Jlieuiue geihstt)t(ilimnuil
Verzetsgroep in het Westland verraden
Vliegers werpen voedsel uit boven Batavia
Vragen die rijzen over de geldzuivering
IDist 01
Ie serie: 1 April 1920— 15 October 1941
te serfet le Jaargaa* vasif 1 Mei 1945, No. lit
Abonnementsprijzen
f 0.26 per week
f 1.10 per maand
f 3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-N ationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 227 10
Postrekening 5 8 9 3 6
oor Leiden en Omstreken
Levenslang en de doodstraf
geëischt
Levenslange gevangenisstraf werd heden
geëischt tegen den 33-ja/rigen grondwerker
A. L. W. Steentjes uit Naaldwijk, wegens
verraad van een sabotagegroep in het West
land in Jan. 1942.
Bij de behandeling voor het Bijzonder
Gerechtshof te 's-Gravenhage kwam de ge
tuige W. N. Neervoort vertellen hóe hij
met een aantal andere Westlandsche jon
gens groentetrams der W.S.M. deed ontspo
ren en voorts hadden zij de groenteveiling
in Monster in brand gestoken.
Door verraad van Steentjes werden zij
gearresteerd en voor het Duitsche gerecht
gebraciht, dat Lucas ter diood veroordeelde
en 3 anderen tot tuchthuisstraffen van 78
jaar. Het vonnis werd voltrokken terwijl
één der veroordeelden in Duitschland over
leed. Uit een schriftelijke getuigenverklaring
van R. C. de Wilde bleek nog dat deze getuige
in de gevangenis met Steentjes in kennis
was' gekomen en hem verteld had van het
werk der verzetsgroep in het Westland. Get.
had uit de gesprekken met Steentjes den
indruk gekregen, dat hij anti-Duitsch was.
"Verdachte heeft echter alles uitgebracht.
De jongens hadden ook geprobeerd met een
boot naar Engeland te komen, doch dit mis
lukte.
De politie te Naaldwijk had deze zaak
onderzocht en op advies van den proc. gene
raal mr van Genechten is de zaak daarna
aan den S.D. overgegeven. Uit een voor
gelezen procesverbaal van den inspecteur
Boltje te Naaldwijk bleek nog, dat mr van
Genechten hem had willen feliciteeren met
het succes van zijn onderzoek, doch de
inspecteur had het betreurd, dat hij Neder
landers had moeten arresteeren. In verband
met promotieplannen had van Genechten
hem gevraagd hoe hij tegenover de N.S.B.
stond, waarop de insp. geantwoord zou heb
ben 100 procent tegen, waarop van Genech
ten hem liet gaan. De insp. had niet gedacht
dat het geval zulke ernstige gevolgen zou
hebben voor de betrokkenen, hetgeen hij
zeer betreurt.
De verdachte Steentjes verklaarde
dat hij in 1942 wegens frauduleus slachten en
rijwieldiefstal in het Huis van Bewaring zat
waar hij de Wilde ontmoette. Deze had hem
verteld van de sabotagegevallen in het
Westland. Vaag wist hij dat er een premie
van f250 was uitgeloofd voor de aangifte
van de daders. Verd. heeft het zijn vrouw
verteld, die het aan de politie ging mede-
deelen.
De Pres. Mr Onnen: Dus je hebt ze
aangebracht om ze te laten vervolgen?
V e r d a c h t e: Of de zaak in de doof
pot te krijgen (Hilariteit).
De Pres.: Dat kon je van de Duitsche
politie toch niet verwachten. En wat heb je
er voor gekregen?
Verd.: Ik heb f 250.ontvangen terwijl
ik in de gevangenis zat. Het geldheb ik
grootendeels aan mijn vrouw gegeven. Later
heb ik er sprjt van gehad.
De proc. - gen. MrDyserinck
zeide dat het wettig en overtuigend bewijs
geleverd is. Het is een ernstig geval. Verd.
kan beseffen dat door zijn aangifte aan de
Ned. politie dit aan de Duitschers zou wor
den doorgegeven. Een der slachtoffers is
doodgeschoten, een tweede is zoo gemarteld
in een kamp dat hij er aan is overleden.
Verd. kreeg f 250.voor zijn verraad. Om
dat verd. niet op de hoogte was van de
Duitsche rechtspraak wilde spr. niet de dood
straf vragen, doch vroeg veroordeeling tot
levenslange gevangenisstraf.
De Pres. hield verd. nog voor dat hij
later per rekest getracht heeft gratie van zijn
straf van de Duitschers te krijgen op grond
van zijn verraad.
De verdediger mr F. J. F. M. Duijnstee.
meende, dat verd. door vrijheidshonger in de
gevahgends tot zijn verraad is gekomen. Hij
kwam er tegen op. dat men in het kamp te
Vlaardingen verd. een ketting aan zijn been
heeft gedaan om ontvluchting tegen te gaan,
zooals men ook met andere gevaarlijke ge
vangenen doet.
Vervolgens betoogde pl., dat het voor verd.
niet vast stond of dit een Duitsche zaak was.
Ook de betrokken inspecteur meende nog,
dat deze zaak in Nederlandsdhe handen kon
worden, gehouden. Aangifte is gedaan aan
de Nederlandsche instantie. Rekening moet
z.i. worden gehouden met het feit. dat verd.
©ok reeds in Duitschland gezeten heeft.
Uitspraak over 14 dagen.
De tweede zaak was een geval van dienst
neming bij de Waffen-SS. De 26-jarige chauf
feur G. Maan uit Monster, vertelde in 1940
tot de N.S.B. te zijn toegetreden. Zijn gehee-
le familie was bij de N.S.B. Uit nieuwsgierig
heid had hij zidh in Aug. 1940 bij de Waffen-
S.S. opgegeven en werd aangesteld tot chauf
feur. Ook toen de oorlog tegen Rusland uit
brak deed hij nog dienst als chauffeur. Tot
1943 heeft hij bij de 7e comp. van divisie
Westland gediend. Hij kwam ook wel aan het
front, maar gevechten heeft hij niet meege
maakt. Voor soldaat was hij afgekeurd. Zijn
bedoeling was geweest politie-agent te wor
den. Verd. gaf toe nog enkele onderscheidin
gen aan het Oostfront te hebben gekregen,
w.o. het IJzeren Kruis 2e klasse. Alle chauf
feurs hebben dit gekregen. Verd. heeft eerst
den eed op Hitler en later op Dönitz afgelegd.
Voorts bleek, dat de betrokken getuige
verd. buiten het kamp Auswitz had ontmoet.
Get. was gevangene en moest de auto van
verd. repareeren. Hierbij had get. gezegd dat
hij zoo'n honger leed in het kamp, waarop
verd. hem brood had verstrekt. Verd. had
zich in gesprekken- als een fe!;.- n "oen
kennen.
De Pro c.-f isc. Mr Dyserinck
achtte het ten laste gelegde wettig en over
tuigend bewezen. Verd. werd lid van de N.
S. B., erger werd het toen hij zich bij de
Waffen-S.S. aansloot, nog erger toen hij
meehielp in den strijd tegen Rusland en dus
tegen de geallieerden, zijn eigen land. Zijn
schuld is het mede te wijten dat de bezet
ting hier in ons land langer geduurd heeft.
De proc.-fisc. eisdhte daarna de doodstraf.
Eikaars ambtenaren afsnoepen
verboden
Regeering steekt er een stokje voor.
Om het weglokken van personeel van den
eenen (semi-) overheidsdienst naar den
anderen tegen te gaan, heeft de Regeering
bepaald, dat niemand in dienst mag worden
genomen zonder schriftelijke toestemming
van den minister of hoofd van den dienst,
waaronder de betrokkene werkzaam is;
voorts dat zonder voorkennis van voor
noemde autoriteiten geen hoogere salarissen
of betere vooruitzichten mogen worden ge
boden; ten slotte dat geen sollicitaties be
houdens op grond van openbare oproepin
gen in behandeling mogen worden ge
nomen zonder overleg met bedoelde autori
teiten. Deze maatregel beoogt natuurlijk niet
normale positieverbeteringen tegen te gaan.
Mr Mout on vertegenwoordigt
Nederland.
Tot vertegenwoordiger van Nederland
bij de United Nations Warcrimes Com
mission is benoemd de kapitein-luitena nt
ter zee Mr M. W. Mouten, werkzaam op
een afdeeling van het departement voor
de Algemeene Oorlogvoering, welke te
Londen gevestigd is.
NED. SCHEPEN KOMEN TERUG
In de haven van Kiel liggen momenteel
nog 60 Nederlandsche vaartuigen, w.o. de
„Drechtdijk" en de ,,Damsterdijk". De boo
ten worden zoo spoedig mogelijk gereed ge
maakt voor terugkeer naar Nederland.
De Koningin legt een margriet
op den Grebbeberg
Bezocht ook een centrum van verzet.
Gisteren heeft H.M. de Koningin een niet»
officieel bezoek gebracht aan den Grebbe
berg en bij het voornaamste monument, dat
van het 8e regiment infanterie, een margriet
neergelegd, voorzien van linten in de Neöerl.
kleuren, die Zij op haar mantel droeg.
Daarna bezocht H.M. het echtpaar Pool te
Zeist en bezichtigde het huis, dat voor het
verzetswerk was gebruikt. Ten slotte begaf
Zij zich naar de freules v. d. Poll, waarvan
er een vele jaren aan het hof van Koningin
Emma verb on den was.
ZATERDAG MAAKT KONINGIN RIJTOER
DOOR ROTTERDAM.
H.M. de Koningin zal Zaterdag 22 Sept.
a.s. een officieel bezoek aan Rotterdam
brengen en 's middags om drie uur een rij
toer door de stad maken. Na dit bezoek zal
H.M. weldra nog een tweede bezoek bren
gen aan de Maasstad ter bezichtiging van
de havens.
Ook een aantal brieven laten
vallen
Honderd Nederlanders van het personeel
van de R.A.P.W.I. (Relief Action Prisoners
War in India) zijn in door Nederlanders be
stuurde Mitchells en Dakota's uit Balikpapan
op Java gearriveerd.
Hier werd brandstof bijgevuld, die per
vliegtuig uit Singapore was aangevoerd. On
middellijk zijn groepen naar verschillen
de kampen in Midden-Java gevlogen.
Een speciale geneeskundige missie werd
eveneens per vliegtuig naar Ambarawa ge
bracht. De overige Nederlandsche vliegtuigen
zijn naar Singapore en Balikpapan terugge
keerd, om meer personeel van de R.A.P.W.I.
te halen. Gistermorgen hebben Nederlandsche
Mitchells een groote hoeveelheid voedsel
boven het vliegveld van Batavia uitgeworpen.
Nader wordt gemeld dat een vliegtuig met
een Nederlandsche bemanning afkomstig van
de Cocoseilanden, Roode Kruis pakketten en
medicamenten uitgeworpen heeft boven het
krijgsgevangenkamp te Batavia. De comman
dant van het vliegtuig was luitenant J. C.
Petschi. Onder het personeel van het squa
dron waren velen, die familieleden bezitten
op Java, zoodat zij met groote spanning deze
vlucht tegemoet zagen. Behalve voorraden
zijn allerlei andere zaken, alsmede vijf en-
Edelmoedigheid met het leven
betaald.
Een der bewoners van Kaatsheuvel,
Hugo Escfo, is op 11 Maart j.l. in het con
centratiekamp te Mauthausen overleden.
Thans vernam zijn familie van een mede
gevangene, dat hij stierf aan bevriezing
der beide voeten tijdens den tiendaag-
schen voettocht met medeslachtoffers van
Auswitz naar Mauthausen. Bij een vorst
aan een ouden man, die op zijn klomp-
van 20 graden stond hij zijn schoenen af
sokken niet verder kon. Esch is op zijn
sokken verder gegaan, hetgeen hem zijn
leven gekost heeft.
veertig brieven voor Nederlandsche familie
leden uitgeworpen. Toen het vliegtuig laag
over de stad vloog, meet ieder de Neder
landsche teekens gezien hebben, want er
stond een groote enthousiaste menigte, die
wuifde met alles en nog wat, in de straten.
BERECHTING OORLOGSMISDADIGERS
OOK TE BERLIJN?
Op Russisch verzoek zal de berechting van
grootere oorlogsmisdadigers waarschijnlijk
gedeeltelijk te Berlijn, in plaats van in Neu
renberg, geschieden.
HET PROCES-LAVAL BEGINT 24 OCTOBER
Op 24 October zal het proces-Laval te
Parijs beginnen. Het hoofd van Lavals militie,
de verrader Damaod, moet 3 October voor
het gerecht komen.
Hebben we nog niet genoeg
leergeld betaald?
Ergerlijke tooneelen in N.S.B.-kamp
te Harderwijk.
Op enkele kilometers afstand van het diep-
beproefde Putten op de Veluwe, aldus meldt
.Trouw" hebben zich Zaterdagavond in het
Centraal Interneeringskamp te Harderwijk
meer dan ergerlijke tooneelen afgespeeld.
Voor de ongeveer 1000 geïnterneerde N.S.B.-
ers was een bonte avond georganiseerd. Tij
dens het programma werd o.a. de kampcom
mandant. G. van Dijk, door de landwachters
op 't podium gehaald en moest hij den
„heeren" sigaretten en den „dames" choco
lade beloven. Sportdemon strata es en ..massa
zang" van „Wij willen Holland houden..",
enz. wisselden elkaar in bonte mengeling af.
Maandagavond is de commandant Van
Dijk, toen hij van een reis naar Arnhem
terugkeerde, door de burgerij van Harderwijk
gemolesteerd, waarbij hij gedwongen werd
ontslag te nemen. De wnd. commandant, die
van Dijk voor het feest nog gewaarschuwd
had, heeft thans de leiding op zich genomen.
LORD HAW-HAW TER DOOD
VEROORDEELD.
William Joyce, alias lord Haw-Haw, die
destijds de berichtgeving in het Engelsch van
radio-Bremen vei'zorgde (..Germany cal
ling....heeft in Londen terecht gestaan
en is veroordeeld tot den dood door den
strop. Hij kan nog in hooger beroep gaan.
CHURCHILL NOG STEEDS IN
NOORD-ITALIË.
Churchill vertoeft nog steeds aan
het
Como-meer in N.-Italië, doch prepareert zich
op zijn in November voor de Conservatieve
Partij te houden redevoeringen over natio
nale en internationale problemen.
De beschikking vertoont
een hiaat
Bij een zoo ingewikkelde kwestie als de
geldzuivering doen zich natuurlijk verschil
lende vragen voor. Een der vragen, welke
wij reeds enkele malen hebben gehoord, be
treft het verstrekken van een geldkaart aan
zelfstandige personen, die minder dan f 100.
per maand verdienen. En inderdaad is er
hieromtrent een leemte in de Beschikking
Geldzuivering, waar in Art. 4, sub 3 alleen
gesproken wordt van personen, die niet zijn
hoofd van een gezin en een zelfstandig in
komen van méér dan f 100.per maand
genieten. Hier wordt dus de indruk gevestigd,
dat zelfstandige personen, aan wie geen
brandstoffen kaart is uitgereikt en die een
lager inkomen dan f 100.p. maand hebben,
niet gerechtigd zijn een geldkaart aan te
vragen. Niets is echter minder waar dan dit,
zqo bleek ons bij informatie ten departe-
mente. Ook deze categorie kan een geldkaart
B aanvragen. Hiertoe liggen bij de postkan
toren aanvraagformulieren klaar, welke
uiterlijk op 22 Sept. ingevuld en ondertee
kend en onder overlegging van de stamkaart,
moeten worden ingediend bij de bank, waar
de aanvragers hun geld wenschen te deponee-
ren. Zij ontvangen dan van deze bank een
geldkaart B.
DAT Ir R. J. Kastendijk benoemd is tot
havenmeester van het vliegveld Welschap.
DAT gisteren van uit Apeldoorn een missie
der Kon. Landmacht o.l.v. luit.-kol. K.N.I.L.
de Lange naar Londen is vertrokken op door
reis naar Ceylon, om daar de komst der ba-
taillons, die binnenkort scheep gaan naar
Indië. voor te bereiden.
DAT gisteren te Vlissingen adj .-machinist
P. SteenSart den bronzen Leeuw kreeg uit
gereikt, daar hij in de haven van Sabang
aan boord van de „Tromp" een tijdgranaat
in het ketelruim met een snijapparaat ver
wijderd had.
DAT gisteren op Schiphol het eerste vlieg
tuig van de lijn ZürichAmsterdam is aan
gekomen, welke lijn 3 maal' per week be
vlogen wordt en aansluiting op Zweden geeft
DAT in het Westland tuinders hun druiven
Pustig laten hangen tot de geldzuivering ach
ter den rug is.
DAT de ouders van den in 1940 overleden
runstsöhilder Dick Ket een aantal van diens
iverken aan den Staat hebben aangeboden
>m ze in het museum Kröller-Müller te
>tterloo te plaatsen.
DAT van de 140..000 joden, die Nederland in
940 telde, ér 80 pet in Duitschland zijn om-
ebracht en van de resteerende 20 pet er
Kans op het Centraal Registratiebureau. Joh.
fermeerstraat 18 te A'dam, 25.000 op kaart
ijn gebracht.
DAT het. gezien de vele onbestelbare brie-
en, van het grootste belang moet worden
geacht, wanneer joden dit bureau van hun
adresveranderingen op de hoogte Houden.
DAT waar de omstandigheden in 1919 voor
ons land geheel andere waren dan na dezen
oorlog, de vereen „Volkenbond en Vrede" in
principe besloten heeft zich om te zetten in
een vereeniging tot bevordering van een in
ternationale rechtsorde.
DAT de Stichting 1940-'45 alle Ned. kunste
naars uitnoodigt een voorloopige schets te
maken voor een ontwerp-affiche. welke
schetsen vóór 1 Nov. a.s. onder motto wor
den ingewacht op Heerengraohit 597, A'dam.
DAT het bureau Bedrijfsraad voor 't Bouw
bedrijf den minister van Soc. Zaken telegra
fisch heeft laten weten zich niet te kunnen
vereenigen met de door het College v. Rijks-
bemickdelaare vastgestelde arbeidsvoorwaar
den voor arbeiders, die buiten hun woon
plaats werken en niet dagelijks huiswaarts
kunnen keeren.
DAT op diverse spoorwegstations, zooals
Den Haag-H.S.M. en het Amstelstation te
A'dam met het gezamenlijke personeel de
spoorwegstaking is herdacht.
DAT te Rotterdam de 5-jarige J. C. W. uit
de Ridderstraat is dood gereden en de 27-j.
fabriekarbeider W. v. Deutekom uit de Oran-
jeboomstraat aldaar op den Coolsingel be-
wusteloocs is aangetroffen zonder dat men
weet hoe hij de bij hem geconstateerde sche-
delbasisfractuur heeft opgeloopen.
DAT van 57 Nederl. gemeenten het per-
s o ons regis ter geheel of gedeeltelijk is ver
loren gegaan als gevolg van oorlogshande
lingen.
DAT nu het benoodigde half millioen gld.
bijeen is, men onlangs een begin heeft ge
maakt met de restauratie van de uit de mid
deleeuwen stammende St Janskerk te Schie
dam, waarvan de 60 m hooge toren 15 jaar
geleden werd opgeknapt.
DAT de Amsterdamscihe rechtbank 8 jaar
gevangenisstraf heeft geëischt tegen twee
Amsterdammers, die de levensgevaarlijke
methylalcohol als jenever hadden verkocht.
DAT vanavond het 3e bataljon van de Ned.
Stoottroepen uit Den Bosch via Ostende naar
Indië zal vertrekken.
DAT de Scheveningsche vuurtoren gister
avond voor het eerst na 5 jaar weer zijn
stralen over de golven heeft doen gaan.
DAT de monumentale kerk van Venray,
welke in October 1944 door het oorlogsge
weld werd verwoest, in haar oorspronkelij
ken staat zal worden opgebouwd.
DAT bij graafwerk in de St. Martinuskerk
te Venlo tal van zilveren en gouden munten
uit de 13e en 14e eeuw zijn gevonden.
DAT de bekende architect Dorn Bellot in
Canada is overleden.
DAT de bekende tooneelspeelster Anna
Sablairolles op 84-jarigen leeftijd te Haar
lem is overleden.
DAT de Eereraad voor de Architectuur de
gepubliceerde lijst met namen van 61 archi
tecten in haar geheel terugneemt, daar de
verschafte inlichtingen deels onjuist, deels
onvolledig waren.
DAT een „ondergedoken" copie van de
door de Gestapo in beslag genomen en ver
nietigde Ned. film „Ergens in Nederland",
te voorschijn is gekomen en spoedig in de
bioscopen zal worden vertoond.
G el din za m dingen
De mogelijkheid kan zich ook nog voor
doen, dat er voor een bepaald doel. to.v. lief
dadigheidsinstelling. gelden worden ver
zameld en op een bankrekening gestort,
welke rekening natuurlijk wordt geblok
keerd. Ten aanzien van zoo'n geval kan er,
bij overlegging der benoodigde bewijsstuk
ken, wellicht een uitzondering worden ge
maakt bij de uitbetaling der geblokkeerde
gelden. Officeel is hiervoor echter nog geen
regeling getroffen, doch het ministerie van
Financiën gaf ons hieromtrent alle hoop.
Voorzichtig met potten van zinken geld.
Het is noodzakelijk er nog eens op te
wijzen, dat het potten van zinken geld het
algemeen belang schaadt niet alleen, maar
groote verrassingen met zich kan brengen,
daar er, naar ons ter oore komt, ten aanzien
van dit geld eveneens een regeling in de
lucht hangt.
Twee inleveringsweken.
Om eventueele misverstanden uit den weg
te ruimen, willen we er de aandacht op
vestigen, dat er twee onderscheiden inleve
ringsweken zijn. In de eerste plaats de week
van 19 t/m 25 Sept., waarin men bh den
Distributiedienst f 10.oud bankpapier kan
inwisselen tegen nieuw, en in de tweede
plaats de z.g. irileveringsweek" van 26 Sept.
t/m 2 Oct.. waarin men zijn overgebleven
biljetten, tot een maximum van f 300.kan
inleveren. Om de inlevering te bespoedigen
is het gewenscht vóór 26 Sept. reeds zooveel
mogelijk papiergeld op bank- en girorekenin
gen te storten..
Aller medewerking.
Nog eens moet worden opgemerkt, dat het
ook voor hen, die niets hebben in te leveren,
van belang is een geldkaart te bezitten. Zij,
die nog wachten op de toezending van een
nieuwe stamkaart, doen het beste zich ter
stond tot het Distributiekantoor te wenden,
daar de eigenlijke uitvoering der Beschik-
king-Geldzuivering niet meer berust bij het
ministerie van Financiën, maar bij het Cen
traal Distributiekantoor. Voorts zijn er bij
zoo'n radicale omzetting van het geldwezen
natuurlijk-altijd verschillende kleine details,
waarmee een officieele beschikking nu een
maal niet steeds rekening kan houden. De
regeering streeft er naar alles zoo vlot mo
gelijk te doen verloopen, maar rekent ook
op de „goodwill" van het Nederlandsche volk,
dat zich in deze zoo belangrijke periode wel
eens wat opofferingen zal moeten getroos
ten. Een winkelier b.v. zal, in de week, dat
de burgerij maar van f 10 moet leven, wellicht
minder omzetten, doch moet zich troosten
met de idee, dat ook voor hem. door deze
geldsaneering, spoedig een betere tijd zal
aanbreken. Eventueele schriftelijk ingediende
vragen willen we gaarne trachten te beant
woorden.
Zwaar bewolkt, seint De Bilt.
Tot morgenavond is de verwachting:
Zwaar bewolkt, tijdelijke opklaringen, iets
koeler, plaatselijk eenigen regen, matige, ïn
de kuststreek tijdelijk krachtige wind tus-
schen Z. en Z.W.
ZON EN MAAN
Morgen: Zon op 6.24 en onder 18.42; Maan
op 19.07 en onder 5.18. Op 21 Sept. Voll*
Maan en op 28 Sept. Laatste Kwartier.
