|lieuun? Cei&sdjf Courant
't Gaat heelemaal mis met ons Insulinde
Pessimistische klanken over de annexatie
LDist <11
Ie serie: 1 April 192015 October 1941
DINSDAG 30 OCTOBER 1945
2e Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 150
Abonnementsprijzei
ƒ0.26 per week
ƒ1.10 per maand
3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22 7 10
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
u&aniuasüth Is
tnyri bert in iigfjehspotl*
Hartekreei van oud-vice-pres.
van Raad van Ned -Indië
De gewezen vice-president van den Raad
van Nederlandsch-Indië en oud-voorzitter
van den Volksraad, dr. J. W. Meyer Ranneft,
zendt ons het volgende schrijven:
De dingen in Indië gaan, ondanks den
schijn van het tegendeel, verder mis dan
ooit. Het optreden van den Engelschen gene
raal Christison overschrijdt de grenzen van
het toelaatbare. Amerika mengt zich in het
koor.
Dr J. W. Meyer Ranneft, die van zijn
hart geen moordkuil maakte.
Van de „Republiek Indonesië" staan twee
dingen onomstootelijk vast: zij is een pro
duct van Japan dat haar bewapende: zij be
duidt opstand tegen wettig Nederlandsch ge
zag. Wat van de Engelschen verwacht werd
dat was ontwapening. Het was, zooals het
Londensche blad „Vrij Nederland" het for
muleerde: onvoorwaardelijke ontwapening,
unconditional surrender. Het was herstel van
het Rijksdeel dat zich in 1942 voor de geal
lieerde zaak in den strijd wierp. In plaats
daarvan brengt thans een Engelsch generaal
den luitenant-gouverneur-generaal van Ne
derlandsch-Indië, den vertegenwoordiger van
onze Koningin, de pijnlijke vernedering te
moeten onderbaxndelen mieit opstandelingen.
Elke dag dat de situatie langer duurt
brengt verlenging van die vernedering. Elk
woora dat gewisseld wordt tusschen de z.g.
republiek en de Engelschen of de Amerika
nen is een slag in het gelaat van de millioenen
in Nederlandsch-Indië die ongewapend zijn
doch trouw bleven aan de regeering. Eiken
dag staan zij langer bloot aan de tegen Ne
derland en de Nederlanders gerichte onge
breidelde haat-campagne, waarvan zij niet
anders kunnen denken dan dat die plaats
vindt met goedvinden van Engeland en Ame
rika. Engeland gaf ons vrijheid en voedsel.
Dat -is zeer veel, maar de toestand in Indië
is onhoudbaar.
Het is mij volkomen onbekend of onze
regeering terzake stappen doet bij de Engel
schen. Maar gegeven wat zij verklaarde in
een parlement dat in dit opzicht eensgezind
achter haar stond, lijkt het waarschijnlijk
dat zij bezig is met klemmend en dringend
protest. Ik hoop dat zij er zich van verze
kerd kan houden dat honderdduizenden Ne
derlanders daarbij achter haar staan.
ONLUSTEN IN SOERABAJA GEËINDIGD.
De nationalistische onlusten in Soerabaja
2ijn thans geëindigd. Soekarno, die, zooals
gemeld, hier per vliegtuig was aangekomen,
heeft bevel gegeven alle wapens neer te leg
gen, nadat een groep Indonesiërs nog op
Britsche patrouilles had gevuurd, waarbij
van Japansche tanks gebruik werd gemaakt,
Bij het zien der onlusten was Soekarno
zichtbaar onthutst en verklaarde dat Mustopo,
de nationalistische leider in Soerabaja, gek
en zwakzinnig was en niet behoorde tot Soe-
karno's „republikeinsche bestuur". Eveneens
heeft Soekarno een bezoek gebracht aan
Bekassi, waar een aantal Europeanen en
Indo-Europeanen als gijzelaars zijn opge
sloten.
AANKOOP
VAN AMERIK. LEGERVOORRADEN
De Ned.-Ind. regeering heeft voor een
waarde van 20 millioen dollar Amerikaansche
legervoorraden in het Stille Zuidzee gebied
gekocht, bestaande uit medicamenten, klee
ding en bouwmateriaal. Volgens het Amerik.
departement van Oorlog zal deze verkoop
het sluiten der Amerik. vlootbases bespoe
digen.
JHR. LOUDON OVER INDIE.
Jhr. Loudon, de Ned. ambassadeur te
Washington, heeft in een rede voor de Rut-
gers-Universiteit in New-York verklaard, dat
de Nederlanders als volk te lang voor hun
vrijheidsrechten hebben gestreden, om de
aspiraties van anderen te negeeren of on
vriendelijk te beschouwen. De regeering heeft
echter wel de voorwaarde gesteld, dat de
Indonesiërs waarmede zij in contact treedt,
vrij zullen zijn van Japansche smetten.
HAAGSCHE COMMUNISTEN OVER INDIË
Op een vergadering van de C.P.N. te
's-Gravenhage werd aangedrongen om geen
troepen meer naar Indië te zenden. Er moet
onmiddellijk conitact wordetn gezocht met de
democratische elementen daar. Wordt er geen
overeenstemming bereikt, dan zal. volgens
den heer Geelhoed, red. van „De Waarheid",
Engeland ingrijpen en is Indië aan dit land
overgeleverd. Spr., die Soekarno niet als col
laborateur of landverrader zag, achtte een
samenwé'rking met de S.D.A.P. tegen het
Koloniale wanbestuur noodzakelijk. „Er be
staan geen volken van den tweeden rang,
er is geen rasverschil".
BIJ SPOORWEG ARBEID IN BIRMA
STIERVEN 700 NEDERLANDERS.
Vijf Ned. krijgsgevangenen zijn gisteren in
goede gezondheid uit de Japansche kampen
in Pretoria teruggekeerd. Hun namen zijn
vaandrig A. de Waal uit Kaapstad, luit. J. H.
van Zanten uit Johannesburg, serg. F. J. K.
Pettinga uit Pretoria, serg. R. H. H. Siegers
uit Kaaipstad en luit. A. Kroonuit Brakpan
Home. Zij verklaarden, dat 700 Nederlanders
den dood vonden bij de opgedragen werk
zaamheden aan den spoorweg BangkokMul-
mein in Birma.
Attlee gaat eens praten met
president Truman
Om diverse wereldvraagstukken
nader te bekijken.
Attlee zal voor een openhartige gedachten-
wisseling met president Truman over alle
hangende internationale kwesties binnen en
kele weken naar Washington vertrekken. Tot
deze kwesties zouden o.a. behooren de atoom
bom, Palestina en de Britsche-, zoowel als
de Amerikaansche-Sovjet-Russische betrek
kingen. Ook de minister-president van Ca
nada zou aan deze besprekingen waarschijn
lijk deelnemen.
MARINUS GEARRESTEERD.
De beruchte journalist Marinus, die o.a.
schreef onder het pseudoniem HAMA in de
„Tel.", is door den Amsterdamsohen P.O.D.,
te Den Haag gearresteerd en naar Amster
dam overgebracht.
„Beul van Amersfoort" staat
binnenkort terecht
Na ontsnapping weer gearresteerd.
De „beul van Amersfoort", zooals de bij
naam is van den vroegeren kampcomman
dant van der Laar van het Concentratiekamp
in Amersfoort, is, nadat hij eenmaal was
ontsnapt, einde vorige week weer door den
P.O.D. gearresteerd. Het merkwaardige van
dezen man is, dat hij, toen hij destijds in
Vught een leidende functie had. inderdaad
zeer veel voor zijn medegevangenen heeft
gedaan en door valscbheid in geschrifte ver
schillenden van zijn lotgenooten buiten het
kamp heeft kunnen brengen. In tegenstelling
met zijn optreden in Vught heeft hij zich in
Amersfoort echter als een beul gedragen en
velen van zijn medegevangenen ernstig mis
handeld. Binnenkort zal hij voor een Bijz.
Gerechtshof terecht staan.
ENGELSCHE STAKINGEN ZIJN AAN HET
VERLOOPEN.
Naai het schijnt loopen de stakingen in de
Engelsohe havens ten einde. 250.000 havenar
beiders te Bristol hebben besloten den arbeid
te hervatten, terwijl ook uit de overige
havens gunstiger berichten komen.
Op 14 Nov. a.s. zal de bootverbinding
HarwichRotterdam hersteld zijn; er zijn
3 afvaarten per week.
Minister Schermerhorn ziet er
niet veel meer in
In een te Groningen gehouden persconfe
rentie ter gelegenheid van de opening van
het districtsbureau van den regeeritigsvoor-
lichtingsdienst, heeft de minister-president,
Prof. Ir. W. Schermerhorn, enkele belang
rijke mededeelingen gedaan.
Wat het annexatieprobleem betreft, zeide
de minister, dat dit niet een Nederlandsch,
maar een internationaal probleem is. Zoolang
de internationale toestand zoo blijft, als hij is,
en er, vrijwel op geen enkel punt overeen
stemming is tusschen de groote mogendheden,
kan Nederland moeilijk zijn houding inzake
annexatie van Duitsoh-gebied bepalen en met
positieve plannen komen. Na de mislukte
conferentie van Londen, behoeft men geen
groote verwachtingen te koesteren. Overi
gens meende de minister te moeten con-
stateeren, dat de belangstelling voor het
annexatieprobleem afnemende is. Voor een
volksstemming zou de minister niets voe
len, omdat los van de genoemde bezwa
ren, het volk niet over voldoende gegevens
beschikt om op dit moment tot een verant
woorde beslissing te komen. De ingestelde
staatscommissie heeft reeds een rapport uit
gebracht, doch zal nu ook de technische
vraagstukken nader bekijken. Tevens zal zij
zich bezinnen op de vraag, of Nederland tij
delijk een deel van Duitsch gebied bezet kan I
houden, en onder beheer kan nemen. Als van
annexatie op groote schaal wordt afgezien,
kan zij ook nagaan, welke grenscorrecties
wensohelijk en, noodzakelijk zijn.
Betreffende de schadeloosstelling zeide de
minister, dat Nederland thans een offioieele
uitnoodiging heeft ontvangen een missie te
zenden naar Berlijn. Admiraal Doorman zal
van deze missie de leiding krijgen, en een
scort Nederlandsch gezantschap te Berlijn
zijn. Verschillende Duitsohe bedrijven zullen
afgebroken worden. De groote vraag is ech
ter, of hetgeen daarvan voor de geteisterde
landen beschikbaar wordt gesteld, ons te pas
kan komen. Wat hebben wij aan verouderde
installaties? Ook is het een vraag, of het wel
een Nederlandsch belang is Duitschland eco
nomisch te vernietigen. Het is voor ons be
langrijk onze eigen goederen uit Duitschland
terug te krijgen. Men moet zich van de scha
deloosstelling niet al te veel voorstellen. Het
is voor den minister een groote vraag, of het
wel gewenseht is, een groot vacuum in dit
Europa te scheppen. Hier spelen ook poli
tieke factoren een rol.
NIEUWE BURGEMEESTERS.
Met ingang van 1 Nov. zijn benoemd: tot
burgemeester der gemeente Haarlemmer
meer: mr J. F. Jiansonius; idem van Schel -
linkhout: C. Mol, burg. van Wijdenes; idem
van Marum: jhr mr J. W. Alberda van Eken-
stein; idem van Cadier en Keer: H. J. L.
Duijsens; en met ingang van 16 Nov. tot burg.
van Blokker: G. H. Essing.
KABINET DER KONINGIN.
Bij K. B. is met ingang van 1 Januari 1946
aan J. L. Verbeek Wolthuys, administrateur
bij het kabinet der Koningin, op zijn ver
zoek. in verband met het bereiken van den
pensioengerechtigden leeftijd, eervol ontslag
verleend, onder dankbetuiging voor de lang
durige en -trouwe diensten aan den lande be
wezen en onder toekenning van den persoon
lijken titel van ra ad-adviseur.
DAT gisteravond wijlen Dr. Henri Polak in
een groote vergadering van de S.D.A.P. te
A'dam is herdacht en de Plantage Fransche-
laan is herdoopt in Henri Polaklaan.
DAT in een interneeringskamp op Java
verleden jaar op 71-jarigen leeftijd is over
leden de oud-directeur van het Instituut voor
kunstnijverheidsonderwijs te A'dam Joh. B.
Smits.
DAT mr. E. G. v. Bisselick is benoemd tot
ambtenarenrechter in het district 's-Gra
venhage.
DAT de toekomst voor het octrooiwezen
hier te lande zeer gunstig wordt ingezien,
mede doordat in Duitschland op dit gebied
veel is verloren gegaan.
DAT te Wqert de gehuwde mannen G.
Timmermans, L. Pleitgevers en L. Kiggen
in de Z.-Willemsvaart zijn verdronken,
do'ordat hun vrachtauto te water reed, ter
wijl te Boekelo de 36-jarige Schepers uit
Hengelo door kokende pekel het leven ver
loor.
DAT tot bestuursleden der Buitenl. Pers
ver. zijn gekozen Herbert Anteliffe (pres.),
Pal Balasz (seor. en vice-pres.), Floris Canté
(penningm.), E. F. Zanoli en M. S. Vaz Dias.
DAT het Ned. Roode Kruis. afd. inten-
d nee, Leeghwaterplein 27 te Den Haag, een
dringend verzoek doet om brillen voor in
Bangkok vertoevende landgemooten, wier
oogen ten gevolge van berri-berri ernstig
hebben geleden.
DAT na een afwezigheid van 5V2 jaar de
predikant der Anglikaansche Kerk in Den
Haag, rev. H. M. Williams, weer voor het
eerst in de Residentie heeft gepreekt.
DAT 1 Januari de heer W. J. van Dussel-
dorp, die 20 jaar secretaris der gemeente
Tilburg is geweest, wegens ziekte zal heen
gaan.
DAT de Communistische Partij een prijs
vraag heeft uitgeschreven voor een ontwerp
van een partij-insigne, waarop behalve de
aanduiding C.P.N. „De Waarheid" moeten
voorkomen de roode vlag ende nationale
vlag (rood, wit en blauw).
DAT de regeering in 's lands belang ver
zoekt onze binnenvaartschepen zoo snel
mogelijk te lossen om het gebruik te inten
siveer en.
DAT tegen twee Hilversummers proces
verbaal is opgemaakt wegens het verkoopen
van ontblauwde spiritus voor jenever aan
Canadeezen.
DAT de consumenten van radio-distributie
niet méér radiobelasting behoeven te gaan
betalen dan ze gewend waren.
O tempora o mores
Te Utrecht is vandaag gepromoveerd tot
doctor in de geneeskunde Marius Wdlhel-
mij, geb. te Doetinchem, op proefschrift:
„Een onderzoek in de algemeene practijk
naar de gemiddelde doorsnede der ery-
trocyten, in het bijzonder bij vermage
ring in oorlogstijd".
DAT de zaken tegen Max Blokzijl en jhr
de Block van Scheltinga op 14 Nov. om 10
uur voor den Bijz. Raad van Cassatie zullen
dienen.
DAT na de gevechten in Mei 1940 ver
schillende officieren, onderofficieren en
minderen zijn voorgedragen voor een onder
scheiding op grond van hun moedig en be
leidvol optreden bij de verdediging van ons
overrompelde vaderland.
DAT na de capitulatie een commissie werd
benoemd om deze voordrachten te toetsen,
doch tot op heden nog niets over de resul
taten werd vernomen.
DAT wegens de nog steeds bestaande
logiesmoeilijkheden t.a.v. hotels in een
vijftigtal plaatsen van ons land informatie-
buxeaux wonden opgericht, die veelal in de
V.V.V.-bureaux gevestigd zullen zyn.
DAT in onze groote textielcentra de
minimumloonen voor volslagen mannel.
krachten zijn vastgesteld op 64, 67 en 70 ct
per uur.
DAT de 65-jarige jachtopziener H. v. d.
Heuvel bij een poging om in de bosschen
van Leende enkele stroopers te arresteeren,
door een hunner is doodgeschoten, waarna
de dader werd gegrepen.
DAT alle eigenaren c.q. houders van
rijvaardige personenauto's en motorrijwielen
deze voertuigen vóór 3 Nov. moeten laten
registreeren, terwijl de niet-rij vaardige vóór
dien datum dienen te worden gemeld op de
Rijksverkeersinspectie te 's Gravenhage.
DAT 1945 als een teleurstellend honing-
jaar wondt gekwalificeerd.
DAT voor onze melk- en vleechsproductie
de aardappelschillen een rol van beteekenis
vervullen en men dus deze schillen aan
erkende schillenophalers gelieve af te leveren
inplaats van ze in de vuilnisbak te depo-
neeren.
DAT op de dezer dagen gehouden her
oprichtingsvergadering van den Ned. Bond
van den Margarinehandel scherp is gepro
testeerd tegen de maatregelen van het be
drijfschap Margarine, Vetten en Oliën, waar
door behalve 29 der grootere bedrijven, allen
margarinemengers in ons land het recht zou
worden ontnomen hun bedrijf voort te zetten.
DAT te Den Bosch de eerste der 500 uit
teenen en cement opgetrokken noodwoningen
zijn gereed gekomen en door het gemeente
bestuur zijn overgenomen.
DAT de in October 1944 in Zwitserland op
gerichte stichting „Geschenk van de jeugd",
in verband met haar éénjarig bestaan, op 29
dezer voor 30.000 Zw. francs aan kleeding,
babyuitzetten, schoeisel en medicamenten uit
Bazel zal verzenden voor de jeugd der groote
Ned. steden.
DAT de minister van Binnenlandsche Za
ken er bij de gemeentebesturen op heeft
aangedrongen, de gemeentebeigrootinigen 1945
zoo spoedig mogelijk ter goedkeuring in te
zendien.
Weer een landverrader ter dood
veroordeeld
Uitspraken Bijz. Gerechtshof te Den Haag.
Het Bijz. Gerechtshof te Den Haag ver-
oord-eeide beden A. C. Man in 't Veld te
Delft tot de doodstraf met recht tot
cassatie, wegens het verraden van een
Joodsch echtpaar aan de Duitschers, waar
door beiden zijn omgekomen. De eisch was
eveneens de doodstraf.
H. G. van Sooling-en, banketbakker te Den
Haag, werd tot 10 jaar gevangenisstraf ver
oordeeld, met recht van- cassatie, wegens vrij-
willige dienstneming by de Waffen-SS in
1941. De eisch was de doodstraf
Marrigje van Eyk te Gouda, die illegalen
had verraden, die wapens verborgen had
den werd tot 10 jaar gevangenisstraf ver
oordeeld met recht van cassatie. De eisch
was eveneens 10 jaar.
A. W. van der Berg, automonteur te Den
Haag, die bij de N.S.K.K. had dienst ee
nomen werd tot 3 jaar gevangenisstraf ver
oordeeld. De eisch was ook 3 jaar.
Mej. Louise P. W. van Langeveld uit Delft
werd wegens aanbrenging van iemand die
zich beleedigend over Duitsche soldaten had
uitgelaten, veroordeeld tot 3 jaar gevange
nisstraf. De eisch was 5 jaar.
In al deze vonnissen werd tevens het kies
recht voor het leven ontzegd.
NATIONALISATIE VAN ENGELSCHE EN
BELGISCHE BANK.
De wet op de nationalisatie van de Bank
van Engeland is in tweede lezing met 348
tegen 153 stemmen in het Lagerhuis aan
genomen.. In België zal door de regeering
een soortgelijk voorstel worden ingediend.
0e zooveelste revolutie in Brazilië
Ook dat gaat op z'n Amerikaansch.
In Brazilië is een revolutie uitgebroken.
President Vargas is afgetreden en opgevolgd
door rechter Linhares van het Hooggerechts
hof Volgens officieele verklaringen wordt
Di nh ar es bijgestaan door Bebaxros die
eenigen tijd geleden als hoofd van de fede
rale politie was vervangen door een jongeren
vïïSL ^an, president Vargas, Benjamin
Vargas. Enkele minuten, nadat de president
zijn functie had opgegeven, verschenen in de
residentie tanks en men heeft waargenomen,
dat Vargas per automobiel vertrok.
TWAALF JAAR FASCISME IN SPANJE.
Gisteren is in Spanje de twaalfde verjaar-
dag gevierd van de Phalange, de Spaansche
fascistische partij van Franco. Er heeft te
Madrid een défilé plaats gehad.
ENGELSCHEN EN AMERIKANEN VECHTEN
OM SPAANSCHE MARKT.
Vertegen'woordigers van de Britsche indu
strie zijn in Barcelona aangekomen met het
doel een afgezetgebied te vinden voor En
gelsohe producten. De pers bevestigt, dat
„zij op de Spaansche markt de Amerikaan
sche industrieelen trachten voorbij te stre
ven, nu men in Britsche handelskringen ten
zeerste in beslag wordt genomen door de
opheffing van de Leen- en Pachtwet."
DE VERGADERING DER EERSTE KAMER
VAN A.S. VRIJDAG
De Eerste Kamer zal Vrijdag a.s. te 1 uur
in openbare vergadering bijeenkomen, o.m.
ter aanwijzing van twee leden der commissie
i.v.m. de Voorloopige St.-Generaal.
Na afloop der openbare vergadering zal in
de af deelingen onderzocht worden het wets
ontwerp „Goedkeuring van het Handvest der
vereenigde naties".
'T GROOTSTE GEMAAL VAN NEDERLAND
MORGEN IN BEDRIJF.
Morgenochtend om 10 uur zal het groote
Dieselgemaal „Dr Kolfdat dient voor de
bemaling van de Betuwe en van aille Ned.
gemalen de grootste capaciteit heeft, offi
cieel in gebruik worden gesteld, zulks in
tegenwoordigheid van minister Ringers en
de commissarissen der Koningin in de prov.
Gelderland en Zuid-Holland.
Het gemaal is, voor rekening van het Wa
terschap „De Beneden-Linge" te Gorinchem,
ontworpen door het Adviesbureau voor In
genieurswerken en uitgevoerd door het Holl.
Aannemersbedrijf Zaanen Verstoep.
Stadsnieuws
LISSONE-LINDEMAN BETREKT
NIEUW PAND.
Gisteren heeft het Reisbureau Lissone-Lin-
deman N.V. zijn nieuwe pand aan de Bree-
straat in gebruik genomen. Naar de heer Bo-
reel. dir. der N.V., vertelde, komen er reeds
nu aanvragen voor buitenlandsche reizen
binnen, hoewel de grenzen nog steeds geslo
ten zijn. Vooral Amerika is erg in trek. om
van Indië niet te spreken; ook de Zwitser -
sche wintersport heeft liefhebbers, doch voor
alles geldt nog: wachten. Moge het niet te
lang duren, voordat Lissone-Lindeman zijn
volle activiteit kan ontplooien,
HERDENKING JUBILEUM VAN WIJK Co
Op 27 Oct. 1.1. werd door directie en per
soneel der Leidsche Textielfabrieken Geb-s.
van Wijk Co N.V., het feit herdacht, dat
Dirk van Wijk eind October 1795 werd be
noemd tot dekenfabrikant, en hiermee werd
de grondslag gelegd voor de tegenwaordi2e
fabrieken. Verschillende sprekers legden den
nadruk op het vreugdevolle van dezen dag
en memoreerden o.a. de in 1847 ter hand se-
nomen fabricage van sajetten, wollen, e-
breide goederen en garens. Zij spraken de
hoop uit, dat de vennootschap verder nog
krachtig zou voortgaan op de reputatie,
die ze zich in de 150 jaar van haar bestaan
verworven heeft.
Morgenmiddag 2.30 uur is er weer rond
leiding op de tentoonstelling Beleg en Ontzet
van Leiden, in het museum De Lakenhal.
Vrij zacht herfstweer, aldus
De Bilt.
Tot morgenavond wordt verwacht: In den
nacht en den ochtend vrij koud met m'st
over groote deelen des lands. Later op den
dag licht bewolkt, droog en vrij zacht, zwak
ke wind.
ZON EN MAAN.
Morgen: Zon op 7.33 en onder 17.14; Maan
op 2.14 en onder 16.18.
Op 5 Nov. Nieuwe Maan; 13 Nov. Eerste
kwartier; 19 Nov. Volle Maan en 26 Nov.
Laatste kwartier.
