Ons volk is wèl rijp voor verkiezingen
Tegen chauffeur de doodstraf geëischt
POES VERMIST.
NIEUWE LEII>SCHE COURANT
WOENSDAG 1# OCTOBER IMS
Ogderwetsche ontmoeting van
Reoeering en Parlement
(Vergadering van Dinsdag 9 October 1945).
De Tweede Kamer is gistermiddag op
ouderwetsche Hollandsche manier van wal
gestoken.
Om te beginnen verzocht de heer de
Wilde gelijk al in een deel vap onze op-
lahg gemeld verlof voor een interpellatie
inzake Indië. die echter niet door den voor.
kon worden toegestaan wegens het K.B. het
welk den arbeid dezer Staten-Generaal be
perkt. Onder protest legde Mr. de Wilde zich
bii dit standpunt neer. terwijl ook de voorz.
het betreuVde niet anders te kunnen han
delen.
Aan de orde kwam daarna het ontwerp,
houdende regelen omtrent de voorloopige
Staten-Generaal.
De heer SCHOUTEN (AR.) besprak de staat-
rechtelijke positie der Kamerleden, nadat de
zittingstermijn was verstreken. Z.i. zijp de
leden steeds Kamerleden gebleven. Daarom
is hun immers ook geen pensioen toegekend
Dit geschiedde wel aan de leden, die bedank
ten. Wat nu het wetsontwerp betreft was spr.
van meening. dat de veroudering van de Sta
ten-Generaal nog niet rechtvaardigde, dat
een maatregel als deze genomen werd. De
nieuwe politieke beginselen leidden immers
niet tot de vorming van nieuwe partiien.
maar werkten in op de bestaande partijen.
Spr. meende, dat dit ontwerp niet kan wor
den verdedigd op grond van het staatsnood-
recht.
Thans hebben de Staten-Generaal niet mo
gen spreken, na de bevrijding na die van
Indië. ook niet over het beleid van het vorige
kabinet, en dat van deze regeering. Opzette
lijk is den Kamers de gelegenheid daartoe
ontnomen. Wat zou het niet van groote be-
teekenis zijn geweest, als in de overheer-
schend belangrijke Indische aangelegenheid
de Kamer van gedachten had kunnen wisse
len met de regeering. De minister voor Indi
sche Zaken ware dan veel sterker geweest
in zijn besprekingen in Londen. De toestand
van thans is constitutioneel ongehoord en
komt in geen enkel ander land voor (geroep:
zeer juist).
De regeering heeft niets gedaan voor het
herstel van den rechtsstaat, wat van haar
mocht en. moest worden verwacht. De regee
ring zegt zelf den democratischen regeerings-
vorm te hebben gemist. Maar waarom heeft
zij dan op dien weg volhard Ware het dan
niet beter geweest te werken met een Staten-
Generaal. die niet meer voldoende represen
tatief waren dan zonder Staten-Generaal
We leven nu in een dictatoriaal tijdperk dat
ontoelaatbaar is in het Nederlandsche staats
recht.
Dit wetsontwerp beschouwde de heer Schou
ten niet als een incident, maar als een symp
toom. De noodgemeenteraden zijn eveneens
zulk een symptoom. Allerlei willekeur komt
daarbij tot gelding.
Spr. bestreed het standpunt der Regeering,
dat het volk niet ..verkiezingsrijp" zou zijn.
Dat is haar zaak niet. De Regeering hand-
have grondwet ^n rechten, keere terug van
haar standpunt.
Dr. DECKERS (R.K.) zeide, dat men reeds
van het kabinet-Gerbrandy had mogen ver
wachten, te streven naar een ontmoeting met
het parlement. Het deed dit niet en evenmin
streefde deze regeering ernaar. Er heerscht
nu onrust in het volk, dat zich onvoldoende
beschermd acht en in het regeeringsbeleid
een voortzetting der Duitsche methodes ziet.
Ten aanzien van de beperkte bevoegdheden
dezer Kamer sloot spr. zich geheel aan bij
den heer Schouten. Tegen de benoeming van
Kamerleden in de bestaande vacatures maak
te spr. geen bezwaar.
De heer TÏLANUS (C.H.) geloofde, dat
grond vvettelijke plicht van de Regeering ware
(Slot Overzicht Tweede Kamer)
Ook Dr. Deckers (R.K.) wees op de on
rust, welke onder het volk gaande is nu
we hoe langer hoe verder van de burger
vrijheid af raken na de jaren van dictatuur,
die achter ons liggen. Er was ook geen enkele
noodzaak om het parlement zijn bevoegd
heden te ontnemen, nu een wetgeving van
den onderdrukker onze constitutioneele wet
geving in de war heeft gestuurd. Waarom de
mandaten der Kamerleden niet tijdelijk als
verlengd beschouwd Aldus ook de heer
T i 1 a n u s (C.-H.). Men is nu tnet een nood
oplossing gekomen: gedeeltelijk benoemen
van wat men noemt een voorloopige Staten-
Generaal. Maar daarbij kan de grootste wil
lekeur hoogtij vieren. De heer Schouten
deelde op dit punt mede wat ergens in een
gemeente van 27 raadsleden geschiedt met de
samenstelling van den noodgemeenteraad.
Dat maakt den indruk van politiek geknoei
om het duidelijk te zeggen. En de heer T i-
1 a n u s bekende, dat dit bij hem de gedachte
had doen ontstaan, dat een vroeger door hem
gegeven advies van meedoen misschien wel
onjuist is geweest
Bij deze sprekers was de gedachte wel aan
wezig. dat men met de tijdelijke Staten-
Generaal kon volstaan. Van Katholieke
zijde aanvaardde men echter de door de Re
geering geboden noodoplossing, al vond men
haar niet fraai.
Ook de héér B i e r e m a (Vrijheidsbond)
zou er zich zonder eenige bewondering bij
neerleggen. Iets meer voelden er voor de
heeren v. d. Goes v. Naters (Soc.-Dem.)
en Joekes (Vrijz. Dem.). Zij beiden voel
den wel voor de aanvulling met de vertegen
woordigers van nieuwe stroomingen. Perfect
vindt men de oplossing niet. Maar aan elke
andere oplossing kleeft ook iets onbevredi
gends. En dus stapt men maar over de grond
wettelijke en andere bezwaren met groote
stappen heen, al schijnt er wel iets in de
lucht te zitten, dat wijst in de richting van
uitbreiding van de bevoegdheid van het tijde
lijke parlement.
Wat de zuivering betreft was men het vrij
wel algemeen eens. Dat had de Kamer zelf
minstens net zoo goed kunnen doen. Onbe
vredigend was op dit punt, naar algemeen
gevoelen, het ontbreken van een beroeps
instantie, iets wat den grootsten misdadiger
zelfs niet onthouden wordt.
Algemeen was men het er ook over eens,
dat de regeering goed zou hebben gedaan om
veel eerder het parlement in werking te stel
len, nu ze er tenslotte, maar veel te laat,
toch mee gekomen is.
Heden volgen nog een aantal sprekers.
Daarna de regeering, die gisteren vertegen
woordigd was door de ministers Scher-
merhorn. Beel en Drees.
De zitting was begonnen met de mededee-
Kng, dat de heer Bongaerts (R.K.) ont
slag nam als lid der Kamer. Zij eindigde met
het verleenen van ontslag aan Mr. L. A.
K e s p e r, vanaf 1931 griffier der Kamer en
nu sinds 15 Sept. j.l. Commissaris der Konin
gin in Zuid-Holland.
De voorzitter sprak een afscheidswoord,
al was de heer K e s p e r er niet. Hij wees
er op, dat de eer dier benoeming voor de
Kamer een wrangen bijsmaak heeft, nu zij
haar eersten ambtenaar moet missen, een man
van groote kimde, werkkracht en hulpvaar
digheid. Persoonlijk dankte de voorzitter hem
voor zijn vele voortreffelijke adviezen. Met
een stevig applaus onderstreepte de Kamer
deze hulde.
geweest, de Staten-Generaal na zuivering
onmiddellijk bijeen te roepen direct na de
bevrijding. Men had eenvoudig het mandaat
kunnen verlengen. Dit had veel willekeur
kunnen voorkomen. Spr. dacht hier aan de
aanwijzing van kiesmannen en ook aan de
uitgebreide samenstelling van den Regee-
ringsvoorlichtingsdienst. Moet op dit alles
niet het etiket geplakt worden „made in Ger
many?" Kan men 't tot aan de verkiezingen
niet stellen met de tijdelijke Staten-Gene
raal? Wat de benoeming van nieuwe leden
betreft, meende spr.. dat, wanneer in een
fractie een aantal vacatures ontstaat, de
nieuwbenoemden geestverwanten moeten
zijn.
De 'neer v. d. GOES VAN NATERS (S D.)
zag dit wetsontwerp als een versterking van
de democratie. Nu is het natuurlijk zaak. zoo
spoedig mogelijk verkiezingen te houden.
Handhaving van het oude parlement tot aan
de verkiezingen zou voor sorekers fractie
niet aanvaardbaar zijn. Op enkele punten be
streed spr. den heer Schouten.
De heer JOEKES (V.D.) kon zich niet ver
eenigen met de opvatting der Regeering om
trent het niet meer bestaan van de oude Sta
ten-Generaal door het verloopen van het
mandaat. Wat de zuivering betreft, had deze
moeten geschieden door de Kamer zelf. Van
belang achtte mr Joekes het. dat men in de
Kamers zoo spoedig mogelijk vertegenwoor
digers krijgt van stroomingen, welke zich
nieuw hebben ontwikkeld. Spr. deed op de
Regeering een dringend beroep, om de Ka
mer in de gelegenheid te stellen, over Indië
met haar van. gedachten te wisselen.
Als voorwaarde voor het aanvaarden de
zer noodoplossing geldt voor den heer Joe
kes. dat zoo spoedig mogelijk verkiezingen
zullen worden gehouden.
De heer BIEREMA (Lib.) wees erop, dat
in België het parlement onmiddellijk na de
bevrijding werd bijeengeroepen. Dit was
juist. Geen regeering ontkomt aan een ze
kere machtsusurpatie wanneer overleg met
het parlement niet plaats heeft.
De vraag kan worden gesteld, waarom de
tijdelijke Staten-Generaal niet hadden kun
nen aanblijven tot het oogenblik der ver
kiezingen. Het wetsontwerp biedt geen
ideale oplossing. Als noodvoorziening achtte
hij het aanvaardbaar. Hij verzocht de re-
gearing echter dringend het daartoe te lei
den. dat de Kamer met haar van gedachten
zal kunnen wisselen over belangrijke zaken
als de Indische kwestie.
EERVOL ONTSLAG MR. KESPER.
In verband met zijn benoeming tot Com
missaris der Koningin in Zuid-Holland ver
leende de Kamer eervol ontslag aan mr. L.
A. Kesper als griffier. De voorzitter voegde
vriendelijke woorden aan het adres van mr.
Kesper hieraan toe en bracht in herinnering
dat de heer Kesper de Kamer gedurende 23
jaren op uitnemende wijze heeft gediend.
(Applaus)
De vergadering werd hierop verdaagd tot
Woensdag 1 uur
Luchtlijn Amsterdam-
Leeuwarden geopend
Driemaal daags verbinding met het Noorden.
Hedenmorgen is van Schiphol het eerste
vliegtuig opgestegen van de tweede binnen-
landsehe luchtlijn en wel die op Leeuwarden
Groningen.
Zooals reeds driemaal daags gevlogen
wordt AmsterdamEindhovenBeek (L.), en
zooals volgende week een driemaal daagsche
dienst naar Twente zal worden geooend, is
hiermede het Noorden van ons land drie
maal per dag door de lucht bereikbaar. De
vier toestellen bieden plaats aan 7 passagiers,
naast bestuurder en marconist en vliegen
met een kruissnelheid van 210 km.
Credieten voor gedupeerde
winkeliers
Eenige tientallen millioenen in 't vooruit
zicht gesteld.
De directeur van den Middenstand van het
Ministerie van Handel en Nijverheid, dr W.
L. Groeneveld Meyer, deelde gisteravond in
een radiorede mede, dat de regeering het
mogelijk gemaakt heeft, dat binnen zeer kor
ten tijd enkele tientallen millioenen beschik
baar zullen zijn voor middenstandscredieten
aan zaken, die door oorlogsomstandigheden
in den ruimsten zin in moeilijkheden zijn
geraakt of kunnen geraken. Intusschen zul
len ook de borgstellingsfondsen en het werk-
tuigencrediet onverminderd doorwerken, een
en ander uiteraard met inachtneming van de
bepalingen ten aanzien van de geldzuivering.
FAMILIEBERICHTEN PER RADIO
NAAR INDIË.
Vanaf Zaterdag 13 October kunnen dage
lijks familieberichten worden uitgezonden aan
verwanten in Indonesië en andere gebieden
in het Verre Oosten van den korte-golfzender
P.C.E. op de 19.71 meter van 15 tot 15.30 uur
Ned. tijd. De berichten zullen slechts mede-
deelingen van goeden welstand kunnen be
vatten en voorloopig slechts verzonden kun
nen worden door naaste familiebetrekkingen
en verloofden.
Men diene Snel en kort te schrijven aan
..Herrijzend Nederland" Radiobaken Indië,
Postbus 100, Hilversum. Gelieve ook op den
brief of de briefkaart zelf te vermelden:
Radiobaken Indië. Aan deze berichtgeving
zijn geen kosten verbonden.
Voorl. Staten Generaal geeft
geen voldoening
Drie amendementen
op wetsontwerp ingediend.
De A.R.-leden der Tweede Kamer de Wilde,
Schouten, Diepenhorst, Terpstra, Roosjen.
Baas, van der Zaal, Tjalma, van den Heuvel,
Amelink, Smeenk en van Dijken hebben
eenige amendementen ingediend op het wets
ontwerp ..Voorloopige Staten-Generaal".
Eenige hebben de strekking om de aan
vulling van de beide kamers te doen geschie-
Ook al werkloosheid onder
de medici?
,.Ik voel me als een man. die bij zijn
eigen graf zingt. Het algemeen gebruik
van penicilline zal ons, chirurgen, van
heel wat chirurgisch werk berooven. Met
één slag zie ik een massa operaties, die
ik verricht heb, verdwijnen. Ik ben van
meening. dat Sir Alexander Fleming door
zijn uitvinding van penicilline meer men-
schen in het medische beroep tot werk
loosheid doemt dan wie ook ooit tevoren.
Hij heeft genezing uitgevonden voor een
reeks van ziekteverschijnselen, want peni
cilline kan overal voor aangewend wor
den", aldus een Engelsch chirurg, Dick
son Wright, op een medisch congres te
Londen.
vy
den overeenkomstig de bepalingen van de
kieswet, met dien verstande, dat op de can-
didaten volgens de lijsten dezelfde zuivering
wordt toegepast, welke ten aanzien van de
leden der Kamers reeds heeft plaats ge
vonden.
Een ander amendement heeft tot stTekking
in de wet op te nemen de bepaling, dat
vóór 1 April 1946 verkiezingen worden ge
houden voor de beide Kamers der Staten-
Generaal op de bij en krachtens de Grond
wet voorgeschreven wijze.
Hét laatste amendement tenslotte heeft tot
strekking om de tijdelijke Staten-Generaal
de positie van grondwettige Staten-Generaal
te geven, totdat de gewone zitting van de
Voorloopige Staten-Generaal zal zijn geopend
Beul uit Delft staat terecht
Voor het Haagsch Bijzonder Gerechtshof
stond vanochtend terecht de chauffeur Ber-
tus Poot, te Delft, die destijds Lagerführer
was in het concentratiekamp te Paderbom,
waar hij het toezicht had over Hollendsohe
gevangenen. In deze hoedanigheid heeft hij
zijn landgenooten in begin 1945 vele malen
geslagen. Een tweetal getuigen, J. Zu der-
wijk uit Delft en J. C. van Stight uit Delft,
verklaarde, dat zij zich in het kamp ziek
hadden gemeld en te bed wilden blijven lig
gen. De verdachte sloeg getuigen met een
knuppel zoolang, dat zij opstonden.
Verd. bekende dat hij geslagen had, omdat
het een afspraak zou zijn met getuigen, daar
zij anders door de Duitschers zouden worden
mishandeld, hetgeen beide getuigen evenwel
ontkennen.
Als getuige décharge wordt dan gehoord
Peter- Drijver, uit Den Haag, die zegt nooit
gezien te hebben dat 'verd. iemand sloeg.
De Pres., mr Scholten, waarschuwde get.
ernstig om de waarheid te zeggen, waa na
de getuigen met elkaar geconfronteerd wer
den. Uit het verhoor blijkt, dat get. Drijver
in het ziekenhuis lag toen de mishandelingen
der twee andere getuigen plaats hadden Hij
was er dus niet bij. Verd. had het toezicht
over 200 man. Hij ontkende ..Lagerführer" te
zijn geweest, wel kamerwacht.
De procureur-fiscaal, mr Braun,
zeide, dat het ten laste gelegde bewezen is.
Verd. heeft een zeer gemeene daad gepleegd.
Omdat hij goed Duitsch sprak, werd hij door
de jongens tot vertrouwensman gekozen. Hij
heeft zich doen kennen als een beul. De jon
gens werden uit hun bed geranseld, ook al
waren ze ziek. Wat deze verd. gedaan heeft
is één van de ergste dingen die spr. heeft
meegemaakt. Hij eischte daarom de dood
straf wegens hulpverleening aan den vijand.
De verdediger, mr De Me ij e r e,
achtte het verhaal van het O.M. te sterk ge
kleurd. Verd. heeft ook goede dingen gedaan.
Hoogstens is hier een lichte straf op zijn
plaats. Uitspraak over 14 dagen.
Vreemde krijgsdienst kost 8, 3
en 10 jaar
Uitspraken Haagsch Bijz. Gerechtshof
De 20-jarige tuinder N. L. v. Baarle te
Pijnacker stond hedenmorgen voor het Bijz.
Gerechtshof te 's-Gravenhage terecht wegens
dienstneming bij de N.S.K.K De proc.-fis-
caal eischte 5 jaar gevangenisstraf met ont
zegging van het kiesrecht voor het levem
De caféhouder A. A. de Man te Nieuw"
Beijerland, de N.S.K.K.-chauffeur H. de Vis
ser en de vischhandelaar M. M. E. Dingier
werden veroordeeld tot resp. 8 3 en 10 jaar
gevangenisstraf wegens het treden in
vreemden krijgsdienst.
UITBREIDING VAN ONS DAGELIJKSCH
MENU.
Wij eten niet alleen béter, maar wij krij
gen ook wat meer afwisseling. De huisvrou
wen kunnen weer, als vroeger, den maaltijd
laten beginnen met een krachtig bord goede
soep. De firma Honig, wier vermicellifabriek
nu weer volop draait, begint met de afleve
ring van haar reeds jarenlang bekende ver-
micellisoep, die niet alleen vermicelli bevat,
maar letterlijk alles, wat verder voor een
smakelijk bord soep noodig is. Nu de slager
nog maar sporadisch „soepbeenen" kan leve
ren, zijn het wéér de Honig's Fabrieken, die
uitkomst brengen!
Weggeloopen Zaterdag 6 Oct. CYPERSCHE
POES, luisterend naar den naam HANS.
Tegen bel. terug te bezorgen Mevr. H. LENS,
Nieuwe Rijn 56.
HU V0EIT ZICH WEER HET HEERTJE
Boodschappen doen?
Niets voor 'n manl
Maar zijn vrouw stuur
de hem naar 'n UNIE,
winkel en daar ver
richtte de vlotte be
diening wonderen I
HET IS PRETTIG WINKELEN BW DE
(QH0)
Eerste Gen. Synode der Vrijgem.
Geref. Kerken
GISTEREN TE ENSCHEDE AANGEVANGEN
In de Twentsche industriestad Enschede
is gisteren de eerste Generale Synode bij
eengekomen van de Vrijgemaakte Geref.
Kerken in Nederland, welke kerkengroep,
ontstaan door 't conflict in de Geref. kerken
naar aanleiding van de Leerbeslissingen van
de Gen. Synode-1942 dezer kerken en de
schorsing en afzetting van prof. dr K. Schil
der, thans ongeveer 155 kerken met 126 pre
dikanten omvat.
Ter inleiding van deze Synode werd Maan
dagavond een drukbezochte bidstond ge
houden. waarin voorging ds D. van Dijk van
Groningen, die sprak over Jesaja 6 en in zijn
prediking wees op de beteekenis der vrij
making als daad van gehoorzaamheid aan
den Koning der Kerk.
De zittingen werden gistermorgen namens
de roepende kerk van Zwolle geopend door
ds D. Vreugdenhil, pastor-loei aldaar, d-ie na
Schriftlezing en gebed een openingsrede
hield, waarin hij een historisch overzicht gaf
van de ontwikkeling van het conflict in de
Geref. Kerken en de daaruit voortgevloeide
vrijmaking der Kerken. Spr. dankte God
voor den zegen, welken Hij hierin aan Zijn
Kerk schonk en wekte op tot trouw aan
Gods Woord en de Belijdenisgeschriften,
opdat belijden en beleven hiervan samen
mogen gaan.
Na hel appèl-nominaal werd overgegaan
tot verkiezing van het moderamen. Tot
praeses werd gekozen ds D. van Dijk van
Groningen, tot le scriba ds B. A. Bos van
Assen, 2e scriba, ds B. Holwerda van Amers
foort en tot assessor ds Herm. Knoop van
Rotterdam-Delfshaven. Als prae-adviseurs
namen zitting prof. dr S. Grey dan us en
prof. dr K. Schilder, alsmede ds L. de Wolff
van Enschede. De beide andere pastores-
loei van Enschede, ds H. Meulink en ds
H. Vogel maken als leden deel uit van de
Synode.
Vervolgens werden een drietal hoofdcom
missies benoemd, welke rapport zullen uit
brengen over de opleiding voor predikanten,
de kerkrechtelijke vragen en de derde
commissie over vragen van algemeenei*
aard het kerkverband betreffende.
Na afloop van de eerste zitting werd de
vergadering geschorst, waarna 's-middags
een aan-tal ingekomen stukken werden voor
gelezen, welke in handen werden gesteld
van de betreffende commissies. Deze kwa
men 's avonds bijeen om hun arbeid aan te
vangen.
Heden middig werd de Synode in openbare
zitting voortgezet.
Ons dezer dagen geplaatste bericht over
de aankomst van dr Ph. J. Idenburg te
Brussel, moet worden gewijzigd in Mr. P. J.
Idenburg te Leiden.
4. Maar lopen met een lege maag valt
niet mee. „Tjongejonge," zei de Lange,
terwijl hij zuchtend over zijn maag wreef
en op een stalletje kippen wees, dat voor
hem uit over de weg liep, ,4k zou best
zo'n beessie lusten." ,,Ja, maar kippen
stelen mag toch niet!" opperde Snoekie,
nadenkend. ,.D'r mag zooveul niet" con
stateerde, schouderophalend, de Lange.
Maar tegelijk sprongen ze op zij; een
auto vloog voorbij en met een benauwde
kik liet een der kippen het leven onder
de wrede wielen
5. „Zie je, nou hoeven we niet eens te
stelen!" zei de Lange. Hij raapte de kip
op en ons tweetal toog verder, met het
plan, om bij het eerste bosje waar ze
langs kwamen de kip te braden, dat de
druppels er af sijpelden. Maar ach 't
zou anders lopen; ze kwamen een veld-
^liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
I Loze streken van
I Snoekie en Bolleboks
i«illllillllllllllllllllll!ll!llll[llllllllliltlllllll!llllt|l||lllllllll[!llllllllllllllllllll
wachter tegen, die met barsche stem
vroeg, waar ze dat „kippetje" vandaan
haalden. „Gekocht" zei de Lange, ,,'k
was vandaag jarig, zie je, en nou wou ik
m'n vrind en m'n eigen eens fijn trak
teren."
6. „Jawel, je kan me nog meer vertel
len!" zei de veldwachter, die er geen
steek van geloofde en het uiterlijk van
onze vrienden nu niet bepaald vertrou
wenwekkend vond ^Hij pakte de kip,
stopte die tussen zijn gordel en zei, een
spottende buiging makend. „Mag' ik de
heren verzoeken? Na U!" „Komaan, nou
je 't zo vrindelijk vraagt, vooruit dan
maar!" zei de Lange Hierop pakte de
veldwachter zijn arrestanten stevig beet
en begaf zich, hen voor zich uitduwend,
op weg naar de stad Maar de Lange
dacht onderwijl na over een middel om
te ontsnappen.
