder ma ohm ege wee rvuurDe „leider" ging
op een open vrachtauto met een vlag in
de hand naar het brigade-hoofdkwartier.
Daar kwam hij echter niet aan, doch is
eenige uren spoorloos verdwenen geweest,
waarna hij per radio een oproep tot de
Inheemsohen deed.
DE „ORANJE" NAAR AUSTRALIë
De „Oranje" is gisteravond vanuit Batavia
naar Australië vertrokken met 567 évacuées
uit Batavia en Bandoeng. In Semarang zul
len nog 250 évacuées worden opgenomen.
Alle évacuées zullen 4 maanden in Australië
doorbrengen en daarna terugkeeren. Tevens
wordt gemeld, dat 30 man medisch personeel
w.o. 11 doktoren, die van Nederland naar
Colombo waren gevlogen, thans in Batavia
zijn aangekomen.
COMMUNISTISCHE BIJEENKOMST
IN AUSTRALIë
Ter gelegenheid van den 28sten verjaardag
van de Russische revolutie is er in Australië
een bijeenkomst gehouden van 60.000 man
nen en vrouwen, waar o.m. geprotesteerd
werd tegen het binnenkomen van Nederl.
schepen in de haven van Sydney met batal
jons Ned. troepen, die gebruikt moeten wor
den om menschen neer te schieten, die voor
hun vrijheid vechten.
Uit het rijk der distributie
WE KRIJGEN WEER BLIKJES-MELK.
Teneinde het huidige melkrantsoen zoo
lang mogelijk te kunnen handhaven, zal bin
nenkort in het Westen des lands een aan
vang worden gemaakt met het verstrekken
van gecondenseerde ongesuikerde melk in
blikjes z.g. „evaporated milk", ter vervan
ging van een gedeelte van het melkrantsoen.
De prijs van de in consumptie te brengen
blikjes is dezelfde als voor een liter losse
gestandaardiseerde melk. De gewichtsinhoud
der te verstrekken blikjes kan onderling ge
ringe verschillen vertoonen. Voor de distri
butie geldt elk blikje voor een liter melk.
EVENTUEEL VISCH IN BLIK OP DEN
VLEESCHBON.
Het publiek dient er op bedacht te zijn,
dat het plaatselijk of tijdelijk niet altijd mo
gelijk zal zijn op den vleeschbon. waarvoor
thans het rantsoen is verhoogd van 100 tot
150 gram, versch vleesch te betrekken. Men
zal ook genoegen dienen te nemen met op
een vleeschbon verkrijgbaar gestelde pro
ducten in blik, met inbegrip van visch in
blik, voor zoover bij slager, winkelier of in
den vischwinkel voorradig. Het ligt echter
in de bedoeling op den vleeschbon voor een
zoo groot mogelijk gedeelte versch vleesch
te verstrekken.
KARNEMELK EN TAPTEMELK-YOGHURT
UITSLUITEND OP RANTSOENBONNEN
Karnemelk en taptemelk-yoghurt zijn se
dert 28 October 1945 uitsluitend verkrijgbaar
op rantsoenbonnen voor taptemelk, weike
op doktersvoorschrift worden verstrekt.
DAT het voorstel betreffende gelijkschake
ling van de loonén van loodgieters en fitters
met die der bouwvakarbeiders door het Col
lege van Rijksbemiddelaars is goedgekeurd.
DAT binnen eenige dagen het eerste schip
met 8.000 ton tarwe voor Zwitserland uit
Philadelphia in de R'damsche haven wordt
verwacht.
DAT dezer dagen in Limburg niet minder
dan 17 smokkelaars werden aangehouden,
hetgeen den C.C.D. een buit opleverde van
een groot quantum koffie, 12 paarden, 6
koeien en een os.
DAT de bestrijdingsmiddelenpositie tegen
plantenziekten in ons land vrij gunstig is
te noemen, alhoewel er gebrek is aan spuit
en stuifapparaten.
DAT de geneeskundige hoofdinspectie van
de Volksgezondheid verhuisd is naar Groen-
hovenstraat 1, 's-Gravenhage.
DAT de Ned. Exlibris-Kring zijn werk
zaamheden heeft hervat en alle gewenschte
inlichtingen verschaft op het adres Schouw-
weg 81/20, Wassenaar.
DAT de heer S. Hage, oud-burgemeester
van Bruinisse, op 74-jarigen leeftijd is over
leden.
DAT de herstelkosten van het vliegveld
Haamstede f 100.000 zullen bedragen.
Volgende zomer weer treinen
over Moerdijkbrug
Aan 't herstel der nieuwe bruggen wordt
hard gewerkt.
Aan het herstel der nieuwe bruggen, met
name de spoorbruggen, wordt hard gewerkt.
Behoudens mogelijken tegenslag zullen on
derstaande spoorwegbruggen achtereenvol
gen-s in gebruik kunnen worden genomen:
Maasbrug, bruggen bij Roermond: einde
November: de Rijnbrug Oosterbeek bij Arn
hem: half December: de Maasbrug bij Venlo:
begi n Februari; Hollandsch Diep bij den
Moerdijk: zomer 1946; brug over de Oude
Maas bij Dordrecht: zomer 1946; de Maasbrug
bij Hedel: zomer 1946; de Waalbrug bij Zalt-
bommel: 1 Januari 1947; IJselbrug Zwolle
(Katerveer) niet bekend; Merwedebrug bij
Baanhoek (bij Sliedrecht) niet bekend.
MEN KAN WEER TELEFONEEREN MET
FRANKRIJK.
Het telefoonverkeer met Frankrijk is op
beperkte schaal heropend. Uitsluitend ge
sprekken van regeeringsinstanties en. voor
zoover het verkeer het toelaat, zakengesprek-
ken van zeer spoedeischenden aard zijn toe
gelaten.
IS JOEGO-SLAVIë EEN REPUBLIEK?
Generaal Zoejevitsj, de Joego-Slavisohe
minister van Financiën, heeft Zondag j.l. op
een verkiezingsbijeenkomst in Belgrado ver
klaard, dat Jdego-Slavië een republiek is.
GELDIGHEIDSDUUR VAN DE KOFFIE-
EN BISCUITBONNEN VERLENGD.
Het C.D.K. deelt mede, dat de geldigheids
duur voor bon 110 voor koffie en van de
bonnen 108 en 204 voor biscuits wordt ver
lengd tot en met 24 November a.s.
Proefvlucht naar Indië uitgesteld
tot 10 November
Het DC 4-vliegtuig, dat voor een proef
vlucht op 7 Nov. naar Ned.-Indië zou ver
trekken, zal echter pas op Zaterdaig 10 Nov.
vertrekken van af Schiphol om 8.30 uur. De
bemanning zal bestaan uit de heeren Par-
mentier, Hakkenberg, van Gaasbeek en Bak
(piloten), Siener en Diek (marconisten), Ver
hoef en Molenaar (boordwerktuigkundigen).
Zeer waarschijnlijk zal de onder-directeur
van de K.L.M., H. Martin, meevliegen. De
P.T.T. heeft ook België de gelegenheid gege
ven post met het vliegtuig mee te geven,
daar België nog geen zelfstandige luchtpost
verbinding heeft.
LEENING VAN 100 MILLIOEN VOOR
NEDERL.-INDIË.
Naar Reuter te Washington verneemt, over
weegt de Amerika ansche „Export-Import-
bank" om aan Nederland, ten behoeve van
Nederlandsch-Indië een leening van 100 mil-
lioen dollar te verstrekken.
Tsjeoho Slowakije deed een beroep op
Engeland voor graan en vet om 700.000 on
dervoede kinderen te helpen.
Amerikaansche mariniers vechten niet
tegen Chineesche communisten.
DAT het zwaar beschadigde kustlicht
West-Schouwen eerst in Mei 1946 hersteld
zal zijn.
DAT dezer dagen te Groningen de her
begrafenis plaats vond der stoffelijke resten
van 36 in September vorig jaar, te Wester-
bork vermoorde Groningers.
DAT m.i.v. 10 Nov. de tram- en autobus-
dienst in A'dam op Zaterdag wordt onder
houden van 6.30 tot 18 uur.
DAT iederen dag van 1.306 uur over den
zender Hilversum II, 415 meter, speciale pro
gramma's voor en door Canadeezen worden
uitgezonden, welke uitzendingen plaats vin
den vanuit de N.C.R.V.-studio.
DAT de Eerste Ned. Bond van Klein-Fabri-
kanten in de si ga ren industrie bij den minis
ter van Handel en Nijverheid op inschake
ling van klein-fabrikanten in de sigaren-
industrie heeft aangedrongen.
DAT in Vtrecht een Bedrijfsunie voor de
metaalindustrie wordt gevormd, waarvan het
secretariaat is Koningslaan 9.
Dat de f 200 contant geld en de f 200 giraal
tegoed, welke bij huwelijk kunnen worden
gedeblokkeerd, uitsluitend bedoeld zijn voor
de huwelijkssluiting, terwijl voor woning
inrichting, enz. aparte deblokkeering by de
banken kan worden aangevraagd.
OOK in dezen z.g. nieuwen tijd, nu velen
al het oude willen opruimen, blijft vak
organisatie hoodzakelijk en blijven de
werknemers in den breeden zin des woords
de vakorganisatie noodig hebben voor de
behartiging hunner belangen. De vakorgani
satie is een organisatie van gelijkgezinde
werknemers voor het behartigen van hun
zedelijke, cultureele, sociale en sociaal-eco
nomische belangen: het is een vereeniging
op den grondslag van de zelfwerkzaamheid
der arbeiders: een vereeniging niet alleen
voor, maar ook van de arbeiders, die dus
het karakter van „selfhelp" draagt.
De vakbeweging heeftallereerst tot taak,
het verkrijgen voor de arbeiders van recht
vaardige arbeidsvoorwaarden. Het heeft lang
geduurd voor algemeen erkend werd, het
recht der arbeiders op medezeggenschap in
de vaststelling der arbeidsvoorwaarden. Maar
geleidelijk zijn we toch verder gekomen.
Reeds lang vóór 1940 bestonden in tal van
bedrijven colièctieve arbeidsovereenkomsten,
die in meer dan één bedrijf niet slechts
enkele bepalingen bevatten omtrent de rege
ling der arbeidsvoorwaarden, maar die waren
uitgegroeid tot een soort wetboek op den
arbeid voor het betreffende bedrijf.
De wet op het algemeen bindend verkla
ren van bepalingen van collectieve arbeids
overeenkomsten maakte het mogelijk, deze
contracten ook voor de ongeorganiseerde
patroons en arbeiders bindend te maken,
waardoor zulk een contract in principe het
karakter verkreeg van een bedrijfsveronle-
ning.
De Christelijke vakbeweging heeft de ont
wikkeling van de organisatie van den arbeid
in deze richting, van meet af aan bevor
derd. gepropageerd en gestimuleerd. De ont
wikkeling lag geheel in de lijn harer be
ginselen.. Tegenover de marxistische leer
van den klassestrijd heeft zij haar ideaal
gepropageerd van de solidariteit tusschen de
werkgevers en werknemers. Werkgevers en
werknemers hebben te arbeiden aan een ge
meenschappelijke taak, de volksgemeenschap
te dienen en deze te voorzien van datgene,
wat die volksgemeenschap voor haar in
standhouding noodig heeft. Werkgevers en
werknemers hebben samen de belangen van
het bedrijf, die der bedrijfsgenooten maar
ook en niet minder de belangen on^.er
samenleving te dienen. Daarom streeft de
Christelijke vakbeweging naar de vorming
van bedrijfsgerneenschappen, aan wier hoofd
staat een bedrijfsorgaan of een bedrijfsraa l,
gevormd door dc vertegenwoordigers van
de werkgevers- er. werknemers-r ganis.V.voS,
aan welken bedrijfsraad verordenende be
voegdheid dient te worden toegekend, zoo
wel ten opzichte van sociale, als van econo
mische bedrijfsregelingen. Dit vanzelfspre
kend onder toezicht van de overheid, opdat
het algemeen belang niet ondergeschikt ge
maakt worde aan het groepsbelang. Deze
bedrijfsraad zal dus ook de arbeidsvoor
waarden bij verordening hebben te rege
len, waarbij, indien het bedrijfsorgaan niet
tot overeenstemming kan komen, een hro-
gere, onpartijdige instantie beslist. Gebruik
making van het wapen van staking en uit
sluiting moet dan vanzelfsprekend tot het
verleden behooren.
Er zijn er die meenen, dat een gaan in
deze richting, de vakbeweging overbodig zal
maken. Dat is een onjuiste meening. De or
ganisaties van werkgevers en werknemers
moeten niet alleen den weg bereiden voor
de publiekrechtelijke bedrijfsorgamsatie, zij
moeten deze ook blijven dragen. Het zou ge
heel in strijd zijn met de grondgedachte der
bedrijfsorganisatie deze te bouwen op de in.
het bedrijf los naast elkaar staande Indivi
duen. Niet deze, maar de organisaties der
bedrijfsgenooten zullen de vertegenwoordi
gers hebben aan te wijzen, in de publiek
rechtelijke bedrijfsoganen. Zoo zal de vak
organisatie blijven de draagster der bedrijfs
organisatie. Wel wijzigt zich de taak der vak
organisaties. De regeling der arbeidsvoor
waarden is dan overgegaan op het publiek
rechtelijke bedrijfsorgaan. Maar vakorgani
satie blijft noodzakelijk. De vakorganisatie
zal tot taak blijven behouden het bespreken
van de belangen dér arbeiders. Zij moet de
bevoegdheid hebben wenschen en verlangens
van de arbeiders bij het bedrijfsorgaan aan
hangig te maken en zoo noodig ook critiek
kunnen uitoefenen. De vakbeweging zal ook
toezicht moeten houden op de naleving van
de door het bedrijfsorgaan vastgestelde ver
ordeningen. Zoo blijft er voor de vakbewe
ging een taak.
De Christelijke vakbeweging wil juist nu
deze ontwikkeling tot bedrijfsorganisatie
krachtig bevorderen. In bezettingstijd is
daarover van gedachten gewisseld en is men
in de kringen van het C.N.V. daarover tot
overeenstemming gekomen, zoodat men reeds
op 29 Maart 1945 in het toen bevrijde deel
van het Nederl. gebied de „richtlijnen voor
de bedrijfsorganisatie" in druk kon zien
verschijnen. Wij verheugen ons daarover
zeer. Bouwend op de vroeger gelegde grond
slagen is nu getracht aan de denkbeelden
inzake bedrijfsorganisatie een meer concreten
inhoud te geven. Het is nu de tijd deze denk
beelden in de practijk om te zetten. Onge
twijfeld zullen ook andere groepen, thans
meer dan vroeger, bereid zijn aan de verwe
zenlijking van deze door de Christelijke vak
organisatie voorgestane organisatie voor den
arbeid mede te werken.
Het is mogelijk, dat de Christelijke vak
beweging hier tegenover het N.V.V. komt to
staan. Dit vakverbond spreekt in zijn nieuwe
beginselverklaring niet over de bedrijfsorga
nisatie, wel spreekt die beginselverklaring
over een planmatige ordening van het gehee'.e
bedrijfsleven, waarvoor de beschikkingsmacht
en zoo noodig de eigendom der productie
middelen in handen der gemeenschap moet
worden gelegd.Dit verbond blijft dus koer
sen in socialistische richting. Hier scheiden
zich misschien de wegen, wij zeggen: mis
schien. want wij achten het volstrekt niet
onmogelijk dat het N.V.V. tenslotte, niet af
wijzend zal blijven staan tegenover de door
de Christelijke vakbeweging gepropageerde
ordening van het bedrijfsleven.
H. AMELINK.
Rustig najaarsweeraldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: rustig,
nevelig najaarsweer.
ZON EN MAAN,
Morgen Zon op 7.45 en onder 17.02; Maan
op 10.09 en onder 18.29.
Op 13 Nov. Eerste kwartier; 19 Nov. Volle
Maan en 26 Nov. Laatste kwartier,
De Joodsche brigade, deel uitmakend van de Britsche troepen hier te lande, wenscht
de Nederl. visscherij metterdaad te leeren kennen, om haar in Palestina in toepassing
te brengen. Men ziet hier een groepje in de haven van IJmuiden.
