Goud?
HEM
Dalende zon neigt steeds meer ter kimme
verkoopenlj
MEUK
Toch plaats genoeg voor alle N.S.B.-ers
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG X SEPTEMBER 1945
Buit enlancLsch W eekoverzicht
Amerikaansche mariniers marcheeren
door Tokio Ook Rusland gaat zijn
gang Is China opgewassen tegen z'n
zware taak? Moeilijke tijden voor
Batavia in 't verschiet De vermaar
de punten van Wilson Hebben de
U.S.A. iets geleerd?
De bezetting van Japan is begonnen en de
capitulatie op de verschillende fronten ver
loopt in het algemeen bevredigend.
50.000 Geallieerde soldaten staan op Japan-
echen bodem op 31 Aug. 1945.
5 Mei 1936: Japan wil de stabiliseerende
macht in het Verre Oosten blijven, aldus de
toenmalige Japansohe minister van Buitenl.
Zaken Arita in den toen gekozen landdag.
Het beleid zou steunen op het internationale
recht en op Mantsjoekwo, maar Rusland
moest zich niet zoo wapenen daarvoor zou
Japfan op den duur niet onverschillig kunnen
blijven en China moest met breederen
blik den toestand in het Verre Oosten bezien
en letten op den communistischen invloed.
Vriendschap met Amerika werd de sleutel
voor den vrede in den Stillen Oceaan ge
noemd.
Roekeloos heeft Japan in zijn eerzucht om
de domineerende mogendheid in O. Azië te
worden, met dien sleutel gespeeld en hem
verloren. Het zon-land is niet het hoofd ge
worden. maar het is niet meer dan de staart,
economisch afhankelijk met al zijn bescha
ving en cultuur.
..Geweld om rechtvaardige aspiraties te
verwezenlijken en het gebed van ..alle god-
vreezende lieden in de heele wereld" opdat
,,dit jaar niet verwordt tot het eerste jaar
van vernietiging van de moderne bescha
ving", waarom Matsoeoka op 1 Januari 1941
vroeg, heeft het onheil niet kunnen voor
komen.
Thans loopen de Amerikaansche mariniers
door Tokio, is het keizerlijk paleis door den
overwinnaar in gebruik genomen, hebben de
Japanners zich voor dat heiligdom van den
levenden god gezelfmoord en zien de Japan
ners met strakke, verstijfde gezichten aan,
dat zij niet meer te regeeren hebben, maar
door hun eigen heerschers in naam en op
last van anderen bevolen worden.
Rusland heeft zijn opmarsch tot begeerde
punten op Sachalin, in Korea en in- Noord-
China voortgezet. Een regeling zal wel
komen, gelijk die ook op komst schijnt tus-
sohen Tsjang Kai Sjek en zijn communisti
schen nationalen opponent.
In Birma en op Malakka scheen het aan
vankelijk minder vlot te gaan. Maar de
laatste gegevens zijn weer bemoedigender.
Ook uit Ned.-Indië luiden de berichten niet
kwaad. De gouverneur-generaal is uit
Moekden in Chineesch gebied vrijgelaten en
te Peking aangekomen. Hij schijnt er niet
slecht aan toe, gelijk er ook uit andere
kampen vrij goede berichten komen. De ge
allieerden zijn overal bezig vanuit de lucht
gevangenen te helpen met voedsel.
In ieder geval, het Oost-Aziatisch front
heeft evenals het Midd en,- Eu r o peesche afge
daan. De ruim 70 millioen Japanners hebben
moeten bukken voor Amerika, bij welks
Japansche politiek Engeland zich uiteindelijk
geheel heeft aangesloten. In het verleden is
dat wel eens anders geweest.
De groote vraag wordt nu: wat zal China
van zichzelf kunnen maken? Zal Tsjang Kai
Sjek, de taaie strijder, over de energie, de
k-nacht en de hulp kunnen beschikken om
zijn land met de honderden millioenen in
woners op stevige bee.nenteplaatsen? Er
zijn, na den val van Japan, dat overal voor
rangsposities vroeg, maar opperheerschappij
begeerde, groote mogelijkheden. Echter,
De B.S.
gaat voor!
Leden van de B.S.
genieten voorkeur
bij de formeering
van de nieuwe Ne-
derlandscheKrijgs. b
macht. Maar... van
i ede ren B.S.-er
moeten de juiste gegevens
worden verzameld om hem de
beste plaats te geven in de
nieuwe Krijgsmacht.
Dat houdt op, want de toe
loop is enorm. Bureaux met
een grooten staf zijn bezig
deze gegevens uit te zoeken.
Meldt u voor de
dan naar TUSSEli
DEN HAAG
I HERMAN COSTERSTR. 1Ö3
bij Hobbemoplein
te bereiken met lijn
6.12 en. 13
Kantoor 9-7 uur
TWEE MILLIOEN KILO MAIS
AANGEKOMEN.
Een dezer dagen was er weer een vooroor -
logsche bedrijvigheid aan de loskade van de
HONIG's FABRIEKEN te Koog aan de Zaan,
door de aankomst van een 2-tal schepen met
vooroorlogsche grondstoffen. Niet minder dan
2 millioen kilo mais het-voedzame .begin"
van puddingpoeder, custard en maïzena
werden gelost. Binnenkort zullen dus de
HONIG's pudding, maizena en custard de
vooroorlogsche kwaliteit weer zeer nabij
komen. Welkom nieuws voor de huisvrouwen.!
concentratie der beschikbare krachten, ook
bij de bondgenooten, zal daarbij niet kunnen
worden gemist.
De snelle loop der gebeurtenissen in Indië
plaatst onze regeering voor bijzondere
moeilijkheden. We zijn niet geheel gereed
om het groote geschenk der bevrijding totaal
op te vangen. Maar we mogen er op ver
trouwen, dat onze geallieerde vrienden ons
in de uren der blijdschap niet in den steek
zullen laten, gelijk wij onmiddellijk naast
onze bondgenooten zijn gaan staan in de ure
des gevaars. We stellen volle vertrouwen in
hen en zijn overigens bereid om in het kader
van de bescherming der verbonden volken
verder onze bijdrage te leveren om de ge
meenschappelijke veiligheid in de toekomst
te helpen verzekeren.
Amerika heeft er een eer in gesteld om
de eerste te zijn, die de Grondwet der Ver-
eenigde Naties onderteekende.
Dat is ook gebeurd. Waarom?
Om een goed voorbeeld te geven? Dat ook
wel anderen zijn ras gevolgd maar
school er niet tevens een streven in om
een na den eersten wereldoorlog gemaakte
fout zich niet te doen herhalen?
Want toen was er, in den spiegel van Wil
son's vermaarde 17 punten, ook een Con-
venent van een Bond der Natiën tot stand
gekomen. Het zou door 32 landen worden
onderteekend. Ook door Amerika, dat bo
venaan bij de onderteekenaars stond.
Maar Amerika teekende niet en gaf de
voorkeur aan een afzonderlijken vrede met
Duitschland.
De gansche wereld was een illusie armer
geworden. En de vader van het charter, pre
sident Wilson, was wel het allermeest ge
troffen. Hij is korten tijd later overleden,
diep teleurgesteld, dat zijn vermaarde pun
ten zoo waren vermoord,
Is misschien van deze Amerikaansche poli
tiek de tweede wereldoorlog, welke den
eersten ver in de schaduw liet, niet voor een
deel het gevolg geweest? Het lijkt ons niet
ondenkbaar, dat zoowel Roosevelt als Tru
man een dergelijke herhaling der geschiede
nis hebben willen voorkomen en er daar
om op uit zijn geweest Amerika's hand-
teekening onder het charter van San Fran
cisco te krijgen toen de inkt nog nauwe
lijks droog was en de welwillende stem
ming nog fel brandde.
We' zouden het niet zoo vreemd achten
en er tevens een eerbewijs in zien voor de
duizenden Amerikanen, die met hun leven
hebben betaald voor hetgeen achteraf wel
licht is gezien als een betreurenswaardige,
m^ar groote politieke dwaling van het isola
tionisme; dat zich aan het lot der wereld
buiten Amerika weinig gelegen liet liggen.
Na Amerika hebben ook reeds Engeland.
Rusland en China het charter der Vereenigde
naties geteekend. Anderen zullen geleidelijk
volgen en hebben ten deele reeds sanctie ver
leend.
Nog drie kian t c 11 1 aii
Bijz. Gerechtshoi
Straffen van 5 en 10 jaar geëischt
Als eerste verdachte bij de voortzetting
van de zitting van het Bijzonder Gerechtshof
te 's-Gravenhage verscheen de 43-jarige J.
v. Elk te Noord wij kerhoutwegens mede
plichtigheid aan diefstal van levensmiddelen
van een inwoner van Noordwijkerhout.
Verdachte had. volgens den advocaat-fis
caal mr Dyserinck, gebruik gemaakt van de
omstandigheid, dat Ned. burgers zich genoopt
achttep toe te laten dat zij door Duitsche
militairen wesrden bestolen. Volgens een ver
klaring van een wachtmeester der Kon. Ma
rechaussee had verd. een als Duitsch mili
tair gekleeden burger. Groenbroek een tm
gegeven, waar levensmiddelen te vinden wa
ren. Verd. ontkende en verklaarde G. in hui-
te hebben genomen, omdat hij naar Duitsch
land moest. Door een verklaring van G.
achtte mr Dyserinck bewezen dat verdachte
zich heeft schuldig gemaakt aan uitlokking
en requireerde op grond hiervan een gevan
genisstraf van 5 jaar en ontzegging van het
actieve en passieve kiesrecht. De verdediger,
mr M. Teek-ens, bepleitte clementie i.v.m.
het groote gezin van verd.. dat in nood ver
keert. Uitspraak over 14 dagen.
Als tweede verdachte werd gehoorfl G.
H a m p e. leeraar te Leiden, wegens aangifte
van een jongen, die arbeidsplichtig voor
Duitschland was Verd. verklaarde dat het
niet zijn bedoeling was geweest den jongen
aan te brengen. Als Duitscher zijnde, was
hij door den jongen „rotmof" genoemd. De
adv.-fiscaal requireerde een gevangenisstraf
van vijf jaar. De verdediger, mr- Hammer-
stein. meende dat men Duitschers moeilijk
onvaderlandsche daden ten laste kan leggen;
het was slechts een onvoorzichtige uitlating.
Uitspraak over 14 dagen.
Vervolgens werd gehoord J. J. Griffioen,
cultuuropzichter te Woerden, die destijds in
Kief had gewerkt. Aan verd. werd ten laste
gelegd het verrichten van werkzaamheden
t.b.v. den vijand door personeel te vorderen
voor graafwerk Verd. verklaarde namens
den burgemeester te zijn opgetreden. Na een
verklaring van de echtgenoote van verd. dat
verschillende personen met voedsel of geld
zijn geholpen, requireerde mr Dyserinck 10
jaar gevangenisstraf met ontzegging van het
actieve en passieve kiesrecht voor het leven.
De verdediger, mr Nanning. die op felle
wijze de P.OD. hekelde, daar deze z.i. elke
medewerking weigert, bepleitte vrijspraak en
onmidd ell iike invrijheidsstelling
Uitspraak over 14 dagen.
De zaken van den chauffeur W. F. Laurier
te Gouda en van mej. Markje van Eyk te
Gouda werden voor onbepaalden tijd uitge
steld.
Ir H. W. MOUTON SECR.-GEN,
MINISTERIE VAN OPENBARE WERKEN
Bij K. B. van 21 Augustus jl. is ir H. W
Mouton, alg. commissaris voor den weder
opbouw, met ingang van heden tevens be
noemd tot secr.-generaal van het Min. van
Openbare Werken, welke laatste functie door
hem reeds gedurende eenige maanden werd
waargenomen.
En dus niet vrij laten, aldus
de N. A. C.
Op. een landelijke vergadering van den
P.O.D. te Den Haag heeft een commissie, be
last met het onderzoek onder leiding van
kol. Snijders, een rapport uitgebracht, vol
gens hetwelk er alleen reeds in de kampen
met een capaciteit van boven 1000 man per
kamp plaats is is voor 93.000 personen (zoo-
als bekend nam men aan, dat er in alle
kampen slechts plaats was voor 40.000 man).
Er is, aldus het rapport, reden om aan te
nemen, dat alle N.S.B.'ers en collaborateurs,
die nog gedetineerd moeten worden, onder
gebracht kunnen worden.
De Nationale Adviescommissie heeft aan de
vegeering het advies uitgebracht geen
N.S.B.'ers vrij te laten. Men zal thans bij het
loslaten van andere gevangenen de oude
richtlijnen, opgesteld door generaal H. J.
Kruis d.d. 27 Januari 1945. willen toepassen.
Dit zou dan als gevolg hebben, dat er bij
voorbeeld aan het kamp van de Levantkade
te Amsterdam ongeveer 1 van de gedeti
neerden (40 man) voor vrijlating in aanmer
king komt, aangezien er volgens bovenge
noemde richtlijnen geen aanleiding bestaat
hen vast te houden.
De P.O.D. deelt mede, dat er reeds 10-tal-
len bunkerbouwers zijn gearresteerd. Dit zijn
ZEEVISCH WORDT 30 TOT 40 PROCENT
GOEDKOOPER.
Ingaande 5 September zullen de afslag-
prijzen voor zeevisch, die kort na de. bevrij
ding al werden gehalveerd, opnieuw worden
verlaagd, waardoor de consumenten 30 a 40
pet. minder zullen behoeven te betalen. Ge
tracht wordt een gr00ter aantal schepen in
de vaart te brengen, teneinde de prijzen nog
meer te kunnen drukken. Het wordt n.l. van
het grootste belang geacht, dat nu er weinig
vleesch is, ook de minst koopkraehtigen zich
visch kunnen verschaffen. Er wordt aan her
innerd, dat vischverkoopers de prijzen op
een voor het publiek duidelijk zichtbare
plaats moeten aanbrengen.
BON 646 UITERLIJK 8 SEPTEMBER
INLEVEREN VOOR ONTBIJTKOEK.
Binnenkort zal er weer ontbijtkoek in den
handel komen. Om deze te betrekken moet
men uiterlijk 8 September bon 646 van de
zesde Noodkaart inleveren bij een winkelier,
die vroeger ook al deze koek verkocht. Hij
dient een ontvangstbewijs af te geven, het
welk men, voor dezen eersten keer dat koek
verkrijgbaar is, weer bij dienzelfden winke
lier moet inleveren wanneer men de koek
wil koopen.
Als rantsoenbonnen voor zout zijn de
bonnen ,.een rantsoen artikel C" aangewe
zen. Ze geven recht op 100 gram.
Alle nog niet aangewezen bonnen van
de 5e Noodkaart kunnen vernietigd worden.
PETROLEUM VOOR KOOK DOELEINDEN
Degenen die in het bezit zijn van kaarten
voor petroleum voor kookdoeleinden kunnen
op onderstaande bonnen van de volgende
kaarten van 1 tot en met 30 September vier
liter petroleum per bon koopen.
Van de kaarten UA 510: bon 01 tm bon 04;
van de kaarten UB 510: bon 01 en bon 03;
van de kaarten UC 510: bon 61.
De geldigheidsduur van de voor 3 liter pe
troleum aangewezen bon 543 der vijfde nood
kaart is verlengd tot en met 30 Sept. a.s.
geen gevallen van menschen, die zichzelf op
gegeven hebben.
Het oordeel van een procureur-generaal
De „Waarheid" heeft verschillende perso
nen hier te lande hun oordeel gevraagd
over het eventueel vrijlaten van de „lichte
gevallen" onder de gearresteerde»!. Het ant
woord van Mr A. M. baron van Tuyll van
Serooskerken, procureur-fiscaal van het bij
zondere gerechtshof te Alkmaar, luidde al
dus: Voor mij bestaan er practisch geen
lichte gevallen. Iedereen die na Mei 1940
nog lid was van de N.S.B., was aangesloten
bij een landverradersbende en was dus een
landverrader. Ik houd me aan de woorden
die namens de regeering tijdens de bezet
ting voor de Engelsche radio zijn uitge
sproken: voor deze lieden is in de nieuwe
maatschappij geen plaats meer. Ook het
stellen van een leeftijdsgrens acht ik ver
keerd. Een vijf-en-zestig-jarige kan net
zoo'n groote verrader zijn als een dertig
jarige. Het begrip brood-N.S.B.-ertje" erken
ik evenmin. Zij hebben per slot van reke
ning allemaal van de Duitsche bajonetten
geprofiteerdzij hadden dubbele bonkaar
ten, ze mochten hun fiets, hun radio hou
den enz. Bepaalde groepen vrijlaten is een
gevaar voor ons volksbestaan. Ieder geval
moet afzonderlijk bekeken worden.
Slachtoffers van het verzet
herdacht
Door Prof. Schermerhorn voor de Radio.
In een radiorede op den verjaardag van
H. M. de Koningin heeft de minister-presi
dent een woord gericht tot het Nederland-
sche volk, ter herdenking van de slachtoffers
van het verzet en om allen op te wekken tot
het geven van een bijdrage aan de inzame
lingen, door de Stichting 1940—1945 en
„Volksherstel" georganiseerd. De min.-presi
dent wees op de plichten, welke voor ons
volk voortvloeien uit zijn verzetsstrijd tegen
den onderdrukker en constateerde, dat de
woorden illegaliteit, oud-illegaal werker en
verzetsbeweging langzamerhand een zekere
kleur hebben gekregen, waarin spanningen
besloten liggen. De lieden van de verzetsbe-
wegng hebben voor het grootste gedeelte niet
uit eigen belang gewerkt, maar hebben zich
zooals in geen ander land van Europa, ver
standige beperkingen opgelegd. Hoe groot het
aantal getroffenen van het verzet is ge
weest, kan men zich realiseeren, wanneer
men b.v. bedenkt, dat het aantal dooden van
het Delftsche Studentencorps meer dan 10
procent bedraagt van het aantal leden. Het
Ned. volk kan niet anders dan lof hebben
voor de leidende personen uit het verzet.
ENKELE LEVENSMIDDELEN EN VEE
VOEDERS WORDEN DUURDER
Het stelsel, waarbij van Rijkswege bijsla
gen werden betaald op graanproducten, ten
einde prijsstijging van daarvan afkomstige
consumptie-artikelen en veevoederproducfen
te voorkomen, wordt thans verlaten. Als ge
volg hiervan zullen vanaf 3 September de
prijzen der grondstoffen volledig worden
doorberekend in die van de eindproducten,
met uitzondering van o.a. brood en gist.
SOEST HEEFT EEN MONTGOMERY-
STRAAT.
B. en W. van Soest hebben gisteren beslo
ten de Banningstraat, die van Soesterberg
naar Soestduinen door het vliegkamp Soes
terberg loopt, om te doopen in „Veldmaar
schalk M on tg om er y stra at", daar de veld
maarschalk hier het eerst den Nederl. bodem
zal betreden.
Vant ik weet. dat deze groote
torm ulieden om mijnentwil
°rkomt. Jona 1 12
nadat God hem geroepen had
om tegen Nmeve te profeteeren, trachtte te
vluchi n en aan den greep Gods te ont
komen, deed hij de'ervaring op van Psalm
139: Waar zou ik heengaan voor Uwen
Geest? en waar zou ik heenvlieden voor Uw
aangezicht? Nam ik vleugelen des dageraads,
woónde ik aan het uiterste der zee, ook déai
zou Uwe hand mij geleiden en Uwe rechter
hand zou mij houden! En dit gehouden wor
den door Gods rechterhand was van zulk
een omvang en geweld, dat de storm om
Jona's wil het geheele schip, waarop hij zich
bevond, met zijn bemanning dreigde te doen
vergaan.
Zoo trekken wij, als wij schuldig zijn door
ongehoorzaamheid aan God, ook anderen
met ons mede in het tijdelijke verderf.
Wij behooren allen tot zekere levenskringen
en tot een wijdere samenleving. De voordee-
len. de kracht, de rijkdom, de beveiliging
daarvan genieten wij op hun tijd gaarne. In
andere gevallen, wanneer diezelfde kring of
samenleving in nood geraken, een beroep op
ons móeten doen, zijn wij tot eenig persoon
lijk offer op onze beurt ook wel eens te vin
den. Maar er is een derde verhouding moge
lijk en dat is het ernstige geval, waarvan
onze tekst preekt doch waarover wij ge
woonlijk veel liever niet spreken dat wij
nl. zelf er de schuldige oorzaak van zijn, dat
een zware en booze storm losbreekt over
het milieu, waartoe wij behooren, maar
welke saamhoorigheid wij onverantwoorde
lijk hebben ondersohat door een eigen1 weg
te kiezen en daar te zondigen naar onzen
persoonlijken lust en gelijk het ons het
beste uitkwam. Wij laadden schuld op ons
die wij weliswaar zelf meen en te kunnen
verontschuldigen of zelfs te ontkennen, maar
waarvoor God rechtvaardig oordeelt en
door deze schuld lokken wij straf en vergel
ding uit. En gelijk nu God Zijn zon doet op
gaan over boozen en goeden en regent over
rechtvaardigen en onreohtvaardigen, zoo
stormt Hij ook over hen en dalen de bezoe
kingen van Zijn rechtvaardigen toom, die
de orde in de wereld handhaaft, neder op
hen. die ons omringen omdat wij in hun
midden een kern van boosheid en schuld
vormen. Die storm wordt dan. de onvermij
delijke neerslag van onze persoonlijke
schuld, een spiegel, die vergroot, omdat hij
bestemd is ons door daniigen schrik tot be
rouwvolle erkentenis te brengen. Wij zouden
het gaarne anders willen, wat individueeler
en minder openbaar. Maar de wijsheid, dat
de goeden met dé kwaden mede moeten lij
den is ons toch van de schoolbanken af al
bekend geweest. Ze is meer dan een gewone,
wereldsche waarheid. Zij wortelt in Gods
rechtsbestel en de overdenking van dit hei
lig beleid kan ons tot waarachtig en ootmoed
en tot bet noodige schuldbesef brengen.
Geve Hij ons een geweten dat, als het ge
weten van Jona, zelfs nog toen hij dacht zich
te kunnen onttrekken, verstaat wat het aan
deel onzer schuld is in de stormen, die nog
altijd over de wereld gaan. Dan zal hij ons
ook den weg des rechts in gehoorzaamheid
Prof. Dr J. N. BAKHUIZEN VAN
DEN BRINK.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Amersfoort vac. J. Pan
nebakker) A. Braakman te Zuilen: te Ke-
thel—(toez.) candP. H. Quartel te West<maas.
Geref. Kerken
Beroepen: te de Krim (O.) F. J. B.
Schiebaan te Heinenoord.
B e n o e mjd en a ang e n o m e n als leger-
predikant H. J. Heer sink te Drijber (Dr.).
Aangenomen: naar Stadskanaal-Pekel -
der weg T. Klein te Woldendorp.
Doopsgez. Broederschap
Aangenomen: naar Enschede J. P.
Keuning te Herhorne.
Ds rpr D. G. Hoevers, beroepen in de
vacature van predikant bij de Haagsche
Evangelische Luthersche Gemeente, ontstaan
door het emeritaat van ds D. Drijver, zal op
Zondagmorgen 16 Sept. e.k. aan de Haagsche
gemeente in het kerkgebouw aan de Luther
sche Burgwal door ds de Wit voorgesteld
worden. In dienzelfden dienst zal ds Hoevers
zijn intrede doen.
Hoofdacte-examens.
HAARLEM, 24 ^.ug. Geslaagd voor B:
Th. P. Dekker, te Opdam; W. F. Smolders,
te Amsterdam en I. Groenveld, te Schoorl.
Afgewezen drie candidaten.
HAARLEM, 24 Aug. Geslaagd voor A:
de heeren W. J. Wormerdam te Alkmaar
en J. Slooten te Nieuwe Niedorp. Afgewezen
vier candidaten.
Geslaagd voor B: mej. Th. A. Evqrhardus
te Amsterdam en de heeren W. J. Wormer
dam te Alkmaar: F. C. Guiking te Amster-
damdam; C. van Heerikhuizen te Heemstede
en G. Beentjes te Heemskerk. Afgewezen één
candidaat.
Vraagt ons Prospectus Staats'
examen A en B. H.B.S. A
en B. Handelscorrespondentie
(Ned., Frans, Duits, Engels
en Spaans).
