ME nimm gtitedp gg£ Twaalf uur sloeg de klok voor Max Blokzijl LDist Ie serie: 1 April 1920-15 October 1941 DINSDAG 11 SEPTEMBER 1945 Hoofdredacteur: rrf&QéIr-i H DIEML: Rpdartie Christelük-Nat ion aal Dagblad 'r loeiden en Omstreken „StantUüSÜdj is al)cbkuea b VAN DER ROS myn fcrt b tea|ensp«£ Doodstraf voor üuive'sroi oeëiscfii De man, die meer dan wie ook in ons land getracht heeft in de afgeloopen vijf jaar het Nederlandsche volk te vergiftigen met Nazi- propaganda, die per radio in sluwe rede voeringen, in openbare vergaderingen, in krantenartikelen en geschriften tot den laatsten dag trachtte het geestelijk verzet van ons volk te breken en ontrouw te doen worden aan zijn regeering en aan de ge allieerde zaak. heeft dan eindelijk zijn be rechting gevonden voor hp' B-to-'*<=.- Ge rechtshof te 'sGravenhage Marius Louis Hugh Wilhelm Biokzu oe.d bekend als Max Blokzijl, geb. 20 Dec. 1884 te Leeuwarden, werd om 10 uur hedenmorgen, tusschen twee' rijksveldwachters in, netjes in de beklaagdenbank gedeponeerd van het kleine zaaltje dat thans als rechtszaal dienst doet van het Hof. De belangstelling bij publiek, pers en autoriteiten was enorm. Reeds in den vroegen Dinsdagmorgen stond een lange rij van wachtenden voor den ingang der publieke tribune aan de Heul- sfcraat. De persmenschen voor binnen- en buitenlandsche bladen waren bij tientallen opgekomen en verdrongen zich om een goede plaats. Ook de gereserveerde plaatsen waren alle bezet toen de behandeling begon. De zaal was in het geheel niet op een derge- lijken toeloop berekend. De accoustiek is er bijzonder slecht, zoodat degenen, die wat ongunstig gezeteld zijn, met veel moeite het gesprokene kunnen verstaan. De Nazi's had den dit paleisje van Prinses Juliana geheel voor hun propaganda-afdeelingen ingericht en in ditzelfde zaaltje, waar nu Max terecht stond, werden vroeger Nazi-redevoeringen en Nazi-films afgedraaid, zoodat Blokzijl niet bepaald op vreemd terrein was. De vier maanden van zijn gevangenschap en de emoties van het gevallen Nazirijk hadden niet nagelaten hun stempel op zijn persoon te zetten en de vroeger zoo blozende, gezette N.S.B.-propagandist was een oud, vergrijsd, tamelijk verschrompeld mannetje geworden. ,.Ik was er zelf bij." heeft hij zoo dikwijls geconstateerd, welnu in deze meest bran dende kwestie van ziin Vv#kon hij dit terecht zeggen. Blokzijl had zich terdege op deze recht zitting geprepareerd en weken heeft hij zich met zijn verdediging bezig gehouden in zijn cel. Naast het pleidooi van zijn toegevoegden verdediger, mr Aug. de Lauwere, had hij zelf een uitvoerige verdediging opgemaakt. SAMENSTELLING VAN HET HOF. Het Hof was als volgt samengesteld: Pres.: Mr A. L. M. v. Berckel. Jurid. leden: prof. mr J. C. v. Oven en mr H. Burgers dijk. Milit. leden: gen.-majoor H. Ch. v. Lawick en luit.-gen. P. W. Best. Procureur-fiscaal: mr J. Zaaijer. Griffier: mr J. Jonden. Merkwaardigerwijs stond de klok in de rechtzaal op.... 5 over 12. Men weet dat Blokzijl herhaaldelijk het Ned. volk waar schuwde dat het nog 5 voor twaalf was. Onder ademlooze stilte van de stampvolle rechtszaal, terwijl de foto-apparaten klikten, kwam even over tien uur Blokzijl, in een lichte gabardine regenjas binnen. Verd zag zeer bleek. Nadat de president verdachte naar naam en geboortedatum had ondervraagd, las de procureur-fiscaal de ten laste legging voor, welke door verdachte staande werd aange hoord. waarbij ook de 13 passages werden gereleveerd. De president: Geeft u toe dit te hebben gezegd?' Verd. Blokzijl: Ik kan alleen verantwoor delijkheid dragen voor teksten van de mi crofoon. door mij gecontroleerd. Het boekje ..Brandende kwesties" is niet door mij uit gegeven. Een bewerker heeft een bloemlezing samengesteld. Verd. vertelt dat "het boekje bewerkt is door mr Vink, vroeger redacteur van de Tele graaf. later van het Nat. Dagblad. Verd. zei- de geen lust te hebben gehad het heelemaal door te lezen toen 't gedrukt was (gelach). Er zijn redevoeringen in geplaatst, die nooit zijn uitgesproken. - De Pres.: Dat lijkt me zeer onwaarschijn lijk. Verdachte: Men heeft het proces-verbaal opgemaakt na een zeer vermoeiend verhoor. Dan komt de getuige Kamstra. lid van den P.O.D., die zeide dat verd. bij het ver hoor heeft bekend dat in het boekje zijn redevoeringen woordelijk zijn weergegeven. De Pres. tot verdachte: Ontkent u dat uw propaganda er op gericht was het Ned. volk tot samenwerking met het Duitsche volk te ■brengen Verd.: Ja, dat ontken ik. (Gelach) De Pres.: Stilte! Verd. zei, dat er onderscheid gemaakt moet worden tusschen het Duitsche rijk en het nationaal-socialisme. Verd. gaf niet toe. op een vraag van den president, dat hij het Ned. volk in nationaal- socialistischen zin wilde opvoeden. Evenmin wilde hij het geestelijk verzet in Nederland breken omdat het niet homogeen was. De Pres.: Geeft u dan wel toe tegen alles wat de Regeering te Londen deed, te hebben geageerd? Verd.: Ja, dat geef ik wel toe. De Regee ring te Londen kon niet meer als onze Re geering gelden TT°t wns een kabinet van Ollfl-nvnktoT*'.' lak Quisling is ter dood eroorrieeld Vermogen van ruim 1 millioen kronen geconfiskeerd. Evenals Blokzijl hier te lande is ook Quis ling ter dood veroordeeld. Zijn misdaden omvatten o.a. verraderlijke pogingen om den vijand te helpen, de poging om Noorwegen onder buitenlandsche con trole te plaatsen: de poging om veranderin gen aan te brengen in de Grondwet door onwettige middelen enz. Quislings bezit ten bedrage van 1.040.000 kronen wordt door den Staat geconfiskeerd. Half October zullen 4 andere ministers uit de Noorsche marionettenregeering terecht staan. Reeds gisteravond om 11 uur schaarden zich het Bijz. Gerechtshof in de Heulstraat te dende Kwestie" toch De Pres.: Geeft u toe dat uw propaganda tegen de geallieerde landen gericht was? Verd.: Niet tegen de landen, maar tegen de geestelijke stroomingen in de geallieerde lan den. De President leest hierna verschillende ci taten voor, welke met verd.'s verklaringen in strijd zijn. DE DOODSTRAF GEËISCHT. Verd. zeide dat vergissingen mogelijk wa ren en dat met landen geestelijke stroomin gen werden bedoeld. Ook Stalin maakte on derscheid tussche» de Sowjet Unie en de Komintern. De Pres. vroeg hoe verd. het met zijn ge weten kon overeenbrengen om tot het laatst propaganda te maken, terwijl duizenden Nederlanders als slaven naar Duitschland werden gevoerd. Verd. zeide dat hij alles geweten en gezien ■heeft. Hij heeft een zeer sterken inwendigen strijd moeten voeren. Thans kan hij wel in het openbaar voor de eerste maal onthullen, dat hij twee tot drie maal zich gewend heeft tot Mussert. met verzoek uit al zijn functies te mogen worden ontheven. Doch deze wei gerde en zei. dat verd. moest doorgaan. (Ge lach). Verd. zei dat den laatsten tijd er geen da den meer waren van nat.-socialisten maar van slechte Duitsehers. die met het nat.-soc. niet te maken hadden. (Daverend ge lach en geroep stilte!) Ook in Neder land was het een Duitsch beheer geworden, dat met nat.-soc. niets te maken had. Hij bleef absoluut vertrouwen houden in Hitier dat het ten slotte wel terecht 7ou komen. Raadsheer prof. v. Oven: Wanneer is u tot het Nat.-Socialisme gekomen? Verd.: In 1935 kwam ik tot de overtuiging dat het Nat.-Socialisme het beste was. Als correspondent van het Handelsblad schreef ik langzamerhand in die richting. Prof. v. Oven: Wist u van de gruwelen in Duitschland? Verd.: Welke bedoelt u? Prof v. Oven: In de concentratie kampen. Verd.: Ik wist dat er misstanden waren. Ik heb nooit propaganda gemaakt voor de bezetting van Nederland, maar alleen voor de ideeën welke ik het beste voor Neder land vond. Het woord was hierna aan den Procureur fiscaal mr Zaayer. Als er iemand is die zich in den oorlog er heeft ingedraaid is dit verd. wel. De moeilijkheid was welke grepen ge daan moesten worden uit het materiaal. Het O.M. heeft 13 passages genomen, het hadden er ook 113 kunnen zijn. De procureur wilde wat uitvoeriger ingaan op een passage uit „Brandende kwesties", pag. 110, waar verd. het heeft over ,.Als ik een anti-man was". Het zat alles doortrapt in elkaar. Een ge voel van walging komt in spr. op als hij dit belangstellenden voor den zij-ingang van s-Gravenhage. ten einde de laatste „Bran- vooral niet te missen. leest, het was doortrapt en gemeen. Het ge bral van Mussert was lachwekkend, duizend maal erger was het optreden van Blokzijl. Hij kende de geestelijke benauwenis van het Nederlandsche volk. Te midden van de ver schrikkingen en beklemmingen hield het Ned. volk zich staande in het geloof, doch er was één duivel die trachtte het dit geloof te ont nemen. Dit was Blokzijl. Het bewijs is wet tig en overtuigend bewezen, dat verd. op zettelijk in tijd van oorlog hulp aan den vijand heeft verleend. Daarvoor eischt de Proc. Fiscaal de dood straf, Voorts ontzegging van het kiesrecht voor het leven, ontzegging van het recht om het beroep van journalist te mogen uit oefenen en voor de radio op te treden. Voorts verzoekt het O.M. aan het Hof aan De toegevoegde verdediger mr Aug. V. de Lauwere verklaarde met verd. overeen gekomen te zijn dat pl. het juridische ge- gedeelte op zich zou nemen. De verdediger achtte de dagvaarding niet sterk. Verd. moet opzet gehad hebben en^dit kan z.i. alleen als propaganda voeren reëele waarde heeft. Juridisch heeft men alleen met opzet te maken en dit is uit de citaten niet naar voren gekomen. Met .deze citaten is de Proc.-fiscaal niet gelukkig geweest. Er wordt feitelijk juridisch niets in gezegd. Uit drukkelijk had moeten vastgesteld kunnen worden, dat het hier betrof propaganda voor een staat. Dat is niet het geval geweest. Art. 102 spreekt van Staat en niet van Regeering. Door tegen de Regeering te ageeren- heeft verd. niet tegen den Staat geageerd. Niet aangetoond is z.i., dat verd. den Duitscben staat heeft bevoordeeld. Pl. kwam er tegen op. dat het cassatie-recht aan verd. zou wor den ontnomen. Dit zou een Duitsche methode zijn. Het gaat hier om het recht. Pl. conclu deerde dat verd. op deze dagvaarding niet kan worden veroordeeld. Daarna houdt verd. Max Blokzijl een uitvoerige verdedigingsrede. Hij begon met te zeggen, dat hij in zijn 5-jarige radioloop baan nooit opzet heeft gehad den Duitschen Staat te helpen. Met radde stem las verd. in uiterst snel doch duidelijk tempo zijn pleidooi voor. In zijn 40-jarige loopbaan heeft verd. steeds pa- triotisch werk gedaan en daarvoor een Ko ninklijke en een militaire onderscheiding ontvangen. Hij was jarenlang voorzitter van den Oranjebond te Berlijn en voorzitter van de Buitenlandsche Pers te Berlijn. Hij had geen enkele reden om financieele verbete ring van z'in nnsitie te 7r>eV^n W'llv T-n>e. Duitsch perschef in Nederland, verzocht verd. naar Nederland te komen. o.m. om te trachten het dagblad „De Standaard" dat verboden was geweest door alle kliopen heen te zeilen, op een salaris van f 500. per maand. De directie van „De Tijd", het blad van het Episcopaat, noodigde verd. op eigen beweging uit naar dit blad over te gaan, zoo belangrijk vond men mijn werk zei spr. Colijn bepleitte een heroriënteering waarbij Duitschland de leiding in Europa zou krijgen. In 19401941 twijfelde bijna niemand aan een Duitsche overwinning. Verd. zeide over zijn radiowerk, dat wanneer hij perso nen beleedigd mocht hebben, hij dit betreur de. Verd. gelooft wel dat zijn radiowerk be langstelling had maar tastbare resultaten heeft het zi. niet gehad. (Gelach). Hij heeft alleen Nederland willen helpen en ontkent Duitschland te hebben geholpen. Een merkwaardig bezoek kreeg verd. kort na zijn arrestatie in zijn cel. Het was iemand van de C.D. gewapend met revolver, die hem vroeg: Weet je waarom we je gedu rende den oorlog met rust hebben gelaten? Verd. zei toen dat men gezegd had, dat zijn radiopraatjes zoo nuttig voor Londen wa ren om de stemming te peilen en voor de illegalen om nieuwtjes te hooren. Juist, had toen de C.D.-man geantwoord, daarom heb ben we je in leven gelaten. Verd. eindigde met te zeggen dat hij uit sluitend uit idealistische motieven en va derlandsliefde heeft gehandeld, weshalve hij vrijspraak vroeg. Uitspraak over 14 dagen, 's morgens om o** war einmal: Max Blokzijl tijdens journalistenkamp „De een gemoedelijk praatje op het nat.-soc. Cannenburgh" in 1941. DAT talrijke menschen dagelijks trachten Clandestien de Nederlandsch-Belgische grens te passeeren, teneinde hun zwarte geld in België veilig te stellen. DAT elk stukje glas in Vlissingen welkom is, daar zelfs een aanbod van een Leidschen fotograaf om 6000 glaasjes van fotolijstjes te sturen, met graagte is aanvaard. DAT getracht zal worden nog vóór den winter in Zeeland Schouwen en Duive- land uitgezonderd 1200 noodwoningen te bouwen en met den bouw van een deel der woningen reeds is begonnen. DAT gistermiddag een vrachtauto met ar beiders uit Ede, te Veenendaal op een vlak langs den weg gelegen landmijn is gei'eden, waardoor de pas gehuwde 23-jarige H. Steuneberg werd gedood en 14 andere arbei ders allen zeer zwaar werden gewond. DAT ter gelegenheid van het 100-jarig be staan der Zeeuwsche Landbouwmij. een ge denkboek zal worden uitgegeven en volgend jaar, zoo mogelijk, een Landbouwtentoon stelling zal worden georganiseerd. DAT gisteren te Wassenaar op 83-jarigen leeftijd is overleden de heer Phs. van Om meren Jr., oud-president-commissaris van Phs. van Ommeren's Scheepvaartbedrijf N.V. te Rotterdam. DAT tot directeur aan het Ziekenhuis Westeinde te Den Haag is benoemd dr P. E. M. E. Ph. Nijst te Leiden. DAT het bericht, als zóu de heer R. van Dijk te Berkenheuvel (Diever) benoemd zijn tot lector in het Indisch Staatsrecht aan de universiteit te Leiden, door het A.N.P. wordt ingetrokken, daar het niet op de feiten berust, DAT te Den Haag is opgericht de Neder landsche vereeniging van verplegenden (neu traal), waarvan Zr. B. A. Vos tot presidente is gekozen; DAT het huisvestingsvraagstuk voor man nelijke- en vrouwelijke studenten te Am sterdam vrijwel is opgelost door het inrich ten van gebouw „Atva" als studentenhotel en het huren van een gedeelte van het hotel „De Doelen". DAT het bestuur van den Alg. Bond voor lichamelijk gebrekkigen uit Denemarken een partij levensmiddelenpakketten voor haar leden heeft ontvangen, waarbij in elk pak ket een foto van een kleuter was ingesloten, die als schenkster moet worden aangemerkt. DAT er weer telegrammen naar Italië kun nen worden verzonden tegen een tarief van 16% cent per woord. DAT te Leiden een commissie is ingesteld voor de zuivering van het P.T.T.-personeel en klachten liefst vóór 15 Sept. schriftelijk bij den heer J. H. de Jong, Cobetstraat 44 aldaar kunnen worden ingediend. DAT de eerste machinist van een Neder- landsch schip te Huil veroordeeld is tot 50 pond boete, wegens het verbergen van 6500 sigaretten om de uitvoerrechten te ont duiken. DAT te Ierseke wekelijks 8 a 9000 ton mosselzaad aangevoerd wordt. DAT te Roosendaal een begin is gemaakt met den bouw van 60 noodwoningen, die voor den winter gereed moeten zijn. DAT het tribunaal te Zevenbergen 17 Sept. de eerste openbare zitting zal houden. DAT het bericht van postverzending naar Ned. Indië aldus moet opgevat worden, dat hier het deel van Ned. Indië bedoeld is. waar op het oogenblik het Ned. Indische bestuur al gevestigd is. DAT te Breda door de bevolking in totaal ongeveer 10.000 daklooze evacué's en ca 6000 repatrieerenden lief der ük zijn opge nomen. Tojo siaat de hand aan zich zelf Of hij overleden is staat nog niet vast Tojo, die eerste-minister was van Japan ten tijde van den aanval op Pearl Harbour, h*eft pp zichzelf geschoten, toen officieren van den Amerikaanschen opsporingsdienst trachtten hem te arresteeren in zijn land huis bij Tokio. Volgens een telegram van den correspondent te Tokio van de Colum- bia-Broadcasting-System zou Tojo, twintig minuten na zijn poging tot zelfmoord, zijn gestorven. Het Japansche nieuwsbureau meldde echter te 10.00 uur Greenwichtijd nog, dat Tojo's toestand „ernstig" was. Nog vrij warm, zegt de Bilt Tot Woensdagavond wordt verwacht: Plaatselijk eenige ochtendmist, overdag half tot zwaar bewolkt, overwegend droog, vrij warm, zwakke tijdelijk matige wind uit Zuidelijke richting. ZON EN MAAN, Morgen: Zon op 7.09 en onder 20.03; maan op 13.13 en onder 22.31. Op 14 Sept. eerste kwartier, op 21 Sept. volle maan en op 28 Sept. laatste kwartier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1