gUruuie geitecift (Courant
diemer
Qj^&tefyk-YlaJtwnaat Qayfriad
v-acPi £eiden en OmWieJken
De financieele maatregelen der Regeering.
Gaat „De Rijzende Zon" onder?
1 April 1920 -15 October 1941
DINSDAG 10 JULI 1945
2e serie: Ie Jaargang vanaf 7 Mei 1945 - No. 53
entsprijzen
week
maand
kwartaal
jcteur:
Bureaux Redactie en
Administratie
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22778
Postrekening 5 8936
Redactie
B. VAN DER ROS
Annexatie.
rband met de Nederlandsche èischen
chadeviergoeding door Duitschland
[rat hier geroofd en vernietigd is,
irdt het ministerie ook de gedachte
Inister Van Kleffens, om de moge-
1 tot schadevergoeding door middel
nexatie open te houden. Het vraag-
m aanhechting aan ons grondgebied
rokken Duitsch gebied is vooral in
ddelpunt der belangstelling komen
an nadat de vijand op de meest
yijze inundaties in ons land tot stand
i cn hierbij de zijde koos1 van onzen
lijken erfvijand, het water In een
van vele eeuwen heeft ons volk op
vijand de overwinning behaald en
jr is het mede mogelijk geworden,
iderland de dichtste bevolking heeft
eheel Europa.
I |s van werkstaking kan men van
atie zeggen, dat het een tweesnijdend
Is 1 is. Er is een spreekwoord, hetwelk
Ijat men ontmoet wat men doet. Bij
tjatie van stukken buitenlandschen
et komt dat spreekwoord dikwijls na
,n tot zijn recht. De Elzas, Polen,
ejhebben op dit gebied hun leerzame
e. Verwijdering van de oorspronlte-
II evolking beteekent niet, dat de ge-
eenis dan haar laatste woord heeft
"ken. In ons land heerschte jaar en
r) e opvatting, dat wij van anderen
begeerden, doch anderen ook van
nd hadden af te blijven Toen na
horigen oorlog begeerige oogen wer-
eslagen op ons Zeeuwsch-Vlaande-
Zuid-Limburg, ging er Gén kreet
'schuw over zulke bedoeling in Ne-
d op en het booze plan kreeg geen
van kans. Wij waren er trotseh op,
j zelf op dit gebied ook geen wen-
n hadden.
adn dat niet meer in zoo volstrekten
Orden gezegd. Ontegenzeggelijk staat
-ak thans ook anders, nu de wreede
ons heeft aangerand in wat onmis-
is voor ons volksbestaan op het
hoekje grond, ons toebedeeld.
a luider gaan de stemmen op, welke
^ngen op annexatie. Comité's werden
n daar reeds opgericht ter onder-
ng van dien wensch; Brochures wor-
ïrspreid als het begin van een pro-
la, welke wel hoog zal oplaaien
dat onze bondgenooten dat nijpende
-|uk zullen gaan aansnijden. Thans
al geroepen over het heele Roer-
voor Nederland. En zoo is het niet
in ons land. De Fransche eischen
^feer ver en in België wenscht een
der bevolking denzelfden weg te
Dit maakt het voor Nederland niet
keiijker, uit vrees van eenmaal in-
ïd te raken. Toch komt het op de
mogelijke objectiviteit aan Slechts
eroorziehtig te blijven en landhonger
pdjzen als voor ons niet passend, kan
.nd gediend worden,
gïer Van Kleffens heeft in Juli 1944
q Amerikaansch tijdschrift zich nog
Dp de vlakte gehouden. „Wanneer
^rwoesting in Nederland zoover gaat,
e bevolking meer land behoeft om
•"iinen leven, dan moet compensatie
n gevonden op Duitsch grondgebied,
ader de Duitsehers! Van nature zijn
^lllanders wars van annexatie. In den
fer eeuwen zijn zij vaak in de ge-
1 eid geweest om gebied aan zich te
n, dat nu aan Duitschland behoort.
Ükt, hoe weinig de Duits'chers die
•igdheid op prijs stelden; Nederland
n dergelijken eisch liever niet ge-
- lebben. Of het op den duur gedwon-
al worden op de inwilliging er van
i dringen, hangt van de Duitsehers
ot Later heeft de'minister zich do.or
twikkeling der gebeurtenissen ge-
gezien een positiever standpunt» in
bet komen tot eischen van uitbrei-
1 'an grondgebied, dan dient dat onzes
alleen te geschieden in verhouding
UJ, it hier door den vijand is vernield
ïen en om de positie van ons land
ITlrsterken bij eventueelen nieuwen
l uit het oosten. Indien ergens, dan
>1
Toelichting van Minister Lieftinck.
Ter toelichting van de genomen maat
regelen betreffende de inlevering
van honderd gulden biljetten, heeft
de minister van Financiën, Prof. Mr.
Lieftinck, gisteravond een radiotoe
spraak gehouden, waarvan het vol
gende is' ontleend:
In de eerste plaats wenscht de Regeering
op drastische wijze de hand te leggen op
alle geld,, dat tijdens de bezetting op
laakbare wijze is verdiend. Bij alle goede
vaderlanders leeft de wensch, dat wij aan
collaborateurs en de zwarte handelaren
hun ongerechtvaardigde winsten ontne
men. Daartoe is' noodig, dat wij ten spoe
digste weten waar zich het besmette geld
bevindt. Wij zullen er niet voor terug
deinzen' het besmette geld in zijn
meest verborgen schuilplaatsen op te
sporen, zoowel in het binnenland als in
het buitenland. Zooals men bij de bestri
ding van een besmettelijke ziekte voor
ingrijpende maatregelen niet bang mag
zijft ook al brengt dat eenig ongerief
voor de gezonden zoo moet de kanker
van het besmette geld rigoureus worden
uitgesneden
In de tweede plaats is het dringend nood-
zakelijk, dat de geldhoeveelheid in ons
land wordt ingekrompen. Nederland
lijkt op een leege winkel met een over
volle geldla. Het bedrag van de bank
biljetten in circulatie, dat in 1939 goed
één milliard gulden bedroeg, is in de
bezettingstijd tot meer dan vijf mil
liard gestegen. Daarna zijn er nog de
zilverbons, de saldi van de Tekening
houders bij den postcheque- en girodienst
en bij de particuliere banken, die even
eens sterk zijn gestegen. Als hier niet
krachtdadig wordt ingegrepen, dreigt met
alleen een rampspoedige inflatie, maar is
er niet de minste garantie, dat de toch
al zoo schaarsche goederen en de beschik
bare arbeidskrachten op die plaatsen te
recht zullen komen, waar daaraan de
meer nijpende behoefte bestaat. Ons van
nature gelukkig zoo arbeidzame volk
moet weer komen in het gareel van
sociaal en economiseh verantwoorde prij-
zen en loonen.
In de derde plaats wil de Regeering de
maatregelen op het gebied der geldzui-
vering dienstbaar maken aan een zeer
belangrijke fiscaal doel. De collaborateurs
en de belastingontduikers. De verdien
sten, die zij hebben gemaakt, zijn voor
een 'groot deel in geld verstoken. Wel
trachten zij zich daarvan op allerlei wij
zen te ontdoen, maar ergens blijft het.
Bij wie het besmette geld wordt aan
getroffen, bij de fatsoenlijke lieden, die
er nog in overgroote getale zijn, be
hoeft dit geen bijzondere onrust te ver
wekken, zij zullen er gemakkelijk in sla
gen het onderzoek, indien dit hen treft,
zonder bezwaar te doorstaan.
De plannen voot de geldzuivering liggen
gereed en vandaag is de eerste maat
regel in werking getreden: het ont
nemen van de hoedanigheid van wettig
betaalmiddel en het aan de circulatie
onttrekken der 100 guldenbiljetten.
Prof Lieftinck zeide met bijzonderen
nadruk, dat dezen maatregel slechts als
een onderdeel van de voorgenomen totale
geldzuivering gezien moet worden. Zij
vindt al dadelijk een zeer belangrijk
complement in een voorziening, die van-
zal het hier straks aankomen op groote
wijsheid. Een land, dat het alleronderste
uit de internationale kan wil hebben, het
zij gedreven uit angst voor de toekomst,
hetzij uit begeerzueht, loopt gevanr te
eeniger tijd het lid op den neus te krijgen.
Men noemt ons in de wereld nog al eens
evenwichtig de oorlog heeft dezen
trek niet versterkt doch nu moet een
groote evenwichtigheid worden betracht,
al zoo schaasehe goederen en de beschik-
daag in het buitenland is getroffen.
Zaterdag zijn telegrammen uitgegaan
naar de centrale banken cn andere
financieele instellingen in het buiten
land, waarin verzocht wordt om alle
aankoopen van Nederlandsch bank- en
muntpapier terstond te staken. De maat-
regel, die door ons in het buiten
land is genomen, heeft dus niet alleen
op de honderd gulden biljetten, maar op
alle Nederlandsch papiergeld betrekking.
Het ligt uitdrukkelijk in de bedoeling
om den oorsprong van het geld, dat in het
buitenland zal worden ingeleverd, grondig
te doen onderzoeken. Bij de besprekingen,
in het buitenland gevoerd, toonde men
volledig begrip voor de noodzakelijkheid
van dit ingrijpen. Het Nederlandsche geld
in het buitenland doet in hoofdzaak slechts
als oppottingsmiddel dienst en is daar niet
in circulatie. In het binnenland is dit na
tuurlijk anders, daar vervult een belang
rijk deel van de bank- en muntbiljetten
een onmisbaren rol in de circulatie. Zou
de maatregel, die met betrekking tot Het
buitenland is genomen, ook in het bin
nenland worden toegepast, dan zou dit
tot een ernstige ontwrichting van het
betalingsverkeer en van het geheele eco-
nomsche leven leiden. Daarom is de Re
geering genoodzaakt hier een anderen weg
te bewandelen. De mogelijkheden, die ons
ten dienste staan, zijn beperkt, de mone
taire saneering in totalen zin vereischt
een zorgvuldige en langdurige technische
voorbereiding en hoewel, ik zoo gelukkig
wap te kunnen constateeren, dat mijn di
recte ambtsvoorganger in dit opzicht di
ligent is geweest, moeten nog verschil
lende technische moeilijkheden worden
overwonnen.
De Regeering beseft volkomen, aldus
Urof. Lieftinck, dat de genomen maat
regelen vooral voor den eenvoudigen
man geen weinig bevredigende regeling
aangeven. De belastingschuld, die hij
heeft te betalen, en de aanslagen die
hij verwachten kan, zullen waarschijnlijk
niet zulke bedragen beloopen, dat hij
er op behoeft te rekenen, dat de door
hem ingeleverde som voor 100 blij
vende fiscale bestemming zal krijgen.
Deze nadeelen zijn bij een regeling, waar
bij het om milliarden gaat, niet te voor
komen, maar de Regeering geeft de
verzekering, dat niets, wat goed uit
voerbaar is, zal worden verzuimd om
aan deze bezwaren tegemoet te komen. -
Zoodra het programma van geldzuivering
zal zijn voltooid en het onderzoek naar
het besmette geld voltrokken, zal op de
blokkade een geleidelijke deblokkeering
volgen, die echter wel eens een paar
maanden op zich kunnen laten wachten.
De minister deed tenslotte een beroep op
allen om ten opzichte van deze aange
legenheid elkaar zooveel mogelijk bij te
staan, zoodat landgenooten, die in moei
lijkheden geraken, gedurende de eerste
dagen of weken aan wat kleinere coupures
worden geholpen. Beperkt uw onderlinge
hulp echter alleen tot betrouwbare per
sonen.
Min. Lieftinck eindigde met de woorden
Ons land heeft behoefte aan nieuw geld
en aan vernieuwde mensehen. Mijn taak
op dit gebied is in de eerste plaats om
u aan het nieuwe geld te helpen; ik hoop
en vertrouw, dat gij allen den weg zult
vinden om daarmede als vernieuwde men-
schen om te gaan."
Hevige luchtraid op Tokio
Een sterke strijdmacht, opgestegen
van vliegdekschepen der Amerikaan-
sche Zuidzeevloot, beukt thans Tokio,
zoo deelt het communique van Admi
raal Nimitz mede De bommenwer
pers, deel uitmakende van de Ameri-
kaansche derde vloot onder Admiraal
Halsey bewerkstelligden een volledige
verrassing.
Als deelnemende aan de raid werden vier
vliegtuigmoederschepen genoemd, nl. de
Lexington, Essex, Independence en San
Jacinto; vier slagsehpen: de Indiana,
Massachussets, South Dokata en Iowa
vier kruisers: de Chicago, San Juan,
Springfield en Atlanta, benevens een
groep torpedo boot jagers'.
Ruim duizend vliegtuigen der marine
namen aan de operatie deel.
Een Amerikaansche correspondent op de
vloot van Admiraal Halsey voor Tokio
heeft per radio medegedeeld, dat de groote
luchtaanval op de Japansche hoofdstad
zes uur na het begin nog in vollen gang
was. Noch boven Tokio noch boven de
vloot werd tegenstand van vijandelijke
vliegtuigen ondervonden. Het afweervuur
was nauwkeurig. De aanval was gericht
op 80 vliegvelden in het gebied van Tokio.
Later meldde deze correspondent, dat er
nog geen enkel Japansch vliegtuig was
verschenen, hoewel de aanval reeds acht
uur duurde.
De speciale correspondent van Reuter in
het hoofdkwartier van MacArtkur zegt
in een beschrijving van den aanval op
de -Japansche hoofdstad:
Een machtige Amerikaansche vloot zond
zwerm na zwerm zware gevechtstoestellen
en gevechtsbommenwerpers, torpedovlieg-
tuigen en duikbommenwerpers ronkende
over de verwoeste stad en de tientallen
vliegvelden op de geweldige Kantovlakte,
waarop Tokio ligt De Amerikaansche
vliegtuigen trekken heen en weer tusschen
de vliegdekschepen en de delen, waarbij
van tijd tot tijd stellig zevenhonderd
machines tegelijkertijd boven Tokio vlo
gen wel een volledig gebaar van ver
achting ten aanzien van de Japansche
vloot.
Tegelijk met deze luchtaanvallen, die
Tokio heeft beschreven als „een poging
om het land volkomen te verwoesten
voor de invasie", strijden duikbooten om
de isolatie van het Japansche moederland.
Radioberichten van Tokio spreken in de
laatste 24 uur over troepen geallieerde
duikbooten, die jacht maken op Japan
sche schepen dicht bij het Japansche
moederland, als onderdeel van de strate
gie der gecombineerde lucht- en zee-
blokkade, welke moet worden gevolgd
door de invasie.
Ned. Ind. troepen bij
-Balikpapan geland.
Indische troepen hebben twee amphi-
bielandingen uitgevoerd op de noor
delijke kust van de' baai van Balik
papan, aldus MacArthur's communique
van heden. De omvang en de aard
van de Nederlandsche landingen wer
den niet bekend gemaakt, maar ver
klaard wordt, dat zij de geallieerde
controle over de kuststrook rond de
baai hebben vergroot. De Australi
sche zevende en negende divisie
zetten hun opmarseh in de oostelijke
noordelijke deelen van Borneo voort.
Wij krijgen petroleum.
Het Ministerie van Handel en Nijverheid
maakt bekend, dat voor de periode van
9 Juli tot cn met 4 Augustus in de
provincies Noord-Holland, Zuid-Holland
en Utrecht (het zg. b2 gebied) op de
bonnen 111 en R 24 der M.G.-kaartcn
een halve liter petroleum per bon ver
krijgbaar is. Dit wil dus zeggen dat per
sonen van 5 jaar en ouder een halve liter
petroleum en kinderen beneden den leef
tijd van 5 jaar een liter petroleum zullen
ontvangen. De bedoeling is', dat deze toe
wijzingen zoodra de voorraad dit toelaat,
worden herhaald en zoo mogelijk ver
hoogd. In verband met de bevoorrading
van den handel is het mogelijk, dat do
petroleum niet overal onmiddellijk ver
krijgbaar zal zijn, doch dat de aflevering
eenigen tijd zal vergen. Men kan er even
wel op rekenen, dat de levering in ieder
geval zal plaats hebben.