IHcuwc gnkscijeCourant Soekarno toch uitgenoodigd tot onderhoud Christison hoopt op andere verklaring uit Den Haag LDist <11 DONKERE WOLKEN Ie serie: 1 April 192015 October 1941 DINSDAG 2 OCTOBER 1945 Te serie: le Jaargany vanaf 7 Mei 1945, No. 127 Abonnementsprijzen f 0.26 per week f 1.10 per maand - f 3.25 per kwartaal Hoofdredacteur: H. DIEMF.R Redactie: B. VAN DER ROS Christelijk-Nationaal Dagblad Bureaux Redactie en Administratie: HOOIGRACHT 35. Telefoon 22710 Postrekening 5 8 9 3 6 voor Leiden en Omstreken i,$hmfoastidi is cbeMfltff mt(B btri ia teglrenspttt* Onbegrijpelijke gang van zaken in Ned. Indië De gisteren afgelegde verklaring door den Britschen generaal Sir Philip "Christison die zoo men weet is benoemd tot geall. be velhebber in Ned. Oost-Indië heeft niet nagelaten groote beroering te'verwekken bij alle Nederlanders, welke het .Indië verlo ren, rampspoed geboren" nog altijd ten volle onderschrijven, De belangrijkste feiten uit die verklaring waren: a). 11c houd alle Nederlandsche troepen tegen, daar de Indonesiërs verklaard hebben, dat zij zich tegen de landing van Nederland sóhe strijdkrachten zullen verzetten; b). van de gewapende Indonesische strijd krachten zullen noch de ..Heihos", noch de „Soekarillos", vrijwilligers van de „natio nale beweging", worden ontwapend, en net blijft hun toegestaan de nationale vlaggen Uit te steken; c). de verantwoordelijkheid voor de voed selvoorziening in het binnenland van Java berust bij de „Indonesische regeering, het de facto gouvernement" van het oogenblik; d). de Nederlanders moeten spoedig een verklaring afleggen. Die verklaring heeft de Ned. regeering gelukkig prompt gegeven, gelijk we gisteren al hebben gemeld en minister Logeman, die Zon-dag uit Australië terugkeerde, vloog Maandag al naar Londen om zijn licht op te steken. SOEKARNO TOT CONFERENTIE UIT GENOODIGD Reuter meldt uit Singapore: Dr Soekarno, die de „Indonesische republiek" proclameer de onmiddellijk na de Japansche overgave, is een van de Indonesische leiders, die door het civiele bestuur van Nederlandsch Oost- Indië tot een bespreking zijn uitgenoodigd. Deze tot Soekarno gerichte uitnoodiging is in strijd met de vroegere verwachtingen. De bespreking is een poging om de aspiraties van de Indonesiërs te leeren kennen en om een schema op te zetten voor het toekom stige, ten opzichte van Java en de andere Indonesische eilanden te volgen economi sche, sociale en politieke beleid. Dr van der Plas, vertegenwoordiger van het bestuur van Ned. Oost-Indië, heeft heden verklaard, dat de leiders van alle schakeeringen der pu blieke opinie werden uitgenoodigd en dat de voormalige luit. gouverneur-generaal van Ned. Oost-Indië. van Mook, die morgen uit Australië zou aankomen, later ter bespreking Zou komen. Van der Plas zeide, „dat hij in dien Soekarno niet ter bespreking zou ver7 schijnen, den geallieerden bevelhebber zou „vragen hem hier te brengen". Van der Plas verklaarde, dat er een wijde klove bestond tusschen de Westersche naties en een groot gedeelte van Azië. „Indien er niets wordt gedaan om deze kloof te overbruggen en om wederzijdsch begrip ln volledige gelijkheid, speciaal wat de rassen betreft, te scheppen tusschen Oost en West, zou de wereld mis schien nog een oorlog moeten ondergaan." Dr VAN MOOK NAAR BATAVIA In Nederlandsch-Indische kringen meent men dat de verklaring van generaal sir Philip Christison volkomen afwijkt van de tot dusverre gevolgde bezettingsmethoden. Men wenscht echter niet te oordeelen voor dat men in de gelegenheid is ter plaatse een onderzoek in te stellen en te zien waar toe de voorgestelde maatregelen in feite leiden. Van Mook antwoordde op een ver zoek van Aneta om een verklaring: „Ik ga naar Batavia; ik heb niets te zeggen alvo rens ik de situatie ter plaatse persoonlijk heb opgenomen". Een correspondent van Aneta meldt dat Christison's verklaring een zeer verwarrenden indruk gemaakt heeft en de eerste aanduiding schijnt van een mogelijke wijziging in de politiek der Brit ten met betrekking tot de te volgen ge dragslijn in Nederl.-Indië. Vele waarnemers konden niet begrijpen dat de gedragslijn gevolgd zou worden door de bevrijdings strijdkrachten op Java, die een de facto erkenning van Soekarno's Indonesische re publiek veronderstelt, hetgeen tegengesteld zou zijn aan alle practijken die tot dusverre bij de herinstelling van een wettig gezag gevolgd zijn. Men hoopt dat de komende dagen verdere opheldering zullen brengen. CHRISTISON VERWACHT EEN ANDERE VERKLARING DER NED. REGEERING. „Dr Hubertus J. van Mook, ïuitenant-gou- verneur-generaal van Nederlandsch Oost- Indië. wordt binnen eenige dagen te Bs-ia- via verwacht", verklaarde lt.-gen. Sir P v- lip Christison. de commandant van alle allieevde strijdkrachten in Nederlandsch- Indië, gisteren volgens Reuter uit Batav'a. Christison zei verder, dat hij hoopte dat Van Mook in staat zou zijn een verklaring namens de Nederlandsche regeering af te leggen, die de Indonesische nationalisten zou bevredigen. De commissaris van politie te Batav a. Mohammed Jasim, verklaarde vandaag tegenover een aantal journalisten, dat d* rust op Java gehandhaafd zou blijven zoo lang er een geallieerde bezetting was, maar hij waarschuwde voor moeilijkheden als de Nederlanders later alleen zouden regeeren. EISCHEN DE BRITTEN EERST ZULK EEN VERKLARING? De New York Herald publiceert volgens A.N.P.-Aneta een bericht uit Singapore, Ned. Communisten achter Soekarno C. P. N. heeft een manifest uitgegeven. De Communistische partij (De Waarheid) in Nederland heeft zich per manifest ach ter de Indische revolutionairen geplaatst en vraagt onmiddellijke vorming van een zelf standige Indonesische regeering en bijeen roeping van een voorloopig parlement. Blijft dit achterwege dan draagt de Regeering de verantwoordelijkheid voor de rampzalige ge volgen. De Nederlandsche havenarbeiders en zee lieden worden aangespoord vervoer van troe pen en wapens naar Indië te verhinderen zoolang de gestelde eischen niet zijn ver vuld. „Het gaat tegen dezelfde reactionaire politiek, in Indonesië zoowel als hier in Ne derland". EISENHOWER NAAR AMSTERDAM. Generaal Eisenhower zal op 6 Octoberna in de Residentie door H, M. de Koningin en den Ministerraad te zijn ontvangen, een be zoek aan Amsterdam brengen. MANNELIJKE N.S.B.-ers UIT DELFT NAAR SCHEVENINGEN OVERGEBRACHT. Gisteren zijn alle mannelijke NSB-ers uit het Interneerangskamp Delft naar Schevenin- gen-Duindorp overgebracht. Onder sterke bewaking vertrokken zij op open vracht auto's. De opengekomen plaatsen zullen wor den aangevuld met vrouwelijke geïnterneer den, zoodat Scheveningen uitsluitend man nen en Delft slechts vrouwen zal herbergen. Morgen gaat Leiden den 3en October weer herdenken. Men ziet hier burgemeester van der Werff, zooals hij in 1574 aan de hongerende Leidenaars zijn lichaam aan bood, liever dan de stad aan de Spanjaarden over te geven! waarin gemeld wordt, dat van der Plas bot weg van Mountbatten vernam, dat de Brit ten niet van plan zijn Nederlandsch Indië aan de Nederlanders terug te geven, alvo rens Nederland een verklaring zou afleg gen, waarin het belooft binnen redelijke tijdslimiet den Indonesiërs een zekere mate van zelfbestuur te verleenen. De Britsche houding, zooals die is weer gegeven door generaal Christison, is aan Logeman en Van Mook uiteengezet. Chris tison vond, dat van der Plas een bijzonder realistischen kijk had, maar hij betwijfelde of de andere Nederlanders zich de kracht en den omvang van de onafhankelijkheids beweging realiseerden. GEEN ONAFHANKELIJK INDONESIë. In twee memoranda, welke het Verbond van Indonesische burgers (V.I.B.) aan de re geering heeft aangeboden, wordt gemeld, dat de onafhankelijkheidverklaring van In dië wordt gezien als een in het verderf stor ten van Indonesië en daarom niet accepta bel. De V.I.B. stelt zich op het standpunt dat de verhouding NederlandIndonesië zal moe ten gaan in de richting van gelijkgerechtigd heid in volledig deelgenootschap. In het memorandum van 26 Sept. wordt dan ook aangedrongen op het zelfstandig verklaren van Indonesië voor den afloop van den oorlog in het verre Oosten. Ten slotte dringt het V.I.B. aan op hervorming van de Indonesische regeering op grond van onmiddellijk overleg met alle in Indonesië aanwezige politieke stroomingen, tewijl ook een juiste voorlichting over de in Indonesië heerschende toestanden zeer gewenscht is. Ds W. F. A. WINCKEL Op 93-jarigen leeftijd is te Blaricum over leden de bekende em. pred. der Geref. ker ken, Ds W. F. A. Winckel. Van zijn hand verscheen een biografie over Dr A. Kuyper. Hij was ridder in de orde van Oranje- Nassau. DAT 15 Ned. geologen o-l.v. prof. L. M. de Sitter uit Leiden in Zweden zijn gearriveerd voor karteeringswerk in de provincie Dalls- land en daartoe van het Zweedsche leger alle hulpmiddelen ontvangen, DAT de bekende A.V.R.O.-dirigent Nico Treep in den bezettingstijd is overleden.. DAT volgens schout-bij-nacht baron van Asbeck, die met de reorganisatie der adel borsten-opleiding is belast, de marine-acade- iriie te Den Helder binnen een jaar zal wor den heropend. DAT deze marineman met admiraal Meyer Ranneft thans de U. S. Naval Academy be zoekt om zich inzake de opleiding te oriën- teeren. DAT de Pensioenraad is verhuisd van Zwartoweg 75 naar Benoordenhoutscheweg 46 te 's-Gravenhage. DAT te M/ddelburg en Vlissingen geval len voorkomen waarin zeven families in één huis wonen, terwijl de sanitaire verzorging alles te wenschen overlaaat. DAT van overheidswege een aantal siga retten is beschikbaar gesteld voor bankper soneel, hetwelk actief met de geldzuivering is belast. DAT alleen zij, die een legitimatiebewijs van de R..D.M. (Regeeringsdirectoraaat voor motorvoertuigen) kunnen toocien bevoegd zijn om auto's te vorderen, zulks afgezien van inbeslagneming door Politie of Prijsbe- heersching. DAT in verband met de opsporing en be rechting van landsverraderlij ke elementen de chef-staf Mil. Gezag verboden heeft ta- toueeringen of andere kunstmatige teekens van het lichaam te verwij dererf. DAT Radio Oranje 3400 programma's heeft uitgezonden en in het totaal circa 10 millioeci woorden door den aether hëeft gezPmden DAT de Amsterdamsche diamant-industrie bezig is zich te herstellen, daar nog vele in richtingen intact zijn gebleven en ook nog vrij veel joodsohe diamantbewerkers uit Duitschland zijn teruggekeerd. DAT de bierbrouwerij „De Drie Hoefijzers" evenals verleden jaar 6 pCt. dividend zal uit- keeren. DAT de heer L. Godefbauer, die ruim 25 jaar directeur was van de St. Servatius brouwerij te Maastricht afscheid genomen heeft. DAT aan den heer I. H. v. d. Roemer des gevraagd eervol ontslag is verleend als no taris te Utrecht. DAT gisteren 31 personeelsleden van de Amsterdamsche Bijenkorf jubileerden, dde tezamen 6 eeuwen deze zaak hebben gediend. DAT „Herrijzend Nederland" binnenkort op twee golflengten gaat uitzenden, en daar mee wellicht wat tegemoet gekomen wordt aan de vele klachten die ons over de slechte radio-programma's bereiken. DAT tengevolge van de slechte suikerpo- sitie alle suikerbieten moeten worden, ge leverd aan de fabrieken en ze derhalve niet aan het vee mogen worden vervoederd. DAT het zwaar gehavende zweef vliegveld te Amsterdam-Noord binnenkort weer in ge bruik kan worden genomen en een Amster damsche school voor zweefvliegers in oprich ting is. DAT de tentoonstelling van Ned. primitie ven in het M au ritshuis te 's-Gravenhage al door 10.000 personen is bezocht en met een week is verlengd weshalve eerst op 21 Oc tober de sluiting zal plaats hebben. DAT de Ned. repatrieeringsautoriteitea al geruimen tijd probeeren toestemming van de Russische regeering te krijgen om in Rus land een onderzoek in te stellen naar ver moedelijk nog daar vertoevende Ned. arbei ders. DAT in de Herv. kerken te Amsterdam onlangs f 33.000 is gecollecteerd voor den wederopbouw van de kerkgebouwen in Arnhem» DAT gisteren te Rotterdam de eerste partij is gespeeld van den tweekamp in dammen tusschen den oud-wereldkampioen Springer en den kampioen van Nederland van 1943, Roosenburg, welke partij door Springer werd gewonnen. DAT gisteren te Amsterdam in het Indisch Instituut een groote geall. marine-tentoon stelling is geopend, DAT de Chr. Huishoudschool te Den Haag, dde met 17 leerlingen opende en er thans 800 telt, haar 15-jarig bestaan heeft herdacht, terwijl de directrice, mej. Mulder, die al dien tijd de school leidde, is gehuldigd. DAT op de Lage Vuursche de 22-jarige J. V. uit Hilversum door verwaarioozing der waar9chuwingsborgen het slachtoffer is ge worden van een landmijn, en de 10-jarige G. te N. Scharwoude door een auto is gedood. DAT het D.B. van het Ned. Roode Kruis een zuiveringsoie heeft ingesteld, in verband waarmee vóór 15 Nov. gaarne onderteekende klachten worden ontvangen op Prinsesse- gracht 27. DAT op 45-jarigen leeftijd te Groningen plotseling is overleden prof dr E. Hazelhof. DAT bij den heer F. Wesstein te Honsélers- diijk een aardappel is gerooid van 12 ons. DAT te Groningen is opgericht een lande lijk comité tegen de doodstraf. DAT de overbruggingsregeling voor werk- advies van de Stichting van den DAT deze Stichting de wenschelijkheid heeft uitgesproken om de Gew. Arbeids- bureaux. die zich speciaal met een of meer bedrijfstakken bezig houden, bij te laten staan door adviescommissies, bestaande uit de betrokken werkgevers en werknemers. DAT binnenkort van de zelfde Stichting een rapport kan worden verwacht voor advies aan de regeering in zake de scholing, herscholing en, omscholing van arbeids krachten. De capitulatie van Japan voor nauwelijks enkele weken gaf nieuw voedsel aan het op timisme, waaraan ons volk broodnoodig be hoefte had na alle ondervonden teleurstel lingen in de vijf jaren oorlog. Doch al spoe dig kwamen nieuwe wqjken opzetten. Evenals in Europa ons land het laatst aan de beurt van bevrijding was. zou het ook zijn met Indië. Dit wachten viel zwaar. Er zou in dien tijd nog van alles kunnen gebeuren. Toen kwam het vreemde bericht, dat in de Austra lische havens de dokarbeiders weigerden de Nederlandsche schepen, welke naar ons Indië wilden varen, te laden. In datzelfde Australië dat wij met onze borst gedekt hadden, toen de Japanners kwamen aanstormen. De Aus tralische regeering draaide om de zaak heen, en nu is daar op Java de rebellie van Soekarno. Nederlandsche troepen zijn nog niet aan wezig en de Engelsche bevelhebber van de gelande geallieerden, generaal Christisan, speelt wel een zeer vreemd spel tegenover de bondgenooten van zijn land. Hij strekt de beschermende hand uit over Soekarno, die met Japan heeft geheuld en beschouwt hem als de feitelijke gezagsdrager in de deelen van Indië of Java dit is niet duidelijk waar geen geallieerden zijn. Wij weten niet of dit min of meer gelegenheidswoorden zijn, of dat ze precies zoo moeten worden uitge legd als zij geformuleerd zijn, doch zij zijn diep teleurstellend omdat zij het Nederland sche gezag miskennen. Gelukkig sprak admi» raai Patterson zich geheel anders uit. Onze regeering heeft terecht op het ver zoek van den generaal om met Soekarno's „kabinet" aan de onderhandelingstafel plaats te nemen, geantwoord dat hiervan geen sprake zal zijn. Niet samenspreken met iemand, die met de Japanners, de doods vijanden ook van Engeland, heeft geheuld» De minister van Overzeesche gebiedsdeelen, Dr. Logemann, pas teruggekeerd uit Austra lië, is heden reeds te Londen, om met de Engelsche regeering te spreken over wat ons zoo diep grieft. Gelukkig laat hij van daar een min of meer geruststellend woord hooren. Voorop moet bij alles staan, dat het Neder landsche gezag hersteld wordt in Indië, en daarna zal natuurlijk de belofte, welke onze Koningin in 1942 deed aan Indië, vervuld moeten worden. Zonder herstel van het wet tig gezag is dat echter niet mogelijk. Het is onmogelijk een knieval te maken voor een werktuig van Japan, den vijand zoowel van Engeland en van Australië als van Nederland. Het komt ons voor, dat verreweg het groot ste deel van het Nederlandsche volk «achter onze regeering zal staan. „De Waarheid", het communistisch blad, behoort daar niet toe. doch wat vreemder aan doet is. dat „Het Parool" de hand boven het hoofd van Soe karno houdt. Wat een verwarring der geesten in een tijd. dat de grootste eenheid zoo drin gend noodzakelijk is. bij vraagstukken als deze, welke het zijn of niet-zijn van ons Koninkrijk betreffen. Minister Logeman ziel toestand niet zoo ernstig Soëkaimo is een demagoog, een. goed .rede naar en vanzelfsprekend een nationalist, maar geen goed democraat, aangezien hij het Japansöhe regiem volgt, aldus verklaarde minister Logeman gisteren op een perscon ferentie in de Ned. Ambassade te Londen, Hij achtte de situatie in Indië niet zoo slecht als de laatste dagen in pers en berichten, is gepubliceerd. Soekarno streefde wel naar volkomen onafhankelijkheid maar werd 9lechts door enkele helpers gesteund en heeft achter zijn beweging geen macht staan. De Japanners hadden Soekarno slechts na de overgave macht geschonken en daarvoor gebruikten zij hem slechts als colloborateur. Minister Logeman zeide, dat tallooze Indo nesische nationalisten, die voor de bezetting van Ned.-Indië in Nederland veel last hadden veroorzaakt, daarna echter de partij der Ne derlandsche regeering hadden gekozen en zij allen volledig bereid waren met deze regee ring samen te werken en de door Koningin WilhelmIna gedane belofte te helpen verwe zenlijken. Over besprekingen met de Britsche regee ring zei de minister, dat hangende deze be sprekingen beter niets gezegd moest worden. Hij ontkende dat met de Australische regee ring over de situatie in Indië was gesproken. Op een desbetreffende vraag antwoordde de Minister, dat hij hoopte, dat omze troepen binnen enkele maanden in Nederlandsoh-In- dië zouden zijn. Tenslotte zei de Minister, dat Nederland zich tot taak had gesteld, het Indonesische volk zelfbestuur te schenken, maar momenteel waren de Indonesiërs nog niet in staat het bestuur zelf in handen te nemen. N.S.B.-er schoot wachtmeester dood te Rotterdam Voor het Bijzonder Haagsch Gerechtshof, dat gisteren weer te R'dam zitting hield, moest zich verantwoorden de 41-jarige N.S.B.-er. C. v. d. Kley, die op 6 Febr. j.l. te Rotterdam den wachtmeester der brand weer, L. Eland, had doodgeschoten. De ad vocaat-fiscaal, mr J. S. Loke, eischte de dood straf. Tegen den 32-jarigen chauffeur aan het Reichsverkehrsministerium te Berlijn, J. S. v. Beelen, werd 8 jaar geëischt, met ont zetting uit het kiesrecht voor 13 jaar, terwijl de Landwachters J. v. d. Bilt, M. Bonnema en F. Boomert, 20 jaar, met onitzeggirug van het kiesrecht voor het leven, tegeri zich hoorden eischen, omdat zij diensten hadden verricht ten gunste van den vijand. Uitspraak in al deze zaken over 14 dagen. WEGENBELASTING EN GELDSANEERING. Houders van motorrijtuigen, die i.v.m. de geldzuivering momenteel niet in staat zijn de Motorrijtuigenbelasting (Wegenbelasting) over een per 1 Oct. beginnende periode te vol doen, zullen bij een controle op den weg daarvan geen nadeelige gevolgen ondervin den. Dit geldt ook voor degenen, van wie aannemelijk is, dat zij voor de eerste maal op 1 Oct een Wegenbelastingkaart zouden hebben aangevraagd. Rustig herfstweer, aldus De B Idt Tot morgenavond is de verwachting: Zwakke wind. licht tot halft bewolkt, droog, koude nacht, plaatselijke ochtendmist, overdag zelfde temperatuur. ZON EN MAAN Morgen Zon op 6.43 en onder 18.14; Maan op 3.13 en onder 17.52. Op 6 Oct. Nwe. Maan; 14 Oct. Eerste Kwartier: 21 Oct. Volle Maan; 27 Oct. Laatste Kwartier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1