lliemur ;Criïisclje (üjmrattf
De atoombom, de nieuwste verschrikking
>ist TJ
Ie serie: 1 April 1920-15 October 1911
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1945
2e serfe: le Jaargang: vanaf 7 Mei 1945, No. 77
A bo nneme n tspr ij.z e
f0.26 per week
f 1.10 per maand
f 3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk'Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
„Stmüuastirfj is aljebUottt
myn ijert in iectgensp ott"
Reeds ingezet in den strijd
tegen lapan
De Amerikaansohe oorlogvoering tegen Ja
pan is in een nieuwe fase getreden.
President Truman heeft namelijk gisteren
onthuld, dat de Amerikaansohe luchtmacht
16 uur geleden de grootste bom, ooit in de
historie van den oorlog gebruikt, een atoom
bom. krachtiger dan 20.000 ton ontplofbare
stoffen, heeft uitgeworpen op een Japansche
legerbasis op Hirosjima.
Twee groote en vele kleinere fabrieken in
de Ver. Staten zijn voor de productie van
atoombommen in werking. Er is meer dan
2Vi jaar aan gewerkt.
Meh neeft een methode gevonden om de
atoomenergie los te laten met vernietigende
kracht. Ook de Duitschers werkten reeds in
1942 koortsachtig aan een dergelijke uitvin
ding. (Misschien heeft Hitier daarop ook wel
eens gedoeld toen het V-wapen we.rd aange
kondigd. Red.). De V-bommen waren voor-
loopers, maar in de uitvinding der atoom
bom zijn ze niet geslaagd.
Amerikanen en Britten hebben dezen veld
slag der laboratoria thans gewonnen. Meer
dan 125.000 personen hebben gewerkt aan de
constructie van de atoombomfabriek in de
Ver. Staten en ruim 65.000 menschen zijn
thans bij de prductie betrokkèn. Velen wer
ken hier al 2\'2 jaar lang aan. en weinigen
wisten maar wat wat zij produceerden. Wij
hebben 2000 millioen doller besteed aan het
grootste wetenschappelijke dobbelspel van de
historie, en wij hebben dit spel gewonnen.
Wij zullen Japans vermogen om oorlog te
vogren volkomen ten gronde richten.
Om het Japansche volk van ondergang te
behoeden is het ultimatum gepubliceerd. Men.
noemde deze mededeeling een ..good story".
Het organiseerend genie achter deze nieuwe
bom is een 41-jarige natuurkundige, dr-rRo-
bert Oppenheimer. Hij organiseerde het on
derzoek in een woestijn in Nieuw Mexico.
Stimson. de Amerikaansohe minister van
oorlog, "bracht hem deze hulde: ,,de ontwik
keling van den bom zelf is voor een groot
deel verschuldigd aan zijn genie en inspira
tie en leiderschap"
De eerste bom.
Medegedeeld is nog. dat een ondoordring
bare wolk stof en rook hing boven het doel
gebied nadat de eerste atoombom was neer
geworpen te Hirosjima, zoodat nauwkeurig
rapport over de schade op het oogenblik niet
kan worden opgemaakt.
Te Ottawa is bekend gemaakt, dat het on
ontbeerlijke radioactieve metaal, dat noodig
is voor de vervaardiging van den atoombom,
eleverd wordt door Canada, een van de rijk-
te uraniumbronnen ter wereld.
De eerste atoombomexplosie vond plaats
boven op een stalen toren in de woestijn in
Nieuw Mexico op 16 Juli. Het succes over
trof de stoutste verwachtingen.
Bij deze eerste ontploffing ontstond een
verblindende lichtflits, die het geheele ge
bied helderder dan bij het helderste daglicht
verlichtte. Toen kwam een geweldig, aanhou
dend gebulder en een zware drukgolf, die
twee man. buiten het proefnemingscentrum,
neersloeg. Terstond kolkte een ontzaglijke,
Veelkleurige wolk op tot een hoogte van ruim
40.000 voet. De wolken, die onderweg werden
ontmoet, verdwenen. Spoedig dreven de sub-
stratosfeerwinden de op die hoogte grijs ge
worden massa uiteen. De proef was voorbij,
het project was een succes."
Een blind meisje nabij Albuquerque, 120
mijl van de olaats der proefneming, riep uit:
„Wat is dat?", toen het licht opflitste. Gene
raal Groves, een van de hoofdfiguren van
het ontwerp, die zich op een waarnemings
post op een afstand van 17.000 yards bevond,
Vertelde: ..Twee minuten vóór den vastge-
stelden tijd lagen allen plat op den grond,
het gelaat omlaag. De tijd werd door een
luidspreker afgeroepen. Er heerschte een
Volkomen, eerbiedige stilte."
Dr Conant, president van de Harvard Uni
versity, zeide. dat hij nooit had kunnen den
ken, dat seconden zóó lang konden duren
Eerst kwam er een lichtuitbarsting van on
vergelijkelijke sohittering. Wij keerden ons
allen om en keken door donkere glazen naar
den vuurbol. Ongeveer 40 seconden later
k\vam de schokkende golf. gevolgd door ge
luiden. waarvan er geen schrikwekkend
oheen na onze volkomen verbazing over de
luitengewone intensiteit van het licht. Gene
raal Thomas Farrell verklaarde: ,,Het tooneel
linnen den schuilkelder was onuitsprekelijk
ramatisch. Ieder kende de verschrikkelijke
lotenties van de dingen, die naar zij dachten
ouden gaan gebeuren. Wij reikten in het on
tkende. Toen kwam die geweldige licht-
ltbarsting, gevolgd door een diep, grommend
ebulder. Verscheidene waarnemers werden
egen den grond geslagen. Alle opgekropte
moties kwamen los in die paar minuten.
Allen schenen te voelen, dat zij aanwezig
waren geweest bij de geboorte van een nieuw
tijdperk, het tijdperk van de atoomenergie".
Hoe de energie der gesplitste atomen vrij
komt, is nog niet opgelost; men kan ze alleen
vrijmaken. De controle op de proefnemingen
moest op grooten afstand geschieden van ach
ter zware betonnen muren.
Een geheel nieuwe chemie moest worden
uitgewerkt om het materiaal te concentree-
ren. Met de methodes, die mep tot zijn be
schikking had, toen het proces het eerst werd
ontdekt, kon men een millioenste gram van
het materiaal vervaardigen. Begin 4944 kwam
men tot een duizendste gram, terwijl in Maart
1944 experimenten met een gram mogelijk
werden. Enorme hoeveelheden materialen
worden thans verwerkt in vele processep,
zonder dat een menschelijk oog ooit ziet wat
er binnen de bouwwerken gebeurt. Alleen
door middel van een ingewikkelde reeks wij
zerplaten neemt men er iets van waar. Iedere
verrichting wordt voltrokken in een afgele
gen cel. Wanneer déze operatie voltooid is,
wordt het materiaal naar de volgende cel ge
bracht.
Het Japansche nieuwsbureau heeft heden
iets omtrent ide atoombom gezegd. Naar uit
het Japansche hoofdkwartier wordt gemeld,
schijnt de vijand zich van een nieuw type
bom te bedienen, aldus het nieuwsbureau.
Nog 65.000 Nederlanders in
Duitschland?
Russen zouden weinig toeschietelijk zijn.
Het AN.P. meldt: Naar van de zijde van
den Repartieeringsdienst werd medegedeeld,
dienen alle Nederlanders, die in de Russische
zone van Duitsohland verblijven, zich naar
de Westelijke demarcatielijn te begeven. Zij
zullen aldaar tegen Russische repatrieeren-
den worden uitgewisseld.
Helaas lieten de Russische autoriteiten tot
dusverre nog geen Nederlandsche verbin
dingsofficieren toe. Dit is te wijten aan het
feit, dat de Nederlandsche S.S., die in Rus
land heeft gevochten, door haar gedragingen
en misdaden den Nederl andschen naam in
Rusland bijzonder heeft geschaad. Vandaar,
dat de Russen een zeker wantrouwen aan
»den dag leggen voor alles wat Neder-
landsoh is.
Hoeveel Nederlanders zich nog in het door
de Rusen bezette gebied bevinden, is niet te
zeggen. Volgens een Nederlandsche taxatie
worden in totaal nog een 65.000 naar Duitsch-
land gevoerde Nederlanders vermist. De
Russen taxeeren het aantal Nederlanders dat
zich in hun gebied bevindt op een 15.000
personen.
Diepe buigingen, weinig feiten
Inzake het proces-Pétain.
Over het proces tegen maarschalk Pétain
is na de bewögen zitttingen van vorige week
thans weinig bijzonders te melden.
In de gisteren gehouden zitting werden ge-
noord: generaal Lacaille, chef van den staf
in Indo-China in 1938 en 1939; prins Fran
cois Xavier van Bourbon-Parma, die be
weert dat door Pétains tusschenkomst ontel
baar vele Fransche levens zijn gespaard; ge
neraal Odillon Picquandart, die een uiteen-
setting gaf van de Fransche bewapening in
verhouding van N de Duitsche. Voorts ver
schenen nog als getuigen Noel Pinelly,
oud-lid van den Parijschen gemeenteraad,
en de generaals Charles Lafargue, Eduoard
Ruby en Picard. Al deze heeren hadden
weinig interessants te vertellen. Prins
Frangois begon en eindigde met een diepe
buiging voor Pétain, maar voor de rest was
er niets, dat de aanwezigen boeide.
Bij de opening van het proces had men
gerekend op maximaal 15 zittingen. Gisteren
is echter de derde week al ingegaan en er
moeten nog een twintigtal getuigen gehoord
wordeen. Het Hof zal stellig niet vóór me
dio-Augustus vonnis kunnen vellen.
Natuurlijk blijft de aandacht van heel
Frankrijk op dit historische proces geves
tigd. André le Tocquer, de voorzitter van
het Parijsche gemeentebestuur, heeft het
denkbeel geopperd, dat maarschalk Pétain in
het openbaar op de Champs Elyssees door
een gewonen Franschen burger zou worden
gedegradeerd. Hij betitelde den maarschalk
als den verkeerden overwinnaar van Verdun
en zeide. dat het er weinig op aankwam, of
„deze oude verrader zou worden doodge
schoten of niet."
0e Broodprijs met 2
verhoogd
cent
Naar wij vernemen is de prijs van het
brood met ingang van Maandag 6 Augus
tus verhoogd met 2 cent per 800 gram.
H. M. de Koningin zal 31 Aug.
in alle stilte gedenken
Naar wij vernemen blijft de gezondheids
toestand van H.M. de Koningin zeer be'-
vredigend. Toch zal H.M. gedurende de
maand Augustus zich nog moeten ontzien
en zich van groote vermoeienissen moe
ten onthouden. Het is de wensch van de
Koningin haar eersten verjaardag na de
bevrijding in Nederland in alle stilte in
Haar familiekring door te brengen.
Er gaan weer meer treinen rijden
Groote inkrimping op Zondag.
De Nederl. Spoorwegen deelen ons mede,
dat met ingang van heden op verschillende
baanvakken wijzigingen in den treinenloop
worden aangebracht. Inlichtingen zijn aan
de stations verkrijgbaar.
De repatrieeringstreinen, wélke waren op-
De repatrieeringstreinen, welke waren
opengesteld voor reizigersvervoer op de lij
nen AmersfoortUtrechtRotterdamDen
Haag; Den HaagHaarlemAmsterdam
HilversumUtrechtAmersfoort; Den Haag
HaarlemAmsterdamAlkmaar worden
opgeheven. Er worden echter reizigerstrei
nen ingelegd, om op deze lijnen het verkeer
op te vangen.
Het aantal reizigerstreinen Amsterdam
Den Haag.Rotterdam wordt eenigszins uit
gebreid.
De treindienst UtrechtGoudaRotterdam
Den Haag v.v. wordt hervat, waardoor de
busdiensten GoudaDen Haag en Gouda
Rotterdam komen te vervallen. Het Rotter-
damsche gedeelte in bovengenoemde treinen
komt vanaf Utrecht voor aan te staan.
Er gaan treinen rijden van Amersfoort
Baarn-Hilversum naar Amsterdam. Daar
door komen de busdiensten Amersfoort
Baarn—Hilversum te vervallen. Busdiensten
worden ingelegd van Baarn naar Bilthoven
en van Woerden naar Leiden.
Dagelijks zullen twee sneltreinen rijden
van NijimegenGeldermalsenUtrechtAm
sterdam en terug. Twee stoptreinen zullen
rijden NijmegenGeldermalsenUtrecht en
terug.
Op de Zondagen zal het aantal treinen zeer
ingekrompen worden. Op vele baanvakken
zal dan geen enkele reizigerstrein loopen.
in Amsterdam branden weer
straatlantaarns
Er wordt te Amsterdam naar gestreefd per
1 October a.s. de straatverlichting weer op
beperkte schaal in te voeren. Ten einde
stroom te bespai-en, zullen zoowel het aantal
straatlantaarns als de sterkte der lampen
aanmerkelijk worden verminderd.
Op enkele gevaarlijke punten zal iwtus-
sohen reeds vóór 1 October de openbare ver
lichting worden ingevoerd. Gisteravond
brandde ze reeds langs sommige grachten en
op het Rembrandtsplein.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Bedankt: voor IJsselmuiden J. W. v. d.
Linden te Kootwijk.
Geref. Kerken
Benoemd: tot hulppred. te Weesp H.
Schut. cand. te Amsterdam. Aangenomen.
Bedankt: voor Laren (N.H.) 2e pred.pl..
voor de geestelijke verzorging der sanatoria)
da W. G. Harrenstein te Weesp.
Chr. Geref. Kerk
Tweetal: te Zaandam H. v. Leeuwen te
Ermelo en J. G. v. Minnen te Huizen (N.H.).
Beroepen: te Delft L S. den Boer te
Amsterdam-W.: te Woerden N. de Jong te
's-Gra venlhage - W est
Bedankt: voor Urk M. Ovenduin te Wer
kendam.
Geref. Kerken in H. V.
Beroepen: te Andijk (N.H.) G. L. I.
Stockmann, v/h RK. priester, thans hulppred.
aldaar.
Oud-Geref. Gem.
Aangenomen: naar Terneuzen A. de
Reuver te Kralingscheveer.
LEIDEN, Rijksuniversiteit 6 Aug. Geslaagd
voor het cand.-examen rechtsgeleerdheid J.
G. van Putten, Den Haag en J. B. Korevaar,
Delft.
Gepromoveerd tot doctor in de wis- en
natuurkunde H. R. B. Jonkers op proefschrift
getiteld: „Onderzoekingen over den invloed
van hormonen op de stofwisseling van kool
hydraten, eiwitten en vetten".
DAT te Hilversum drie kleine kinderen,
Ij de ontploffing van een door hen gevon-
n projectiel van het luchtafweergeschut,
irwondingen opliepen,
DAT de besturen der diverse transport-
beidersbonden te Rotterdam geweigerd
ibben deel te nemen aan een openbare ver--
dering der Eenheids vakbeweging.
DAT zij dit deden omdat hun bekend was,
t de Eenheidsvakbeweging opnieuw wil
iken en wel van morgenmiddag 4 uur tot
inderdag.
)AT de papiertoewijzing en perszuivering
«is overgedragen is aan het Dep. van
inenl. Zaken, waar dr C. Beekenkamp met
e aangelegenheid is beiast.
'AT het in de bedoeling ligt van het com-
Bariaat rechtsherstel een blijvenden dienst
maken.
AT de zuivering van de politie in Leiden
goed was voorbereid, dat M.G. er in
Uur mee gereed was.
>AT deze politiezuivering ook in Den Haag
de vorderingen maakt.
DAT met de verzorging en onderbrenging
van kinderen, wier ouders zijn geïnterneerd,
M.G. in de prov. Zuid-Holland in 2 maanden
gereed hoopt te zijn.
DAT dn het kamp te Amersfoort weer
eenige massagraven zijn ontdekt en men
meent dat in een der graven 75 Russen en
in een ander een aantal Joden begraven werd.
DAT sommige jongelui gaarne zouden
helpen bij het binnenhalen van den oogst,
maar vervoergelegenheid ontbreekt om daar
te komen waar hun hulp noodig is.
DAT de uitgaven met inbegrip van den
.buitengewonen dienst in de prov. Noord-
Brabant voor 1945 begroot worden op
f 5.940.107.16 en een batig slot van f 269.150.27
zal overblijven.
DAT een Nederlandsch comité in Palestina
een actie begonnen is tot hulp van hét door
den oorlog zoozeer geteisterde Nederland
sche volk.
DAT volgens dit comité 20.000 Nederlanders
naar concentratiekampen werden gestuurd
vanwege hun hulp aan Joden.
DAT onze regeering een missie heeft uit
gezonden naar Duisburg ter behartdgnig van
de Nederl. belangen bij de Rijnvaart en ter
voorbereiding van de Nederl. deelneming aan
de scheepvaart op den Benedenrijn
DAT deze missie er oofg voor heeft ge
dragen, dat na twee weken arbeid reeds
7 Nederl. vaartuigen konden worden gelicht.
DAT te Amsterdam een comité van 11 leden
van het Amerikaansohe Huis van Afgevaar
digden is gearriveeixl, die in 38 dagen 22
landen zullen bezoeken om een onderzoek
in te stellen naar den an die landen heer-
schenden toestand.
DAT een dezer heeren verklaarde over
tuigd te zijn, dat alle goederen eri in het
bijzonder machinerieën, die den Nederlan
ders ontstolen zijn, weer in ons land terug
zullen komen.
DAT Zaterdagmiddag in het gebouw -van
het Bevolkingsregister te Amsterdam een
bronzen gedenkplaat is onthuld ter nage
dachtenis van de zes, een jaar geleden gefu
silleerde ambtenaren.
DAT in de kazerne te Roermond 2000
N.S.B.'ers (voornamelijk de „zware jon
gens") zijn ondergebracht.
DAT de afd. Amsterdam van het Nederl.
Roode Kruis 8 ton gezouten varkensvleesch
heeft ontvangen, bestemd voor de zieken
huizen in de hoofdstad, geschonken door het
DeensOhe Roode Kruis.
DAT in de auto's, die dit vleescli aanvoer
den, 500 Nederlandsche kinderen zijn mee
genomen naar Denemarken, die daar eenigen
tijd zullen doorbrengen om aan te 3terken.
Snel en streng recht
Bij de installatie van het Haagsohe Bij
zondere Gerechtshof ter berechting van
landverraders zijn kloeke woorden gespro
ken, zoowél door den president M. v. Berckel
als door den procureur-fiscaal Mr Zaayer.
Snel en streng recht zegde eerstgenoemde
toe. Meedoogenloos zal de rekening gepre
senteerd worden, aldus laatstgenoemde. Deze
deed ook een beroep op het publiek om fei
ten ter kennis van den P.O.D. te brengen.
Maar er zal niet lichtvaardig over de vraag
al of niet schuldig worden heengelofepen, ge
waakt zal worden zoowel tegen onrechtvaar
dige vrijspraken als tegen onrechtvaardige
veroordeelingen. Schuld en straf zullen even
redig zijn.
Deze spreker achtte de rechterlijke bewijs-
regeling echter onvoldoende en zag daarin
èen bevoordeeling van schuldige verdachten.
Dit laatste is hoogst bedenkelijk. Mocht
het feit juist zijn, dan zal in deze leemte
snel moeten worden voorzien.
Er loopen nog teveel verdachten, die het
publiek als zoodanig kent, vrij rond, hoort
men herhaaldelijk en over de betrouwbaar
heid van den P.O.D. worden dan meer dan
eens critische opmerkingen geméakt. Zij, die
deze gevoelens uiten, weten den weg en moe
ten niet alleen critiseeren. maar hun klacht
indienen, waar deze effect kan hebben.
Als alle instanties zich op het standpunt
stellen van de heeren v. Berckel en Zaayer
zal er gauw schot komen in de berechting.
Dat zal veler rechtsgevoel bevredigen. Er zijn
ook critici vier er van zonden ons een ge
meenschappelijk epistel die vergeten, dat
een tribunaal in zijn strafmaat beperkt is;
meer dan de hoogste straf, die hun ter be
schikking is gesteld, kunnen deze instanties
niet geven. Vindt men die te laag, dan zijn
niet wij het klachtenadres, maar moet men
bij den minister van Justitie zijn.
Prof. dr J. N. Bakhuizen
van den Brink
25 JAAR PREDIKANT
Morgen herdenkt de bekende Leidsohe
hoogleeraar, prof. dr J. N. Bakhuizen van
den Brink den dag, waarop hij 25 jaar ge
leden het ambt van dienaar des Woords in
de Ned. Herv. Kerk aanvaardde.
Prof. Bakhuizen v. d. Brink werd 25 Mei
1896 te Joure, waar zijn vader predikant was,
geboren en bezocht het gymnasium te Utrecht
om vervolgens theologie te studeeren aan de
R.U. te Leiden. In 1919 werd hij candidaat
in Drente.waar-
na hij 8 Aug.
1920 door zijn
vader te Nieuw
Dordrecht in 't
ambt werd be
vestigd.
Tijdens zijn
verblijf aldaar
werd de studie
voorgezet, wel
ke op 7 Mei 1923
bekroond werd
met de promo
tie aan de Leid-
sche Universi
teit op het
proefschrift De
oud-christelijke
monumenten te
Ephesus. In '24
vertrok dr Bak
huizen van den
Brink naarW in
ter swijk, terwijl
hij in 1929 te
Rotterdam-Kra
lingen zijn intrede deed. Te Nieuw-Dordrecht
was hij oprichter en secretaris van de Ver.
tot geestelijke en maatschappelijke zorg in
Drente, terwijl dr Bakhuizen v. d. Brink te
Winterswijk een Jeugdkerk heeft opgericht
en in Kralingen mocht hij een wijkgébouw
in gebruik nemen. Met ingang van 1 Juni '34
werd hij benoemd tot hoogleeraar aan de
R.U. te Leiden, waar hij kerkgeschiedenis en
dogenhistorie doceert.
Prof. Bakhuzien v. d. Brink, die in de Ned.
Herv. Kerk een vooraanstaande plaats in
neemt, heeft tal van publicaties het licht
doen zien, zoowel in boekvorm, als in bin-
nenlandsohe en buitenl. tijdschriften. Hij is
redacteur van het Handboek der Kerkge
schiedenis, waarvan het le deel is versche
nen, hoofdredacteur van het Ned.' Archief
voor Kerkgeschiedenis, medewerker van
Stemmen des Tijds, De Godsdiensten der
Wereld, enz. Bekend is zijn standaardwerk
over de Ned. Geloofsbelijdenis.
De jubilaris, die ook in de Liturgische Be
weging op den voorgrond treedt, heeft zit
ting in diverse Kerkelijke commissies, o.m.
in den Raad voor Kerk en Pers, bekleedt het
voorzitterschap van het Instituut voor reli-
gieuse en kerkelijke kunst, is voorzitter van
het Diaconessenhuis te Leiden en archivaris
der Ned. Herv. Gemeente in de Sleutelstad.
Wij twijfelen er niet aan, of het zal den
jubileerenden hoogleeraar, die in breeden
kring in hoog aanzien staat, op zijn gedenk
dag niet aan belangstelling ontbreken.
Prof. dr J. N. Bakfciïizen
van den Brink
Partij
bollen verkocht aan
U.S.A. en Canada
de
Naar ons ter oore komt, is een partij van
4000 ton bloembollen verkocht aan de Ver.
Staten, die, voor wat de helft betreft, er
zelf soheepsruimte voor beschikbaar zullen
stellen. Onderhandelingen met Canada heb
ben voorts geleid tot den verkoop van 1500 a
2000 ton bollen. Beide transacties kunnen,
gelet op onze deviezen-positie, slechts ver
heugend worden genoemd.
De Rijn tot het Roergebied weer
bevaarbaar
Dat beteekent kolen en Rotterdam is paraat
Met het opruimen van de obstakels in
den Rijn is men zoover gevorderd, dat mid
den Augustus de scheepvaart tot Duisburg—
Ruhrort weer mogelijk zal zijn. In Rotter
dam wordt een flinke Rijnvloot in gereed
heid gehouden om op het eerste sein naar
Duitschland te vertrekken. Want in de eerste
plaats moeten de kolen uit het Roergebied
worden aangevoerd.
