lEUmtiw geïteci)t(imiratil
L
'oestand op Java wordt zeer bedenkelijk
Duel tusschen Schouten en Schermerhorn
LOist <11
Bonnenlijst voor komende
twee weken
serie: I April 1920- 15 October 1941
VRIJDAG 12 OCTOBER 1945
2e Serie: le Jaargang Tanaf 7 Mei 1945, No. 135
innementsprij zee
0.26 per week
1.10 per maand
j.25 per kwartaal
ioofdredacteur:
H. DIEMEF
tedactie:
t VAN DER ROS
Christelyk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
„itauiuostkb is
myn bert in tekensvttlr
Meer bezettingstroepen naar
Indië?
De on regelmatigheden op Java nemen den
nn aan van een opstand. Nationalistische
ndietenbenden stroopen geheel Java af, om
bral relletjes te force eren. De wapenen,
e de Japanners uitleverden aan een ieder,
e er om vroeg, zijn in handen van ongure
ementen gekomen, die noch onder controle
in Soekarno, noch onder leiding van eenige
idere groep staan. Tallooze bewoners van
atavia hebben uit vrees de rood1-witte vlag
tgestoken, in de hoop daardoor van molest
evrijwaard te worden. Steeds meer komen
botsingen voor tusschen Indonesische
olilie en Britsche soldaten, waarbij verschil -
nde personen worden gedood. Vijftien-
ïizend gewapende Indonesiërs zijn bezig
ch in de kampongs in Zuid-Batavia te con-
afltreeren. Ned. strijdkrachten, die het
ïegveld van Palembamg hebben bezet, ver
achten zelfs een aanval door Indonesiërs,
orlogsmateriaal voor deze strijdkrachten is
ïeds uitgeworpen.
MONETAIRE POLITIEK.
Het nieuwe in Amerika gedrukte Ned.-Ind.
eld zal niet ingevoerd worden, alvorens het
jjdstip is bereikt, dat de Japanners geen
snkel gebied op Java meer controlee
en. terwijl al dagenlang toezicht wordt
itgeoefend op alle uitgifte van Japans ch
Neurenberg in afwachting
van Hitier
Binnenkort vangt te Neurenberg het
proces aan tegen de Duitsehe oorlogsmis
dadigers. De regeling van het proces is
zoo volledig, dat, indien Hitier onver
wacht mocht opduiken, zijn naam slechts
behoeft te worden toegevoegd aan de
lijst der beklaagden en hij zonder verde
ren omslag in de beklaagdenbank kan
plaats nemen.
eld. Binnen afzienbaren tijd moet het Jap.
eld worden ingelost. Twintig tot veertig Jap.
uldens hebben de waarde van één Ned.-Ind.
ulden. Alles zal wordne gedaan om het peil
an 1941 te bereiken.
CONFERENTIE MET MOUNTBATTEN.
Tijdens een bespreking te Singapore tus-
chen dir v. Mook, v. d. Plas, Christison en
Helfrich met Mountbatten, is gesproken over
Kansportgelegenheid voor meer bezettings
roepen voor Ned.-Indië. Verder is over deze
onferentie nog geen nieuws bekend.
MINISTER SCHERMERHORN OVER INDIË.
Wanneer ik denk aan hetgeen er op het
ogenblik in het Verre Oosten gebeurt t.g.v.
le onverwacht snelle capitulatie "Van Japan
m het gezagsvacuüm op Java, dan wordt het
bij bang om het hart," zeide minister Soher-
n er hom gisteravond op een vergadering van
le N.V.B. te Eindhoven. Thans ontwikkelt
tich echter op Java geen politieke beweging,
haar een wanstaltige anarchie met alle ge-
-*aren voor het leven van tienduizenden men-
ichen. De Ned. regeering heeft slechts be-
tcheiden mogelijkheden en steun van andere
lij de wordt met angst in het hart verbeid,
tor vertrouwde, dat er in dit opzicht een
vending ten goede zal komen. Ten slotte
naakte spr nog enkele opmerkingen over
ien toestand in West-Europa en over de
Boelstelltng der N.V.B.
HEEMSKERCK EN VAN GALEN IN INDIË
AANGEKOMEN.
De kruiser „Jacob van Heemskerck", onder
bevel van kap. ter zee jhr G. A. Berg. en de
Nog geen Luchtpost voor Indië
Voortdurend ontvangt het postkantoor te
Amsterdam luchtposcorreepondentie voor
Ned. Indië. Voorloopig kan deze correspon
dentie echter niet doorgezonden worden.
mi ^eeds ter post bezorgde stukken voor
Netl. Indië zullen aan de afzenders terug
gezonden worden.
Ds. FORGET.
Naar wij vernemen is Ds. Forget, predi
kant der Waalsche Kerk te Den Haag, gis
teren uit Frankrijk teruggekeerd. Hij hoopt
zondag weder voor 't eerst na vijfjarige af
wezigheid den kan sel te bezetten
torpedoboot jager „Van Galen", onder bevel
van luit. ter zee le klasse P. A. Mulock van
der Vlies, zijn in de Indische wateren aan
gekomen.
DE „ALCANTARA" NAAR INDIË.
Het Ned. schip „Alcantara" is gisteren met
2000 man Ned. troepen uit Liverpool naar
Indië vertrokken.
DE HEER KERSTENS IN AUSTRALIË.
De heer P. A. Kerstens, regeeringscommis-
sairis ter beschikking van den minister van
Overzeesche gebiedsdeelen, is uit Nederland
te Sydney aangekomen en zal rapport uit
brengen over den toestand op Java.
„Het Verbond van Indonesische burgers is
het volstrekt niet eens met de onafhankelijk
heidsgedachte van Soekarno, maar acht zijn
g.roepeering zeer belangrijk," werd op een
dezer dagen gehouden vergadering van - het
V.I.B. opgemerkt. De heer R. A. Poeradiredja
achtte het onjuist het geval-Soekarno als een
„incident" te beschouwen, daar alle nationa
listen een eenheid vormen. Ook het V.I.B. be
schouwt zich als deel van de nationale be
weging en wil de Indonesiërs winnen voor
het Ned. gemeenebest.
„WIJ WILLEN VAN DER PLAS NIET".
Een onder-commandant van het Mitchell
Squadron van het Ned.-Ind. Leger zag bij
zijn landing op het vliegveld te Bandoer.g,
dat zijn Indonesische mecanicien er *'andoor
was gegaan, terwijl een aantal extremisten
zijn Mitchell „veroverden". Zij verwijderden
de horizontale blauwe streep en scnüderden
op het vliegtuig „Merdeka" (vrijheid) en
„We do not want van der Plas".
WEER TELEGRAMMEN UIT EN NAAR
INDIë.
Zoodra radioverkeer met Ned-Indië weer
mogelijk wordt, zullen ex-geinterneerden en
ex-krijgsgevangenen in Indië de gelegenheid
krijgen, voorloopig één keer, een nationaal
telegram van ten hoogste 15 woorden naar
familie in Nederland te zenden. Dit telegram
mag uitsluitend familieberichten bevatten. De
geadresseerde mag op vertoon van een der
gelijk nat.-telegram een antwoord van ten
hoogste 15 woorden verzenden. Het tarief be
draagt 20 cent per woord met een minimum
van f 2.voor tien woorden.
Morgen begint de Radio-Omroep
naar Ned.-lndië
Uitzendingen In den middag op 19.71 meter
Dank zij de in bedrijf stelling van den
P.C.J.-zender Huizen, die dagelijks van
14.00—15.30 op de golflengte 19.71 meter in
den aether zal zijn, kunnen van morgen af
alle Nederlanders, waar ter wereld zij zich
ook bevinden, weer dagelijks de stem van
het Vaderland hooren. De programma-indee
ling is als volgt: van 14.0014.30 uur nieuws,
toeespraken en reportages, daarna een half
uur muziek en tenslotte familieberichten,
's Avonds van 89 uur wordt het program
ma, behalve de familieberichten, herhaald
op de golflengte 31.28 meter, speciaal voor
Zuid Afrika en 's nachts van 23 uur op
31.28 meter voor West-Indië. In het ope
ningsprogramma van Zaterdag zullen enkele
bekende figuren het woord voeren, terwijl
het Radio-philharmonisch orkest o.l.v. Alb.
van Raalte zal spelen. De P.C.J.-zender zal
ook in Nederland op vele plaatsen goed
hoorbaar zijn.
BEVORDERINGEN" BIJ DE TWEEDE
KAMER
De Tweede Kamer heeft in haar verga
dering met gesloten deuren van heden be
sloten te bevorderen met ingang van 1 Oc
tober 1945: de heeren P. J. Overbeek en F.
K. van Iterson, beiden referendaris, tot ad
ministrateur: den heer C. Ravelli, hoofdcom
mies, tot referendaris: den heer H. G. van
Zwijndregt, commies, tot hoofdcommies: den
heer P. Goossen, adjunct-commies, tot com
mies.
Schouten zal benoemd worden
tot rijksbemiddelaar
Naar ons ter oore komt is binnenkort de
benoeming te verwachten van den heer J.
Schouten uit Rotterdam tot Rijksbemidde
laar. Voorts hoorden we ook noemen de
heeren Mr A. M. Joekes te Den Haag en
Mr Levenbach te Amsterdam.
Een Dir.-generaal van het Ned.
Roode Kruis
Het D.B. van het Ned. Roode Kruis heeft
den heer H. P. J. van Ketwich Verschuur
benoemd tot directeur-generaal dezer in
stelling.
Voorloopige Staten-Generaal met
51-14 stemmen goedgekeurd
Wat een kind in de politiek kon voorzien
is geschied: het wetsontwerp Voorloopige
Staten-Generaal is met overgroote meerder
heid door de Kamer goedgekeurd. Met 51
tegen 14 stemmen aanvaardde het parlement
de door het kabinet begeerde oplossing om
het parlementaire leven weer op gang te
brengen. Alleen de anti-rev. stemden tegen
en naar we meenen ten slotte ook de heer
Zandt, die overigens bij de andere stem
mingen zich telkens weer aan de zijde hun
ner bestrijders had gesteld.
Snel heeft de Kamer zich gistermiddag
door het restant der algemeerie beschouwin
gen en de amendementen heen gewerkt. Dat
kon_ook. Want na de concessie der regee
ring en de rede van den minister-president
was het debat nagenoeg uitgeput. De opstel
ling der partijen was duidelijk en veel kon
er niet meer veranderen.
Minister B e e 1 had nog zijn technische
verdediging van het ontwerp te leveren. Hij
accentueerde nog eens, dat het ontwerp uit
een noodtoestand is geboren, maar de regee
ring begeert overleg met een parlement,
waarin de jongere generatie vertegenwoor
digd is, op deze wijze rekening houdend met
de behoeften van den nieuwen tijd. Dat de
ministers hun ambtseed zouden hebben ge
schonden ontkende de minister. Eventueel
zou de Zuiveringscommissie kunnen over
wegen een soort beroepsmogelijkheid te cre-
eeren. Het is de bedoeling zoo spoedig moge
lijk verkiezingen te hebben. Ontkend werd,
dat het oor zou zijn geneigd naar politieke
onderstroomingen van anti-parlementairen
aard. Waarover de heer Donker had gespro
ken gold regelingen van tijdelijken aard in
een overgangstoestand.
Bij de replieken hield de heer Donker
echter zijn bezwaren staande: in het Zuiden
leefde de anti-parlementaire idee. Alle frac
tieleiders gaven te kennen, dat ze de Regee
ring haar kans tot synthese wilden geven.
Alleen de heer Schou ten maakte een uit
zondering. Het meest, interessant in deze
repliek was wel het duel met minister Scher-
99
„Ik moet het nog leeren
Tijdens zijn bestrijding gistermiddag
van den heer Schouten richtte minister
Schermerhorn zich persoonlijk tot dezen
afgevaardigde, in plqats van hem via den
voorzitter te benaderen.
President v. Schaik tikte daarom zacht
jes met zijn hamer en verzocht den pre
mier zich tot hém te willen richten. Even
spanning in de Kamer toen de minister
president zweeg. Doch spoedig excuseer
de hij zich met: U ziet, mijnheer de pre
sident, ik moet het nog leeren.
Spontaan en hartelijk gelach bij de
Kamer en een lichte glimlach aan de
ministerstafel over dit gevatte antwoord
van den premier.
merhorn over de jeugd en de verzetsbewe
ging. Onder hen, zoo betoogde de heer
Schouten, waren reeds in Juli 1940 verschil
lende principieele stroomingen door mij ge
constateerd en ik heb daarop ook gewezen.
(Slot Kameroverzicht pag. 2).
Ds. F. R. A. HENKELS.
Ds F. R. A. Henkels, Ned. Herv. pred. te
Nijehaske, is benoemd tot directeur oor de
radio-uitzendingen der kerken, welke benoe
ming hij aangenomen heeft.
DAi. in Amsterdam een bijkantoor van
den Canadeeschen legerpostdienst is geopend
hetwelk zich uitsluitend bezighoudt met het
er verleden week alleen in Ottawa
Jl.OOO van dergelijke pakketten uit Neder
land aankwamen.
DAT de „Algemeene arbeidsreserve" hier
te lande sinds 15 Mei jl. reeds 7.788 arbeiders
®JP de door haar geadministreerde werk-
objecten plaatste, terwijl er 8.145 een plaats
vonden in het bedrijfsleven.
DAT zij, die mogelijkheden van uitbreiding
van hun bedrijf zien, maar er geen uitvoe
ring aan kunnen geven, zich tot de „Alge
meene arbeidsreserve", Galerij 21. Amster
dam kunnen wenden.
DAT de huisartsen van Maastricht en om
geving hebben medegedeeld in den komen
den winter hun werk niet meer naar behoo-
ren te kunnen vervullen, wegens den slech
ten toestand, waarin hun auto's verkeeren.
DAT het Prov. Bureau voor de verzorging
van oorlogsslachtoffers ïn Gelderland, Nas
sau singel 4, Nijmegen een dringend beroep
.doet op de inwoners van niet getroffen plaat
sen in N.O. Brabant, om kinderen uit de
Betuwe op te nemen.
DAT in de haven van Dublin (Ierland) 160
stuks vee voor Holland zijn ingescheept.
I)AT in België een hulpcomité is opgericht
ten bate van de geteisterde Ned. bevoiking.
DAT dr Jos. Gielen te Roosendaal benoemd
is tot hoofdinspecteur van het L.O. in de
hoofdinspectie Nijmegen.
DAT te Nijmegen is opgericht een Comité
van actie ter handhaving van de organisatie
van de Vierdaagsche.
DAT de Openb. Leeszaal te Nijmegen, die
geheel verbrand was, op 15 Oct. zal herope
nen in een nieuw gebouw.
DAT een tweetal adviescommissies zijn in
gesteld voor de zuivering van de Hoofdgroe
pen verzekering en banken, bij welke com
missies, zetelend aan den Kneuterdijk 8, Den
Haag, klachten kunnen worden ingediend.
DAT getroffen jeugdorganisaties, die mee
nen aanspraak te kunnen maken op eenige
financieele tegemoetkoming, 2ich kunnen
wenden tot de Ned. Jeugdgemeenschap,
Plantage, Franschelaan 14, A'dam.
DAT er in den Ned. Voetbalbond, afd. N.
Brabant een dringend tekort is aan scheids
rechters.
DAT de minister van Binn. Zaken aan W.
F. J. Quaedvlieg ontslag uit zijn functie als
lid van Ged. Staten van Limburg heeft ver
leend.
DAT Zwitserland 400 groote kisten met
meubelen aan geteisterd Nederland heeft ge
schonken, welke kisten reeds in het maga
zijn van de HARK te A'dam staan.
DAT de KNAC in „De Auto" stelling neemt
tegen het weder invoeren van de parkeer
belasting in Den Haag.
DAT de banken op Zaterdag 13 Oct. om
1 uur sluiten, daar het afhalen der f 100
ook na dien datum voortgang kan vinden.
DAT tot voorzitter van de weder opgerich
te Ned. Smalfilmliga, die in 1942 weigerde
zich onder de Kultuurkamer te stellen, is be
noemd ir A. F. E. Jansen en tot secretaris
mr A. v. Weelderen, Oudelandscheweg 7 i te
Woerden.
DAT als resultaat van het overleg der
landbouworganisaties is opgericht de stich
ting voor den landbouw, Zeestraat 69, den
Haag, tel. 115754/6/7/8.
DAT deze Stichting ten doel heeft de tot
standkoming van een publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie voor den Ned. landbouw te
bewerkstelligen.
DAT alle verzoeken van landbouwers en
landarbeiders aan de regeering, gelegen op
het gebied der Stichting, via de Stichting
zullen worden geleid.
DAT op 23 en 24 Oct. het studentencorps
der V.U. te A'dam zijn 65-jarig bestaan zal
vieren: waarover inlichtingen te verkrijgen
zijn bij mr J. D. Dengerink, Koninginneweg
127 bv, A'dam-Z.
DAT het Zwitsersche consulaat gevestigd
is J. Vermeerstraat 16, Amsterdam.
DAT een ontvluchte politieke gevangene
uit Scheveningen te Apeldoorn is gearres
teerd.
DAT de militaire politie te Apeldoorn gis
teren een Amsterdamschen jongen, die van
school was weggeloopen omdat hij zoover
achter was geraakt, na 3 weken zwerven
heeft opgepikt.
DAT te IJmuiden is aangekomen het s.s.
„Zeeland", met de eerste lading balken en
sperren uit Finland.
Vermeldt een nieuwe primeur:
ontbijtkoek
Voor de periode van 14 t/m 27 October
geeft elk der volgende bonnen recht op de
er achter vermelde artikelen:
ALLE BONKAARTEN 511
737 200 gram bloem
738 210 gram ontbijtkoek
739 200 gram kaas
BONKAARTEN 511 A, B, C:
716 t/m 722800 gram brood
723 400 gram suiker
724 125 gram boter
725 250 gram margarine
726 125 gram margarine
B 755, 756 400 gram brood
B 780, C 780 1 ei
BONKAARTEN 511 D: 1
D 762, 763 800 gram brood
D 764 250 gram rijst of kinderen.
D 765 500 gi-am suiker
D 766 250 gram boter
D 767 125 gram margarine
D 780 1 ei
INLEGVELLEN:
D 18, 19 400 gram brood
E 20 250 gram rijst of kindernv
TABAKSKAART:
01 2 rants, tabaksartikelen
(geen import-sigaretten®
VOOR DE WEEK VAN 14 T/M 20 OCTOBER
ZIJN GELDIG:
A770 - 2 liter melk
B 770 3»/2 liter melk
C 770 3\'g liter melk
D 770 6 liter melk
A, B, C, D, 771 100 gram vleesch
A, B, C, D. 772 1 kg aardappelen
A, B, C, 773 2 kg aardappelen
B 757 1 kg aardappelen
Op bon 739 zal 100 gram volvette of 40+'
kaas èn 100 gram magere of 20+ kaas won
den afgeleverd.
CACAO, JAM, GEDR. ZUIDVRUCHTEN
Voor de week van 21 t/m 27 October zui
len nog bonnen worden aangewezen voor
gort. vermicelli, zout, cacaopoeder, jam, ge
droogde zuidvruchten en peulvruchten.
Teneinde te verhinderen, dat de winkels
bij het uitkomen van een. nieuwe bonnenlijst
worden overstelpt door drukte, zullen even
als thans ook voor de toekomst niet alle art
ikelen terstond worden aangewezen, doch
een week later.
Bij deelneming aan de Centrale keukens
moeten aldaar de bonnen A, B, C of D 771
voor vleesch en A, B of C 773 voor aard
appelen worden ingeleverd.
Zelf verzorgers voor graan, vleesch, melk
of aardappelen moeten op door de distribu
tiediensten te bepalen dagen aldaar inleveren
resp. de bonnen voor brood, vleesch, melk
of aardappelen.
PANEERMEEL OP BLOEMBONNEN.
Naar het C.D. K. meedeelt zal voortaan op
een bon voor 200 gr. bloem ook 200 gram pa
neermeel verkrijgbaar zijn.
NIEUWE RANTSOEN- EN WISSELBONNEN.
Binnenkort zullen nieuwe rantsoenbonne»
en wisselbonnen voor voedings- en genotmid
delen in gebruik worden genomen.
In omloop worden gebracht wissel bonnen
voor: 50 gram brood, 5 gram boter enz., 25
gram vleesch, 25 gram kaas en Va liter melk.
De thans in gebruik zijnde rantsoen bono en
voor bovengenoemde artikelen met den op
druk 20-l-'45, zonder opdruk of met de let
ters B.N.G. in den ondergrond, blijven nog
t/m. 10 November geldig. Na dien datum kan
men van deze bonnen geen gebruik meer
maken.
NAAR KEUZE OOK TABAK OP DE
TABAKSBONNEN.
Op de bonnen, die op 13 en 27 October a s.
zullen worden aangewezen voor het koopen
van 2 rantsoenen rookartikelen, zal eveneens
naar keuze 40 gram tabak kunnen worden,
gekocht. Voor den winkelier zal het niet altijd
mogelijk zijn die artikelen af te leveren, die
door het publiek worden verlangd. In dia ge
vallen zal het publiek genoegen moeten
nemen met hetgeen de winkelier in voorraad
heeft.
WELKE BONNEN KUNNEN VERNIEIIGD
WORDEN.
Het Centraal Distributiekantoor deelt mede,
dat de Volgende bonnen der bonkaarten 511
niet zullen worden aangewezenA 752, A 754,
A 755, A 756, A 757, C 750, C 752. C 754, C 755,
C 756 en,C 757. Deze bonnen kunnen vernie
tigd worden.
Sommige bankbiljetten slechts
aan een kant bedrukt
Doch de geldigheid precies dezelfde.
De mogelijkheid bestaat, dat onder de
nieuwe bankbiljetten exemplaren zijn, welke
aan één zijde zijn bedrukt en waarop het
nummer verminkt is aangesbracht, waarom
een zwarte streep op deze biljetten is gezet.
Al deze biljetten zijn normaal geldig doch
kunnen worden, ingewisseld bij de Ned. Bank.
bijbanken en agentschappen.
Koude nacht, aldus De Bildt.
Tot morgenavond wordt verwacht: Hel
dere, koude nacht, met plaatselijk nacht
vorst en hier en daar grondmisten. Overdag
licht tot half bewolkt, zwakke wind.
ZON EN MAAN.
Zon op 7.01 en onder 17.51; Maan op 14.17
en onder 21.56. Op 14 Oct. Eerste kwartier;
21 Oct. Volle maan en 27 Oct. Laatste kwar
tier.
