'lifuuic Cfiilsrijf (Courant
Brutale transacties achter politieruggen
,,'t Extremisme beteugeld", aldus Soekarno
iDist <11
Ie serie: 1 April 1920—15 October 1941
WOENSDAG 24 OCTOBER 194»
2e Serie: le Jaargang: vanaf 7 Mei 1945, No. 145
Abonnementsprijzen
0.26 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie ert
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22 7 10
Postrekening 5 8 9 3 6
^tenfrastifk U
jjnyn bert ia tegbenspwt*
Zwarte handel tiert ook na geld-
saneering nog welig
(Van een onzer reporters).
Zware belse, meneer?
Drie plaaiers voor een guldel
Lucifers of chocola?
Van alle kanten komen ze op u af, de
toffe jongens van de vlakte, als u zich waagt
in de Haagsche centra van de zwarte markt.
Hemsterhudsstraat. Hoefkade, Gedempte
Gracht, Korte Houtstraat en het Plein, on
der de oogen van de patrouileerende agen
ten, in de schaduw der Regeeringisgebouwen
wordt op de brutaalste wijze deze handel
gedreven
Het is in hoofdzaak het ergste rapalje dat
zich openlijk, als er geen uniform in de
buurt is, bedekt als de Heilige Hermandad
surveilleert, met zakken vol sigaretten, Bel
gische tabak, tot de voorbijgangers wendt
om hun zwarte koopwaar van de hand te
doen
Deftige heeren, mevrouwen of bakv-isschen,
verslaafd aan het rookgenot, geneer e-n zich
niet deze centra op te zoeken en met de
petjesgasten in contact te treden. Even een
wegmoffelen van een paar gezuiverde gul
dens of rijksdaalders en een doosje Players
of ander merk, verhuist uit den zak van het
vuile colbertje naar het moderne dames-
taschje of de regenjas van den kooper.
De zwarte handel tierde welig voor de
geldzuivering. Minister Lieftinck en met
hem velen dachten dat met de geldsanee-
ring de zwarte-handelaren een „knock-out"
zouden krijgen, die ze niet te boven zouden
komen. Inderdaad zijn er stevige klappen
uitgedeeld, maar.... de zwarte handel gaat
nog even rustig zijn gang, In het Haagjej,
in de Amstelstad, in Rotterdam en op het
platteland, overal schuiven de nu zuivere
zilverbons in de onzuivere knuisten van
den zwarten handel.
Gewone en militaire politie, met assisten
tie van militairen hebben razzia's gehou
den. de straatschuimers op de vlucht ge-
4 jaagd, maar ze kwamen terug.
Sinds enkele dagen wordt er nu den gehee-
len dag in de ergste centra gepatrouilleerd
door twee agenten.
Wat het geeft? Niets!
Wij zagen twee agenten keurig naast
elkaar kuieren in de Hemsterhuisstraat. De
straat op en af. Alleen het bekende kluwen
van zwart-handelaren op den hoek van de
Elandstraat was nergens te zien. Maar ze
hadden zich nu strategisch opgesteld in de
Hemsterhuisstraat. Waren de agenten
voorbij, dan begon de handel direct weer,
achter hun ruggen om. Koopers verdwenen
even met den petjesgast in een portaal en
de koop was geschied. Of de brutaaltjes
dreven hun handel op den hoek van 'de
Veenkade als de agenten bij de Elandstraat
stonden. Resultaatnihil. Zelfde beeld bij
de Gedempte Gracht, hoek Wagenstraat.
Twee agenten, zeer krijgshaftig opgesteld,
spieden met arendsoogen naar overtreders.
Niets te zien. Maar.... honderd meter op
de Gedempte Gracht, hoek Voldersgracht,
staan de gare jongens met hun koopwaar,
door koopers omringd.
Op de Hoefkade bij de Koningstraat flo
reert het bedrijf het meest. Een soort Am-
sterdamsche tabaksbeurs. Kreten van zware
Belse", ..sigaretten, drie voor een gulden",
„f 2.50 voor een half ons „Belse" daveren
door de lucht.
Men kan hier haast niet passeeren vanwege
de drukte der zwarte handelaren.
Op het Plein bij de Korte Houtstraat ge
schiedt het miserabele gedoe tot voor de
deur van het Departement van Oorlog. Mili
tairen staan er soms lachend naar te kijken.
Jongens van de vlakte marchandeeren voor
de poorten van het Dep. van Justitie met
Canadeezen over den verkoop van horloges,
filmrollen, ringen, ja wat al niet tegen siga
retten liefst, of betalen in contant. En steeds
weer gaan de Canadeesche of andere militai
ren op de transacties in. Niet alléén de jon
gens uit de Haagsche onderwereld zijn schul
dig. Ook degenen die met ze onderhandelen
en koopen.
Maar de autoriteiten zullen anders moeten
optreden willen ze eenig resultaat bereiken.
Tot nu toe hebben ze zich met hun maat
regelen van politiesurveillance en zoo alleen
maar belachelijk gemaakt.
De zwarte handelprijzen zijn weliswaar
onder den invloed der geldsaneering aanmer
kelijk gedaald, maar toch altijd nog hoog.
Boter wordt in de stad zwart voor f 15.
per pond verhandeld, margarine f 12.melk
f 1.25 per liter. Natuurlijk zijn de zwarte bor
rels er ook weer tegen., f 1.per glaasje,
sommige cafééhouders verdienen weer schat
ten door knoeien met hun toewijzingen. Sui
ker is thans f 15.per kg zwart, eieren doen
75 ct in de stad en 50 ct op het land. waar
de boter tegen f 7.50 per pond verhandeld
vwordt. Anthraciet wordt zwart geleverd tegen
f 60.per mud, de bonnetjes doen echter
„maar" f 15.per stuk.
Benzine, die eenige maanden terug f 5.
per liter deed, is nu ruimer geworden en
thans tot f 1.gedaald. Voor het maken van
een „zwart" heerencostuum wordt echter nog
f 200.gerekend, waarbij de stof niet begre
pen is. Een oude Chevrolet van 1933 moet
nog f 4000.opleveren, autobanden die vóór
de saneering f 450.per stuk deden, kosten
nu maar., f150, autobinnenbanden f175 per
paar.
Het. ergste wordt thans nog geknoeid met
glas. Daar worden prijzen voor gevraagd
waarvan men rilt. F 2200 moest betaald wor
den om een heerenhuis weer van glas te
voorzien, f 850.voor een benedenverdie
ping, f 450.voor een klein huisje. In dit
artikel heerschen ergerlijke zwarte prijzen.
Het is meer dan tijd dat de Regeering
tegen het voortdurende euvel van den zwar
ten handel optreedt, doch dan op een wijze
die het kwaad inderdaad geneest. Alle
zwarte-handelaren aan het werk gezet, is één
der oplossingen.
Prins Bernard leed aan long-
ontstekng
Naar wij vernemen, is de gezondheidstoe
stand van Z.K.H. Prins Bern hard, die lij
dende is aan longontsteking, thans zeer be
vredigend.
Z.K.H. zal nog eenige dagen zijn kamers
moeten houden.
STALIN'S GEZONDHEID IS UITSTEKEND.
Van de zijde van de Sowjet-ambassade te
Londen is verklaard, „dat de gezondheids
toestand van maarschalk Stalin uitstekend is.
De maarschalk neemt slechts rust".
0e verdediger van Mussert
overleden
Naar ons ter oore komt, is mr J. H. Ro
land us Hagedoorn, die als verdediger zou
optreden in de zaak tegen Anton Mussert,
overleden. Hij leed de laatste dagen aan
longontsteking met het vermelde tragische
gevolg.
Het proces tegen Mussert zal hierdoor ver
moedelijk wel niet op 13 November kunnen
aanvangen.
Politie in aantocht! Even uitkijken! Doch het duurt niet lang, of het bedrijf wordt
weer naarstig voortgezet
Ned. driekleur wappert weer
boven Borneo
Nadat Soekarno tien dagen van het too-
neel verdwenen is geweest, is hij gisteren in
Batavia teruggekeerd.
„Ik ben er gedurende mijn tocht door W.
Java in geslaagd het extremisme te beteu
gelen", was zijn optimistische verklaring.
Verder zou hij de invloedrijke leiders ge
waarschuwd hebben tegen het uitroepen van
een „heiligen oorlog". Tevens hebben er op
Java informeele -besprekingen plaatsgevon
den tusschen leden van de Ind. regeering en'
een gezelschap juist uit Nederland aangeko
men advocaten. Verder is de toestand op
Java wel eenigszins rustiger geworden, voor
al in Bandoeng en Batavia. Alleen in Cheri-
bon is de situatie nog bepaald slecht. Ook de
geïnterneerden van de Ambarawakampen
zijn thans veilig en al het mogelijke wordt
gedaan om hen van medische hulp en voed
sel te voorzien.
NED. GEZAG OP WEST-BORNEO.
Een Australische strijdmacht onder It.-kol.
T. W. R. Cotton, heeft op 16 Oct. West-Borneo
bezet en daar in een dagorder de Ned.-Ind.
wetgeving heringevoerd. Tijdens de bezetting
heerschte hfer een erge Japansche terreur,
waardoor 2000 burgers werden vermoord. De
plaatselijke zelfstandigheidsbeweging te Pon-
tianak heeft een dag voor de aankomst der
geallieerden een vreedzame demonstratie ge
houden tegen den terugkeer van het Ned.
bewind. Thans waait weer overal de Ned.
driekleur.
MINISTER VAN KLEFFENS OVER INDIE.
Minister Van Kleffens heeft aan een cor
respondent van de „Times" verklaard, zich
erover te verwonderen, dat de Engelsche
pers zoo weinig aandacht schenkt aan den
ver9chrikkelijken toestand van de tiendui
zenden door de nationalisten samengedreven
mensehen, w.o. toch ook velen van Britschen
landaard. Tevens verklaarde de minister, dat
de Ned. regeering geneigd is, al hetgeen ge
zond is in de nationalistische beweging, te
erkennen.
NEDERLANDERS IN SHANGHAI.
Het meerendeel der Nederlanders, die ge
durende den oorlogstijd in Shanghai ge-
interneerd zijn geweest, heeft gedurende
2Va jaar verbleven in het Chapi-kamp, waar
1100 Europeanen, w.o. 700 vrouwen en kin
deren, waren ondergebracht. Het kamp, dat
voor de gevangenen veel te weinig ruimte
bood, is gelegen in een bekend malaria
district, waardoor 70 pet van de kampbevol
king door deze tropenziekte is geteisterd ge
weest. Het door de Japanners gezonden
voedsel was te eenenmale ontoerekend en
veelal van inferieure kwaliteit. Nochtans zijn
de Nederlanders er over het geheel ge
nomen goed afgekomen en hebben sommigen
hun huizen of flats weer betrokken.
DE „STUYVESANT"' IN PARAMARIBO.
Het s.s. „Stuyvesant" van de K.N.S.M. is
Maandag in Paraniaribo aangekomen als het
eerste Ned. schip, dat sedert het uitbreken
van den oorlog direct van Nederland naar
Suriname is gevaren.
Een archief van 25.000 documenten vaif
Rosenbergi is gevonden; het bevat de uitge
breide correspondentie met alle vooraan
staande nazi's.
Het ophouden van de Leen- en Pacht
wet kost Engeland 300 mill. p. st. voor le-
vensmiddelensubsia ie.
DAT de dagbladen met ingang van 1 Nov.
a.s. dagelijks met 4 pagina's mogen verschij
nen en daardoor het leed der journalisten
aanmerkelijk zal worden verzacht.
DAT de Regeeringsvoorlichtingsdienst.
Wassenaarscheweg 40 te Den Haag, voortaan
alleen te bereiken is onder telefoonnr. 183830.
DAT het water in de Wieringermeer nu
reeds twee meter is gezakt.
DAT voor het publiek al heel spoedig het
radio-telefoonverkeer met Suriname zal wor
den geopend, gelijk dit in omgekeerde rich
ting al bestaat.
DAT in het Javasche kamp Ambarawa op
82-jarigen leeftijd is overleden de oud-voorz.
van „Onze Vloot", de heer H. M. van Bem-
melen.
DAT de eerste Britsche wraklichierschepen
zijin gearriveerd om een schip vart 9000 ton,
dat de Duitschers ter hoogte van de Hem-
brug in het Noordzeekanaal hadden doen
zinken, te lichten.
DAT te Rotterdam de 66-jarige D. H. H. V.
en diens 22-jarige zoon P. J. V., bij het span
nen van een antenne van het dak zijn geval
len en beiden aan de gevolgen overleden.
DAT nu het gat bij Veere gedicht is er met
kracht naar gestreefd wordt ook het laatste
gat in Walcheren's dijken, nl. bij Rammekens,
zoo snel mogelijk te sluiten.
DAT hier te lande vertoevende vrouwen
van Amerik. soldaten zich tot Amaliastraat 2
te Den Haag kunnen wenden voor levens
middelenpakketten van het Amerik. Roode
Kruis.
DAT een deel van de Haagsche „vesting",
nl. de Vogelwijk, binnenkort zal worden open
gesteld, doch Scheveningen voorloopig nog
gesloten gebied blijft.
DAT te Ede een „documentair historisch"
oorlogsmuseum zal worden opgericht en de
geallieerden hiervoor al zware wapens ter
beschikking hebben gesteld.
DAT de drie vooroorlogsche Ned. radio-
amateur-vereenigingen zijn gefusionneerd tot
een „Vereen, voor experimenteel radio-on
derzoek in Nederland" (Veron), waarvan het
secretariaat is gevestigd op Joh. de Witt-
straat 17 te Hilversum.
DAT te Amsterdam de 71-jarige wielrijder
A. S. door een auto is gedood en tusschen
Kesteren en Hemmen een ploegbaas der Ned.
Spoorwegen van een landmijn het slachtoffer
werd.
DAT o.l.v. den heer D. J. de Vries van de
K.L.M. een standaardwerk is samengesteld
betreffende een code voor civiel luchtverkeer,
welke code op de intern, conferentie te Mon
treal als de eenige en algemeene code voor
dit verkeer is aanvaard.
DAT men zich voor handelsbetrekkingen
met België en Luxemburg kan richten tot de
Ned. K. v. K. te Brussel, Anspachlaan 4.
DAT oorlogs- of vredesgedenkteekens zon
der toestemming van den minister van O.,
K. en W. niet meer mogen worden geplaatst
langs den openbaren weg of op punten, die
vanaf den openbaren weg zichtbaar zijn.
DAT de eerste tanker van de B P M. met
8000 ton olie in Amsterdam wordt verwacht.
DAT reeds maanden geleden bij een Haag
sche familie de stofzuiger werd ontvreemd
doch deze zoo gewaardeerde huisknecht thans
met een spijtbetuiging om z'n hals op even
geheimzinnige wijze is teruggekeerd.
DAT oude ijzerbons, welke per 1 Sept. j.l.
hun geldigheid verloren hebben, uiterlijk nog
t/m. 31 Oct. bij het Rijksbur. v. Metalen, Be-
zuidenhoutscheweg 15, 's-Gravenhage, kun
nen worden ingediend.
DAT eveneens machtigingen aan den Alge
meen Gemachtigde voor den Wederopbouw
t/m. 31 Oct. kunnen worden ingediend aan
het adres: Kruisbessenstraat 12, 's-Graven
hage.
DAT de chef van de sectie Tandheelkunde
van de medische afd. van het Ned. Roode
Kruis, Charles F. L. Nord, thans in Amerika
vertoeft en zal trachten een aantal Amerik.
tandheelkundige professoren te doen uitlee-
nen aan Ned. universiteiten, ten einde de
studenten met de jongste onderzoekingen op
de hoogte te stellen.
DAT Generaal Gordon van ,,The Polar
Bears", de eerste Geallieerde troepen die
Utrecht binnenrukten, gisteren namens zijn
troepen aan den burgemeester van Utrecht
een gift van 200 pond sterling heeft aangebo
den als bewijs van dank voor de hartelijke
ontvangst.
DAT Dr. A. F. Philips, de leider der gelijk
namige fabrieken, zich deze week zal insche
pen voor zijn terugkeer uit Amerika naar
Eindhoven.
DAT het Rotterdamsche hotel „Atlanta" en
te Amsterdam hotel „Victoria" in gereedheid
worden gebracht voor de uit Indië te halen
Ned. weduwen en weezen.
Wie, met ons, gevoelens van bezorgdheid
over zich heeft voelen komen over de inzin
king, welke ons rechtsleven laatstelijk heeft
ondergaan, zal met dankbaarheid hebben
kennis genomen van de belangrijke rede,
welke de minister van Justitie tegen het
einde der vorige week voor de radio uit
sprak. Bij alle papierschaarschte had ook
ons blad het zoo goed en zoo kwaad als de
omstandigheden het mede brachten voor
deze zaak opgenomen. Wij zouden aan de
volledigheid tekort doen, zoo wij nu op deze
plaats ook niet van de ministerieele voor
nemens melding maakten.
Wat ons en velen in den lande bezorgd
had gemaakt, was het gebrek aan rechts
zekerheid, die toch zeker een van de voor
naamste kenmerken is van den rechtsstaat
Ook en juist bij een strenge berechting. aJS
thans bittere noodzaak is. behoort de rechts
pleging aan zekere waarborgen te zijn ge
bonden. Temeer was dit het geval, nu het
recht nog met krachtige opwellingen vaw
hartstocht gemengd was. En nu was de opzet
van het ministerieel betoog, dat de berech
ting ontdaan moet worden van het on zuivere
bijmengsel der meedoogenlooze hartstochten.
Juist waar het de bedoeling is, dat ons volk
gezuiverd de toekomst tegentreedt, is het
bindende eisch. dat wij bij het uitstooten
van on wen schel ij ke elementen niet andere,
evenzeer on wen schel ij ke factoren binnen
halen.
Wat door de nieuwe regeling bereikt wordt,
is een meer persoonlijke behandeling der
gevallen. Doordat de aanhouding in het ver
volg aan een bepaalden duur gebonden zal
zijn al kan zij telkens worden verlengd
zullen de gevallen steeds weer voor de
aandacht komen van bepaalde justitieele
instanties. Deze instanties hebben ook hier
over te beslissen, of de arrestant in vrijheid
zal worden gesteld en of de vervolging
voortgang zal hebben.
Een belangrijke figuur is, dat deze buiten-
vervolgingstelling zekere voorwaarden kent.
waaraan de man in kwestie zich stipt zal
hebben te houden. Hij kan onder toezicht
worden geplaatst: hem kan het kiesrecht
worden ontnomen:: hem kan een boete wor
den opgelegd. Dit zijn tJbitengerechtelijke
straffen, en als dc man zich met deze
straffen niet wenscht te vereenigen, komt
zijn zaak gewoon voor gerechtshof of tribu
naal. Deze figuur kennen wij ook bij het
Kantongerecht, waar de ambtenaar van het
openbaar ministerie zelf gevallen kan afdoen,
tenzij de zondaar tegen diens beslissing be
zwaar heeft, in welk geval de zaak gewoon,
voor den Kantonrechter komt.
Wat met deze nieuwe regeling voorts
wordt bereikt, is bespoediging in de afwik
keling der gevallen. En op een spoedige be
handeling, weer als een voornamen waarborg
voor de rechtszekerheid, moet hooge prijs
worden gesteld. De practische moeilijkheden
om het geheele rechtsprekende apparaat van
gerechtshoven en tribunalen in werking te
stellen, bleken zeer groot. En ook als deze
molens draaien, kunnen ze toch maar een,
in aanmerking genomen het groot aantal ge
vallen, beperkte snelheid ontwikkelen. "Er
blijft nog meer dan genoeg werk over.
Ook voor ons is er werk te over. Want
komen er arrestanten in vrijheid, dan moeten
zij worden opgevangen en teruggeschakeld in
de maatschappij op een wijze, welke, zooals
de minister zeide, voor omgeving en burgerij
zoo min mogelijk hinderlijk is. Hinderlijk zal
het wel zijn en blijven, indien deze men-
schen met hun eigen, vaak verwrongen, ee-
dachteneomplexen blijven worstelen. Zij
moeten daarvan af. De minister kondigde in
dit verband aan de stichting ..Toezichf poü-
p®*® delinquenten", welke op particulier
initiatief in het leven werd geroepen. Het
lcomt ons voor, dat deze stichting, van welker
bestaan v/ij niet meer afweten dan dit, op
belangstelling reoht heeft.
Wij krijgen voortaan één kilo
aardappelen meer
Ten einde een wintervoorraad te
kunnen vormen.
Wanneer bijzondere omstandieheden dit
niet belemmeren, zal met ingang van vol
gende week het rantsoen aardappelen voor
personen boven 4 jaar gedurende eenigen
tijd met 1 kg worden verhoogd. De hierdoor
te verkrijgen hoeveelheid is bedoeld o-m een
wintervoorraad te vormen voor perioden van
vorst en sneeuw, wanneer de aard appel voor
ziening gestagneerd zou worden. Deze voor
raad zal later geleidelijk worden verrekend,
tenzij door aanwijzing van een lager rant
soen gedurende den winter deze voorraad
reeds geheel of gedeeltelijk is verrekend.
Het Eng. begroot!ngsdeficit 1945/46 is
geraamd op 2300 millioen.
Truman heeft bij het Congres er op
aangedrongen, dat ieder Amerikaan voor zijn
20ste jaar een jaar milit. training moet vol
gen.
Communisten in de Fransche
regeering?
Er zijn in Frankrijk nu drie groote politieke
partijen. Men overweegt een kabinet, waarin,
elk door zeven ministers vertegenwoordigd
zal zijn. Ook de communisten blijken bereid.
De secretaris der communist'sche partij wil
een „unie van linksohe partijen" maar de
katholieken sluit hij er buiten. Het schijnt,
dat gepoogd wordt met de gedecimeerde
radicale groep van Hen riot tot overeenstem
ming te komen.
Herfststormen, aldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: In den
nacht tijdelijke iets afnemende, later weer
toenemende wind tusschen west en zuid,
meest zwaarbewolkt met nu en dan regen,
iets koeler.
Wind- en stormwaarschuwingsdienst alle
districten, 23 Oct. 22 uur: wordt verwacht
storm uit het zuid-westen.
ZON EN MAAN.
Morgen Zon op 7.22 en onder 17.26: Maan
op 20.33 en onder 12.45. Op 27 Oct. Laatste
Kwartier.
