lüT Qitxmt gjdhst %t(sTmtmttl
Tokio seint r „Staakt het vuren op Java"
Ned. Regeering komt op voor onze rechten
IDist 01
«erie: 1 April 1920-15 October 1911
MAANDAG 90 AUGUSTUS 1915
series Ie Hargang ranat 1 Mei 1915. No. «7
hooigracht 35.
Telefoon 22710
Hoofdredacteur: rj.jjjssfers Postrekening 5 8 9 3 6
h. diemer a
Redactie: Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „Staal üasiidj is aljeMmtl
b. van der ros nu(0 bert til tegfjenspMt*
Japansche delegatie te Manilla
aangekomen
Op Java, waar blijkbaar nog doorgevoch
ten werd, zal dan waarschijnlijk nu ook de
strijd gestreden zijn. In New-York is althans
een bericht van het onder Japansche con
trole staande radio-station te Batavia opge
vangen, waarin' werd medegedeeld: „De kei
zerlijke Japansche strijdkrachten op Java
hebben van het hoofdkwartier het bevel
„Staakt het vuren" ontvangen. De keizerlijke
Japansche strijdkrachten zullen, zoolang dit
noodig is, de leiding in handen houden om de
rust en de orde te verzekeren".
Dit was wel het voornaamste nieuws wat
in den loop van vandaag bekend werd».
Gisteren werd reeds gemeld, dat de Japan
sche capitulatiedelegatie op order van gene
raal MacArthur Zaterdagavond uit Tokio was
vertrokken en Zondagmorgen vroeg op een
eilandje bij Okinawa was aangekomen. Van
daar zijn ze per Amerikaansch vliegtuig naar
Manilla overgebracht, waar ze tegen den mid
dag arriveerden. Het was een gezelschap van
16 personen. Ze werden zonder pistolen
een verzoek om die te behouden werd afge
slagen alleen met sierdegen tot de ver
gaderzaal toegelaten. De eerste conferentie
duurde 9\'2 u. en eindigde om half 3 's nachts.
Bijzonderheden omtrent het besprokene zijn
niet gepubliceerd. Wel dat een Russische
delegatie naar Manilla komt en de bespre
kingen vanmorgen zijn hervat. Uit Japan zelf
komen berichten omtrent onrust.
Volgens Domei heeft de Japansche totali
taire partij besloten zichzelf te ontbinden en
zooals deze partij het uitdrukt „opnieuw te
begonnen volgens geheel nieuwe principes en
idealen, nadat duidelijk de politieke verant
woordelijkheid van de partij in het verleden
zal zijn vastgesteld"
Te Tokio zou onrust zijn teweeg gebracht
door ongegronde geruchten omtrent plunde
ring door Ameritoaansche troepen, die reeds
geland zouden zijn. Bij het volk is er op
aangedrongen, „zich te voegen naar het
keizerlijk besluit met opoffering van ieder
persoonlijk oordeel of belang. Zij. die niet
aldus handelen, zijn geen loyale Japanners".
Andere bevelen luidden: „Onthoudt u van
overijlde daden die het vertrouwen der
wereld i.n Japan kunnen verloren doen gaan.
Handhaaft strikte discipline en hechte een
heid. Hoedt u voor ongegronde geruchten".
Domèi citeerde verder de Asahi Sjimboen,
dat ten opzichte van de geallieerde bezet
ting vertolaart: „De bezettingstroepen komen
om er op toe te zien, dat de bepalingen der
verklaring van Potsdam getrouwelijk worden
in acht genomen. Hoe eerder het Japansche
volk de geallieerde mogendheden er van
overtuigt, dat de bepalingen der verklaring
van Potsdam zijn verwezenlijkt, des te korter
de bezettingsperiode zal duren. Ma.w. de
bezettingstroepen zulten blijven tot het
oogen-blik, waarop de goede trouw van Japan
wordt erkend in de oogen der wereld. De ge
allieerde troepen zullen geen militair be
stuur instellen. Het bestuur van het Japan
sche volk zal uitgevoerd worden door de
Japansche regeering".
In de buitenlandsche pers duiken reeds
berichten op omtrent de problemen, waar
voor de bezetters zich zullen zien gesteld. In
de eerste plaats het verdwijnen van de
aggressieve militaire en civiele adviseurs der
regeering. Dan komt de voedselvoorziening,
want Japan is rpet selfsupporting voor zijn
meer dan 70 millioen inwoners. China zal
er niet veel zin in hebben de haat is
groot zoodat dan Amerika er voor op
draait en ook Indië, met name Achter-Indië
met zijn rijst.
Korea schijnt weer zelfstandig te zullen
worden. Hongkong wordt weer door de
Engelschen bezet. Formosa en Mantsjoerije
zullen hun toekomstig lot moeten afwachten
en China zal zich eveneens een weg moeten
banen om udt de verwarring te geraken.
Overigens zijn er allerlei berichten omtrent
de capitulatie, welke we in los verband laten
volgen.
Tokio binnen enkele dagen bezet?
De Australische minister, van Defensie heeft
volgens een Reuterlbericht uit Sydney mede
gedeeld, dat, afgaande op door de Australi
sche regeering ontvangen inlichtingen, de
Japansche oapitulatieafgevaardigden a.s.
Dinsdag van Manilla naar Tokio zouden
terugkeer en. dat Tokio binnen enkele dagen
bezet zou zijn en dat aldaar de formeele
overgave zou geschieden.
Verklaring van nieuwen Japanschen
minister-premier.
De nieuwe minister-premier van Japan
heeft zijn ministers verklaard, dat zijn poli
tiek, door den keizer zelf geinspireerdge
grond zou zijn op eerbied voor de grondwet,
controle op het leger en handhaving van de
binnenlandsChe orde.
Nederlandsche geïnterneerden te Sjanghai
vrij gelaten.
Volgens mededeeling van den Zwitserschen
zaakgelastigde te Sjanghai aan het Britsche
ministerie van Buitenlandsche Zaken zijn op
15 Augustus jl. Britsche, Amerikaansche en
Nederlandsche geïnterneerden in het gebied
van Sjanghai door de Japanners vrij gela
ten. Hierbij zijn ongeveer 6.000 burgers van
Engeland en de dominions, en een kleine
duizend Amerikaansche en Nederlandsche
onderdanen betrokken. Door gebrek aan be
huizing moeten zij- in kampen verblijven, tot
dat de geallieerde troepen zulten zijn aange
komen. Bijzonderheden omtrent den persoon
lijken welstand van de geïnterneerden zijn
nog niet bekend.
Onderhandelaars naar Japan terug.
De Japansche afgevaardigden hebben gene
raal MacArbhur's hoofdkwartier verlaten en
zijn teruggekeerd naar Japan. Hun vertrekt
had plaats om -4 uur gemidd. Greenwich-tijd.
HET DERDE ZILVERSCHIP KOMT TE
ROTTERDAM AAN
De tijd van Piet Hein schijnt weer te
keeren. Gisteren kwam het derde schip ge
laden met zilveren munten te Rotterdam aan
na de „Prinses Margriet' en de „Oranje
polder", die dezer dagen zijn gearriveerd.
Waarschijnlijk handelt het om in Amerika
aangemunte zilveren geldstukken, welke via
Engeland naar hier verscheept worden.
Gouv.-Gen. Van Starkenborch
op vrije voeten
Toestand waarin hij verkeerde was
niet ongunstig
Reuters correspondent te Tsjoengking
meldt: Naar luit.-generaal Wedemeyer, de
Amerikaansche commandant in China gis
teren bekend heeft gemaakt, is een medische
eenheid per parachute neergelaten in een
krijgsgevangenkamp 100 mijl ten Noorden
van Moekden in Mantsjoerije.
Gouverneur Van Starkenborch lacht.
En hij heeft er reden voor!
Onder de vele hooge geallieerde officieren
en bestuursambtenaren bevond zich ook de
goeverneur-generaal, jhr Tjarda van Star
kenborch Staohouwer, die, naar Reuter
meldt, op speciaal verzoek van Koningin
Wilhelmina uit Mantsjoerije geëvacueerd
wordt.
De medici ondervonden geen tegenstand
van de Japanners en vonden de omstan
digheden veel beter dan zij hadden ver
wacht.
Nota aan de V. S., Engeland,
Rusland en Frankrijk
De Nederlandsche regeering heeft een
nota gericht tot de regeeringen van de V.S..
Groot Brittaunië, Sowjet-Rusland en Frank
rijk, waarin ,de Nederlandsche aanspraak op
schadevergoeding van Duitschland formeel
naar voren wordt gebracht. De nota her
haalt het eerder gedane verzoek om zoo
spoedig mogelijk restitutie van door de
Duitschers uit Nederland gestolen eigen
dommen, die als zoodanig kenbaar zijn,
hetzij die eigendommen in Duitschland of
elders gevonden worden.
Deze goederen zijn nog niet vrijgegeven
door de militaire autoriteiten in Duitsch
land. In de tweede plaats maakt de Neder
landsche regeering aanspraak op een eerlijk
en rechtvaardig aandeel, wat alle Duitsche
binnenlandsche en buitenlandsche activa
betreft, welke voor herstelbetaling zullen
worden aangewend.
Voorts herhaalt de Nederlandsche regee
ring, dat zij het recht voorbehoudt aan
spraak te maken op aangrenzend Pruisisch
grondgebied, in dien zin, dat Nederland
compensatie kan verkrijgen voor den Duit-
schen overval.
De nota roept vervolgens in herinnering,
dat met het oog op de bewezen diensten
en de zware verliezen, welke de Neder
landsche koopvaardijvloot gedurende den
oorlog heeft geleden, de Nederlandsche re
geering aanspraak maakt op een eerlijk en
rechtvaardig aandeel van alle schepen, die
Duitschland zal overgeven.
De nota legt den nadruk op de mate van
de verwoesting, welke door den oorlog is
veroorzaakt, en vervolgt met te zeggen, dat
meer dan 8 pet van den bouwgrond van
ons land onder water is gezet en dat meer
dan 2 pet braak heeft gelegen met het oog
op den aanleg van versterkte zones, mij
nenvelden en vliegvelden door de Duitschers,
6 pet is bovendien onbruikbaar gemaakt
voor onmiddellijk gebruik door de militaire
operaties.
NEDERLAND EN DE OVERGAVE
VAN JAPAN
Ook is aan de regeeringen van de landen,
welker strijdkrachten in de onmiddellijke
omgeving van Ned.-Indië aanwezig zijn, her
innerd, dat Nederland naar behooren dient
te worden gekend in alles wat de overgave
van Japan betreft.
DAT een door ds C. Wijhe geschreven
brochure over de verschrikkelijke toestanden
in het N.S.B.-kamp te Vught volgens een
door Koos Vorrink ingesteld onderzoek een
volkomen scheef getrokken beeld geeft van
de werkelijkheid.
DAT alle Russen, die naar hun land terug
willen keeren, zich naar de fabrieken der fa.
Arendonk te Tilburg kunnen begeven.
DAT de 250 Ned .steenfabrieken van voor
den oorlog 145 millioen steen en per maand
produceerden en de 45, die momenteel, in het
Zuiden ten deele weer in bedrijf zijn, slechts
een maandproduotie hebben van 15 millioen
stuks.
DAT in de later bevrijde gebieden een
50-tal fabrieken bedrijfsklaar zijn met een
gezamenlijke capaciteit van 70 millioen, doch
de beschikbare koten maar juist voldoende
zijn om de 45 fabrieken in het Zuiden op
gang te houden.
DAT kap. C. Kamphuis van den Repa-
trieerinsgdienst bij zijn arbeid te Lübeck
beslag heeft weten te leggen op de volledige
archieven der Ned. Oost-Compagnie.
DAT studenten van alld Ned. universiteiten
en hoogesoholen zich met een open brief tot
minister v. d. Leeuw hebben gewend, waarin
ze protesteeren tegen de verlaging tot negen
maanden van den maximumtermijn voor uit
sluiting van studenten die de loyaliteitsver
klaring hebben geteekend zonder er van te
hebben geprofiteerd.
DAT in N. Limburg de bewoners der ge
teisterde huizen ook nog veel last ondervin
den van ratten.
DAT bij Maasniel (L.) twee 12-j. jongens,
die op een granaat sloegen, werden gedood,
terwijl een moeder met twee kleine kinderen
zwaar gewond werden.
DAT de Brabantsehe schoenproductie thans
35 pet van de vooroorlogsche bedraagt, doch
de hulpstoffenvoorziening en het personeels
vraagstuk groote zorgen baren.
DAT in Melick-Herckenbosch (L.) een 35-j.
vrijwillige mijnen ruimer is gedood.
DAT te Nijmegen is overleden burgem. J.
A. M. Bruineman van Druten tevens lid der
Eerste Kamer.
DAT op Walcheren 4500 huizen zijn hersteld
en 430 gesloopt, waarvan er 138 in het ge
ïnundeerde gebied hadden gestaan.
DAT voor dakbedekking soms gebruik ge
maakt werd van geperste benzineblikken.
DAT de part. secretaris en secretaresse van
H.M. de Koningin een rondreis maken door
Twente, om Hare Majesteit over den toe
stand aldaar in te lichten.
DAT de gemeente Lochum deze week ook
gas krijgt voor particulieren.
DAT alle in Gelderland vroeger afgekon
digde evacuatiegebieden zijn opgeheven.
DAT tot commandant der Groningsche
brandweer is benoemd maj. J. Dijkstra,
ondercommandant der Haagsche brandweer.
DAT tusschen Groningen en Enschedé,
waar thans een boemeltrein loopt, binnen
kort een sneltrein zal worden ingelegd.
DAT er ook weer eenige treinen per dag
rijden tusschen Groningen en Nieuwe Schans,
terwijl de verbinding AmsterdamLeeuwar
den, dank zij het herstel van den veerdienst
EnkhuizenStavoren, aansluiting geeft op
Groningen.
DAT aan mr M. Sichterman op zijn verzoek
eervol ontslag is verleend als burgemeester
van Almelo onder dankbetuiging voor zijn
bewezen diensten.
DAT op initiatief van het „Katholiek
Indisch Bureau". Schenkkade 226, te 's Gra-
venhage een comité gevormd is tot steun aan
Indië, waarin o.m. zitting hebben de oud-
ministers Aalberse, Deckers en Weiter.
DAT men voor dit doel giften kan storten
op gironr. 37772 ten name van het K.I.B. met
vermelding „Oproep voor Ons Indië".
DAT te De Steeg een begin is gemaakt met
het weer samenstellen van het bevolkings
register, waartoe aan de burgerij de noodige
formulieren zijn uitgereikt.
DAT te Middelburg een autobus met in
Zeeland bekende N.S.B.-ers is aangekomen,
die allen in het Militair Hospitaal zijn onder,
gebracht en zich daar ook onder bevinden
Martien Beversluis en diens vrouw, Jo Bever
sluis-Vers traten.
DAT er hier te landè weer begonnen is met
de productie van chloorbleekloog. doch deze
voorloopig nog bestemd is voor de industrie,
weshalve men op huishoud chloor voor de
wasch nog even zal moeten wachten.
DAT wanneer het transport der voor de
Kon. Ned. Zoutindustrie te Hengelo beschik
baar gestelde koten straks vlotter kan ge
schieden, er bijna 8000 ton zout per maand
kan worden gewonnen en het rantsoen zal
worden verhoogd.
DAT er met België besprekingen zijn ge
voerd over den aankoop van populierenhout
voor onze lucifersindustrie, daar het reeds
geïmporteerde populierenhout in de eerste
plaats voor onze klompendinustrie is be
stemd.
DAT te Amsterdam uit een opslagplaats
aan de Keizersgracht voor f 100.000 aan bont
vellen is ontvreemd.
DAT weldra een scherpe prijzencontróle
kan worden verwacht op meubel veilingen en
deze contróle zich zoowel tot de veiling
houders als notarissen, deurwaarders, hun
assistenten, verkoopers en koopers zal uit
strekken.
DAT de tentoonstelling „Weerzien der
Meesters" in het Rijksmuseum te Amster
dam thans een maand geopend is en al door
ruim 60.000 personen is bezocht.
DAT als 't ware in aansluiting op deze
expositie in de Residentie de volgende maand
een tentoonstelling van 100 doeken zal wor
den gehouden onder den titel: „Den Haag
eert de Nederl. schilders der 19e eeuw".
DAT ingaande 16 Aug. jï. geen nieuwe
aanmeldingen voor de marine-vrouwenafdee-
ling meer in behandeling kunnen worden ge
nomen.
DAT ten behoeve van oorlogsinvalieden en
-weduwen een blaadje „De Kareoler" wordt
uitgegeven, waarvan de administratie geves
tigd is op Kondnginnel. 57 te Rijswijk (Z.H.).
Havenstaking ten einde
De Rotterdamsche havenstaking, dia
ter plaatse zeer onsympathiek was,
ook omdat zij een bedreiging voor het
geheele verzwakte en verarmde Nederland
sche volk vormde, is ten einde.
Met bijna algemeene stemmen heeft de z.g.
Eenheidsvakbeweging tot opheffing besloten.
We zullen voor 't oogenblik in de voor
geschiedenis en het verloop niet terugtreden.
Niet, gelijk een briefschrijver, die ons van
fascisme meende te moeten beschuldigen
veronderstelde, omdat we niet durven, maar
nu de vrede er is, lijkt ons napraten niet
zeer nuttig.
Slechts willen we onzen lezers de motivee
ring voor de opheffing niet onthouden, om
dat zij in haar eenvoudigheid zoo welspre
kend is.
De voorzitter van de E.V.B. deelde Zater
dag zijn mannen het volgende mede:
„Gisteren is een van de werkgevers in het
havenbedrijf, zii het zonder machtiging van
de Scheepvaartvereeniging Zuid. als bemid
delaar cppetreden. Na onderhandelingen met
de E.V.B. heeft deze werkgever een onder
houd met den betrokken minister gehad,
welk onderhoud gunstig is verloopen. Bij
deze besprekingen met den ^bemiddelaar had
het bestuur toegezegd, haar leden te zullen
adviseeren den arbeid weer te hervatten,
mede omdat gebleken is, dat de geheele be
volking nog alt ij d sterke antipathieën
tegen deze staking koestert. Bovendien zijn
er troepen aangekomen en wanneer Maan
dagmorgen het werk niet zou worden hervat,
kon het wel eens gebeuren, verklaarde, hij,
dat de hel over ons losbreekt."
Dit slot van de voorziterlijke mededeeling
schijnt ons het zwaartepunt van zijn verkla
ring te bevatten. Te meer omdat wel ge
bleken was. dat de E.V.B. nog slechts streed
voor wenscïien in strijd met de wet en ver
langens, die voor de havenarbeiders onmo
gelijk konden worden vervuld, gelijk ze ook
voor ieder Nederlander onvervulbaar zijn.
We verheugen ons over dezen afloop en
hopen, dat ons volk voortaan voor derge
lijke machtsworstelingen, waarbij millioenen
consumenten het kind van de rekening drei
gen te worden, gespaard zal worden.
Havenstakini te Rotterdam
beë:nd'gd
De havenarbeiders te Rotterdam zijn van
morgen op de oude voorwaarden aan het
werk gegaan.
In een brief aan de Scheepvaartvereeniging
Zuid, heeft het bestuur der Eenheidsvakbe-
weging medegedeeld, dat het bereid is. zich
aan de „regelen van het spel" en aan de uit
spraak van den rijksbemiddelaar, te onder
werpen. Hiermede behoort deze tweede ha
venstaking tot het verleden.
Voor het overige zie men de mededeelingen
voorkomende in de driestar over de haven
staking.
ZATERDAG 25 AUG. ROODE KRUISDAG.
STEEKT DE VLAGGEN UIT!
IR. S. L. LOUWES ZAL VERANTWOOR
DING AFLEGGEN.
De minister var\ Landbouw, V. en V.
heeft op verzoek van ir. S. L. Louwes een
commissie ingesteld, voor welke deze ver
antwoording zal afleggen van het door hem
tijdens de bezetting als directeur-generaal
van de voedselvoorziening gevoerde beleid.
De secretaris der commissie is mr. J. Ie
Poojp. Binnenhof 3, 's-Gravenhage.
Gen. maj. dr. N A. A. v d Roemer
plotseling overleden
In de Residentie is plotseling overleden, in
den ouderdom van 58 jaaar, gen. maj. dr N.
A. A. van der Roemer, tweede inspecteur
van den Geneeskundigen Dienst der Kon.
Landmacht.
Tijdens de laatste mobilisatie en de oor
logsdagen stond hij aan het hoofd van den
Geneeskundigen Dienst. Dr Van der Roe
mer was verder tweede voorzitter van het
Ned. Roode Kruis.
DE HOUDING VAN HET HOOGLEERAREN.
CORPS TE GRONINGEN.
De Senaat der Groningsche Universiteit
heeft zich in een schrijven tot den Chef vaa
het M.G. gewend, waarin zij de punten be
handeld, die volgens uitspraak van heit
M.G. een inbreuk bevatten op de vrije
werkzaamheid der Universiteit. De Senaat
sprak er zijn leedwezen over uit, dat door
het afzonderlijk publiceeren van de uit
spraak, in den lande de indruk gewekt is,
als zou de daarin gewraakte .slappe hou
ding" speciaal aan de docenten der Gron.
Universiteit ten laste kunnen worden ge
legd.
LOONSVERHOOGING IN DE ZUIVEL
INDUSTRIE
Het College van Rijksbemiddelaars heeft
allen werkgevers in de zuivelindustrie en in
het melkinrichtingsbedrijf, met uitzondering
van die in Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag, vergunning verleend de loonen van
31 October 1942, te verhoogen met f 6.per
week. Over de drie groote steden wordt
nog overlegd.
W eerbericht
Weersverwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I.: de algemeene weerstoestand ver
andert slechts zeer langzaam.
Verwachting, geldig van Maandagavond tot
Dinsdagavond: half tot zwaar bewolkt, iets
warmer, aanvankelijk in het Noorden hier
en daar eenige regen, overigens overwegend
droog. Zwakke wind.
ZON EN MAAN.
Dinsdag zon op 6.33 en onder 20.53; maan
op 20.17 en onder 3.28.
HERDENKINGSWEEK
25—31 AUGUSTUS
STICHTING 1940—1941