Een Nederlander van buitengewoon formaat
Bonnen voor de twee
komende weken
Wereld in feestroes over Jap, nederlaag
Van over de grenzen
JjEIDSdflf UUURAT^TT
VRIJDAG 17 AUGUSTUS IMf
Huide aan Goev.-Gen. Tjarda
van Starkenborgh
Mmister Schenmerhorn heeft een radio
rede gehouden over Japans capitulatie.
Zoo is dan thams. aldus begon hij. het
heuglijk en pledhtig oogenblik aangebroken:
de oorlog, de grootste van alle tijden, de
verschrikkelijkste, die de historie gekend
heeft, is van de aarde gebannen. Het Japan-
sche keizerrijk is de laatste in de rij der
roofstaten, die zieltogend in elkaar is gezakt.
De weg omhoog ligt vrij voor alle volkeren
en alle rassen.
De oorlog is gekomen, wij deden wat wij
konden tegen den overmachtigen roover.
Op den 7den Maart 1942 bleef de Gouver
neur-Generaal. jhr mr O. W. L. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer. eenzaam achter.
Het is nu het oogenhlik om namens de re
geering een Nederlander van buitengewoon
formaat te eeren. Van Starkenborgh heeft
met den moed en de wijsheid die rijn per
soon eigen rijn. zijn plaats op een historisch
oogenblik gekend als weinigen. Hij wist, dat
er voor den Gouverneur-Generaal van Hare
Majesteit de Koningin sflechts één mogelijk
heid was. namelijk het harde lot deelen met
het volk. dat aan zijn zorgen was toever
trouwd. De Nederlander heeft zijn plaats in
Indonesië, heeft er zijn taak en rijn verant
woordelijkheid, niet alleen in dagen van
voorspoed en zegen, maar ook in dagen van
rampzaligheid en lijden. Reeds vóór dat een
telegram van de regeering uit Londen dit
bevestigde, stond bij van Starkenborgh vast.
dat er slechts één mogelijkheid voor hem
bestond: op zijn post blijven. Thans,na deze
oorlogsjaren, zullen er weinigen rijn, dae
niet met groote dankzaarheid de wijsheid
van dit besluit zullen inzien. De Nederlan
ders hadden plaats in Indonesië.
De regeering zal thans oogenblikkelijk
maatregelen treffen om een 9chip naar de
dichtstbijgelegen havenplaats te zenden, ten
einde den Gouverneur-Gen er aal, indien zijn
gezondheid dit toelaat, met eere terug te
voeren naar de plaats, die hij op 7 Maart
1942 moest verlaten, den troon van Buiten
zorg.
Ten slotte stond de minister-president stil
bij wat in Indië moet gebeuren. De menschen
moeten zoo goed mogelijk worden geholpen.
Rust en welvaart moeten worden opgebouwd
in een ontredderde wereld met onze ver
zwakte hulpbronnen. Zoo moet Indonesië uit
de duisternis naar het licht worden ge
bracht. Wij zullen het de hand reiken.
De oorlog is ten einde. God geve. zoo be
sloot de minister, dat wij thans met elkan
der den weg mogen betreden. waarlangs
wat meer rust. wat meer welvaart en als
het mag, iets meer menschelijk geluk voor
hoog en laag kan worden gevonden. Een
bange tijd is voorbij, onnoemelijk is er ge
leden. er zijn uit de rijen dezer volkeren
helden aan den dag getreden. Moge het ons
tezaam gegeven zijn. te toonen. dat wij als
volk verstaan, dat uit hun óffer onze roe
ping ons tegemoet klinkt."
Na den minister-president sprak de mi
nister van Overzeesche gebiedsdeelen, prof.
Logemann.
Hij deelde mede. dat de verbindingen met
Indië zoo spoedig mogelijk zullen worden
hersteld.
Nadat de minister zich in het Maleisch
tot de inheemsche bevolking van Ned.-Indië
had gericht, zeide hij o.m.: Dit is het wat
de regeering het meest bedrukt: „Wij kon
den niet klaar zijn om Indië volledig te hel
pen. Wij zijn te laat bevrijd, te radicaal
uitgeplunderd.
Tenslotte deelde hij mede, dat ten aan
zien van de wijziging der Ned.-Indische
staatsregeling de Regeering de eerste voor
bereidende maatregelen reeds ter hand had
genomen.
Leege schatkist moet weer
gevuld worden
Dep. van Financiën werkt met grooten spoed
Op het ministerie van Financiën wordt
met grooten spoed gewerkt aan een rege
ling van de oorlogsschade en aan de stich
ting van een nationale herstelfinancierings
maatschappij.
Tevens zijn in een vergevorderd stadium
van voorbereiding de verdere geldzuivering
en de registratie van effecten en andere
vermogensbestanddeelen
Op het terrein van de belastingen kan een
navorderingsbesluit worden tegemoet gezien.
Wat in de afgeloopen jaren op het gebied
van de belastingen door oorzaken van aller
lei aard te weinig is geheven, zal worden
nagevorderd.
Verder wordt er een urgentieprogram uit
gewerkt voor een herzien belastingstelsel,
dat de lasten welke op de ondernemingen
drukken verlicht, waarvoor uiteraard op
andere punten compensatie zal moeten wor
den gevonden.
Ook kan een vermogensaanwasbelasting
worden verwacht.
(Vervolg hoofdartikel Japan pag. I).
Op deze wijze stond alles weer op zijn
plaats. De keizer, de wijze en grootmoedige,
het volk weenend, het hoofd in het stof,
voor het keizerlijk paleis!
De atoombom, die. volgens Soezoeki, zoo
groote schade aanrichtte en het aangezicht
van den oorlog totaal veranderde, heeft ons
heel wat veroorzaakt. In de eerste
plaats een mislukte poging van Japan om
via Rusland in contact- met de geallieerden
te komen. Moskou wees, in overeenstem
ming met bestaande afspraken, deze bemid
deling af en antwoordde met een oorlogs
verklaring. Toen schoot alleen over het
aanvaarden van de verklaring van Potsdam.
Van den korten tusschentijd heeft de
Sovjet-Unie een vruchtbaar gebruik ge
maakt. In een blijkbaar van troepen vrij
wel ontbloot Mantsjoerije is het in een paar
dagen enkele honderden kilometers opge
rukt in de richting van het begeerlijke
spoorwegknooppunt Charbin, landde in Ko
rea en op het eiland Sachalin op het deel.
dat Japan zich had toegeëigend, waardoor
het met Rusland mede-bezitter er van was.
MacArthur, de aangewezen liquidateur
van het Japansche militairisme en de ge*
roofde gebieden, is inmiddels zijn taak be
gonnen. Hij zal er met Amerikaansche gron
digheid wel spoed mee maken. Toch zal
veel beleid hier ook noodig zijn, want de
nieuw geschapen toestand bergt van meet
af tal van moeilijke problemen in zich als
men het oog eens even laat gaan over de
geschiedenisbladen van deze eeuw. Ze zullen
zoo langzamerhand wel opduiken in Japan,
China, Voor- en Achter-Indië en misschien
ook nog wel in de Mohamedaansche wereld
van het niet zoo verre Oosten.
We mogen niet rusten aldus spreker
neen, nu begint het werk pas. Ook nu zul
len er offers en zal er zelfverloochening
van ons gevraagd worden. Nog veel is er
te doen. Laat Nederland nu toonen, ®ok als
er geen zichtbare vijand meer is om tegen
te vechten, dat het de moeilijkheden weet
te overwinnen. Wij gaan naar Indië en we
zullen het werk klaren zoo besloot mi
nister Logeman.
NED. KOLENPOSITIE WORDT WAT
GUNSTIGER.
Gedurende Mei zijn uit Duitschland
1600 ton kolen in ons land ingevoerd, ln
Juni 22.000 ton en in Juli 49.000 ton; voor
Augustus kan gerekend worden op den in
voer van 50.000 ton Ruhrkolen en 25.000 ton
Amerikaansche kolen.
Voor September zijn, in verband met de
afspraken te Londen van de European Coal
Organisation de verwachtingen niet on
gunstig.
Zoowel de invoer van kolen als de eigen
Nederlandsche productie zijn in de afge
loopen maanden ver bij de verwachtingen
achtergebleven Voor de komende maanden
is echter de hoop gewettigd, dat een ver
betering van onze kolenpositie zal intreden,
mede dank zij de hulp, die wij van geal
lieerde zijde op dit gebied ontvangen.
Examen nuttige handwerken, Rotterdam.
ROTTERDAM, 11 Aug. Geëxamineerd 13
cand. Geslaagd de dames: C. C. Verlinde, P.
A. Bonefaas, J. W. van Da el, M. A. de Groot,
M. A. Heesterbeek, M. A. Hofman, M. G. v.
Hove, L. Knop, R. C. Koops, C. E. Luhde, H.
M. v. d. Pol, allen te Rotterdam; voorts J.
C. T. Kamp te Schiedam en M. H. M. J. v.
d Drift te Delft
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Drietal te 's-Gravenhage (vac. stads-
kerkewerk) dr A. v. d. Hoeven te Warns-
veld, P. Lugtigheid te Deventer en M. A.
Krop te Geldermalsen.
Beroepen: te 's-Gravenhage vac. wij
len C. J. Laarman) A. Oskamp te Velp; te
Amsterdam (als jeugdpred.) A. Oskamp te
Velp en als ziekenhuispred. A. Nijmans te
Nijverdal; te Roordahudzen H. Zuiderveld
te Scherpenzeel (Fr.); te St. Johannesga-
Delfstrahuizen (2e pred,pl.) (toez.) G. Pet-
tinga, cand. en hulppred. aldaar; te
Utrecht (vac. jhr. H. L. A. Martens v. Se-
venhoven) A. A. v. Rulër te Hilversum,
(vac. P. Veen) J. J. F. Franck te Velp en
(vac. J. R. Wolfensberger) (toez.) J. de
Groot te Driebergen.
Bedankt voor Lexmond L. Trouwborst
te Aalburg en Heesbeen.
OEREF. KERKEN.
Beroepen te Franeker (vac. G. Brink
man) H. Pol te Halluan.
Aangenomen naar Rotterdam-C.
(als miss.pred. voor Midden-Java) Raden
Soedarmo, cand. te Ermelo.
VRIJGEMAAKTE GEREF. KERKEN.
Beroepen te Sliedrecht L. L. v. d. Vliet
te Hij-ken.
VERBIEDT DE BIJBEL DE DOODSTRAF?
De kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te
Epe heeft zich in een schrijven aan de Alg.
Synode dier N.H. Kerk tegen de doodstraf
uitgesproken. Zij beroept zich daarbij op
Bijbelsche argumenten (Matt. 12 20 en
Ezech. 33 11) maar wijst er ook op dat de
weder-invoering thans de haatgevoelens der
massa streelt en geen respect voor de rechts
orde afdwingt.
Gen. Synode der Gere>.r erken
In de te Utrecht gehouden slotzitting van
de Generale Synode der Ger. Kerken rap
porteerde ds P. v. Strien over de ingeko
men voorstellen in betrekking tot het be
noemen van deputaten voor samenspreking.
met de uitgetreden leden der Geref. Ker
ken De synode benoemde tot deputaten
voor deze zaak als primi prof. dr G. Ch.
Aalders, prof. dr G. C. Berkouwer, ds G.
Bouwmeester te Rotterdam, ds N. Duur-
sema, ds P. v. Strien en ds C. v. d. Woude
en als secundi ds J. de Vries te Tilburg, ds
J. A. Schep te Assen en ds J. Weggemans
te Leiden.
De synode besloot om iemand vrij te stel
len teneinde zich te kunnen geven om dc
kerken die door scheuring in moeilijkheden
geraakt zijn van voorlichting te dienen. ZIJ
benoemde als zoodanig dr D. v. d. Zanden
te Groningen, die vanwege de Part. Synode
van Groningen in het Noorden ook als zo.o-
danig werkzaam is geweest. Aan de rond
vraag namen verschillende leden deel. Op
voorstel van ds C. v. d. Woude besloot de
synode twee leden aan te wijzen die in de
vergadering van den Utrechtschen kerke-
raad de inzake het voorstel-Utrecht door de
synode aangenomen conclusies zullen toe
lichten. Als zoodanig benoemde de synode
prof. dr G. M. den Hartogh en prof. dr J.
Ridderbos.
Aan het einde van de zittingen richtte de
assessor, ds W. L. Milo, een woord van har-
tetlijken dank tot den praeses voor rijn
uitnemende leiding.
De praeses heeft hierna een slotwoord ge
sproken waarin hij wees op de moeilijke zit
tingen die ditmaal plaats vonden, waarin
onder (jruK en spanning meermalen gewerkt
moest worden. We leggen alles, aldus spr.,
in handen van Hem, die rechtvaardiglijk
oordeelt en willen rustig onzen weg gaan.
Spr. was bijzonder verheugd over de een
stemmige besluiten van dezen laatsten zit
tingsdag. We gaan, zoo besloot spr., uiteen,
met de bede dat God niet moge laten
varen het werk Zijner handen. Hierna ging
de praeses voor in dankgebed en sloot de
zitting provisorisch.
KERKELIJKE EXAMENS.
Vrijgemaakte Geref. kerken Theol. Hoo-
geschool te Kampen geslaagd voor het
prop. examen K Deddens te Groningen.
Dit behoort, naar wij hopen, voor altijd tot het verleden: Australische troepen, deel
uitmakende van de Kon. Ned. Indische Luchtmacht, op marsch naar een vliegveld
voor nieuwe operaties tegen de Japs.
ACADEMISCHE EXAMENS.
AMSTERDAM, 15 Aug. Gemeentel, univer
siteit: Bevorderd tot doctor in de genees
kunde op proefschrift getiteld: „Vraagstuk
ken der gele koorts". M. F. Polak, geb. Xe
Hilversum.
EXAMEN HOOFDAKTE.
's-GRAVENHAGE. 16 Aug. Geslaagd voor
A: mevr. A. Stork-Luberti, Den Haag; me}.
C. J. W. Mol. Leiden; A. W. Monster. 's-Gra-
vendeel: W. J. Smit, Schiedam; Th. E. de
Nijs, Hillegersberg; mej. E. L. Perij, Go-
rinchem. Geslaagd voor B: Th. J. W. v. d.
Rijk, Den Haag: T. de Vlaming. Schiedam;
G. W. Bergman. J. J. Mol. P. Rotscheide,
mej. J. C. Mostertnian, allen Rotterdam;
C. J. M Rensing. Voorburg; J. W. Mersch,
Vlaardingen.
GRONINGEN. 13 Aug. Geslaagd voor A:
mej. A. Groenewold, Groningen; mej. H. J.
Amelsbeng, Groningen; H. A. Braam, Gieten
en J. A. C. van de Beek, Groningen. Geslaagd
voor B: mej. F. G. Formsma, Warffum; mej.
A. J. Bouwman. Groningen en F. W. van de
Haspel, Paterswolde; H. Honig, Oldehove;
M. D. Vrolijk en K. Buseman. beiden Vlagt-
wedde.
VERHOOGING MAXIMUM GEWICHT
POSTSTUKKEN
Met ingang van 16 Aug. 1945 zal in het
binnenlandsch verkeer het maximum toe
laatbaar gewicht van brieven en drukwer
ken worden verhoogd tot 500 gram. Te
vens zal het van dien datum af weer mo
gelijk zijn om in het interlocaal verkeer
monsters te verzenden.
Een nieuwe uitbreiding van de mogelijk
heden wordt gevormd door het feit. dat
ook brieven met aangegeven waarde toe
gelaten zijn, uiteraard tot een maximum
gewicht van 500 gram.
ZEEPVERVANGENDE WASCHMIDDELEN
ZONDER BON
Het Centraal Distributiekantoor deelt mede,
dat zeepverva-ngende wasdhimiddelenvoor
zoover zij voorradig zijn, in het vervolg zon
der bon mogen worden verkócht.
Voor de periode van 19 Aug. t/m 1 Sept.
geven onderstaande bonnen recht op het
koopen van de er achter vermelde artikelen:
A561, A562, A563,
A564, A565, B561,
B562, B15 (i.v.)
en D13 (i.v.) 800 gram brood.
A566, A567 400 gram brood.
A568 600 gram biscuits.
A570 125 gram peulvruchten.
A571, B564, B565 250 gram suiker.
A572. B567, B568 125 gram boter
A573, A574, A575,
B570 125 gram margarine.
A576 2 liter melk.
B571 6 liter melk.
B16 (i.v.) en C16
(i.v.) V/2 liter melk.
A577, A578, A580,
B572, B17 (i.v.) 1 kg aardappelen.
B563, E13 (i.v.) 250 gr. rijst of kindermeel.
B566, C17 (i.v.) 2 tabl. chocolade (110 gr.).
528 200 gram bloem.
529, 530 125 gram gort.
531 100 gram vermicelli.
532 100 gram eipoeder.
533 100 gram kaas.
534, 535 100 gram versch vleesch of
4 oz (112 gr.) vleesch in
blik of 4 oz (112 gram)
I visch in blik.
536 100 gram zout.
537 ongeveer 225 gram huis
houdzeep.
Al deze bonnen zijn geldig t/m 1 September
behalve die voor vleesch. melk en aard
appelen, welke slechts t/m 25 Aug. geldig zijn.
Deelnemers aan de Centrale Keuken
moeten aldaar bij den kaartverkoop de
bonnen A577, A578 en B572 voor aardappelen
en 534 voor vleesch inleveren.
Zelfverzorgers moeten op door de distri
butiediensten aan te geven dagen aldaar in
leveren: graan A561. A562, A563. A564, A565,
A566, A567. A568, B561. B562, B15 (inlegvel)
en D13 (inlegvel); voor vleesch 534 en 535
voor melk A576. B571, B16 (inlegvel). C16
(inlegvel); voor aardappelen A577, A578,
A580, B572 en B17 (inlegvel).
In Bombay was moesson-regen
zelfs geen beletsel
Met gebogen hoofd komen straks de Ja
pansche soldaten naar huis, omdat zij na
twaalf jaren van strijd hun verheven Tenno
geen nieuwen luister hebben kunnen bijbren
gen, maar den vaderlandschen bodem moeten
betreden, terwijl vijanden en aartsvijanden
de heerschappij voeren en de Zoon van de
Zon meer marionet is dan hij ooit was.
Elders in de wereld is de reactie op het
'einde van het pleit tusschen recht en poli
tiek fatsoen en misdadige heerschzucht en
internationale struikroo versmanieren, een
gansch andere. We hebben er reeds iets van
gemeld en het was het tegendeel van „wee-
nen en verontschuldiging," maar vreugde uit
den grond des harten. Nog enkele staaltjes
laten we volgen:
In N ieuw - Zeel and was de reactie op het
groote nieuws een pandemonium, in den
vorm van sirenegeloei en klokgelui. De eer
ste minister, Fraser sprak voor de radio.
De Londenaars sprongen hun bed uit en
vlogen de straat op, nadat zij de aankon
diging van Attlee hoorden. De scheepssire-
nes bliezen voor het laatst „veilig"-signaal.
Er werd vuurwerk afgestoken en vreugde
vuren werden ontstoken.
De menschenmenigte, die op Whitehall sa
mengepakt was, ten einde den koninklijken
stoet, ter gelegenheid van de opening van
het parlement, gade te slaan, nam deze ge
legenheid te baat om het koningspaar haar
onbegrensde vreugde te toonen.
In Bombay was de moesson-regen niet in
staat het enthousiasme der duizenden men
schen te dempen. Vooral de manschappen
die een training van maanden hadden on-
Welke krijgsgevangenen keerden
niet terug
Repatrieeringsdienst verzoekt opgaven.
Alle gezinnen in Nederland, aldus de Re
patrieeringsdienst, waarvan vader, man, zoon
of broeder gedurende de oorlogsjaren door
de Duitschers in krijgsgevangen
schap werden gevoerd of teruggevoerd of
tijdens vijandelijkheden in krijgsgevangen
schap zijn geraakt, worden verzocht de na
men van hen, die niet teruggekeerd zijn of
nog vermist worden, schriftelijk te willen op
geven aan het bureau van den kolonel J.
A. G. van Andel, verbindingsofficier voor de
krijgsgevangenen bij het Militair Gezag, in
het B.P.M.-gebou-w, kamer 227 te 's-Graven
hage.
Bij die opgave in duidelijk schrift te ver
melden: volledige naam en voornamen,
krijgsgev.nummer en het kamp. waar hij het
laatst geweest is.
Ter wegneming van alle misverstand
deelt het College van Rijksbemiddelaars
mede. dat met ingang van 21 Juni 1945 een
algemeene toestemming is verleend tot ver
hooging van de loonen met 15 boven het
loonpeil van 31 October 1942 of 25 boven
het loonpeil van 10 Mei 1940.
dergaan voor den laatsten aanval op Japan,
waren blij „dat het voorbij is."
De Egyptenaren namen in een rustige ge
moedsstemming van het historische bericht
kennis, mede als gevolg van het~Ramadan-
feest.
President Vargas van Brazilië heeft den
15den Augustus als nationalen feestdag ver
klaard om het einde van den oorlog te vieren.
In Washington verscheen president Truman
met zijn echtgenoote op het bordes van het
Witte Huis na herhaalde kreten van de
menigte, die hem wilde zien. Voor de op
gestelde microfoon zeide hij: „Dit is een
groote dag. Het is de dag. waarop wij sinds
Pearl Harbour gewacht hebben.'
Sydney werd veranderd in een gekken
huis toen de aankondiging van den vrede
vernomen werd. Er werd gezongen, gefloten
en gedanst.
In Canada steeg de feestvreugde in alle
steden ten top.
5 a 5% millioen Amerik. troepen wor
den in de e.v. 12 18 maanden gedemobi
liseerd.
Er komen in Engeland zooveel mili
taire sigaretten in den zwarten handel, dat
men het zenden van goedkoope sigaretten
aan soldaten wil stop zetten.
Gedurende den oorlog heeft Amerika
298.792 militaire vliegtuigen gebouwd.
De „kalm-aan"-staking in Londen is
opgeheven.
Boeren in Kansas (V. St.) brengen
graan voor Nederland bijeen.
De „groote vier" zullen vertegenwoor
digd zijn bij het onderteekenen der capi
tulatie.
Over de afbakening van de Russisch-
Poolsohe grens is overeenstemming ver
kregen.
De Sowjet-troepen zijn in Mantsjoekwo
blijven oprukken.
Het actieve element van de atoombom
is plutonium (u 239). een afsplitsing van
uranium.
De Nanking-regeering, Japans creatie, is
uiteengegaan.
In een Iraksghe provincie is een opstand
uitgebroken.
Japansche vliegtuigen hebben Woensdag
nog een aaiwaj op de Amerikaansche vloot
gedaan.
7 millioen Amerikanen worden in het
eerstvolgende jaar gedemobiliseerd.
De Engelsche Koning heeft telegrammen
van dank en gelukwensch gezonden aan
MacArthur en Mountbatten.
Het Fransche socialistencongres sprak
zidh uit voor een poging om tot eenheid met
de communisten te komen.
Hermann Meister te Heidelberg is de
eerste Duitsche uitgever, die zijn bedrijf
mag voortzetten; hij zal wereldklassieken ia
klein formaat uitgeven.
