==r Bifuwc CriJtsdtt (Courant se-
Het was nu weer een
echt 3-October feest
lDis<
'T VERLOOP DER
GELDZUIVERING
Xe serie: 1 April 1920— 15 October 1941
DONDERDAG 4 OCTOBER 1945
2e serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 125
f3.25 per kwartaal Telefoon 22710
Hoofdredacteur: W j Postrekening 5 8 9 3 6
H. DIEMER
Redactie: Clvristelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „StcofuasUrij is pljdkocfl
b. van der ros myn ijcri in te$fjensi>«l"
Deze fraaie Vredeswagen vormde een der
straat was vol
eenvoudige Calvinistische kooplieden waren
waar de meeste kracht van uitging. Vervol
gens trok Ds. K. een parallel met 1945 en
wees er de gemeente op niet slechts naar den
duur der benauwdheid, maar hooger te zien.
Daar is het vol van de heerlijkheid des Hee-
ren en de gemeente moet dan ook bidden:
Ma. anatha, kom, Heere Jezus, ja, kom haas-
telijk en breng Uw eeuwig Rijk. Tenslotte
werd gezongen het 1ste en 6e couplet van
het Wilhelmus.
In de Chr. Geref. Kerk bediende Ds. E. S.
den Boer van Amsterdam het woord over
Jesaja 26 813.
DE OPTOCHT.
Ieder was vol spanning naar het hoogte
punt van den dag en wij mogen gerust
zeggen, dat deze 25e de Konin.gs-optocht,
de verwachtingen heeft overtroffen. Niet
minder dan 2000 deelnemers hadden inge
schreven. De hoofdmoot was natuurlijk het
historisch gedeelte, voorstellende de komst
van Prins Willem van Oranje te Leiden op
den avond van den vierden October 1574 na
het ontzet der stad en de ontvangst ten
stadhuize van Stadhouder Willem V op
4 October 1788. Reeds de eerste groep, de
vredeswagen van de geallieerden, omgeven
door leden van „Nieuw Branhilde." die de
enblemen en vlaggen der vereenigde landen
droegen. Dit was werkelijk een prachtige
opening van den stoet, waarvan het voor
bijtrekken ongeveer een half uur duurde.
De verzorging en aankleeding van de his
torische groepen muntte bijzonder uit. Het
grimeer- en kapwerk was door de Fa. P.
v. d. Bijl en Koos Beuning te Leiden keu
rig verzorgd.
De carillon-wagen deed het niet minder
goed en de collectanten!trices), die gaven
inzamelden om onzen stadhuistoren weer tot
een zingenden toren te maken, hadden druk
werk. Welke Leidenaar geeft nu niet graag
voor „zijn" carillon?
De buurtvereenigingen waren in de tweede
afdeeling vertegenwoordigd en deze werd
door de Professoreriwijk .deftig" geopend.
Plechtig schreden de heer en „proffen"
voort, voorafgegaan door een pedel in zijn
origimeele gewaad, kwam de Hooigracht met
de moderne idee van de eenheid der Rijks-
deelen voor den dag met een schitterenden
praalwagen, de trekschuit „HaarlemAm
sterdam" voerde ons terug naar de eerste
helft der vorige eeuw en de eerste prijs
voor deze groep was zeker verdiend.
Onze spoorwegmannen werden overal
langs den weg geestdriftig begroet. Zooals
het thans is blijft het niet, zoo lieten zij dui
delijk zien, het wordt beter en mooier. Het
hoogtepunten van den optocht en de Bree-
l belangstelling!
doch ook dit ging voorbij en „alles kwam
regh."
De uitslagen van de jury waren:
Afdeeling groepen: le prijs, Trekschuit;
2e prijs, Maredijk; 3e prijs, Hooge Woerd;
4e prij, Fam. X in de arreslede; 5e pr., Leid-
sche Postduivenver.; 6e prijs. „Brunhilde";
7e prijs Professorenwijk.
Afd. Reclame: le prijs, Gebr. van Wijk en
Co., N.V.; 2e prijs, Fa. Gebr. v. d. Meer;
3e prijs, Wijnhandel G. Kuperus.
DE REGEN WIL HET FEEST VERSTOREN.
's Avonds was er in de Stadsgehoorzaal de
gebruikelijke Cabaret-avond. waar Wim
Zonneveld „de bloemetjes buiten" zette en
waaraan het Leidsche Salonorkest onder lei
ding van den heer J. Plu medewerking ver
leende. Het geheel werd een groot succes en
de lachsalvo's waren niet van de lucht.
Toen tegen elven de drukte zich concen
treerde op het Schuttersveld, waar het Luna
park zich natuurlijk in een enorm bezoek
mocht verheugen, probeerde de regen als
spelbreker op te treden, maar 't lukte niet.
Het vuurwerk ging door en 't werd een
„knaU'-partij van jewelste. Eerst ging het
Bijzonderheden over kruisiging
van Chrislus?
Er zijn, naar Reuter uit Jeruzalem
meldt, twee Hebreeuwsche en Grieksche
opschriften in steen gevonden op een
Knekelhuis in een ouden open grafkelder
op 1\'2 km. ten Zuiden van Jeruzalem.
Men neemt aan, dat zij een nieuw licht
werpen op de kruisiging van Christus. De
opschriften dateeren uit de eerste eeuw
en betreffen jammerklachten van Jood-
sche discipelen over het martelaarschap
van Christus aan het kruis. De kelder
werd gevonden bij graafwerkzaamheden
voor de fundeeringen van een huis langs
den weg van Jeruzalem naar Betlehem.
J
erop lijken of wij weer verduisteringsproe
ven kregen, maar al daverde het achter het
rookgordijn, het bleek een ongevaarlijk spel
te zijn, zoodat niemand dekking behoefde
te zoeken, al was het misschien, dat iemand
het onder zijn parapluie moest doen om niet
in den drup te staan.
Leiden's 50e feestviering was tèneinde.
Hulde en dank aan ons wakkere bestuur
der 3-Octobervereeniging en niet minder aan
de politie, die zorgde, dat alles (letterlijk en
figuurlijk) marcheerde, zooals men het
maar kan wenschen.
door den vijand wreed een einde werd ge
maakt. Deze plechtigheid zal bij velen niet
spoedig worden vergeten. Het was een waar
dig begin van de 3 October-herdenking
in 1945.
De kinderen vewnaakten zich in de mor
genuren bij de poppenkast, waar zij eens
heerlijk hun levertje hebben laten schudden.
Dat men nog graag in dezen tijd iets
extra's heeft, bleek wel uit de enorme vraag
naar haring en wittebrood, welike feestgave
ditmaal aan 5000 Lei denaars werd uitgereikt,
hetgeen een record beteekende.
KERKELIJKE HERDENKING.
Gistermorgen ging in een zeer druk be
zochten dienst in de Pieterskerk voor Ds. D.
Kuilman.
Ds. Kuilman zei de verheugd te zijn als
oudste der Herv. Predikanten in dezer».dienst
te mogen voorgaan.
In de 5 jaren bezetting kwam ook de ge
meente samen met grooten druk, maar ook
vaak haat in 't hart en rees de bede om
hoog: O, God, wanneer komt Uw verlossing?
En al kwam er ditmaal geen Boisot, God was
en is dezelfde toen en nu. Spr. wees op de
beteekenis der Universiteit voor Leiden, en
ging na de geschiedenis in 1574. Hoe het de
gaat crescendo met onze N.S. Hulde voor deze
echt Ned. Opbouwers! Het is niet mogelijk
alle groepen te noemen, hetgeen niet wil
zeggen, dat. niet genoemde geen „eervolle
vermelding" verdienden..
DE HEER DE KONING GEHULDIGD
In de paue is de organisator, de heer De
Koning nog eens in de bloemetjes gezet. In
oud-Hortuszicht is hij door het bestuur en
anderen gehuldigd voor,zijn werk. De heer
v. d. Laan heeft den jubilaris hartelijk toe
gesproken en hem dank gebracht voor het
vele werk en de opofferingen, welke de heer
De Koning zich getroost om de optochten
steeds te doen slagen. Spr. bood hem een
fraaie oorkonde aan, geteekend door het be
stuurslid mr P. Herfst, terwijl de heer
Wioher Rollandet hem een krans omhing.
Dé heer P. J. Bom sloot zien bij deze hulde
aan namens de Leidsche vereenigingen en
deelnemers aan de optochten en liet zijn
woorden vergezeld gaan door het overhan
digen van een kristallen vans met inschrift,
een bord van Delftsch aardewerk en een
mand fruit. Ook de heer J Hensing voor
de buurtver Morschstraat deed er nog een
bloemetje bij, evenals de muzikanten van
Werkmans Wilskracht.
Had de zon ons verrast door bij 't ver
trek van den optocht nog even door de
wolken te gluren, toen het startsein na de
pauze weerklonk, stroomde de regen neer,
De optocht maakte grandiosen
indruk
Eindelijk dan toch weer eens een „echt"
Drie-Octoberfeest. Na 6 jaar (in 1939 moest
immers ook de herdenking reeds beperkt
Worden) konden thans de feestelijkheden
weer doorgaan. Wij voelden ons vrij en het
was mogelijk op uitbundige wijze uiting te
geven aan onze vreugde. Wij zouden onzen
Leidschen feestdag toch niet graag missen,
want een jaar zonder 3-October-feest is toch
eigenlijk niet „vol" in onze Sleutelstad. Maar
ja, we moesten het zonder doen en toch ook
weer niet. Want werd elk jaar niet de her
denkingsdienst gehouden in de Pieterskerk
en dat deze in den bezettingstijd zoo druk
bezocht was, zegt genoeg. Wij voelden ons
één in ons herdenken en in onze wenschen
van een tweede bevrijding van 's vijands juk.
Van der Werff werd evenmin vergeten en
vijf dappere Leidsche zonen zorgden ervoor,
dat hij „gehuldigd" werd, zij het ook in stilte
Wij hebben weer 3-October-feest gevierd,
maar vele Leidenaars zeiden toen zij huis
waarts togen, neen, 't was toch geen echte
3-October-dag. De ware stemming ontbrak,
men was vroolijk en dikwijls „uitgelaten",
maar van een feestroes kon men niet spre
ken. Wij hebben ook al zoo veel gefeest,
bevrijdingsfeesten, een dozijn per week, en
werken, ho maar, de fut raakte er uit.
Men kreeg dan ook „tabak" van het feest
En dan veel traditioneels, wat nu eenmaal
bij onzen feestdag behoort, moesten wij mis
sen. Geen fruitkarretjes, geen paling, geen
och, ga maar door; in de restaurants zat
het vol met drinkers vansurrogaat-limo
nade of het onschuldig biertje.
EEN TAPTOE MET 5000 DEELNEMERS.
Twee onderdeelen van de „materieele"
feestviering hebben echter alle voorgaande
3 Octoberfeesten overtroffen, de taptoe en
de optocht.
Ruim 5000 deelnemers liepen Dinsdagavond
mede. Het was een fantastisch gezicht den
met fakkels en lampions verlichten stoet,
waarin de jeugd het grootste aandeel
leverde, door Leiden's halfduistere binnen
stad te zien trekken. Duizenden en duizen
den hebben dit schouwspel gadegeslagen.
Voor de eerste maal liep een groote groep
studenten mede.
In het Van der Werff-park vond een korte
plechtigheid plaats. Hier heeft mr dr N. G.
Geelkerken namens de Chr. Or an je vereen i-
ging, met den secr. der Drie-October ver.,
den heer W. van der Laan, een krans ge
legd aan den voet van het monument. Werk
mans Wilskracht zorgde voor de muzikale
omlijsting en spontaan klonk uit duizenden
kelen ons Volkslied op
Tijdens de taptoe is het bestuur der 3-
October-vereeniging ten Stadhuize ontvan
gen, waar weth. Wilmer, wegens lichte onge
steldheid van den loco-burgemeester, weth.
Verwey, het bestuur heeft toegesproken en
namens gemeentebestuur en burgerij den
dank van alle Leidenaren voor 't werk der
verceniging heeft vertolkt. Dr. van der Laan
heeft deze toespraak in 't kort beantwoord.
De Buurtver. ..'t Centrum" heeft het be-
Ondanks het Duitsche verbod werd elk
jaar door deze dapperen een krans gelegd
bij het standbeeld van burgemeester v. d.
Werff. Dat gebeurde gisteren weer, doch
in volle vrijheid.
stuur een koperen hutspot aangeboden bij
monde van den heer Dekkers.
Bij deze ontvangst was ook het bestuur
der V.V.S.L. en het collegium tegenwoordig.
De 3-0ctober dag
Het Reveille vanaf het balcon van het
Stadhuis had velen gistermorgen reeds vroeg
uit de veeren doen springen. En al viel er
menige druppel, het Leidsch Politie Muziek
gezelschap liet zich niet ontmoedigen, en
zorgde, dat de menschen bijeen bleven.
Na afloop togen allen naar het Van der
Werffpark om de traditioneele Koraalmuziek
te hooren, welke door „Athalia" werd bege
leid. De kranslegging droeg ditmaal een bij
zonder karakter. Het is een goede gedachte
geweest van het bestuur der 3-October-ver.
om ook nu den krans te laten ophangen door
de jonge mannen, die hun leven gewaagd
hebben om in de jaren 1940/1944 toch den
krans neer te leggen. Helaas moest de heer
van der Laan, die deze dapperen op treffende
wijze toesprak, één hunner, „Koos" van der
Weijden herdenken, aangezien aan zijn leven
DAT een Belgische krant slecht te spreken
Is over het optreden van het geschorste Ned.
Orkest „The Ramblers" voor de Amenik.
militairen aldaar.
DAT de Koningin 800 m3 hout heeft ge
schonken voor de noodvoorziening van
Limburg.
DAT de Delftsche voetbal-, athletiek- en
cricketvereeniging „Concordia" 60 jaar be
staat en ter gelegenheid daarvan op 13 Oct.
van 1517 uur een receptie houdt in de
Stads Doelen te Delft.
DAT de dirigent-componist Nico van der
Linden zijn nieuwe symphonie „Victory and
peace" heeft opgedragen aan veldmaarschalk
Montgomery.
DAT de bekende binnenhuis-architect Paul
Bromberg, die in de oorlogsjaren in de Ver.
Staten heeft vertoefd, in ons land is terug
gekeerd.
DAT door de herstelcommissies in Zeeland
thans belangrijke besprekingen worden ge
voerd over den wederopbouw van Walcheren,
zoowel t.a.v. het aanleggen van hoofdwegen
als van het ontwerpen van ©en nieuw
Landschap.
DAT de H.A.R.K. te 's Gravenhage vijf
auto's met meubelen uit het paleis Het Loo
ontving, welke door H.M. de Koningin, ter
beschikking van de bevolking van Walcheren
zijn gesteld.
DAT ter verkrijging va-n een grondige
kennis van die landen, waarmee ons land
door scheepvaart in verbinding staat, is op
gericht het Nederland-Overzee-Instituut,
waarvan het bureau is gevestigd bij de K. v.
K. in het Beursgebouw te Rotterdam.
DAT omtrent repatrieering van Nederlan
ders uit de Russische zóne in Duitschland
nog niets bekend is.
DAT twee verdachten in een methylalcohol-
zaak te Amsterdam zijn veroordeeld tot 8 jaar
gevangenisstraf.
DAT „Volksherstel" giften ontving van
f 350.000 var» de Ned. Bank en van andere
firma's, o.a. van f250.000, f 100.000 en f80.000.
DAT als vijandelijk vermogen wordt be
schouwd alleen vermogen van onderdanen
van Duitschland en Oostenrijk, Italië en
Japan.
DAT hotel „Du Soleil" te Arnhem gis
teren door een defect Ln een schoorsteen
door brand is verwoest.
DAT de hoofdcomihissaris van politie te
Amsterdam. K. Broekhof, na een ernstige
Operatie in het Acad. Ziekenhuis te Utrecht,
hieruit is ontslagen, doch nog volkomen rust
zal moeten houden.
DAT te Zalbbommel vier soldaten en een
kind werden gedood, doordat een op een
militaire auto liggende mijn ontplofte.
DAT de Amerfoortsche politiesportver-
eeniging in het voetbaltournooi van den
Ned. Politie-Sportbond te Amsterdam als
winnaar uit den eindstrijd kwam.
DAT Mr. S. J. van Lier weder benoemd is
tot gemeente-secretaris van Amsterdam.
DAT heden te Haarlem de openingsvoor
stelling wordt gegeven van de Stichting
„Christelijke Film Actie", welke in besloten
kring opbouwende- en bepaalde ontspan
ningsfilms wil vertoonen, die geen thema's
bevatten welke strijden met wat de Bijbel
leert.
DAT de radiocauserieën over land en
tuinbouw voortaan 's Maandagsavonds van
20.3020.45 uur worden gehouden.
DAT de Arnhemsehe Orkestver, grootsche
plannen voor de toekomst heeft en series
concerten buiten de Geldersche hoofdstad
gaat geven.
DAT te Rotterdam een transport van 658
werkpaarden uit Canada is aangekomen voor
de geteisterde gebieden.
DAT op Java IV2 miliioen ton suiker is
aangetroffen, welke aan de pool van de ver
eenigde naties zal worden toegevoegd.
Gedurende enkele dagen heeft men ken
nis kunnen maken met de uitvoering var*
het plan der deblokkeering van gelden. In
het algemeen kan men zeggen, dat het plan
der geldsaneering klaarblijkelijk zorgvuldig
opgesteld is. De plichtmatigheid, waarmede
het publiek zich aan de voorschriften on
derwerpt, getuigt van het vertrouwen, dat
men heeft in de ernstige pogingen der re
geering om ons land aan gezond geld t«
helpen.
Al sluit een schema prachtig op papier,
wil dit niet zeggen, dat het in de practijk
ook in alle onderdeelen voldoet. Reeds eer
der hebben wij in dezen geest enkele op
merkingen geplaatst. Het blijkt nu, dat de
regeering met verschillende nadere voor
zieningen inzake de deblokkeering moet ko
men. Hoe meer wijzigingen er in het oor
spronkelijke plan gebracht worden, hoe meer
aanwijzingen dit zijn, dat het systeem niet
goed sluitend is.
De last, dien" zoowel publiek als bedrijfsle
ven van de geldschaarschte ondervinden, is
groot en in alle toonaarden kan men dage
lijks hierover vernemen. Het komt ons voor,
dat de toewijzing van contante middelen te
scherp door de regeering gerantsoeneerd is
in eerste instantie. Dat het publiek pas 00
8 October a.s. zijn eerste f 100.mag opne
men. is voor velen teleurstellend en schept
o.i. noodelooze moeilijkheden. Diverse cate
gorieën personen zijn de dupe van het ge
kozen stelsel, waarbij wij in het bijzonder
denken aan hen, die geen looninkomen of
zelfstandig beroep hebben.
De moeilijkheden voor het bedrijfsleven
zijn legio. Dat slechts maximum f 10.000.
op girale rekening mag worden overgeboekt
is een misgreep. Het economisch leven is
rijk geschakeerd, evenredig zijn ook de be
zwaren, die men in verband met de geld
saneering ontmoet. Legio aanvragen om de-
blokkcering komen bij de Nederlandsch®
Bank in. De afwikkeling daarvan is. voor
zoover wij hebben kunnen constateeren, tot
dusver vlot. Of dit zoo kan blijven, moet
worden afgewacht. Vele aanvragen voor de
blokkeering komen ook binnen van hen, die
niet tijdig een geldkaart B hebben gekregen.
Willen deze personen de eerste f 100.kun
nen opnemen, dan moeten zij zich daarvoor
via hun bankrelatie tot de Ned. Bank wen
den.
Overigens komt het ons voor, dat al de
moeite en last rijkelijk beloond worden, :.'s
het groote plan der geldsaneering slaagt. In
hoever hiervan reeds gesproken kan worden,
kunnen wij nog niet beoordeelen. De ko
mende weken zullen dit uitwijzen. Eener
zij ds mag het economisch leven door gebrek
aan geldmiddelen niet vastloopen, ander
zijds is de regeering bevreesd voor een groo
ten aanwas der circulatie. Het komt ons
voor, dat het eerste primair is. Moge de
regeering daarmede bij de toewijzing van
geldmiddelen »ekening houder».
Intusschen is het duidelijk, dat bergen
werk in deze weken door het personeel van.
de betrokken financieele instellingen moe
ten worden verzet. De inname van het oude
geld. de uitbetaling van het nieuwe papier,
de afsplitsing van de girale rekeningen, de
opgave der rekeningen per 2 October aan de
autoriteiten, de massa's vragen, die lederen
dag beantwoord moeten worden het zijn
allemaal werkzaamheden, die het personeel
der banken onder hoogspanning plaatsen.
WEER GEDISTILLEERD VERKRIJGBAAR.
Op 6 October a.s. zal de aflevering aan het
publiek beginnen van gedistilleerde dranken.,
waarmede hotels, cafés, restaurants en
slijterijen deze week weer bevoorraad zijrt.
Tot 31 December a.s. krijgen zij twee rant
soenen toegewezen, hetgeen neerkomt op een.
bevoorrading van 50 pet van het vooroorlog-
sche rantsoen. In elk bedrijf moeten prijs
lijsten aanwezig zijn, welke het publiek kan
raadplegen. De prijzen voor jenever varieeren
van 3560 cent per glas, terwijl deze voor
oude jenever 5 ct hooger liggen. In de toe
komst zullen deze prijzen nog verlaagd
worden. Voor de slijterijen komt er een
klantenkaartensysteem. De slijters zullen hun
beschikbare hoeveelheid over zooveel moge
lijk klanten dienen te verdeel en en mogen aan
een klant niet meer dan één liter gedistilleerd
per maand leveren. De slijters zijn verplicht
hun zaken op vier werkdagen (waaronder
een Zaterdag) van 1118 uur geopend te
houden.
Alle Duitschers krijgen een
persoonsbewijs
Om den strijd tegen het nat. socialisme
te vereenvoudigen.
Volgens de New York Times zullen alle
Duitschers in de Amerikaansohe zone een
persoonsbewijs krijgen met hun vingeraf
druk. Op het persoonsbewijs zal vermeld
staan tot welk onderdeel van de nazi-partij
men eventueel behoord heeft. Dit zal ertoe
leiden, dat vroegere nazi's ook niet bij ver
gissing op sleutelposities terecht kunnen
komen. Ook in de Br. en Russische zc>- e I
men trachten dezen maatregel ingevoerd te
krijgen. In Januari 1944 telde de nazi-partij
6.5 miliioen leden, waarbij niet gerekend de
leden der neven-organisaties.
RUSSISCHE VLOOT NA 41 JAAR WEER
IN PORT ARTHUR.
Gisteren is de Russische vloot voor het
eerst sinds 1904 wederom in Port Arthur
verschenen.
KONING LEOPOLD IN ZWITSERLAND.
Koning Leopold is met zijn gezin in zijn
verblijf te Pregny, nabij Genève aangekomen..
UITVINDER VAN DE PENICILLINE
IN OSLO
Alexander Fleming, geneesheer aan het St.
Mary-Jïospi'taal te Paddington (Londen) en
uitvinder van het zoo snel beroemd gewor
den geneesmiddel penicilline, is voor eer. kort
bezoek in Oslo aangekomen.
Nog rustin weer, aldus d« RMt
Tot morgenavond wordt verwacht: aan
vankelijk zwakke, later matige •._»-
schen Zuidoost en Zuidwest half tot zwaar
bewolkt, plaatselijk ochtendmist, overwegend
droog, zelfde temperatuur.
ZON EN MAAN
Morgen Zon op 6.47 en onder 18.09; Maan
op op 5.33 en onder 18.26. Op 6 Oct. Nieuwe
Maan; 14 Oct. Eerste Kwartier; 21 Oct. Volle
Maan; 27 Oct. Laatste Kwartier,
