jrUratw Cf iiisdjf <£mrani
Eerste tabaksbon komt 30 Augustus uit
Van over de grenzen
lOist" 01
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1945
Je serfe: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 78
Abonnemeii tsprij-zei,
f0.26 per week
f 1.10 per maand
f3.25 per kwartaaJ
Hoofdredacteur:
H DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-^ationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
„Staufuoslirij is aljehUom
myn Ijert w iegjjettspiKt*
Van September tot December
2 rantsoenen per 14 dagen
Naar het Rijksbureau voor Tabak mede
deelt, ligt het in de bedoeling, dat vermoe
delijk op 30 Augustus over heel Nederland
een bon zal worden bekend gemaakt, welke
recht zal geven op» naar keuze, een rantsoen
sigaren, sigaretten "of tabak.
Men hoopt in de periode van September
tot en met December geregeld twee rant
soenen in de 14 dagen aan te kunnen wijzen.
Dit is ongetwijfeld goed nieuws, dat bij
rookend Nederland' groote vreugde zal ver
wekken.
- Het is begrijpelijk, dat het slagen van
deze rantso.eneering in sterke mate afhanke
lijk is van het tempo waarin de aanvoer kan
geschieden, 't Is mogelijk dat vertragingen in
de aflevering zullen ontstaan. Het is zelfs mo
gelijk. dat soms de bonnen niet op den nor
malen tijd aangewezen kunnen worden.
Nog even geduld heeren en u kunt weer
genieten van een goede sigaar, al behoeft
u dan niet per sé op deze wijze den brand
er in te jagen.
We willen ons echter door al deze minder
prettige mogelijkheden onze goede stemming
niet laten bederven.
We gaan weer rooken!
Twee rantsoenen in de veertien dagen!
Wat wenscht USigaretten, tabak of si
garen?
Ook daarover nog een woordje.
Sigaretten. De tabak hiervoor werd
tot nog toe uit Rhodesia aangevoerd en de te
distribueeren sigaretten zullen den haam
„Rhodesia" dragen. De prijs is bepaald op 75
cent per 20 stuks, hetgeen belangrijk lager is
dan tot nu toe op den bon verkrijgbare siga
retten. De sigarettenfabrieken in het.Westen
van ons land (en dat zijn de belangrijkste)
zullen dezenzomer weer regelmatig gaan
wei-ken. De schade aan de gebouwen is be
trekkelijk gering, alleen is het nog niet ge
makkelijk arbeidskrachten in voldoende aan
tal te krijgen.
Tabak. De kerftabak-industrie zal ook een
eenheidsproduct leveren, dat vermoedelijk
onder den naam „Libra" in den handel zal
worden gebracht. Import van rooktabak en
sigaretten zal voorloopig niet in belangrijke
mate plaats kunnen hebben. De benoodigde
scheepsruimte kan beter worden besteed en
bovendien is het een landsbelang om eigen
industrieën zooveel mogelijk aan den gang
te houden. De pakjes sigaretten, welke voor
loopig aangekocht zijn voor de distributie,
vallen natuurlijk buiten den eigenlijken im
port.
Sigaren. De sigarenlndustrie, welke voor
ons land de belangrijkste der drie tabakver
werkende industrieën is, is thans zoover op
dreef, dat er weer ongeveer 60 fabrie
ken in het Zuiden des lands aan het werk
zijn. Daarmede is men reeds in Februari be
gonnen. De schade aan de fabrieken viel
nogal mee. In sommige plaatsen, zooals in
Rhenen, Valkenswaard, Wageningen, werden
de fabrieken zwaar beschadigd of verwoest,
maar in het algemeen kon men vrij spoedig
aan den slag gaan. Een moeilijkheid in de
sigarenindustrie is evenwel het dekblad, dat
uit Indië moet komen. Men rekent ermee,
dat indien het niet al te lang duurt eer Indië
bevrijd is, het toch wel 1946 zal worden voor
men dekblad uit Indië zal krijgen. De sigaren-
industrie zal vermoedelijk voorloopig op een
capaciteit werken van c.a. 20 pet van haar
productie van vóór den oorlog.
I\u kunnen we tenminste
weer eens bruiloften
Bij het Rijksbureau voor de Voedsel
voorziening beseft men wat een mensch
toekomt. Er zullen n.l. weer extra rant
soenen worden verstrekt ter gelegenheid
van huwelijk en 25-, 40-, en 50-jarige
bruiloften, als ook voor ieder lustrum na
den gouden bruiloft.
De aanvragen moeten voor den da
tum van het wettelijk huwelijk of de
bruiloft bij den plaatselijken distributie-
dienst worden aangevraagd. De diensten
zullen rantsoenbonnen verstrekken voor
6 rantsoenen vleesch, 2 rantsoenen boter,
24 rantsoenen brood, 1 rantsoen suiker, 5
rantsoenen koffie (of 2 rantsoenen koffie-
surrogaat zoolang koffie niet gedistribu
eerd wordt) en 2 rantsoenen melk. Voorts
kunnen zij, die den leeftijd van 100 jaar
of ouder bereiken, voor dezelfde rantsoe
nen in aanmerking komen.
„Bevredigende voortgang"
Het A.N.P. meldt: De besprekingen van
mr L. A. Kesper, die door de regeering is be
noemd tot voorzitter van het bestuur der
stichting „Radio Nederland in den overgangs
tijd", verkeeren weliswaar nog in het eerste
stadium, doch hebben bevredigenden voort
gang. Uiteraard zijn uitvoerige consultaties
en voorbereidende werkzaamheden noodig,
alvorens de stichting haar taak zal kunnen
opvatten en de verantwoordelijkheid voor de
radioprogramma's overnemen. Tot dat oogen-
blik zal „Herrijzend Nederland" zijn uitzen
dingen blijven voortzetten, waarbij ernaar zal
worden gestreefd zonder verwijl zooveel be
kwaam en betrouwbaar omroeppersoneel in
te schakelen als in de huidige omstandighe
den verantwoord is.
WAAROVER MIN. SCHERMERHORN
VRIJDAG SPREEKT
De minister-president zal a.s. Vrijdagavond
negen uur voor de radio spreken over het
Commissariaat Noodvoorziening getroffen ge
bieden.
MOEDIG NEDERLANDER IN AUSTRALIË
GEDECOREERD
In Australië heeft de Ind. legercommandant
de Mil. Willemsorde uitgereikt aan sergeant
M. G. Kokkelink, wegens moedig gedrag op
N. Guinea tegen de Japanners gedurende 2i/2
jaar met een detachement Van aanvankelijk
58 man. Het werd een gevreesde guerillaben-
de. Op het hoofd van Kokkelink werd een
prijs-van f 10.000. gesteld en een groote hoe
veelheid rijst en zout.
Eeregrafhof te Bloemendaal voor
ruim 700 Nederlanders
De opgravingen in de duinen bij Bloemen
daal zijn beëindigd. Gevonden en geïdentifi
ceerd werden 435 slachtoffers van den Si-
cherheitsdienst te Amsterdam, allen geëxe
cuteerd in Amsterdam en omliggende plaat
sen. Verder werd op Westerveld de asoli ver
zameld van rrteer dan 300 op last van den
S.D. geëxecuteerde en daar gecremeerde per
sonen. De meesten waren leden van het on-
dergrondsch verzet en afkomstig uit alle dee-
len des lands.
Op initiatief van het Nat. Instituut is een
comité gevormd, dat aan bekende architecten
de opdracht heeft gegeven voor een ontwerp
van een eeregrafhof, waarin het Nederland-
sche volk aan zijn groote dooden een laatste
rustplaats kan bereiden.
E.V.B. PROTESTEERT TEGEN ZUIVERING
PERSONEEL SPOORWEGEN
De Eenheidsvakbeweging van Spoor- en
Tramwegpersoneel heeft in een protestver
gadering te Amsterdam zich gekeerd tegen
de samenstelling van de zuiveringscie voor
het spoorbedrijf, omdat naar haar meening
deze commissie practisch geheel door de di
rectie is samengesteld en het personeel er dus
geen vertrouwen in kan hebben. De E.V.B.
eischt medezeggenschap.
't Proces-Pétain
Gistermiddag is de 14e zitting van het pro
ces Pétain voortgezet. Oud-minister Peyxou.
ton verklaarde, dat Laval in het najaar van
1940 de eenige Fransohman was. die tusschen
vrije en bezette zone kon reizen. In Decem
ber heeft hij Laval laten arresteeren. Van
mishandelingen in concentratiekampen in N.
Afrika weet hij niets. Als aan Peyrouton de
vraag gesteld wordt, of hij bijzonderheden
kan verschaffen over de ontmoeting met Hit-
Ier in Montoire, roept Pétain plotseling uit:
„Maar daar weet hij toch niets van, daar kan
hij niets van weten, dat betrof hem heele-
maal niet." Peyrouton zegt ook, dat hij hier
van niet op de hoogte was.
Een volgende getuige, oud-minister Che
valier, maakte melding van verschillende ge
legenheden, waarbij Pétain zich tegen Duit
sche eischen had verzet, o a. de annexatie
door Duitschland van Elzas-Lotharingen.
Hij spreekt ook over de onderhandelingen
die hij gevoerd heeft met lord Halifax in
Dec. 1940. Hij zeide geregeld in contact te
hebben gestaan met de geallieerde dienst
instellingen. Pétain had naar aanleiding hier
van eens tot hem gezegd: „Ik sta midden tus
schen twee soorten politiek. De eerste is de
politiek van samenwerking met de geallieer
den, de tweede bestaat uit het ondergaan van
de wetten die de Duitsehers mij opleggen en
die ik veracht. Ik weerstreef den Duitsehers
zooveel mogelijk. Mijn verplichtingen zoowel
jegens den een als jegens den ander eerbie
dig ik".
De oud-minister Bouthillier vertelde, dat
toen in Juli '41 de met Duitschland gesloten
voorloopige overeenkomst ter reductie van
de Fransche uitgaven, niet werd uitgevoerd,
door Pétain aan Goering een memorandum
werd gezonden, waarin werd geprotesteerd
tegen de houding van Duitschland ten op
zichte van de Fransche economische en poli
tieke belangen. Op een vraag van een der
juryleden omtrent het afstaan van de mijnen
van Bor, antwoordde Bouthillier. dat hie'rtoe
werd besloten in Nov. 1940, toen de regeering
een gunstige sfeer wilde scheppen voor de
onderhandelingen met de Duitsehers. „Ik kon
niet anders doen dan deze beslissing, die ge
nomen werd door het voornaamste lid van de
regeering, Pierre Laval, bekrachtigen," ver
klaarde getuige
Te Moskou zullen deze week de be
sprekingen over de herstelbetalingen be
ginnen.
In Londen worden deze week de bespre
kingen geopend over liquidatie van de resten
van den ouden Volkenbond en de organisatie
van het secretariaat van den nieuwen.
De ..groote vier" zijn het eens geworden
over de berechting der ruim 50 grootste
Duitsche oorlogsmisdadigers. Eind October
heeft in Neurenberg het eerste proces plaats.
Stalin zou een voorstel van Truman
hebben aangenomen om de volgende confe
rentie van drie te Washington te houden.
De 1 millioen Duitsehers ten Oosten van
Oder en Neisse (vroeger 8 mill.) worden
overgebracht naar de Engelsche en Amerik.
bezettingszónes; er komen Polen uit Rusland
voor in de plaats.
De groep der Rioe Kioe-eilanden is
onder het commando van Mac Arthur ge
bracht in verband met de vorming van een
machtig invasieleger.
Op Okinawa wordt de geweldigste lucht
vloot der geschiedenis bijeengebracht.
Frankrijk wil 360 milliard aan herstel
betalingen eischen.
Oorlogsslachtoffers in Frankrijk waren:
burgers gedood 450.000 en militairen 200.000,
burgers gewond 350.000, militairen 230.000.
De Egyptische nationalisten wenschen,
dat de Britsche troepen uit Egypte zullen
worden teruggetrokken.
De Spaansche republikeinen hebben ge
vraagd Franco op de lijst van oorlogsmisda
digers te plaatsen.
Vandaag beginnen te Parijs de bespre
kingen over Tang er.
Voor de massa-executies in Bohemen
geven generaal Dalugue en protector Frank
elkaar de schuld.
Het banditisme in Italië neemt grooten
omvang aan.
De Amerikaansche grootste vliegboot ter
wereld is gisteren neergestort; de inzittenden
zijn gered.
De Spaansche regeering heeft in een
communiqué haar vredelievenden geest uitge
sproken jegens alle volken en herinnert aan
de diensten, welke zij den vrede en de be
schaving heeft bewezen.
Op het Philippijneneiland Luzon vechten
nog enkele restjes Japanners.
DAT de moffen 870 km spoor van onze Ned.
Spoorwegen opgebroken en weggevoerd en
9000 ton rails en 400.000 dwarsliggers hebben
gestolen
DAT tegenover een productie in-onze mij
nen van 12.000 ton per dag een vervoer per
trein van 18.000 ton staat, zoodat de voor
raad steenkolen in Limburg dagelijks met
6000 ton* vermindert.
DAT de heer A. J. Lievegoed, chef van
den Regeeringspersdienst, wegens pensioen
gerechtigden leeftijd eervol ontslag heeft
aangevraagd. -
DAT de Duitsehers in Velsen en IJmuiden
Van de 12.800 huizen er 4000 hebben opge
blazen.
DAT de hoogovens te IJmuiden, die in den
Oorlogstijd zeer hebben geleden, toch spoedig
weer in gebruik zullen worden gesteld.
DAT deze hoogovens voorloopig slechts
15.000 ton erts per jnaand zullen gebfuiken,
tegen 50.000 ton vóór den oorlog
DAT een tweede oplaag van de tot dusver
uitsluitend in het Zuiden des lands versche
nen Nederl. postzegels thans in Engeland
wordt aangemaakt.
DAT de postzegels van de symbolen- en
zeeheldenserie zoo spoedig mogelijk door
andere zegels vervangen -zullen worden.
DAT op 't oogenblik in Denemarken een
groote hulpactie voor Nederland in voorbe
reiding is onder het motto: collega helpt col
lega.
DAT de bedoeling van deze actie is: een
Deensche timmerman helpt een Nederland-
schen timmerman, een smid een smid, enz.
DAT gisteren bij den Kon. Ned. Toeristen
bond (ANWB) het 150.000e lid zich heeft
aangemeld.
DAT van 21 Juli tot 1 Aug. 2150 paarden,
950 wagens en 1911 stuks paardentuig, dooi
de Duitsehers mee naar hun heimat gevoerd,
door de geallieerde militaire autoriteiten aan
Nederland zijn teruggegeven
DAT de gewestelijke commandant der Bin-
nenl. Strijdkrachten te Amsterdam, majoor
C. Overhoff, nu de B.S. als verband op
houdt te bestaan, gisteren afscheid heeft ge
nomen.
DAT de Ned. Vereen, van Huisvrouwen,
die haar arbeid op bevel van de Duitsche
machthebben in 1942 moest staken, haar
werk heeft hervat.
DAT de hengelsportvereeniging „Amster
dam" in de hoofdstad, die 6000 leden telt,
besloot een ..zuiveriri»?" nr>Hor deze leden
te houden.
DAT Dr. Rudolf Mengelberg, die door den
eereraad van de muziek ongeschikt was be
vonden als directeur vas het Concertgebouw
te Amsterdam, op last van het M.G. is ont
slagen.
DAT de ministers Schermerhorn, Ringers,
Drees, van Schaik, Mansholt en Beel Rot
terdam hebben bezocht i.v.m. den wederop
bouw van ons land.
DAT minister Schermerhorn op een aan
hem gerichten open brief der z.g.n. Een
heidsvakbeweging heeft laten weten zich niet
te kunnen inlaten met vakvereenigingen, die
weigeren uitspraken van Rijksbemiddelaars
te aanvaarden.
DAT in IJmuiden is binnengekomen het
s.s. Orpheus" van de K.N.S M. met 1000 ton
gedroogde abrikozen uit Cartagena.
DAT niet minder dan 20.000 personen zich
hebben beschikbaar gesteld voor de actie
„Amsterdam helpt Arnhem", welke a.s.
Maandag begint.
DAT gisteren met eenige officieele plech
tigheid het verheugende feit is gevierd, dat
de vaart op Maas en Julianakanaal weer
geheel vrijgegeven is.
DAT op de Schippersbeurs te Rotterdam
gisteren groote ontevredenheid heerschte
over het feit, dat het Depart, vas Verkeer
en Energie plotseling een direct in werking
tredende verlaging van de vracht in de bis-
nenvaart heeft afgekondigd.
Beweging of niet?
De R.-K. Staatspartij is weer in functie
getreden en de in het Zuden voor de
bevrijding opgerichte Katholieke Staatkun
dige Vereeniging zal zich ontbinden. De een
heid is er dus. gelijk te verwachten was.
Ook de Anti-Rev. Partij is reeds actief.
Wel wordt in de Chr. Hist. Unie het lied nog
net unisono gezongen, maar eerlang zal men
ook daar wel tot èen beslissing willen komen.
De S.D.A.P., die haar ouden naam voorloo
pig nog handhaaft, maar bij voorkeur spreekt
over democratisch socialisme als antithese
van allerlei ondemocratisch z.g. socialisme, is
eveneens present. De Vrijz.-Dem. Partij is in
oprichting, hebben we begrepen en op de
Communisten zal men ook niet lang meer be
hoeven te wachten. De vrienden van de waar
heid zullen onder den heer Seegers, weldra
het oude jasje wel weer aantrekken.
In het vroegere liberale huis (Vrijheids
bond) schijnt het nog erg stil: misschien
stuurt men op fusie met de vrijz.-dem. aan
en in de kraamkamer past eenige rust.
Dan blijft er nog één vraagpunt: de Ned.
Volksbeweging Wat gaat zij doen? Blijft zij
„beweging" als indertijd „Eenheid door de
mocratie" of de in woordkeus wat Duitsch
ingestelde Nederlandsche Unie? Wil zij de
z.g. middenstof gaan opvangen of zal haar
•hand tegen allen zich keeren en gaat zij
trachten een knabbelpolitiek te drijven in
alle principieele staatkundige organisaties?
De R.-K. Staatspartij wil voorloopig een wel-
wiillende houding tegenover de N.V B. inne
men, zoolang zij beweging blijft. Dat lijkt op
een oorlogsverklaring op termijn, waarvan de
bepaling aan de N.V.B. staat. We vermoeden,
dat de Roomsch-Katholieken niet de eenigen
•zijn. die er zoo over denken.
Eenige helderheid in deze situatie lijkt ons
zoo langzamerhand zeer gewenscht. Ter
wille van de eerlijkheid in de politiek. Mis
schien zoü de N.V.B. eerlang voor eenige op
heldering kunnen zorgen.
Gen. Synode der Geref. Kerken
Heden te Utrecht aangevangen
In de Oosterkerk te Utrecht is hedenmor
gen de Generale synode der Geref. Kerken
opnieuw in vergadering bijeengekomen na
dat zij 1 Sept. 1944 voor het laatst bijeen ge
weest is en oorlogshandelingen het haar on
mogelijk maakten te vergaderen.
De zitting werd door den voorzitter, prof.
dr G. C. Berkouwer van Amsterdam, ge
opend met het doen zingen van Ps. 66 4 en
6. het lezen van Ef. 3 ;14—21 en gebed. Hier
na sprak hij een openingswoord, .waarin hij
herinnerde aan wat sedert de laatste zitting
der synode in Nederland was voorgevallen
en wat zich het best laat samenvatten in de
woorden: hoop, teleurstelling, angst, evacua
tie en deportatie. Maar toen de nood op het
hoogst steeg, was ook de redding nabij. Spr
wees ook_ op de geestelijke gevaren der laat
ste vijf jaar midden in den nood van ons
leven. Maar het is een dwaas optimisme te
meen en dat nu alles goed is.
Spr. vertolkte de dankbaarheid der Synode
over de verkregen vrijheid van ons vader
land en memoreerde met vreugde de terug
komst van ons Koninklijk huis en het feit
dat Nederland weer een eigen regeering
heeft Daarnaast is er ook droefheid om zoo
veel dat verwoest werd. met name in de pro
vincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg
en de steden Arnhem en 's-Gravenhage.
Vooral ook leed over de velen die in binnen-
en buitenland gevallen zijn. Spr. herdacht de
in den kring der synode overledenen en de
genen die ook verder de kerken ontvielen,
waaronder velen door of tengevolge van oor
logsgeweld en wreedaardige handelingen van
den vijand. Hun trouw, offers en moed, al
dus spr. vervullen ons met eerbied en dank
baarheid. Hun strijd en lijden blijve ons on
vergetelijk. (Staande hoorde de synode dit
deel van het openingswoord aan).
Tenslotte herinnerde prof. Berkouwer er
aan, hoe dwars door alle benauwing heen
het kerkelijk schisma toch gekomen is. Vaak
is er gebeden om bewaring van de eenheid.
Hier beslist niet het lot, maar gaat het ock
om feiten en concrete beslissingen Alle
dingen komen in het gericht. Spr. wees op
aller verantwoordelijkheid. Is er hoop op
hereenigfng? Wat kerkhistorisch onmogelijk
schijnt is mogelijk bij God. Echter er zij
geen lijdelijkheid. Daarom riep spr. allen op
om te verstaan bij alle spreken en doen de
verantwoordelijke liefde voor Christus' kerk.
Tenslotte wee^ spr. op de conferentie die de
kerken in het Zuiden na de bevrijding in
Maart jl. te Breda hebben gehouden en vroeg
hij aandacht voor het zoozeer in verdrukking
zijnde werk der Zending in Ned.-Indië. Sor
besloot met de bede. dat God ook nu over het
werk der Synode het licht van Zijn aan
schijn verheffen moge.
Hierna werd een aanvang gemaakt met de
behandeling van het agendum. Enkele
nieuwe leden namen zitting na instemming
met. de belijdenisschriften te hebben betuigd.
Hoogleeraarsbenoeming Vrije Universiteit
Naar we vernemen is tot opvolger van
dr C. van Gelderen als hoogleeraar aan de
theologische faculteit der Vrije Universiteit
te Amsterdam benoemd dr W. H. Gispen,
predikant der Geref. Kerk van Delft.
Korte metten met zwarte
handelaren
Amsterdam grijpt ze en stuurt ze naar
N.O. Polder.
De Amsterdamsche politie heeft herhaalde
lijk zwarte handelaren gearresteerd, die ech
ter dan van de rechterlijke instanties slechts
een geldboete kregen, «en straf, die uiteraard
weinig effectief kon worden genoemd. Der
halve worden thans, in overleg met den m-
iitairen commissaris voor N.-Holland op ver
rassende wijze klopjachten op die heeren ge
houden, waarna zij via het N.S.B.-kamp aan
de Levantkade naar den Noord-Oostpolder
worden getransporteerd en daar wel is waar
zwaar, doch gezond ontginningswerk krijgen
voorgezet. Reeds 12 beruchte zwartehandela-
ren zijn op die manier onschadelijk gemaakt,
hetgeen den schrik er al aardig onder ge
bracht heeft.