$lieuw £eïiadj((iouranf
Eclatante overwinning voor Labour Party
Volgende week 2* /a brood
per persoon
IDist 01
1c serie: 1 April 1920-15 October 1941
VRIJDAG 27 JULI 1945
B» wrie: le Jaargang; vanaf 7 Mei 1945, Not. M
Afoo-rmem-en tsprij.zen
f 0.26 per week
fl.10 per maand
f3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-N at ionaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
„Stuutuastidj is aljebLeuen
icjjfei
mijn bert iu tejjljenspwt"
Attlee belast met vorming van
nieuw Kabinet
De Britsche verkiezingen hebben voor de
Arbeiderspartij, de Labour Party, een écla
tante overwinning opgeleverd. Van de 640
zetels die de Tweede Kamer daar telt, wist
de partij van Attlee er niet minder dan 390
te veroveren, terwijl ze er tevoren 168 be
zat. Haar positie werd met één slag dus meer
dan dubbel zoo sterk. Daarbij gevoegd de
27 zetels, die de overige oppositiepartijtjes
behaalden, kwam de gezamenlijke oppositie
met 417 zetels uit de bus.
Attlee, the coming man
De partij van Churchill, de conservatieven,
leed een zwaar verlies en liep terug van 351
tot 195 zetels. Telt men hierbij de 15 zetels
van de partijtjes, die tot de regeeringscoali-
tie kunnen worden gerekend, dan is de eind
conclusie, dat de regeringspartijen in totaal
210 zetels behaalden.
De zetelverdeeling is als volgt:
nieuw oud
Conservatieven 195 351
Labour 390 168
Nationale Liberalen 14 25
Liberalen 11 18
Onafhankelijken 10 16
Ulster-unionisten 9
Nationale Labourpartij 5
Nationalen 1 5
Onafh. Nationalisten 2
Onafh. Labourpartij 3 3
Commonwealth 1 4
Communisten 2 1
Schotsche Nationalisten1
Iersche Nationalisten 2
Conclusies werden snel getrokken. Chur
chill diende bij den Koning het ontslag van
het kabinet in en de Koning ontbood on
middellijk Attlee, om hem de opdracht tot
formatie van een kabinet te verstrekken.
Deze aanvaardde die taak. Binnen een half
uur was dat geschied, nadat Churchill het
paleis verlaten had en daarbij de menigte
met zijn bevende V-teeken groette.
Een afscheidsboodschap van Churchill
heeft gisteravond het Engelsche volk reeds
bereikt. Hij geeft de verzekering, dat alle
plannen gemaakt en alle voorbereidingen ge
troffen" zijn voor den oorlog tegen Japan, en
dat ,,de resultaten wellicht veel eerder ziU-
len komen dan wij tot dusver het recht haa-
den te verwachten."
Vervolgens zegt Churchill, dat hij als ge
volg van den uitslag der algemeene verkie
zingen zijn ambt neerlegt. ,.Er blijft mij nog
slechts over", zoo vervolgt hij dan ,,het Brit
sche volk, waarvoor ik in deze gevaarvolle
jaren ben opgetreden, uit den grond van
mijn hart mijn dank te betuigen voor den
onwankelbaren en onophoudelijken steun,
dien het mij tijdens het uitoefenen van mijn
ambacht heeft verleend, alsmede voor de
vele uitingen van vriendschap, welke het aan
mij, den dienaar van het BritscheVolk, heeft
bewezen."
(Vervolg zie pag. 2).
BOVENDIEN 6 ONS BISCUITS EN ONS
BLOEM TOEGEWEZEN
Voor de volgende week geeft elk der vol
gende bonnen recht op het koopen van de
er achter vermelde artikelen:
161. 162, 163, 177,
178 400 gram brood
179 600 gram biscuits
R 33 250 gram rijst of kinderm.
164 200 gram bloem
165 1 tablet chocolade (55 gr)
166, R 34 125 gram suiker
167100 gram vette kaas (vóór-
inleveren uiterl. 28 Juli)
168, R 35, R 362 liter melk
169, 170, 180T. 1 kg aardappelen
171 100 gram versch vleesch of
4 oz (112 gr) vl. in blik of
4 oz (112 gr) visch in blik
172 4 oz (112 gr) vl. in blik of
4 oz (112 gr) visch in blik
Nog geldige bonnen:
151 125 gr boter, 152,153,154 125 gr margarine,
155 100 gr kaas, GB 501, GC 501 (inlegvel)
41/2 1 melk) geldig t/m 4 Aug.
Deelnemers aan de Centrale keukens moe
ten aldaar de bonnen 171 voor vleesch en de
bonnen 169 en 170 voor aardappelen inleve
ren. Zelf verzorgers moeten op^door de dis
tributiediensten aan te geven dagen aldaar
inleveren voor: graan 161, 162, 163, 177, 178,
179, vleesch 171.172, melk 168, R 35, R 36,
aardappelen 169, 170, 180.
Schuwt geen briefjes van f 25
en f 10 aldus de Regeering
Het ministerie van Financiën maakt bekend:
Sinds de inlevering van de honderd
gulden-biljetten bestaat er bij het publiek
eenige neiging, de biljetten van f 25 en f 10
te schuwen en zich het bezit te verzekeren
van biljetten van f2.50 en van f 1. benevens
van zinken munten. Voor deze houding be
staat geen enkele grond. Het ligt namelijk in
het voornemen, om wanneer tot verdere ver
plichte inlevering van bank- en muntbiljetten
wordt overgegaan, de groote en de kleine
coupures gelijkelijk te treffen, terwijl ook
met befrekking tot het zinken geld maat
regelen zullen worden genomen.
De regeering doet daarom een dringend
beroep op alle burgers om niet door het
oppotten van bepaalde soorten van geld en
het weigeren van de groote bankbiljetten het
betalingsverkeer te bemoeilijken.
Er is een ingrijpende wijziging van het
Tribunalenbesluit in eén vergevorderd
stadium van voorbereiding. In afwachting
daarvan kunnen benoemingen van leden van
tribunalen voor zoover nog niet geschied,
zeer waarschijnlijk spoedig worden verwacht.
Waar moeten we met al die
N S.B.-ers blijven?
Voor hoogstens 65.000 is huisvesting mogelijk.
Op het oogenblik zijn naar schatting een
60 a 80.000 geïnterneerde N.S.B.-ers in de
kampen* ondergebracht (alleen Groningen
telt al een tachtig kampen en kampjes),
maar verwacht wordt dat wel met een
140.000 rekening gehouden zal moeten wor
den. Voor deze aantallen zijn zeker 30.000
man bewakingstroepen noodig, waarvan
steeds een derde deel dienst doet, een derde
rust en een derde in training is. Meer dan
65.000 gedetineerden kunnen zelfs in den
zomer niet ondergebracht worden, laat staan
in den winter, maar van de ter beschikking
zijnde gebouwen moet een deel zoo spoedig
mogelijk aan de normale bestemming wor
den teruggegeven. Scholen, kazernes en
markthallen (Den Haag) kunnen toch niet
permanent als interneeringsruimten dienst
doen. Voortdurend komen echter nog nieuwe
groepen Nederlandsche SS-mannen uit
Duitschland en België binnen, die opgesloten
moeten worden.
De regeering zal op korten termijn een be
slissing moeten nemen tot het ter beschik
king stellen van de materialen, die voor het
bouwen van een aantal nieuwe kampen
noodzakelijk zijn, of de zaak zal vast loopen.
Glas-:nzame:ing voor gedupeerde
landgenooten
Oproep van de Regeering aan het Ned. Volk.
In enkele plaatsen van ons land. o.a. te
Amsterdam, wordt een actie gevoerd om glas
in te zamelen om de duizenden gedupeerde
landgenooten, wier woningen door glasschade
onbewoonbaar zijn geworden, te helpen.
Het glas is afkomstig van reclame-schilde
rijen of fantasieplaten, welke bij talrijke
kantoren, fabrieken, winkels en ook bij vele
particulieren als wandversiering worden ge
bruikt. Ook oude spiegels kunnen voor dit
doel worden afgestaan.
Het dep. van Openb. Werken spoort ndere
gemeenten aan soortgelijke acties op touw te
zetten.
Waar blijven die overige
f 1100 millioen honderdjes?
Nog „maar" voor f 600 millioen ingeleverd
Hoeveel briefjes van f 100 zijn thans in
geleverd? Deze vraag zal menigeen zich
reeds hebben gesteld. De jongste weékstaat
van de Ned. Bank geeft daarop voorloopig
een antwoord.
Er was f 1750 millioen aan briefjes van
f 100 in omloop. Op 23 Juli was f 605.910.551
ingeleverd.waarvan verleden week alleen
f 480.670.566.
Waar zit de rest?
Het is niet te zeggen. Wat was er bij de
Ned. Bank? Ook is er nog geld onderweg
naar de Bank en in het buitenland zal nog
wel wat zitten. En misschien is er ook wel
een en ander vastgehouden, dat voor de be
zitters verloren dreigt te gaan, als de oude
honderjes waardeloos worden.
Het publiek schijnt ook zijn andere bank
papier te gaan afstooten blijkens stortingen
bij banken en spaarbanken.
De bankbiljettencirculatie, die in Mei nog
f 5.500 millioen was, is thans gedaald op
f 4.005 millioen.
H.M. „HEEMSKERK" THUIS.
Hedenmorgen om half acht is H.M. flotille-
leider „Heemskerk" in IJmuiden aange
komen. Een muziekcorps speelde het Wilhel
mus toen de oorlogsbodem voor het eerst na
zooveel zware jaren weer gemeerd lag aan
onzen Nederlandschen grond. Om halfnegen
heeft het schip de sluis weer verlaten en is
naar Amsterdam doorgestoomd.
Tijdens een aanval van 1200 vliegtuigen
op Koere en Honsjoe zijn Dinsdag 18 Jap.
oorlogsschepen, w.o. 13 groote, beschadigd.
DAT de eereraad voor de tooneelkunst
van oordeel is. dat Cruys Voorbergh en
Guus Qsfcer gedurende 2 maanden. Ank van
der Moer en Piet Bron gedurende 3 maan
den hun functies niet zullen mogen uit
oefenen.
DAT personen, die meenen voor een functie
bij het secretariaat voor den Luchtvaartraad
in aanmerking te komen, nadere inlichtin
gen kunnen verkrijgen bij den Rijkslucht
vaartdienst, Bankastraat 151, Den Haag.
DAT de Bedrijfsraad voor de Bouwbe
drijven ter vervanging van de thans gel
dende regelingen, nieuwe loon- en arbeids
regelingen heeft ontworpen voor den burger
lijken- en utiliteitsbouw en water-, spoor- en
wegenbouw.
DAT het m.s. Amstelstroom" van de
Holl. Stoomboot Mij naar Engeland is ver
trokken om daar bevroren visch voor Neder
land te laden.
DAT de Amsterdamsche politie binnenkort
zal uitgebreid worden met 600 man en later
nog eens 600 man aan het corps zullen wor
den toegevoegd.
DAT men te Amsterdam thans bezig is met
het herstel van de verkeerslichten, die hard
noodig zijn gezien het steeds toenemend
verkeer.
DAT in de nabijheid van 's-Gravenzande
1500 ton Duitsche munitie ligt opgeslagen, die
door de warmte aan 't broeien is gegaan, en
als voorzorgsmaatregel reeds 2000 personen
in de. omgeving zijn geëvacueerd.
DAT minister-president Schermerhorn den
éersten steen heeft gelegd voor een complex
van 200 noodwoningen in de gemeente
Bresken s.
DAT de wet op prijsopdrijving en ham
steren weer van kracht geworden is en de
berechting, na ruim 2 maanden te hebben
stilgelegen, is hervat
DAT degene, dié zwarte prijzen berekent,
®n ook de kooper, die deze prijzen betaalt
er zeker van kunnen zijn, dat, zij, indien zij
gesnapt worden, strenger dan voorheen zul
len worden gestraft.
DAT. in tegenspraak van geruchten, de
expeditionnaire macht als eerste taak heeft
deel te nemen aan den strijd tegen Japan,
dus niet gebruikt zal worden bij de bezetting
van Duitschland.
DAT dezer dagen tien ambulancewagens
(geschenk van de help Holland Qouncil) zijn
aangekomen ten behoeve van het Ned. Roode
Kruis voor binnenlandsch zieken ver voer.
Hoe er gestemd werd
Op de Labour-party zijn uitgebracht
11.941.501 stemmen tegen 8.292.288 bij de
verkiezingen in 1935. Het aantal stemmen
voor de Conservatieven bedroeg 9.056.672
tegen 10.358.634 in 1935. Voor de liberaal-
nationalen 779.781 (840.034), de onafhan
kelijken 539.228 (155.957), nationalen
137.718 (64.508), Commonwealth-partij
124.730 (deze partij bestond in 1935 nog
niet), communisten 102.780 (27.117) en
Onafhankelijke Labour-Party 46.679
(139.577).
In 1935 traden nog eenige partijen op,
welke thans niet aan de verkiezing heb
ben deelgenomen.
DAT aan jhr ir L. F. Teixeira de Mattos
door Ged. Staten van Zuid-Holland wegens
zijn verdiensten tegenover dit gewest de
honoraire rang van administrateur-titulair
ter Prov. Griffie is verleend.
DAT behalve de 5200 paarden, welke in de
komende weken uit Duitschland naar ens
land terugkeeren, ook 2000 door de moffen
gegapte Ned. wagens de grens in de goede
richting zullen passeeren.
DAT de inwoners van Putten pakketten
met levensmiddelen hebben ontvangen, ge
schenk van de Nederlanders in Argentinië'
en Brazilië,
DAT in het kader van de bekende actie
„Noord helpt Zuid" Rotterdam de stad
's Hertogenbosch adopteert
Ruk naar Labour
De Engelsche verkiezingen beteekenen
een schok, een ruk naar Labour, dat
met een volstrekte meerderheid kan regee-
ren. Het schijnt een aanlokkelijk perspectief,
maar we kunnen ons ook voorstellen, dat er
eenige huivering is bij zoo groot een bewijs
van vertrouwen. De 12 millioen kiezers, die
uit alle bevolkingslagen aan Labour hun
vertrouwen schonken, verwachten nu ook
ontzaglijk veel van de nieuwe aera, die
reeds als „geruischlooze revolutie" is gekwa
lificeerd.
De buitenlandsche politiek blijft natuurlijk
onveranderd. De geallieerden zullen geza
menlijk den oorlog uitvechten. Binnenslands
zullen de overwinnaars groote dingen moe
ten gaan doen. De verwachtingen zijn hoog
opgevoerd en gespannen. Of dat een socia
listische politiek zal kunnen zijn, zal van de
practische mogelijkheden daartoe afhangen.
Dat er op sociaal gebied een en ander be
hoort te geschieden, is wel zeker: er is so
ciale achterstand. Maar de oorlog met zijn
naweeën stelt ook zijn eischen en Engeland
is financieel lang niet meer van die kracht
als voorheen. En groote plannen kosten nu
eenmaal groote bedragen, terwijl de draagr
kracht van het volk reeds aan een zwaren
druk is onderworpen.
Met belangstelling zal alom in de wereld
het komende tijdperk worden tegemoet ge-
DAT de tentoonstelling „Kunst in het
harnas" in het Stedelijk Museum te Amster
dam wegens de zeer groote belangstelling
verlengd wordt tot eind Augustus.
DAT in een ouderwetsch lunapark op het
Hofplein te Rotterdam een „staking" is uit
gebroken, omdat de toegangsprijzen door de
economische recherche werden verlaagd.
DAT de Town Major van Rotterdam aan de
Engelsche eenheden verboden heeft in de
door hen gevorderde gebouwen gas van de
gemeente te gebruiken.
DAT onze Duitsche beschermers een heel
andere houding aannamen en zich ten op
zichte van electriciteit en gas in weelde
baadden toen wij aan alles gebrek hadden.
DAT de heer Menten, voorz. van Nederl.
Volksherstel, die thans in Amerika vertoeft,
in een persconferentie te Washington ver
klaarde, dat in Nederland het grootste ge
brek is behalve aan steenkool ook aan
cacao, zeep en schoenen, artikelen, die ge
makkelijk in pakketten naar Holland gezon
den kunnen worden.
DAT de minister van Openb. Werken iede-
ren Maandag om 14.30 uur audiëntie verleent
in zijn ministerie, Kruisbessenstraat 12, den
Haag.
DAT in de Carnissebuurt in Rotterdam
hervat is de bouw van 2000 arbeiderswonin
gen. aan welk werk men gedurende de be
zetting reeds begon, maar dat toen moest
worden stilgelegd.
DAT men hard werkt aan het herstel van
de Amsterdamsche haven en schepen met 26
voet diepgang reeds ongehinderd kunnen
binnenvaren, maar dat nu de wacht is op.,
schepen,"die slechts zeer spaarzaam binnen
komen.
DAT masagraven te Delfzijl en te Tweedê
Exloërmond zijn ontdekt, en zich in ieder
graf de lijken van 6 personen bevonden.
DAT in verband met de ontdekking van
het massagraf te Delfzijl de voormalige Ned.
S.D.-man Broekema uit Appingedam (bekend
als „de beul van Delfzijl) werd verhoord, die
echter niets losliet.
Prins Bernhard op bezoek In
Zaandam
Waarom de Troelstrabrug den naam van den
Prins ontving.
Gisteren bracht Z.K.H. Prins Bernhard zijn
aangekondigde bezoek aan Zaandam. De Prina
arriveerde met het door hem zelf bestuurde
kleine sportvliegtuig in de nabijheid der
stad en begaf zich vervolgens per auto naar
de brug, die voortaan zijn naam zal dragen.
Op de vraag, dië velen zich zullen hebben,
gesteld: waarom deze brug werd omgedoopt
van Troelstrabrug in Prins Bernhardbrug?
gaf mr dr H. J. in 't Veld. burgemeester van
Zaandam, een duidelijk antwoord. ,.De vorige
burgemeester, aldus spr, had de duivelsche
gedachte gehad, den naam van Peter Jelle
Troelstra te misbruiken, ten einde zich van
de populariteit van de Zaansche bevolking te
verzekeren. Wij handelen in den geest van
Troelstra, zoo vervolgde hij, indien wij de
brug, die in 1941 voltooid was, haar eigen
lijken naam thans geven. Tevens eeren wij
in den naam van Prins Bernhard. die bevel
hebber is van de B.S., de moedige binnen-
landsche strijders, die zooveel gedaan hebben
voor Nederland. Naast de Wilhelminasluis en
de Julianabrug hoort ook de Prins Bernhard
brug."
Overal werd de Prins met groote geestdrift
begroet.
Stadsnieutvs
Om het Voetbalkampioenschap
van Leidfn
RoodenburgQ. Boys 6-.1. Roodenburg
heeft in dezen wedstrijd getoond wel wat in
haar mars te hebben. Q. Boys verscheen in
het veld zonder haar rechtsback P. Barnhoorn
en zijn plaatsvervanger heeft er in deze ont
moeting weinig van terecht gebracht. Het
begin was voor Q. Boys en Parlevliet slaagae
er in, dank zij over het hoofd zien van den
scheidsrechter, dat hij geheid buitenspel
stond, de score te openen. Roodenburg kwam
nu in de meerderheid. Linksbuiten Rozier
gaf opgelegde kansen aan zijn clubgenooten,
die deze niet benutten. Toen deed hij het
zelf en de stand was gelijk. Na de rust was
het steeds Roodenburg dat aan het woord
was. Ook de rechtsbuiten v. Dorp was er nu
goed in en samen met Rozier wist hij den
stand tot 61 op te voeren.
STICHTING 1940—1945.
Men meldt ons, dat te Amsterdam d«
notarieele akte is gepasseerd, waarbij de
statuten van de Stichting 19401945 geheel
opnieuw zijn vastgesteld. In art. 2 wordt het
doel der stichting als volgt omschreven: „Het
lenigen der zedelijke, maatschappelijke en
stoffelijke nooden van personen, die tijdens
de Duitsche bezetting door daad of houding
tot het binnenlandsch verzet hebben bijge
dragen, alsmede van hun gezinnen of nabe
staanden". Alle gewenschte inlichtingen
worden gaarne verstrekt door den gedele-
feerde voor Leiden en omstreken, den heer
J. P. Tesselaar, Turfmarkt 4. Leiden.
Met groote dankbaarheid ontving de ge
delegeerde der Stichting van de Chr. Oranje
ver. de opbrengst van twee avonden in de
Gehoorzaal f 1439. van het personeel der
Ambachtsschool f254, van de Fa Laman,
Donkersteeg f 375 en van de L.O. een bedrag
van f 1145, zijnde de opbrengst der collecte
van d£ bijeenkomst in de Zuiderkerk.
KERK EN POLITIEK.
Wij herinneren onze lezers aan de meeting,
welke de Jong-Hervormden in de classis
Leiden morgenmiddag, 3 uur. te Katwijk aan
Zee houden. Als spreker treedt op mr G. E.
v. Walsum uit Rotterdam met het onderwerp:
„De Kerk en de politiek".
BURGERLIJKE STAND LEIDEN.
GEBOREN: Wilhelmina, dr van P. Kuhn
en W. Brugman; Pieter J., zn van T. Vos en
M. van Loef; Johannes C. M., zn van C, J.
Verver en A. M. Vrolijk; Johannes A., zn
van H. J. Eradus en C. A. Nieuwenhuizen.
ONDERTROUWD: J. J. van Oosten, 23 j..
en C. J. van Eeuwen, 19 j.; A. J. van Ipen-
burg, 22 j.. en J. Bij. 19 j.
GEHUWD: J. J. P. Dingjan en C. A. L
Breddels; A. Dijkstra en M. C. Boter; T. H.
W. van Gent en M. van der Kaay; M.
Gorzijnski en A. W. M. Otter; M. Paats en
J. M. Moeliker; J. v. d. Wal en J. M. E. Bruin.
V.... V.... V....
VictorieVrijheid.... Vreugde
Verfcoogt de Verkeersveiligheid. A.N.W.B.
