Doodstraf geëischt tegen van Genechten Doet van der Plas precies wat hij wil? NIEUWE LEIDSCHE COURANT DONDERDAG 4 OCTOBER 1945 Onder de hatelijke aan kondigingen „Voor Jo den verboden" las men den naam van dezen man: Prof. Mr Dr R. van Genechten. Een der meest gehate figuren staat terecht Een van de meest gehate figuren uit den Bezettingstijd, mr R. van Genechten, stond gisteren in de beklaagdenbank voor het Bijzonder Gerechtshof te 's-Gravenhage. Voorai als procureur-generaal van het Vre degerechtshof werd hij berucht door zijn kwaadaardige vervolgingsmanie van goede Vaderlanders tegen wie hij vele malen de doodstraf eischte, hetgeen nog weerzinwek kender was door het feit dat hij als ter dood veroordeelde, gevluchte Belg hier schuil plaats had ge vonden. als polt^ toeke vluchte ling en dit be loonde door ook nog eens in de Neder 1. zaak als landverrader op te treden. Als procu reur-gene raal ageerde hij voorts bij 'alle gelegenheden als Jóden-ver volger en zoo partijdig was hij diat mede door zijn optreden die rechtspraak een aanfluiting wend. In tal van functies hielp hij de Dudt- scbers bij hiun barbaarsch be- wdnd. Toen hij zag. dat de ge- ad lieerde zaak zou zegevieren Zonk hem de moed zoo in de schoenen dat hij een poging tot zelfmoord deed, waarbij hij zwaar werd gewond doch weer herstelde. De dagvaarding legde hem ten laste partijdig optreden als procureur-generaal, het houden van anti-semitische en nat.- soc. redevoeringen en samenwerking met den vijand in tijd van oorlog. De belangstelling was ditmaal vooral van juridische zijde groot. Het publiek was bijna zoo talrijk als bij de zaak Blokzijl, de tri bune was geheel gevuld. Het Hof is als volgt samengesteld: President: mr. G. Schotier, leden mr P. S. Noyon, mr D. Bijderdijk. Kol. J. van Voorthuysen. Kol D. W. Kwak. Proc.-fiscaal mr J. Zaaijer. De slechte accoustiek was door het aanbrengen van een geluidsinstal latie geneutraliseerd. Precies 10 uur werd de beklaagde binnen gebracht. Hij torste een pak documenten onder den arm en keek zeer vrijmoedig om zich heen voor hij plaats nam tusschen zijn bewakers. Een aantal fotografen onderwierp hem aan de fotoproef welke hij geduldig onderging. Hoewel wat magerder geworden was hij toch blijkbaar in goede lichame lijke conditie. Even over tienen trad het Hof binnen. Op een vraag van den President antwoord de verdachte Robert van Genechten te zijn. geboren te Antwerpen 25 October 1895. Daarna las de Procureur-Fiscaal de dag vaarding voor en de griffier de lijst van getuigen. De Pres.: Erkent u het u ten laste ge legde? Verdachte: In dezen vorm niet. Nadat de Pres. den verd. had verzocht te zwijgen toen hij weer opstond, werd de eer ste getuige gehoord, de rijksrechercheur W C. J. Wooning, die verklaarde dat alles wat hij voor verd. moest doen betrof, klach ten van de N.S.B. en W.A. tegen politieke tegenstanders onderzoeken. Zoo was hij bezig 14 N.S.B.-studenten te ondervragen voor verd., in verband met de studentenstaking, doch toen hij hier mee bezig was. gelastte verd. later dat de zaak aan de S.D. moest worden weggegeven. Verd. lokte ook een klacht uit wegens posthume beleediging van Peter Ton. Get. weigerde dit te doen. Zoo gaf getuige meer staaltjes hoe verd. optrad tegen politieke tegenstanders. Tijdens de ondervraging zit verd. alles ijverig te noteeren. De meeste opdrachten werden door verd. gegeven in niet-justitieele gevallen en be troffen alleen vervolgingen van politieke tegenstanders, zoo verklaarde get. tenslotte. De volgende getuige, mr J. Meischke, offi cier van justitie te Rotterdam, vertelde dat bij een onderzoek moest instellen voor verd. naar een beweerde beleediging van Mussert, gedaan in eén gesprek in een kraamkamer te Woerden. Get. weigerde dit omdat het geen openbare beleediging was en wenschte geen vervolging in te stellen. Verdachte ge lastte daarop een vervolging en wilde een bepaalde straf laten opleggen. Ook dit wei gerde getuige. Later is get. door de S.D. tot de orde geroepen, hij werd gepensionneerd en door de S.D. later gearresteerd. In dit ont slag had verd. de hand. zooals get. aantoonde, ook In zijn arrestatie, want verd. had zich er op een vergadering vaai de N.SJB. zelfs op beroepen dat het get. slecht bekomen was, een uitlating die verd. echter al deed vóór zijn arrestatie. Verd. verklaart dat hjj allerminst de band hierin heeft gehad. Als verd. door wil blijven praten, zegt de pres. dat hij later het woord zal krijgen. De getuige A m i a b e 1, commissaris van de Rijkspolitie, verklaarde dat hij aam verd. was toegevoegd. Het geheele beleid van verd. was er op gericht maatregelen in nat-soc. zin te nemen en de Duitschers behulpzaam te zijn. Bij een aanval van de W.A. op een tegenstander moest de tegenstander vervolgd worden, niet de W.A. Later erkende verd., dat de W.A. wel wat gek gedaan had. Voor aanhoudingen van geallieerde piloten werden door verd. premies uitgeloofd, hoewel get. hem er op wees, dat dit niet tót de taak der politie behoorde. De getuige Esraeijer, bediende bij het parket, vertelde van een incident met een zekeren Tak. lid van de N.S.B.die al 20 veroordeelingem achter den rug had. Verd. had gezegd niet getuige te gelooven maar wel Tak, een berucht recidivist. (Hilariteit). Get. werd gedreigd met arrestatie, omd'at hij den Führer en weermacht had beleedigd, hetgeen volkomen gelogen was. Zulde gij niet eindelijk bekennen, anders wordt ge opge sloten, had verd. gezegd. (Gelach.) Dan is de beurt aan verdachte, die scherp door den President wordt verhoord. Verd. spreekt door een spraakgebrek vrij onduidelijk. Op glibberige wijze tracht hij aan de vragen te ontkomen en zegt dat bij het nat.-socialisme de na-druk gelegd kan worden op volk en op ras. Verd. erkent nat.- soc. redevoeringen te hebben gehouden. Hij bekent in verschillende gevallen in partij- digen zin te zijn opgetreden in zijn kwaliteit van Procureur-generaal en Hoofd van Politie. Onjuist is, dat hij mr Meischke aan de Duit- schers zou hebben overgeleverd. De Duit schers hadden aan verd. medegedeeld, dat Zij Meischke vervolgen zouden. De P r e s.U heeft toch mr Meischke gelast «en vervolging in te stellen in de beleedii- gingszaak in de kraamkamer. Verd.: Dat heb ik niet gelast. De Pres.: Deze zaak was toch niet open- fctü als het een gesprek in de kraamkamer betrof. En u is nog wel hoogleeraar in het strafrecht geworden. (Daverend gelach.) V erd, ontkende vervolgens handelingen ten voordeele van Duitschland te hebben ge pleegd. Wel erkent hij propaganda in nat.- soc. zin te hebben gemaakt, in volkschen zin. Hij erkent een vriend van Duitschland te zijn geweest. Pres.: Wilt u dan blijven ontkennen propaganda voor Duitschland te hebben ge maakt en daden ten voordeele van Duitsch land te hebben gedaan? Verd.: Ik heb zeer veel last gehad met de Duitschers. (Hilariteit.) De procureur-fiscaal mr Z a a ij r zegt, dat vast staat, dat verd. in tijd van oorlog den vijand hulp heeft verleend. De Proc.-fiscaal had van iemand van de figuur van verd. een meer flinke houding verwacht. Hij kon weten dat Nederland in oorlog was. Bijzonder partijdig was verd. opgetreden als P.G. in de zaak tegen Bom en Kruithof. Hij speelde in ieder geval de Duitschers in de kaart. In een interview in Nov. 1941 had hij het over het uitbranden van het horselnest der Leidsche Universiteit. Leiden heeft een vaste plaats in ons hart voor altijd en spr denkt hierbij aan Telders en Cleveringa. Zeer denigreerend heeft vend, zich over Leiden uitgelaten. 4 Jaar later kunnen wrj eindelijk de rekening presen teeren. Eigenlijk kan men dit proces over bodig noemen, zoo algemeen bekend is de rol, drie van Genechten heeft gespeeld. Spr. heeft altijd tegenover hem gestaan, de eerste ontmoeting leidde tot spr's ontslag. Verd. was een bekwaam socioloog en econoom. Zijn werkkracht was enorm, een man drie over lijken ging om zijn doel te bereiken. Hij was zeer gevaarlijk en stak ver uit boven het stelletje mislukkelingen. Een fundamenteele fout is, dat deze menschen aan den kant van den vijand zijn gaan staan. Hij heeft de partij gekozen van Nederlands vijand. Het geestelijk verzet van het Ned. volk zal het zi. in de toekomst 'n on vergankelij ken roem geven. Ons volk heeft begrepen, dat wat de Duitschers wilden, was een verkrachting van onzen geest. Deze man is de gevaarlijkste figuur welke uit de N.S.B. is opgestaan. Zwaar moet hem dit worden aangerekend. De Proc.-fiscaal eischte hierna de doodstraf, en ontzegging van het kiesrecht voor het leven, terwijl hij geen gelegenheid wilde ge ven voor het aanteekenen van cassatie. Vend, hoorde den eisch volkomen onbe wogen aan en ging na het requisitoir direct aanteekeningen zitten maken. De verdediger, mr J. P. A. v. d. Oever, zeide. dat het ging om het leven van een mensch. wie of dit ook is. In zijn pleidooi wees PI. op de onvolko menheden in het vooronderzoek, zoodat hij in eerste instantie terugverwijzing naar de instructie verzoekt. Hij meent, dat de dag vaarding niet aan de wettelijke eischen vol doet en bestrijdt de ten laste legging op tal van punten. Snel recht, dat de P.-G. heeft willen bevorderen, heeft hem zh. parten ge speeld. V er oordeel ing op deze dagvaarding kan ndet volgen. De Pro c.-F i s c a a 1 mr Zaai] er be streed in het kort de opvatting, dat het voor onderzoek onvolkomen was. Ook wordt meer malen op de dagvaarding critiek uitgeoefend. Een algemeene formule is z.i. toelaatbaar. Men moet niet steeds met juridische chicanes aankomen, maar de groote lijn blijven zien. Het slotwoord was aan den verdachte mr. v. Genechten. Deze zeide van den ernst van zijn toestand overtuigd te zijn, doch dankbaar dat hij zich verantwoorden kan. Zijn samenwerking met de S.D. was zoodanig, dat hem zijn functie van h-oofd der politie werd ontnomen. Hij wil de ontslag als P.G. en een professoraat in die Sociologie, in plaats daarvan werd hij be noemd tot commissaris der prov. Zuid-Hol- land. Na zijn ziekte werd hij benoemd tot hoogleeraar in het strafrecht, waan.'oor hij geen bevoegdheid bezat. In het begin was het optreden der Duitschers gematigd en was het streven alles zooveel mogelijk in Nederlandsohe handen te houden. Aan het arresteeren van mr Meischke beweerde verd. geen schuld te hebben. De S.D. was eigen machtig opgetreden, zooals ze ook zelfs te gen N.S.B.'ers deed, waarvan verd. 2 geval len noemde. Aan de laagheid van het geval Meischke heeft hij zich niet schuldig ge maakt. Get. Esmeyer heeft z.i. volkomen ge fantaseerd. Zijn eenzijdigheid als P.G. er kennend, beteekende dit niet, dat hij alles duldde wat de Duitschers wilden en zijn plicht naliet. Als P.G. bij het Haagsche Hof werd hij P.G. bij het Vredegerechtshof Slechts 6 of 7 maal is hij opgetreden. Hij vroeg ontslag toen hij generaal Harberts niet kon vervolgen wegens ingrijpen van de Duit schers, die meenden dat anders hün over- wïnningsroem aan de Grebbelinie zou ver kleind worden. Voorts Jiad hij een zekeren Kerfman willen vervolgen, die in Duitsch land meegedaan had met anderen zich in Nederlandsche uniformen te steken, waar door alle misverstand met de N S.B.'ers was ontstaan over de uniformkwestie. Deze ver volging werd hem door de Duitschers ver boden, daarop vroeg hij ontslag. Geweigerd heeft verd. om het proces-v. d. Hoeven te herzien, -die als Duitscbe spion destijds hier was veroordeeld. Hiermede had verd. grooten last. Wat zijn antisemitische houding betreft, over het Duitsche optreden na 1941 heeft hij groote walging gehad. (Hoongelach op de publieke tribune). De P res.: Geen teekenen van goed- of afkeuring! Verd. is er steeds voor geweest om de Joden in een apart land te brengen. De nat.- socialisten zouden ook zeer dankbaar zijn als ..Vooruitzichten van de voedselvoorziening". Oijk bij Westkapelie is thans gesloten Jok het gat in den Nolledijk weer dicht. De burgemeester van Westkapelie heeft gister telegrafisch aan den minister-president medegedeeld, dat het gisterochtend gelukt is, de dichting van het gat in den dijk bij West kapelie te voltooien. Voorts is Dinsdag ook weer het gat in den Nolledijk gesloten, na een week van de" grootste inspanning. hun de gelegenheid tot koloniseeren zo-u wor- dien gegeven. In de nat.-soc. gedachte heeft hij geloofd als eenige redding voor de toekomst van het Ned. volk. Een gemakkelijk leven heeft hij van de hand gewezen. Drie overwegingen hebben spr. tot het nat.-socialisme gebracht, de uitschakeling van Europa door Amerika, de overheersching van Aziatische stroomin gen en de verstarring van het kapitalisme. Verd. heeft zijn geheele leven voor Neder land gewerkt. De Pres: En U is pas in Mei 1930 gena turaliseerd Verd. zeide, dat onder Nederland meer ver staan wordrt. Steeds is hij tegen het werven van Nederl. vrijwilligers tegen Rusland ge weest. De Duitschers wilden hier een burger oorlog ontketenen om Nederland permanent te kunnen bezetten. De moorden op Seyf- fardt, Reydon en Posthuma zijn gelast door de S.D. om hier onlusten te verwekken. Er zouden voor Posthuma 100 gijzelaars worden neergelegd; dit heeft spr. helpen weten te voorkomen. Dan moest de N.S.B. zelf voor represailles zorgen, zeiden de Duitschers, dit moest tot burgeroorleg leiden. Het n>at.-soc. is in 1943 gestorven. De problemen zijn ge bleven. Aan zijn houding kleeft noch bloed, noch slijk. De voltrekking van zijn noodlot zal spr. afwachten. Uitspraak over 14 dagen. Zoo was het te Leiden in 1574 en zoo was het gisteren weer: haring met witte brood, twee artikelen die steeds welkom zijn. Alle leiders, dus ook Soekarno, ui-genoodiod Het nieuws uit Indië was vandaag weer zeer merkwaardig en, indien het j-uist is. zeer bedenkelijk, daar Ned. autoriteiten blijk baar de instructies uit Den Haag totaal ne geer en. In «en radio-oproep aan het Indone sische volk heeft de heer van der Plas na melijk thans weer gezegd: „N-u de hoofdstad door den vijand ontruimd is en de wettelijke autoriteiten hun werk begonnen zijn, is de tijd voor mij gekomen om een beroep te doen op alle leiders van welk ras of van welke partij zij ook mogen zijn om hun op vatting te geven over de vraag hoe een nieuw Indonesië geboren moet worden." Stelt van der Plas derhalve ook voor Soekarno de ge legenheid open tot een bespreking. een Britsch officier, die admiraal Mountbaften vertegenwoordigde, heeft op den vooravond van de geallieerde landing op Java reeds be sprekingen met Soekarno en H-atta gevoerd. De officier heeft tijdens dat onderhoud opge merkt, dat admiraal Mountbatten met de na tionalistische leiders wilde samenwerken als normale burgers en niet als politici, terwijl er. zoolang als hun volgelingen de orde be waarden, geen sprake zsou zrj-n van arresta ties. Onder deze besprekingen, waarbij Soe karno en Batta hun medewerking aan de regeering verzekerden, merkte men, dat de beide leiders zich niet langer president en vice-president van de republiek noemden. Dit is niet verwonderlijk, daar het aantal van Soekarno's volgelingen niet meer dan 5 procent van de bevolking van Java uitmaakt Deze volgelingen laten, echter lijsten onder de bevolking rondgaan voor een fonds voor de vrije republiek Indonesië Aan een Am enk. correspondent heeft Soekarno nog verklaard, dat het belachelijk is, dat een land van 7 milldoen Nederlanders poogt 70 mil hoen In donesiërs te besturen. Over de verklaring van Ghistison, dat hij luit.-gouv.-generaal van Mook naar Java ont boden had i.v.m. de huidige spanningen, zijn Ned.-Ind. autoriteiten eenigszins verwonderd, daar Dr. van Mook naar Java is vertrokken op eigen initiatief om zich persoonlijk op de hoogte te stellen van de situatie. Tevens ver klaarde een commandant van de R.A.P.W.I.. dat twee van zijn teams in de buurt van Bandoeng beschoten waren. In hoeverre dit een aanleiding tot krachtdadig optreden kan zijn, wondt niet vermeld. De Indonesische be weging wordt nog al gemengd opgevat m de verschillende deelen der wereld. Zoo is er te San Francisco een betooging geweest van een groep Amerikanen, die demonstreerde voor het Ned. consulaat en strooibiljetten distribueerde, waarin de on afhankelijkheid van Java werd geëischt. De „New York Herald Tribune" schrijft daaren tegen, dat de Nederlanders de groote golf van nationalisme het hoofd moeten bieden, omdat veel Indonesiërs nog niet rijp zijn voor onafhankelijkheid. EXTRA SCHIP NAAR INDIË MET 4 BATALJONS Tenslotte vernemen we nog dat op 8 Oc tober een extra schip, waarover de Ned. autoriteiten de beschikking hebben gekre gen, voor troepenvervoer naar Ned.-Indië zal vertrekken. Vier bataljons, die oorspron kelijk pas in de tweede helft van October uit Engeland zouden vertrekken, zullen thans met dit schip hun bestemming volgen. DE „PIET HEIN" BINNENKORT NAAR INDIE. De torpedoboot jager „Piet Hein", die or.- langs van de Eng. Marine werd overgeno men, is gistermiddag te Amsterdam aange komen. Het is een der nieuwste typen torpe dojagers en werd in 1943 in dienst gesteld. Het schip meet 2400 ton. De bemanning be staat uit een kern van oude matrozen en onderofficieren en verder oorlogsvrijwilli gers. De „Piet Hein" zal vermoedelijk eind October naar Indïë uitvaren. De officieele overdracht aan de Kon. Marine zal tijdens het verblijf in Nederland geschieden. RADIO-UITZENDINGEN UIT INDIE. In een radio-uitzending van den zender Bandoeng, die zich iai handen bevindt van de groep van Soekarno, is geageerd op de bekende verklaring, door de Ned. regeerimg dezer dagen afgelegd. Tevens is in dezelfde uitzending medegedeeld, dat zich een zen der, welke is niet bekend, uit de beweging- Soekarno had teruggetrokken. In de Soe- karno-bewegmg begint zieh dus ook een schisma voor te doen. Tenslotte ontvingen, we nog de mededeeling, dat de nationalis tische beweging in Batavia uitzendt op een golflengte van 16 meter, om ongeveer half twee namiddag. Ned. en Br. regeering wachten op juiste informaties. Gisteren wend gemeld: Soekarno heeft zich opgeworpen tot leider van een eigen Indonesisch staatsbestel. Dit conflict met de groep-Soekarno wil de Re geering aldus de R.V.D. niet zien al6 een botsing met de volkeren van Indonesië. De bijeenroeping van de Rijksconferentie is reeds in voorbereiding; de structuur van het Koninkrijk zal daar openhartig worden besproken op de basis van de eenheid van het koninkrijk. Soekarno heeft dat losgelaten in zijn samenwerking met Japan. Hij ver traagt den herbouw van het staatstbestel en de hulpverleening aan de bevolking. De Re- geering doet een beroep op alle goedwillende Indonesiërs om in overleg te blijven werken aan den nieuwen status van het Koninkrijk Nauwkeurige zakelijke berichten over den toestand staan der Regeering niet ter be schikking en Londen beschikt er ook niet over. Zoo spoedig mogelijk wordt Nederland op de hoogte gebracht. Verheldering van de situatie is spoed»? te verwachten, zoodra dr Van Mook en admi raal Helfrich dezer dagen in Batavia zullen zijn aangekomen. DE VIERDAAGSCHE NAAR BREDA? De V.V.V. van Breda heeft contact gezocht met „De Vierdaagsch e'om, nu Nijmegen zoo gehavend is, de vierdaagse he wandel marsch en in Breda e. O. te organiseeren. Niet financieel voordeel, doch Hulpverleening voor de eerste jaren is de bedioeldng. IR LOUWES VOOR DE RADIO. Vrijdagavond van 19.15 tot 19.30 zal ixr S. L. Louwes een radiorede houden over „Vooruitzichten van de voedselvoorziening", Koek, beschuit, biscuits en gebak Op 12 October wordt eerste koopbon aangewezen. Met de aflevering van ontbijtkoek aan het publiek zal weldra een begin worden ge- maakt. Per 12 October zal de eerste koop bon worden aangewezen. Beschuit zal tegen het einde van October eveneens in distributie gebracht worden op een special en bon van 70 gram (dit is een normale rol) per 4 weken voor alle leeftijds groepen. Naast den beschuitbon wordt gel ij k- ri-'ddg een bon bekend gemaakt voor biscuits, toast of wafeltjes. Voor deze biscuits is sui ker beschikbaar gesteld, zoodat biscuits, cream era kers en „zoutjes" in normale ver houding kunnen worden disponibel gesteld. Het rantsoen zal 125 gram bedragen. Ook dit rantsoen zal voor 4 weken gelden, en zal telkens 2 weken later gevolgd worden door een bon van 75 gram voor koekjes, gebak en dergelijke. De thans reeds in het Oosten en Noordein van het land naar keuze op den rijstbon voor kinderen beschikbaar gestelde kinderbiscuit, zal binnenkort ook in het Westen des lands op deze wijze verkrijgbaar zijn. Zondag a s. gaat Hilversum ook uitrenden II Met ingang van Zondag 7 October a.s. zal de tweede groote Nederlandsche omroep- zender te Lopik in gebruik genomen wor den, zij het voorloopig nog sleonts od be perkte schaal. Het ligt in de bedoeling, dezen tweeden zender in te schakelen den geheelen Zondag, des Zaterdags van 2 uur 's middags en alle andere werkdagen van 6.00 uur 's avonds tot aan de sluiting. Hoe men geld van de Giro kan af halen Als men een geldkaart heeft waarop minder dan f 100 is ingeleverd. Rekeninghouders bij den Postchèque- en Girodienst, die een geldkaart hebben waar op minder dan f 100 is ingeleverd op een van de kantoren der posterijen, kunnen van hun geblokkeerde girorekening een bedrag opnemen van ten hoogste f 100, verminderd met het op de geldkaart ingeleverde bedrag. Hiertoe moeten de betrokkenen van 8 t/m 13 October op vertoon van hun geldkaart ten postkantore een chèqueadvies indienen tot het daarvoor in aanmerking komende bedrag. Heeft men een geldkaart waarop niets is ingeleverd, dan kan men een bedrag van ten hoogste f 100 van zijn giro-rekening; opnemen. In dit geval schrijve men een chèqueadvies uit voor ten hoogste f 100 en biedt dit, op vertoon van de geldkaart ten postkantore aan van 3 t/m 6 October. De bedoelde chèqueadviezen worden door het Centrale Girokantoor zoo spoedig moge lijk betaalbaar gesteld. In geen geval zende men rechtstreeks adviezen aan het giro kantoor in. Hierdoor ontstaat slechts ver traging. Men late tevens correspondentie over deze aangelegenheid achterwege. Men verwacht, dat Don Juan, de Spaansche troonpretendent, spoedig naar Portugal zal vertrekken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 2