^litvtm Courant
Het krijgsgedruisch op de gansche aarde verstomd
Hirohito bracht „de boodschap" diep bedroefd
ie serie: 1 April 1920-15 October 1941
WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1945
2e serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 84
Abonnementsprijzen
f 0.26 per week
f 1.10 per maand
f 3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIE MER
Redactie:
B VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 85.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
„Stautinistidj i$
myn Ijert ia leg
Japan verloor oorlogs- en
handelsvloot beide
Een unicum in de krijgsgeschiedenis.
Volgens mededeeling van het Amerikaan
sche ministerie van marine heeft Japan in
den thans verloren oorlog meer dan 300 oor
logschepen verloren, waaronder 18 slagsche
pen. terwijl vrijwel de geheele handelsvloot,
groot 5.629.845 ton verloren ging. Het
Amerik. ministerie voegde hier nog aan toe,
dat dit de eerste keer in de geschiedenis is.
dat een groote mogendheid haar oorlogsvloot
en handelsvloot tijdens een oorlog verloren
zag gaan.
Wat Amerika Japan gelast
Te 19 uur gisteravond heeft de Amerik.
minister van Buitenl. Zaken door bemidde
ling van Zwitserland een boodschap aan
de Japansche regeering doen toekomen,
welke de drie volgende orders bevat
1. Onmiddellijke staking der vijandelijk
heden door de Japansche strijdkrachten, en
mededeeling van het juiste uur dezer sta
king aan den geallieerden opperbevel
hebber. -
2. Onmiddellijke zending van afgezanten
naar den geallieerden opperbevelhebber met
inlichtingen over de opstelling der Japan
sche troepen en hun commandanten. De
afgezanten moeten gemachtigd zijn alle
maatregelen te treffen, welke de geallieer
de opperbevelhebber gelast, teneinde hem
in staat te stellen een door hem bepaalde
plaats te bereiken, om de officieele over
gave in ontvangst te nemen.
3. MacArthur zal de Japansche regeering
van uur, plaats en andere bijzonderheden
betreffende de officieele overgave mededee
ling doen.
TRUMAN'S GELAAT WEERSPIEGELDE
TROTS EN BLIJDSCHAP.
Gisteravond om 19.19 uur Amerikaansche
tijd begon president Truman in den kring
van zijn ministers en raadgevers de procla
matie over de overgave van Japan voor te
lezen. Op zijn gelaat weerspiegelden zich
trots en blijdschap. De president legde spe-
cialen nadruk op de zin van de verklaring:
,.Ik beschouw dit antwoord als een alge-
heele aanvaarding van de verklaring van
Potsdam, die onvoorwaardelijke overgave
van Japan eischt. In het antwoord is geen
enkel voorbehoud gemaakt."
Daarna stoven de journalisten naar hun
redacties terug.
Rampdag voor Am. marine
ten besluite
De laatste dag van den oorlog tegen Japan
is voor de' Amerikaansche marine een
rampdag geworden. De 9950 ton metende
kruiser „Indianapolis" is nl. in de lucht
gevlogen vermoedelijk bij zijn vertrek
uit. Goe-am waardoor van de beman
ning 875 opvarenden worden vermist,
termijl 5 dooden en 316 gewonden wer
den geteld. Deze kruiser had onlangs San
Francisco verlaten met een speciale
spoedeischen-de opdracht en vervoerde
materiaal naar de bases van de vliegende
Supervesti-ngen voor het uitvoeren van
aanvallen met atoombommen.
„Laat ons God danken"
aldus Attlee
In Londen, Washington en Moskou is de
tijding van de onvoorwaardelijke overgave
medegedeeld. President Truman verklaarde,
dat generaal MacArthur benoemd is" tot ge
allieerd opperbevelhebber om de overgave in
ontvangst te nemen. De offensieve actie der
geall. strijdkrachten is opgeschort.
Te Moskou is een verdrag van vriendschap
en bondgenootschap met China afgesloten,
volgens een bericht uit Amerika. Dit past
volkomen in het kader der nieuwe ver
houdingen.
De Engelsche minister-president Attlee
heeft, na verklaard te hebben, dat ,.de
Japansche tegenstand thans overal is ge
broken", hulde gebracht aan de mannen uit
eigen land en dominions, aan leger, vloot
en luchtmacht, aan alle schitterende bond-
genootn, die zoo goed gestreden hebben,
maar bovenal aan de Vereen. Staten, zonder
wier wonderbaarlijke inspanningen deze
oorlog in het Verre Oosten nog vele jaren
zou hebben geduurd. Wij denken, in het
bijzonder op dit oogenblik. ook aan de ge
vangenen in Japansche handen, aan onze
vrienden in de dominions. Australië en
Nieuw-Zeeland, in Indië en Birma en in die
koloniale gebieden, die het geweld van den
Japanschen aanval ondergingen. Wij ver
heugen ons er ovej, diat die gebieden spoedig
gezuiverd zullen zijn van den Japanschen
binnendringer.
„Laat voor het oogenblik allen, die daartoe
in staat zijn, rusten en zich verheugen in
het bewustzijn, dat zij goed gewerkt hebben.
De vrede is weergekeerd op aarde. Laat ons
God danken voor deze groote bevrijding en
voor zijn barmhartigheid! Leve de Koning."
Verder deelde Attlee mede. dat vandaag
en morgen overal in Groot-Britannië gevierd
zullen worden als feestdagen der over
winning.
Reuter verneemt echter, dat de opening
van het parlement door den Koning, heden
ochtend om 10 uur GM.T., zal doorgaan, zoo
als dat was geregeld. Na de troonrede van
den Koning zullen Hoogerhuis en Lagerhuis
beide verdaagd worden voor dankdiensten:
voor het Lagerhuis in de kerk St. Margaret
in Westminster en voor het Hoogerhuis in de
Westminster Abdy.
Na de toespraak van Attlee werden de
volksliederen van Engeland, de Ver. Staten,
Rusland en China voor de radio gespeeld.
DOCH HEEL DE WERELD JUICHT EN DANKT
Volledige capitulatie!
We hebben op de bevestiging van deze tijding, welke sinds enkele
dagen de gansche wereld in haar spannenden greep hield, gewacht.
Vannacht hebben we het gehoord: ook Japan ligt in het stof. De
wereldoorlog is ten einde, Japan heeft zich volkomen overgegeven.
In de hoofdsteden van de vier groote mogendheden is de verlos
sende tijding hedennacht om twaalf uur medegedeeld.
Het Japansche antwoord op de geallieerde eischen luidde als
volgt:
„Verwijzende naar de mededeeling van 10 Augustus, betreffende
de aanvaarding van de bepalingen der verklaring van Potsdam en
het antwoord der regeeringen van de Ver. Staten, Groot-Brittan je,
de Sowjet-Unie en China, verzonden door staatssecretaris Byfnes op
11 Augustus, lieeft de Japansche regeering de eer als volgt te ant
woorden aan de regeeringen der vier mogendheden:
De Ned. torpedojager „Jan van Galen", die herhaaldelijk in den kruitdamp van den
Pacific was gehuld en aldus het zijne bijdroeg tot de overwinning.
„1. Zijne Majesteit de Keizer heeft een keizerlijk rescript uit
gegeven betreffende de aanvaarding door Japan van de bepalingen
der verklaring van Potsdam.
2. De Keizer is bereid machtiging te geven tot de onderteeke-
ning door zijn regeering en het keizerlijk hoofdkwartier te verzeke
ren van de noodzakelijke bepalingen voor de uitvoering der bepalin
gen van de verklaring van Potsdam.
3. Z.M. is ook bereid bevel te geven aan alle militaire, marine-
en luchtautoriteiten, ten einde te worden uitgegeven aan alle onder
hun bevel staande strijdkrachten, waar deze zich ook mogen bevin
den, om den actieven weerstand te staken en de wapens over te geven
en te gehoorzamen aan de bevelen van den geallieerden opperbevel
hebber in overeenstemming met de bovenstaande voorwaarden.
Het stuk was onderteekend door Tojo. den minister van Buiten-
la ndsche Zaken.
Natuurlijk is er in Japan heel wat vooraf
gegaan aan het doen van deze mededeeling.
De Japansche keizer heeft voor het eerst
door de radio zijn volk toegesproken om het
„met ddepe droefheid" in kennis te stellen
met de door de Vereen. Staten veroorzaakte
„ramp". Het heeft den keizer genadiglijk
behaagd persoonlijk het stuk voor te lezen
aan het volk, waarin de ,.famp" werd aan
gekondigd. Het begon aldus:
„Aan onze goede en trouwe onderdanen.
Na diep den algemeenen loop der wereld en
de huidige omstandigheden, welke thans in
ons rijk heerschen, te hebben overpeinsd,
hebben wij heden besloten een regeling van
den tegenwoordig en toestand te verwezen
lijken door over te gaan tot een buiten
gewonen maatregel. Wij hebben onze regee-
rinig bevolen med'e te deel en aan de regee
ringen van de Ver. Staten, van Brittanje,
China en de Sowjetunie, dat ons rijk de be
palingen van haar gemeenschappelijke ver
klaring aanvaardt.
Te streven naar gemeenschapelijke wel
vaart en geluk van alle naties, zoowel als
naar veiligheid en welzijn van onze onder
danen is de plechtige verplichting, die door
onze keizerlijke voorouders is overgeleverd
en die ons na aan het hart ligt. In waar
heid hebben wij den oorlog verklaard
aan Amerika en Engeland op grond van
onzen oprechten wensch om Japans zelfbe
houd te verzekeren en Oost-Azië te stabili-
seeren, terwijl het verre van onze gedachten
was om inbreuk te plegen op de souverei-
niteit van andere naties of ons te begeven
in gebiedsuitbreiding.
Thans echter heeft de oorlog bijna vier
jaar geduurd. Ondanks dat ieder zijn best-
heeft gedaan den dapperen strijd der
leger- en vlootstrijdkraehten, den ijver en
volharding van het volk heeft de
oorlogstoestand zich niet noodzakelijk ten
voordeele van Japan ontwikkeld, terwijl de
algemeene ontwikkelingen van de wereld
zich alle gekeerd hebben tegen zijn belan
gen. Bovendien is de vijand begonnen ge
bruik te maken van een nieuwe en uiterst
wreede bom, wier vermogen om schade te
doen in waarheid onberekenbaar as en den
tol eischt van vele onschuldige levens. Wan
neer wij zouden voortgaan met strijden dan
zou dit /liet alleen eindigen met de uiteinde
lijke ineenstorting en verdelging van de
Japansche natie, maar tevens deiden tot den
totalen ondergang van de menschelijke be
schaving."
Langs deze en soortgelijke typisch-Japan-
sche redeneeringen kwam eindelijk het
hooge woord er uit, dat de zaak verloren
was en overgeven nog de eenige mogelijk
heid was om algeheele vernietiging te ont
gaan. Ten slotte werd opgewekt tot be-
heersching der gevoelens, tot verderen op
bouw van de innerlijke grootheid van den
keizerlijken staat, waarbij moet gezorgd bij
den vooruitgang van de wereld niet ten
achter te blijven.
Kabinet van Soezoeki afgetreden
Domei meldt, dat het kabinet van baron
Kanta.ro Soezoeki vandaag is afgetreden.
Woensdag en Donderdag zijn ook in Ame
rika feestdagen.
Het Rijk vrij
Het Rijk der Nederlanden in zijn g«-
heel vrij.
Dat is de stralende tijding, waarmee de
15e Augustus 1945 kon beginnen. Alle deelen
van het Rijk weer ontworsteld aan de sla
vernij: het Rijk in Europa op 5 Mei en ruim
drie maanden later de „gordel van smaragd"
geworpen rond den evenaar, terwijl West-
Indië steeds vrij bleef.
De 124ste afstammeling in het Rijk van de
zonen van de zon zag zijn stralenkrans in
roemloos duister verdwijnen. De Keizer leeft
niet eeuwig, maar is thans de dienaar van
den blanken man geworden. Japan ligt
figuurlijk en letterlijk in het stof gebogen
en vergiet tranen over den verloren oorlog.
Maar elders is er vreugde, diepe vreugde,
dat na jaren van druk zoo zware benauwing
werd afgewenteld en vrede in de wereld kdn
terugkeeren.
Ook voor ons Nederlanders is er alle reden
tot blijdschap.
De strijd, waarin wij alles hebben ge
offerd, is onder Gods zegen gewonnen.
Mede dank zij Engelands onbezweken moed,
vertrouwen en vastberadenheid, Amerika'»
staag gestegen inspanning om het onuit
puttelijke arsenaal der voor de vrijheid
strijdende volken te zijn, en ook de ener
gie en medewerking van vele anderen, van
Rusland af tot voormalige satellieten van
de as toe.
Dat alles is voorbij. Een nieuwe, helder#
dag in de wereldgeschiedenis is aangebro
ken wfllen we hopen.
We weten het: niet voor iedereen is er
vreugde in dezelfde mate. Velen zullen
door zich voelen heensnijden de herinnering
aan ondergaan leed, geleden verliezen en on
zekerheid over hen, die zich nog in het
verre land bevinden. God helpe hen en geve
hun sterkte hun leed te dragen.
Maar Hij geve ook anderen de genade om
de algemeene vreugde waardig te dragen en
ons voor te bereiden op het vervullen van
werken.
een nieuwe taak van dieft
strijden en
Daartoe worde van ons geweerd alle zelf
genoegzaamheid, maar onze dank ga, boven
alles uit tot Hem, die het lot, ook voor lan
den en volken, in Zijn handen houdt en de
wereld stiert naar Zijn raad en wil. Dan
verliezen we ons niet in uiterlijkheden, maar
buigen het hoofd in ootmoed in de stem
ming, welke da Costa eens van den over
winnaar in den slag bij Nieuwpoort ver
tolkte in deze woorden: Maar de overwin
naar in het stof gebogen bidt.
Dan is er in ons lof en dank tot Hem uit
Wien en door Wien en tot Wien alle din
gen zijn. Ook de vrijheid, waarin We ons
thans mogen verblijden. -
Morgen nationale Feestdag
Zondag a.s. zal een algemeene
dankdag zijn
Van regeerirugszijde vernemen wij. óat
in verband met de capitulatie van Japan,
de dag van morgen, 16 Augustus, als
nationale feestdag wordt beschouwd.
Aanstaanden Zondag zal er een alge
meene dankdag zijn.
HEDENAVOND SPREEKT MIN.
SCHERMERHORN.
Hedenavond 8 uur zal de minister-presi
dent, prof. ir W. Schermerhorn een radio
rede houden in verband met de capitulatie
van Japan.
Rentrée der ind. regeering
in Batavia
Ofschoon de Ned.-Indische regeering al ge-
ruimen tijd geleden overwoog haar zetel van
Brisbane (Australië) te verplaatsen naar een
der reeds bevrijde plekjes (Hollandia of
Balikpapan) kon 'daar tot dusver niets van
komen. Thans echter bestaat er gegronde
hoop. dat binnen niet al te langen tijd deze
regeering weer in Batavia zal zetelen. Noodig
iis dan evenwel, dat de geallieerden, die Indië
straks zullen bezetten, eerst de vereischte
orde scheppen.
Oud-minister P. A. Kei-stens, directeur van
het Indische dep. van Onderwijs en Eere-
dienst. blijft nog ter beschikking van den
minister van Overfceesche Gebieden, doch zal
vrij spoedig naar het Verre Oosten vertrek
ken daar de Indische regeering voornemens,
is. voltallig haar rentrée in Batavia te
maken.
UITZENDING N.I.C.A.-PERSONEEL
WORDT VERSNELD.
In verband met de snelle ontwikkeling
der gebeurtenissen in het Verre Oosten
zullen diverse voor Ned. Oost-Irtdië opge
stelde plannen worden herzien. Zoo zal de
uitzending van N.I.C.A.-personeel worden
versneld. Alles wordt in het werk gesteld om
meer scheepsruimte te verkrijgen, ten einde
1000 mannen (en vrouwen) per maand te
kunnen uitzenden. In eersten aanleg heeft
men 5000 a 6000 menschen noodig. Volgende
week zullen weer 530 N.I.C.A.-mannen en
-vrouwen de reis naar Australië aanvaarden.
BERICHT
In verband met den Nationalen Feest
dag verschijnt ons blad morgen niet.
Onze bureaux zullen den gelieelen dag
gesloten zijn.
DE DIRECTIE.