i™„ gxuuuft Cnïtsdj* sir:
Mac Arthur neemt
IDist °U
teugels in handen
Holland roept Ned.
ië vanuit Australië
JAPANt
Ie serie: 1 April 1920-15 October 1941
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1945
Se serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, Jfe. (5
Afoonnementsprijoen V jgf - Mm
Telefoon 22710
Hoofdredacteur: Postrekening 58 9 36
H. DIE MER
Redactie- Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken $tdttlU£lStidj is
B. van' der ros mijn bert in
i is abettocQ
i leeft enspttt*
Oom van den Mikado vormt
nieuwe Jap. regeering
Generaal MacArthur heeft in zijn eerste
communiqué voor Japan het bevel gegeven,
dat de Japansche regeering en de keizerlijke
generale staf een zender tot zijn voortdu
rende beschikking moeten stellen, opdat zijn
bevelen aan het Japansche volk kenbaar ge
maakt kunnen worden.
Hij heeft verder gelast de vijandelijkheden
oogeniblikkelijk te staken en vertegenwoor
digers naar Manilla te zenden om instruc
ties in ontvangst te nemen. Zijn boodschap
luidde verder: ,,De vertegenwoordigers moe
ten vergezeld worden door bekwame advi
seurs van de Japansdie vloot en lucht
macht, grondig op de hoogte met alles, wat
de vliegvelden in de buurt van Tokio be
treft".
Generaal Mac Arthur
In de laatste 48 uur van den oorlog zijn
«log 42.000 ton Japansche scheepsruimte tot
Binken gebracht.
Keizer Hirohito heeft reeds voorgesteld
leden van de keizerlijke familie naar de ver
schillende gevechtsfronten te zenden, ten
einde controle uit te kunnen oefenen op de
uitvoering van het keizerlijk bevel. Het kon
nog wel tot 12 dagen toe duren voordat aan
alile onder deelen van het Japansche leger
het keizerlijk bevel bekend zou. zijn.
Het kan nog tot de volgende week duren
der de inleidende besprekingen met Japan
kunnen beginnen. De Japansche delegatie
kan nog niet vertrekken, beweren de Ja
panners.
Vele dooden en honderd
gewonden te Rotterdam
Vuurpijl kwam in kist munitie terecht.
Aan het einde van den Nationalen feest
dag en tevens van den eersten dag van de
Rotberdamsche vlootweek werd op de
Nieuwe Maas een grootsch vuurwerk afge
stoken. Een vuurpijl mislukte en kwam
brandende terecht in een kist met munitie
op een langs de wal gemeerd schip. Er ont
stond een geweldige explosie en paniek on
der de opgepakte menigte. Volgens voorloo-
pige berichten zijn er 5 dooden te betreu
ren, terwijl minstens 72 personen ernstig
werden gewond. Tal van lichtgewonden
moesten in de Rotfcerdamsche ziekenhuizen
worden verbonden. Ook op het Engelsche
oorlogschip heeft de ontploffing een aantal
dooden en gewonden geëischt Het aantal
is nog n.iet bekend.
Weerbericht
Weersverwachting medegedeeld door het
K.N.M.I. Geldig tot Zaterdagavond 18.00 uur:
Koel. aanvankelijk krimpende en afnemende
Wind, tijdelijk regen, later gebroken bewol
king en ruimende wind.
Vrijdag: zon onder 21.04 en maan onder
1.00; Zaterdag zon op 6.27 en onder 20.59;
maan op 17.39 en onder 1.38.
DAT te Amsterdam de leider van een ver
zetsgroep. die voor het illegale werk clan
destien stroom had gebruikt, door den
politierechter thans tot f 25 boete -is ver
oordeeld.
DAT de Mij der Ned. Letterkunde te
Leiden een j aarlijiksche vergadering heeft
gehouden ter voorbereiding van de gewone
jaar lij ksche vergadering, die in den a.s,
herfst zal plaats vinden.
DAT te Vlissingen weer een groot deel
Van het strand toegankelijk is en er op den
boulevard weer druk wordt 'geflaneerd.
DAT de tenor Joseph Schmidt, hier vooral
bekend geworden door zijn lied „Ik hou
Van Holland", op 38-jarigen leeftijd in
Zwitserland is overleden.
DAT van R.K. zijde een groote campagne
Wordt voorbereid ter bestrijding van de
(geestelijke verwording in gezin en maat
schappij.
DAT de nieuw benoemde secr.-generaal
Van Handel en Nijverheid, Dr. P. Ruin, al
Weer een lid is van de SDAP
DAT voor automobilisten het rittenboekje
en de bandenkaart zijn afgeschaft, doch het
w?' 1-bewijs gdhandhaaft blijft.
D.. de stoomgemalen „Leemans" te Den
Oever en „Lely" te Medemblik respect. 1000
Vh 1800 M3 water per minuut uit de Wie-
i*ingermeer pompen, waardoor het peil an
derhalve c.m. per dag daalt.
De bevelhebber der Japansche legers in
China heeft zich overgegeven aan Tsjang
Kai Sjek.
Japan wordt niet in bezette zones ver
deeld, maar bezet door troepen van de vier
mogendheden. Britsche. Amerikaansche en
Australische oorlogsschepen zullen een
triomfalen intocht houden in de haven van
Tokio.
In Birma zwijgen de kanonnen.
De Russen vechten door tot Japan,de wa
pens neerlegt.
'De Chineesohe communisten veroorzaken
moeilijkheden bij de herbezetting van
Sjsfnghai.
Nieuw Japansch kabinet
Keizer Hirohito heeft zijn oom, Maroehikoe
Higasjikoeni, bevel gegeven een nieuw kabi
net te vormen. Deze oom was in April van
dit jaar door den keizer benoemd tot opper
sten raadsman. Het kabinet is reeds ge
vormd. Behalve die van Oorlog en Marine,
worden de posten bezet door burgers. Prins
Konoje, een vroegere mini ster-pres id ent,
zal vermoedelijk optreden als vice-premier,
volgens Domei.
JAPANSCHE CAPITULATIE DELEGATIES
VERTROKKEN
Volgens Radio-Tokio. zijn beden drie Ja
pansche capitulatie-delegaties per vliegtuig
uit Tokio vertrokken naar China. Mantsjoe-
rije en „Het Zuiden". Deze boodschap was
uitgezonden voor het hoofdkwartier van ge
neraal MacArthur te Manilla, en luidde ver
der nog: „Type en herkennLngstedkenen van
de vliegtuigen alsmede hun routes zijn zooals
reeds eerder is medegedeeld.
Van Mook spreekt als vader
tot z'n kinderen
Hooge Ned.-Indische autoriteiten staan in
Australië gereed om met de eerste geallieer
de detachementen naar Indië te vertrekken.
De mogelijkheid bestaat, dat geïsoleerde Ja
pansche afdeelingen tegen de orders in blij
ven doorvechten. Deze zullen als oorlogs
misdadigers worden behandeld. Hoe sneller
de geallieerde landingen plaats hebben hoe
beter het zal zijn.
De officieele aankondiging van de Ja
pansche overgave werd in Australië met on
beschrijfelijk enthousiasme ontvangen. Gis
teren werd in Columbiakamp een dankdienst
gehouden. Kort na de bekendmaking van het
groote nieuws heeft Lt G.-G. Van Mook zich
over tie radio tot dè Ned.-Indische bevolking
gericht en haar geluk gewenscht.
„De oude autoriteiten kunnen hun taak
hervatten", zoo zeide hij. „Zij moeten de
plaats innemen van de meeloopers en ver
raders die zullen worden verwijderd.
Werkt allen samen in de bescherming van
onze iandgenooten op de best mogelijke ma
nier. Houdt de maatschappij gaande daar
het land slechts in geordende omstandighe
den kan worden gered en omdat uw werk
van thans de eerste grondslag is voor een
zelfstandig Indonesië, zooals door Hare
Majesteit werd aangekondigd en dioor ons
allen wordt gewenscht". Voorts merkte hij
op:
- „Mochten de Japs de orders hunner re
geering niet opvolgen of trachten U op een
dwaalspoor te brengen, luister niet naar hen
en weiger gehoorzaamheid. Luister naar de
radio, die U alle noodige inlichtingen en in
structies zal geven. Begin te zorgen voor de
gevangenen en de verschoppelingen die de
Maarschalk Pétain naar een fort
Maarschalk Pétain is, naar offcieel wordt
medegedeeld. overgebracht naar het fort
Portalet, waar tijdens de Dudtsdhe bezetting
Daladier. Reynaud e.a. geïnterneerd zijn ge
weest. Pétain is niet alleen ter dood ver
oordeeld. doch ook tot „nationale onwaar
digheid". terwijl al zijn bezit is verbeurd
verklaard.
Dr H. Rutger s, secr. van het Bij bergenont-
schap en prof. dr. F. W. Grosheide, voorzit
ter, hebben toestemming verkregen om zich
naar Engeland te begeven teneinde in het
ontstellend tekort aan Bijbels voor Nederland
en aanstonds voor Indië voorziening te ver-
Ie rgen.
DAT binnenkort nog drie hulpgemalen te
zamen 2400 M3 per minuut zulllen verwijde
ren en men aldus tegen 15 November den
polder weer drooggemalen hoopt te hebben.
DAT in Utreoht een monument zal worden
opgericht voor spoorwegmannen die m
dienst van het vaderland vielen en daar
naast overal in het land, waar aldus 9poor-
wergpersoneel omkwam, op de desbetref
fende stations plaquettes zullen worden aan
gebracht.
DAT kort geleden ruim 12.000 kistjes ge
munt zilver en goud van de Ned. regeering
met 3 treinen uit Wolverhampton (Enge
land) naar een haven zijn vervoerd ter ver
scheping naar Nederland.
DAT in Paramaribo, Willemstad en Ceylon
de Nederlanders uitbundig de bevrijding
van Ned. Oost-Indië hebben gevierd.
DAT de particuliere schippers te Rotterdam
volgens den wensch der regeering, voorloo-
pig in 's lands belang niet zullen staken,
doch den minister-president hebben ver
zocht de verlaagde vrachtprijzen te herzien.
DAT tegen den verkoop van brood zonder
bon scherp zal worden opgetreden, daar an
ders de gunstige positie der broodvoorzie
ning in gevaar wordt gebracht.
DAT Dinsdag weer een groep N.I.C.A.-per-
soneel uit Den Haag is vertrokken.
DAT Koning George en H. M. de Ko
ningin n.a.v. Japan's nederlaag gelukstele
grammen hebben gewisseld.
DAT de procureur-fiscaal van het -Am-
sterd. Gerechtshof heeft aangedrongen op
meer getuigenverklaringen tegen politieke
Grijpt de Regeering dan nog
niet in
Rotterdamsche staking dwingt er toe.
De situatie in de haven van Rotterdam is
nog steeds ongewijzigd, dat wil zeggen, dat
van de enkele duizenden havenarbeiders er
slechts een honderdtal werken. Het voor
naamste punt is, dat de arbeiders weigeren
tot half zes door te werken.
Het gevolg is, dat thans 31 schepen dn de
haven liggen, welke niet gelost kunnen wor
den. De schepen zijn geladen met hout. wol,
tarwe, levertraan, honing, katoen en klee
ding. Bovendien is vanmorgen een Deensch
schip, geladen met 80.000 kilo boter, eieren
en spek. bestemd voor de burgerbevolking,
aangekomen, dat eveneens niet gelost kan
worden. Vier Liberty-schepen elk met 8000
ton graan en meel aan boord, hebben de
haven weer verlaten en koers gezet naar
Antwerpen: Vermoedelijk zal de lading voor
ons land verloren zijn.
Ministers Schermerhorn en Drees
voor de radio.
In het wekelijksdhe radio-kwartier der
regeering zial vanavond 9 uur de minister
president spreken over den toestand in de
gevangenenkampen.
De minister van Sociale Zaken, de heer W.
Drees, zal morgenavond om 9 uur een radio
rede houden over de staking in de Rotter
damsche haven.
OPROEP AAN FAMILIE VAN OMGE
KOMEN STUDENTEN
Ouders en (nabestaanden van in den oor
log omgekomen of vermiste studenten wor
den verzocht aan de studentencontactgroep
van de betreffende universiteit of hooge-
school opgave te doen van aanleiding en
oorzaken die tot het verlies van hun zoon
(etc) hebben geleid.
zwaarste slachtoffers van de Japansche
overheersching waren. Geef hun het voed
sel dat U kunt sparen en herstel hun dom-
den vijand ontstolen vrijheid. Weet wel dat
hoe sneller en beter de misdaden van den
vijand zijn goedgemaakt, des te sneller en
sterker Indonesië zal herrijzen.
We zullen spoedig bij U zijn. Ontvangt onze
hartelijke gelukwenschen. Weest ervan over
tuigd., dat alle Indonesiërs in het buitenland
en het geheele Nedierlandsche volk op dezen
glorierijken dag met U ^jn. Tot ziens. Leve
de Koningin".
Als de tros wordt losgesmetenJa dat
komt gelukkig weer, want Indië wacht op
duizenden flinke Hollandsche jongens, die
bereid en in staat zijn er van te maken wat
het eenmaal was.
verdachten, daar het vaak lang niet gemak
kelijk is de noodige bewijzen te verzamelen.
DAT dit zelfs geldt voor landverraders," die
vooraanstaande posities hebben ingenomen.
DAT in Amsterdam dagelijks 5 a 6 aan
giften van diefstal van auto's en motorfiet
sen worden gedaan.
DAT aldaar de Nat. Feestdag gevierd is
met toespraken op den Dam en muziek.
DAT de Ned. Exlibris-kring is herrezen
als een stichting.
DAT Woensdagmiddag oók de nog wer
kende arbeiders in de Rotterd. haven tot
staking zijn overgegaan.
DAT Prins Bernhard gisteren de maritieme
tentoonstelling te R'dam heeft geopend.
DAT volgens den Comm. der Koningin ln
Limburg spoedig een luclrtverbinding Den
HaagLimburg mag worden verwacht.
DAT te Beesel (L.) del9-jarige Vincent
uit Reuver door een gevonden granaat is
gedood.
DAT te Breda de heer C. M. uit Hoeven,
die zijn 2-jarig dohtertje voor een auto wil
de wegtrekken, met het kind in zijn armen is
aangereden en 'beiden werden gedood.
DAT Gedeputeerden van Groningen H. M.
de Koningin een telegram deden toekomen,
waarin de eerbiedige gelukwenschen met den
historischen dag werden aangeboden en te
vens gewag wordt gemaakt van de diepe ont
roering, over de bevrijding van Indonesië.
DAT Heusden aan de Maas gisteren weder
om werd verblijd door 4 uit Alkmaar af
komstige schepen met goederen.
Het driemogendhedenpact van 27 Sept.
1940 was bedoeld als een poging der as
(Duitschland en Italië) om Amerika te in
timideer en. Maar.
Op 7/8 December 1941 overviel Japan,
terwijl het te Washington twee hooge diplo
maten als onderhandelaars werkzaam had.
Amerika op de vlootbases Pearl Harbour op
Haiti en op Guam met. gelijk Amerika een
jaar later meedeelde, groot succes. Vijf li
nieschepen, drie torpedojagers, een groot
drijvend dok en twee hulpschepen der vloot
werden tot zinken gebracht of onbruikbaar
gemaakt. Voorts werden 3 slagschepen, 3
kruisers en 2 hulpsohepen beschadigd. Bijna
4000 dooden, vermisten en gewonden vielen
te betreuren, en ruim 150 vliegtuigen gingen
verloren. Deze smet op de eer der Ver. Sta
ten werd als een smaad gevoeld en zou wor
den uitgewischt. Dat is gebeurd. Op 14 Aug.
1945 was de verraderlijke vijand onmachtig
op de knieën gebracht en een eind gemaakt
aan de wereldbenauwing van jaren.
Bloed, zweet en tranen, dooden en ge
wonden, arbeid en leed, zijn op overvloedige
wijze geofferd ten bate van de geheele
menschheid. De tranen vloeien thans in het
met zooveel trotsch, in naam der réchtvaar-
dighid ten oorlog getogen Japan.
Men is misschien al weer bijna vergeten
hoe dat destijds is toegegaan. De geschiede
nis is een groot leerboe en daarom veroor
loven we ons nog eens aan de Decemberda
gen van 1941 te herinneren, toen de Euro-
peesche oorlog tot een wereldoorlog werd.
Tojo, toen minister-president, verklaard®
zeker van de overwinning te zijn. Japan kon
om zijn prestige niet aan de eischen van
Amerika, dat o.a. annuleering van het Drie-
mogendhedenverdrag wenschte, voldoen.
Het voortbestaan van het land stond op het
spel. „Mijn leven behoort den keizer", zoo
zeide hij. „en ik weet, dat het geheele Ja
pansche voik zich onvoorwaardelijk geeft
voor het groote doel der keizerlijke politiek.
Opkomst of ondergang staat thans voor het
Japansche imperium op het spel en voor
Oost-Azië een nieuwe orde, welvaart of in
eenstorting.
Voor 100 millioen Japanners is de tijd ge
komen alles op te offeren voor de zaak des
vaderlands, heette het.
Ditzelfde werd in de officieele oorlogsver
klaring in den typisoh-Japanschen gedach-
tengang betoogd. We willen er een paar zin
sneden aan ontleenen om te doen zien hoe
het nu weenend met schaamte belijden, dat
men in zijn offers tekort geschoten is en dus
oorzaak werd van den ondergang des lands,
daarmee volkomen parallel loopt. Het be
wuste stuk had den volgenden aanhef:
„Wij, bij 's hemels genade keizer van
Japan, gezeten op een troon die onafgebro
ken sedert eindelooze eeuwen bestaat, ver
zekeren U. onze getrouwe, dappere onder
danen. dat wij hierbij den oorlog verklaren
aan de Ver. Staten van Amerika en het
Britsche Rijk." Na verzekerd te hebben, dat
leger en vloot hun uiterste best zullen doen
bij het voeren van den oorlog en de amb
tenaren getrouw en vlijtig hun taak zullen
vervullen, wordt de natie opgewekt tot een
dracht. opdat niets zal mislukken bij het
nastreven van de oorlogsdoeleinden. „De
verzekering van een stabielen toestand in
Oost-Azië en het bijdragen tot den wereld
vrede is de ver vooruitziende politiek, die
werd geformuleerd door onzen grooten, ver
heven keizerlijken grootvader en onzen
grooten, keizerlijken vader, die hem op
volgde en welke ons zoo na aan het hart
ligt. Het onderhouden van vriendschap onder
de volken en het genieten van welvaart met
alle volken is steeds het leidend beginsel
van de buitenlandsche politiek van ons volk
geweest.
Met geduld en hoop hebben wij déze din
gen verwacht, maar onze tegenstanders heb
ben niet in het minst een geest van ver
zoeningsgezindheid aan den dag gelegd en
dus schiet in zelfverdediging slechts het
eenige middel over om elke hindernis op den
weg te verpletteren." En dan komt het merk
waardig slot van het stuk.
„Terwijl de geheiligde schimmen van onze
keizerlijke voorvaderen ons uit den hooge
beschermen, vertrouwen wij op de loyaliteit
en den moed van onze onderdanen in de
rustige verwachting dat de taak ons nagela
ten door onze voorvaderen, zal worden
voortgezet en dat de bronnen des kwaads
welcira zullen worden gestopt, zoodat een
voortdurende vrede onwrikbaar in Oost-
Azië zal worden gevestigd, waardoor de
roem van ons rijk wordt bestendigd."
Voorvaderencultus, mystiek, roeping om
-leider der Oost-Aziatische volken te zijn,
discriminatie der „tegenstanders," insinua-
"ties, zelfvoldaanheid en zelfverzekerdheid,
superioriteitsbesef, bluf en zooveel meer cor«
respondeeren in dit gteheele stuk op gees-
teselementen, waarmede wij hier in het Wes
ten twaalf jaar lang in aanraking zijn geko
men en waarvan we slachtoffer geworden
zijn.
De „geheiligde schimmen" der keizerlijke
voorvaderen hebben het er ten slotte niet
te best afgebracht. Maar dat is niet erg, men
brengt eenvoudig het volk, dat in zijn
feodalen gedachtengang nog leeft en zich
beweegt, kalm weg onder de suggestie, dat
het zelf tekort geschoten is. De keizer blijft
dan de wijze onaantastbare man. De vijand
heeft een bijzondere uitvinding gedaan,
waartegen we niet opgewassen zijn. Keizer
lijke wijsheid zal echter een nieuwen weg
tot de toekomst openen om den tegenwoor-
digen toestand onder de oogen ziende de
oude nationale politiek vrede en welvaart
met de volken te verdedigen.
Zoo is het gegaan.
Soezoeki, de minister-president, bood het
ontslag van zijn kabinet den Tenno aan,
omdat de nieuwe toestand nieuwe mannen
met nieuwe ideeën eischt. De keizer ver
zoekt den premier aan te blijven: inmiddels
heeft de minister van Oorlog, die zich het
ergst gecompromitteerd voelde, harikiri ge
pleegd.
In den kabinetsraad deelde Soezoeki mede,
dat de keizer zijn land niet veranderd
wenschte te zien in verschroeide aarde. „Wij.
het Japansche volk, weenen en bieden den
keizer onze allernederigste verontschuldi
gingen aan", zeide hij. Ondanks het feit, dat
het volk heeft gefaald, had de keizer het
volk niet berispt. Zeer genadig!
(Zie vervolg pa*. 1)
