Mmmt =r Weer afschuwelijke moordpartijen op Java IDist <11 't Regende Kamer Een 86-jarige Kamervoorzitter aan 't woord vragen in de Tweede Ie serie: 1 April 192015 October 1941 Postrekening 5 8 9 3 6 Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken i$ ofjcfaLeue® myn bert ia te^fensp«ië Abonnementsprijzen ƒ0.26 per week 1.10 per maand 3.25 per kwartaal Hoofdredacteur: H. DIEMEH Redactie: B. VAN DER ROS Eerste Ned. chocoladereepen voor de Koningin Blank en bruin diep vernederd door roover* benden Ondanks het krachtiger optreden der ge allieerden op Java, spelen zich nog steeds bloedige tooneelen af. veroorzaakt door fanatieke nationalisten. Rooversbenden van 800 man hebben wederom Depok onveilig gemaakt, waarbij minstens 15 Europeesche en Indo-Europeesche mannen en vrouwen zijn afgemaakt. Vier dagen lang zijn de 2000 bewoners van Depok aan de genade van deze benden overgeleverd geweest, waarvan twee dagen in de bosschen zonder voedsel. In de rimboe werden de bewoners omsin geld en van hun kleeding ontdaan, waarna zij gedwongen werden naakt naar het station Depok te loopen. Op het station werd de 18-jarige Gerard J. Selier vermoord in de armen van zijn zuster die hem trachtte te beschermen. In de woning van de Bruin te Depok werden zes personen tegen den muur geplaatst, waarna drie van hen werden ont hoofd. Tevens zijn alle Britsche en Neder- landsche Rapwi-ledengevangen gezet. Der gelijke gruweldaden zijn dus nog steeds mogelijk, terwijl de plaatselijke politie on machtig is hiertegen op te treden. Britsche regeering van haar plichten doordrongen Rede van Attlee in het Lagerhuis. De Engelsche minister-president heeft gis teren in het Lagerhuis een verklaring afge legd ten aanzien van Indonesië, welke ons in de goede richting brengt. Attlee zeide, dat de Engelsche regeering niet wenschte onnoodig betrokken te worden in het bestuur of de politieke aangelegen heden van niet-Britsche gebieden. Inmiddels hebben de Engelschen niet alleen sterke mo- reele verplichtingen jegens hun Nederland- sche geallieerden totdat deze in de gelegen heid zijn om het bestuur te hervatten, maar ook voor het handhaven van wet en orde, noodzakelijk voor het volbrengen van de militaire taak, ontstaan door het einde van den oorlog met Japan, en in het bijzonder voor de veiligheid van verscheidene duizen den Nederlandsche onderdanen, die in het binnenland geinterneerd zijn. Attlee zeide dat na de ineenstorting van Japan Engeland plotseling voor een groote taak stond en deze zich uitstrekte over zeer groote gebieden en in verschillende streken tegelijkertijd. De problemen op Java werden bijzonder moeilijk door de door den oorlog beperkte arbeidskracht en scheepsruimte. Het was daarom noodzakelijk om in eerste instantie de, verantwoordelijkheid voor het handhaven van de orde op te dragen aan de Japansche strijdkrachten. Buiten Batavia is het bestuur door de Japanneezen grootendéels aan de Indone sische onafhankelijkheidsbeweging overge laten. Deze beweging heeft gedurende twee of drie jaar onder de hoede der Japanneezen gestaan en het volk is afgesneden geweest van alle ontwikkeling buiten het land. Koningin Wilhelmina heeft inmiddels een zeer vrijzinnige verklaring afgelegd, waarin in ruime mate zelfbestuur wordt beloofd aan alle Nederlandsche gebieden overzee. De luitenant-gouverneur-generaal is gemachtigd met de plaatselijke Indonesische leiders te bespreken hoe men dich voorstelt deze be loofde hervormingen op Java toe te passen. Eden en andere sprekers drongen nog verder aan op de vervulling van Engelands moreele bondgenootschappelijke plichten. De Regeering stemde ëen en ander toe. NATIONALE CONVENTIE VAN NATIONALISTEN. Dezer dagen zijn de nationalisten voor de eerste maal in een Nat, Conventie te Batavia bijeengekomen, waar 1880 personen van Java en Madoera aanwezig waren. Er ontstonden stormachtige scènes tusschen de volgelingen van Soekarno, die de onafhankelijkheid langs ordelijke en wettelijke wégen trachtten te verkrijgen en de groepeeringen der jonge ren, die onmiddellijke onafhankelijkheid wenschen met zoo noodig gebruikmaking van de wapenen. Tevens heeft Soekarno, na een bespreking met zijn kabinet, alle geallieerde oorlogscorrespondenten uitgenoodigd voor een heden te houden persconferentie, waarop een „belangrijke verklaring door de Indo nesische republiek" zal worden afgelegd. DAT Ir. F. C. M. Wijffels is benoemd tot voorz. van den mijnindustrieraad en de heer C. Kleywegt, directeur der kweekschool „De Klokkenberg" te Nijmegen, tot inspecteur van de onderwijzers opleiding in Nederland. DAT de twee broertjes v. d. Voorde tus schen Zaanslag en Stoppeldijk-Veer door een auto zijn gedood. DAT het terrein „Kijk in de pot" te Ber gen op Zoom als hulpvliegveld wordt inge richt. DAT de handel in hooi met ingang van 15 October geheel vrij is gegeven, doch het verboden is meer dan 25 'consumptie-eieren tegelijk te vervoeren indien men geen han delaar is. DAT de Eerera^d voor muziek het nood zakelijk acht, alle musici, die gedurende de bezetting zijn opgereden voor de Duitsche Weermacht of voor Nationaal-Socialistische organisaties, uit te sinten tot 5 Mei 1947, terwijl zij, die een functu bij het muziekgilde of het departement van Volksvoorlichting hebben aanvaard, moeten Worden uitgesloten tot 5 Mei 1952. DAT bezwaren teg»n deze maatregelen voor 1 Dec. a.s. schriftelijk kunnen worden ingediend bij den secretaris van den Eere- raad, B. Roest Crolliifc, Middelweg 21. Wassenaar. DAT een nieuwe stalen brug, zgn. Oeler brug, beschikbaar is voor ö>n kanaalover- gang bij Hengelo. DAT bijna 10.00! van de ej0r de Duit- schers buitgemaakte vervoermiddelen van alle soorten aan CeNed. autriteiten zijn .overgedragen, terwnl alle voc-raden bur- gerkleeding en ancfere artikelen uit de dé pots van het Canaceesch? leger in Gronin- WILLEN DE NATIONALISTEN SAMENWERKING? De Indonesische radiozender van Bandoeng verklaarde gisteren: „De Indonesiërs zouden de Nederlanders gaarne willen ontvangen in hun midden en met hen samenwerken, maar zij verzetten zich ten sterkste tegen de Ned. overheersching en zijn vastbesloten hun on afhankelijkheid te handhaven en te ver dedigen tegen eiken agressor." Tevens werd verklaard, dat Soekarno instructies heeft gegeven, om alle mogelijke hulp aan de geallieerden te verleenen, alhoewel het geen juiste manier van doen is de Nederlanders te lattn terugkeeren op het eiland, terwijl men weet hoezeer de Ind. natie de onaf hankelijkheid wenscht. Dit laatste spreekt de eerste mededeeling dus wel eenigszins tegen. Gisternacht heeft de Ind. „Minister van Voorlichting" nog beloofd, alle eigen dommen van vreemdelingen te respecteeren. NIET-INMENGINGSPOLITIEK VAN AMERIKA. De „New York Herald Tribune" meldt, dat de Ver. Staten t.o.v. de situatie in Ned.- Indië een politiek van niet-inmenging6 voert. Tevens gaan de Ver. Staten volledig accoord met de politiek der bezettingsautoriteiten in Indië, waarvan steeds geallieerde rapporten worden ontvangen. Soekarno is, volgens het blad, niet de Japansche marionet, die door de Ned. autoriteiten wordt afgeschilderd, maar een idealist met hooge principes. H.M. „WILLEM VAN DER ZAAN" IN BATAVIA AANGEKOMEN. De Marine-Voorlichtingsdienst meldt: H.M. „Willem van der Zaan" is op 8 October j.l. te Batavia aangekomen. Frisch van geest als weinig anderen (Van onzen Parlements redacteur Hedenmiddag te 2 uur is onder veel be langstelling de Eerste Kamer der Sta,ten- Generaal na vijf en een half jaar te hebben gerust, weer bijeengekomen. Er zijn nog 34 van de 50 leden over. Mr W. L. Baron de Vos van Steenwijk zetelde weer in liet voor zittersgestoelte. De ministers waren meer en deels present. De krasse stoere 86-jarige president hield na de opening der vergadering een rede, waaraan we het volgende ontleenen: Zoo is dan, aldus de voorzitter, naar Godes vaststaanden raadslag het Vaderland, na een schrikbewind, een kwelling van 5 jaren, wederom vrij en onafhankelijk. Met rouw in het hart herdenken we de vele slachtoffers der tirannie. Ook in eigen huis leed de Kamer gevoelige verliezen. 9 Leden ontvielen ons door den dood, waaronder verschillende verdienstelijke representanten, mannen, doorkneed in het staatsbestel en rijk aan ervaring twee elementen, waaraan het gemeenebest heden ten dage bij ufstek behoefte heeft wier heengaan zioh pijnlijk zal doen gevoelen, en wier gemis ik behoef slechts één naam te noemen, Colijn, den mondiale, „van zijne schouderen en opwaarts hooger dan al het volk" voor het Vaderland eene verzwak king beteeken t. Met grooten dank juichten wij de komst van de bevriende geallieerde troepen toe, die zoozeer hebben bijgedragen tot onze be vrijding. Grandioos heeft het V#lk van Nederland, ofschoon, helaas, niet ih alle breede lagen, uit eigen impuls, zich van meet af, tijdens de voorgewende bezetting tevenover de Duit sche afgrijselijkheid betoond. Telkens heeft het de meest doorslaande bewijzen van moed, vaderlandsliefde, Godsvertrouwen gegeven. Geloofsvervolging, moord, vrijheidsberoo- vdng, hongersnood, verwoesting noch plunde ring heeft de Natie, hoe ook geteisterd, doen wankelen. En thans, nu „Dit swaer tempeest" van ons is gekeerd, Nederland weer Nederland is en Europa voor ondergang is behoed? Zich tot de Ministers van de Kroon rich tend, zeide de Voorzitter: Door het aanvaarden Uwer benoeming als zoodanig in deze zoo zorgvolle tijden, is een last op U komen te liggen, welke ontzettend zwaar is, nl om met inachtneming, zoo nauw mogelijk, van de grondwettelijke en wette lijke voorschriften, de natie omhoog te voeren op den weg, die leidt naar reconstruotie. gen en Enschede ter beschikking gesteld zijn van de Ned. bevolking. DAT de vrijlating uit de interneering van de vroegere directeuren van de Kon. Mij „De Schelde", Wesseling en van Tyen, ge schied is op last van den Chef Staf M.G. en niet op voordracht van den Afd. Mil. Commissaris voor Zd. Holland en Zeeland. DAT bezwaren tegen leden van den voorm. N.A.D., Arbeidsdienst voor Meisjes of Ned. Hulpdienst vóór 1 Nov. a.s. schriftelijk kun nen worden ingediend bij het secretariaat der zuiveringscommissie v. h. personeel v.m. N.A.D., Bachmanstraat 21 te 's-Gravenhage. DAT weer drie medische teams naar Indië zijn vertrokken, nadat vooraf in het hoofd gebouw van liet Ned. Roode Kruis te Den Haag de wnd. secr.-generaal Mr J. Heusdens de 36 vertrekkenden had toegesproken. DAT met de „Sibajak", welke deze week uit R'dam vertrekt, weer duizenden boeken voor Indië werden medegegeven, welke door het Ned. Roode Kruis in het geheele land zijn ingezameld. DAT gisteren de eerste bijeenkomst heeft plaats gehad van de Ned.-Belgische commis sie, welke op korten termijn aan beide re- geerdngen voorstellen moet indienen inzake de schrijfwijze van de Ned. taal. DAT tot directeur van het loodswezen te Vlissingen, tevens permanent commissaris voor het gemeenschappelijk toezicht op de betonning, bebakening en loodswezen op de Schelde is benoemd lt. ter zee le klasse J. Callenfels. DAT te Amsterdam een congres is gehou den van het Wetenschappelijk Bureau der C.P.N., waaraan diverse intellectueelen heb ben deelgenomen. DAT de adviescommissie inzake de vrijla ting van politieke gevangenen door het M. G. is opgeheven en Mr. E. A. J. M. Povel thans als gemachtigde hiervoor optreedt. ONTVANGST VAN DIPLOMATEN IN PALEIS NOORD EINDE. Door de N.V. Kwatta te Breda zijn vorige week aan H.M. de Koningin de eerste choco ladereepen aangeboden, welke na de bevrij ding weer in Nederland zijn gefabriceerd. H.M. heeft dit product van de herrijzende Nederlandsche industrie aanvaard en door Haar particuliere secretaresse doen weten, dat zij de geste erg op prijs stelde. Hedenmiddag heeft H.M. de Koningin in het Paleis Noordeinde de gezanten en am bassadeurs van bevriende naties ontvangen, alsook de Amerik. admiraal H. K. Hewitt, die gisteren de Amsterdamsche havens be zocht. DE .,VAN KINSBERGEN" NAAR INDIË Reeds Zondag is H.M. kanonneerboot van Kinsbergen uit Rotterdam naar Nederlandsch- Indië vertrokken. NEDERL. KRIJGSGEVANGENEN WORDEN BEWAPEND. Pogingen worden aangewend om 5.000 Nederlandsche krijgsgevangenen, die in Sin gapore verblijven, te bewapenen en te oefe nen voor den dienst op Java en in andere deelen van Nederlandsch-Indië. NEDERLANDERS IN CHINA. Naar het gezantschap te Bern bericht, be vinden de geïnterneerden van het kamp te Weishsien Shantung, w.o. vele Nederlanders, zich thans in hotels te Tsing Tao, in afwach ting van een vervoergelegenheid per schip naar Shanghai en Tientsin. Ofschoon door de Kamer daartoe niet ge machtigd. weet ik mij de tolk van alle Hare leden, wanneer ik de bede uitspreek, dat Uwe Excellenties er in mogen slagen de zoo omvangrijke en moeilijke taak, welke Uw deel is geworden, tot een goed einde te brengen, het land tot heil. En zoo zij het U onder meer gegeven in Wetgeving, Administratie, Justitie en Politie elk spoor van het verfoeilijk Nationaal-Socia- lisme, dat in meer dan één opzicht nog te vinden is, radikaal uit te roeien. Radikaal! Trede het Vaderlnad. bevrijd van vreemde overheersching, met zijn hoog nationaal be wustzijn en met zijn grootheid op velerlei gebied herboren te voorschijn. Beteekene onze herwonnen onafhankelijk heid de stoffelijke, bovenal de geestelijke herrijzenis van ons volk. Grijpe de natie terug naar het verleden, in het verleden ligt het heden bedenkende dat zij daarin wortelt, dieper dan zij zich zelve daarvan bewust is, een verleden, waar mede niet straffeloos gebroken kan worden, en dat van nog heel wat groot ere tegen he den, benauwenissen gewaagt dan de huidige, welke onze voorvaderen vastberaden, in Godes kracht, hebben ondergaan en over winnen. Der tijden God verandert nooit. Geve de Eerste Kamer der Sta ten-Gene- Conflict met den G.G. diep betreurd (Van onzen Parlementsredacteur). De beraadslaging over de regeeringsverkla- ring omtrent den toestand in Ned.-Indië is dn de Kamer begonnen en zal vermoedelijk een drietal dagen in beslag nemen. Vijf der sprekers koloniale specialisten, hebben we reeds kunnen beluisteren. Dat niet allen het, vooral na het ontslag van den Gouverneur-Generaal v. Starken- borgh, eens zouden zijn, viel te vermoeden. Deze uitzonderlijk begaafde landvoogd heeft een zoodanig orediet bij velen, dat ze, ge steund door eigen kennis van land en volk, geneigd zijn de gronden waarop hij ontslag vroeg, niet van grond ontbloot te achten, gelijk de heer Meyer ink (A.R.) zeide in den voor de Regeering meest zachten vorm. De heer v. Poll (R.K.), die behoorde tot degenen, die met steeds groeiende bezorgd- DAT de bisschop van Haarlem er bij alle Katholieken in z'n bisdom met klem op aan gedrongen heeft te breken met de dansclubs voor gehuwden, daar deze clubs „een groot gevaar vormen voor de huwelijkstrouw" en de taak der ouders „veel te ernstig is om nog in dansen op te gaan". DAT 26 October de heeren Koos Vorrink. L. N. Palar, J. E. Stokvis en Mr. M. v. d. Goes van Naters als delegatie van het partij bestuur der S.D.A.P. naar Engeland zullen vertrekken voor besprekingen met de Labourpartij DAT de Ned. Rijnvaart de beschikking krijgt over 40 Mississippisleepbooten met 160 ijzeren bakken van 200 ton, die bij de invasie voor olietransporten werden gebruikt. DAT blijkens een voorloopig onderzoek bij het Ned. Arbeidsfront de leider Woudenberg eigenaar was van vier fraaie villa's, drie auto's en diverse bankrekeningen, w.o. één in Duitschland van een half millioen Rijks mark. DAT daarmee het nadeelig saldo van ruim 1 millioen gld. over 1942 en van bijna 2 millioen gld. over 1943 nog maar voor een klein deel is verklaard, doch de overige 1800 functionarissen ook niet van den wind heb ben geleefd. DAT het eerste nummer weer is versche nen van „De Opmarsch", het propaganda blad der R.K. Staatspartij. DAT de Ned. vloot binnenkort met een 15 cm.-kruiser, twee torpedobootjagers en een vliegtuig-moederschip van de Britsche marine zal worden uitgebreid. DAT de „Actie rechtsherstel der Nederl. kunstenaars" een tweede publicatie het licht heeft doen zien. DAT aan wethouder ir. H. Hondius van Nijmegen op grend van het Zuiveringsbesluit 1945 ontslag uit zijn functie is verleend. Kolenstaking in Amerika wordt opoeheven Met het oog op het algemeen belang. De voorzitter van de Amerikaansche ver- eemgde mijnwerkers-unie, John Lewis, heeft de stakingen in de industrie van zachte steenkool met ingang van Maandag aanstaan de afgelast, zulks met het oog op het alge meen belang. De stakingen waren 21 Sept. begonnen en strekten zich al uit o-ver duizend mijnen. MILITAIREN LOSSEN DE SCHEPEN IN ENGELAND. In Londen hébben 17.000 havenarbeiders een optocht gehouden en in een vergadering "besloten de staking voort te zetten. De troe pen gaan dus nog steed's door met het lossen der schepen, hetgeen nu al bijna veertien dagen duurt. MINISTER VOS NEEMT WAAR VOOR MINISTER MANSHOLT. Tijdens afwezigheid van minister ManshoJt, die aan de voedselconferentie te Quebec zal deelnemen, zal minister Vos het desbetref fende departement leiden. Weer een Conferentie der Big Three op til? Ondanks alle offioieele dementies meent men te Washington toch de noodige aanwij zingen te hebben, die zouden duiden op een nieuwe conferentie van de Ver. Staten, En geland en Rusland. JHR TJARDA NAAR ZIJN ECHTGENOOTE IN DE U.S.A Jhr mr A. W. L. Tjarda van Starkenborgh Stachower zal Zaterdag a.s via Engeland naar Amerika vertrekken, waar hij zich in de om geving van Baltimore bij zijn echtgenoote hoopt te voegen, die aldaar bij haar familie vertoeft. Zoo men weet is mevrouw Tjarda een Amerikaansche van origine. DE BELGISCHE AMBASSADEUR NAAR NEDERLAND. Het agentschap „Belga" verneemt, dat de heer Nemry, de Belgische ambassadeur te 's-Grarven'hage, die thans te Londen verblijft, op 23 dezer zijn post zal betrekken. raai, bolwerk, palladium van onze constitu- tioneelé Monarchie, harer hooge roeping ge trouw. ter goede voorlichting van het Neder landsche volk, te dezen ook in de verre toe komst een schoon exempel. Het wordt van dit College verwacht, het is zijn plicht. Er wordt straks er zullen doornen ge noeg zijn in de heg, waar het langs moet bij handhaving van eigen beginselen en mits dien onvermijdelijk verschil van inzicht, al zijdig. met toedekking van eertijdsche dif» f eren ten, zooveel mogelijk naar samenwer king van divergeerende geesten gestreefd, onder den Scepter van Haar, Die ons allen vereent. Leve de Koningin! Na deze -rede volgde een stevig applaus en ging de Kamer over tot het trekken der af- deelingen en benoemen van commissies. Be sloten werd het wetsontwerp Voorloopige Staten-Generaal morgen in de afdeelingen te onderzoeken. heid kennis had genomen van de uit Indië komende berichten, was getroffen en teleur gesteld door het meeningsverschil tusschen Regeering en G.G. Was dit verschil, zoo vroeg hij, zoo groot dat het niet viel te overbruggen, nu de Regeering toch ook zelf •niet met Soekarno wil onderhandelen, maar wel met andere nationalistische leiders? Met wie denkt de Regeering dan te kunnen spreken? Aldus de heer v. Kempen (V.B.), die het met den G.G., die toch ook de stroomingen in de diepte van het inheemsche volksleven kende, eens was: eerst herstel der orde en dan praten. Wel behoorde de heer Stokvis (S.D.A.P.) tot degenen, die den G.G. noode zien heengaan, wel begreep hij, dat Soekarno c.s. niet voor onderhandeling in aanmerking kwamen en vroeg hij welke contacten de Regeering verder meent te zien, maar zijnerzijds zag hij in een deputatie van Indonesiërs uit Nederland een grooter moge lijkheid voor een begin van overleg, dan in hetgeen de Regeering blijkbaar beoogt: een regeeringsambtenaar in Ndca-verband uitge zonden. De situatie is immers zoo, dat deze al dadelijk met niet al te groot vertrouwen zal worden ontvangen. De eenige, die met zijn opinie volledig van de anderen afweek, was wie had het anders verwacht? de communist Roestam Effen di. Het einde der kapitalistische koloniale periode is volgens hem gekomen en er is maar één weg: onderhandelen met Soekarno zelf. Maar dan door een delegatie van Indonesiërs, v. Mook en v. d. Plas waren op den goeden weg toen zij met alle Indonesische leiders wilden, onderhandelen. Dit advies zal wel niet wor den gevolgd. Het ontstaan van de anti-Nederlandsche stemming na het uitbreken van den oorlog werd o.a. door de heeren v. Poll en M e y e r i n k diepgaand besproken en het licht viel daarbij scherp op den Japanschen ledepop Soekarno. die bereid was zelfs uit vuile handen het bewind over de republiek Indonesië te ontvangen. Hij vergat, dat het waanzinnige nationalistisch extremisme, dat in Europa en Azië tot verloren oorlogen en ontredderde volken geleid heeft, ook over zijn eigen land dat lot zou brengen. Had Japan gewonnen, dan zou Indië, gelijk Korea en China, de slavenbron voor de Jappen zijn (Zie verder pag. 2) GRIFFIER EN COMMIES-GRIFFIER DER TWEEDE KAMER De Tweede Kamer heeft gisteren besloten met ingang van 14 November a.s. aan mr P. O. F. M. Cremers op zijn verzoek op de meest eervolle wijze ontslag te verleenen a-ls commies-griffier. Rustig iveer, aldus De Bilt. Tot morgenavond is de verwachting: Rus tig weer en weinig verandering. ZON EN MAAN. Zon op 7.12 en onder 17.38; Maan op 17.28 en onder 4.10. Op 21 Oct. volle maaö éi» 27 Oct. Laatste kwartiej.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1