Jüruuir geitertfc (£<mratif
&iuUeii^-)laUoticud QxigMad
u-o-oJi £eideti en ö.mWieken
leni
°"jjrie: 1 April 1920 15 October 1941
DINSDAG 12 JUNI 1945
2e serie: Ie Jaargang vanef 7 Mei 1945 - No. 29
de'
eiS|nementsprijzen
per week
en D per maand
oo$ per kwartaal
(dredacteur:
H. DIEMER
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22778
Postrekening 5 8936
Redactie
B. VAN DER ROS
RONDBLIK
V|
Vereenigde volken in
San Fransisco
ïrei
groote mogendheden hebben dan nu te
assi Francisco overeenstemming bereikt over
veto-vraagstuk, en een groote moeilijk-
d is uit den weg geruimd. Reeds wezen
1 er op, dat de nieuwe wereldorganisatie,
erkenning van de zelfstandigheid van
en staat, onderscheid maakt tusschen
ar/oten en kleinen. Het schijnt, dat over
j veto-vraagstuk een oplossing is bereikt,
it Ike het beginsel van de eenstemmigheid
permanente leden handhaaft, terwijl
gelijkertijd het recht van gehoor en be-
l.scfcng in den Raad, voordat tot handelen
rï.J-dt overgegaan, is opgenomen. Op deze
wordt aan de verlangens ook der
ierjnere staten stellig tegemoet gekomen, al
stjft het onderscheid tusschen groote en
ine staten bestaan, iets waarover de
asine staten wel minder voldaan zullen zijn.
iethiers, juist ten aanzien van zoovele inter-
^fionale kwesties zijn tenslotte groote en
Jine staten gelijk of hebben juist de kleine
behoefte aan bescherming.
laatste voorbereidingen worden thans
[?vWfen voor het onderteekenen van het
1 Jïdvest der nieuwe wereldorganisatie. Dit
Vj stellig met eenig vertoon geschieden,
dat is de zaak waard. Het is toch een
.wijs temeer, dat wij op den weg zijn naar
samenwerking tot het tot stand brengen
handhaven van den vrede, welke den
Jkenbond van Genève in zijn beteekenis
e overtreffen. De nieuwe wereldorganisatie
en den naam dragen van „United Na
ps", zulks mede uit nagedachtenis aan
fcsident Roosevelt, die dezen naam het
1 -st voor de oorlogvoerende geallieerden
3. orstelde, maar ook omdat de naam tevens
nid1 trotsc^e e,"kenning kan zijn van het
a dat op zoo groote schaal overeenstem-
*ng en samenwerking werd bereikt,
li week geleden werd reeds eenstemmig-
O^-jd bereikt over de doelstellingen der orga-
atie, en het loont de moeite, deze hier
^vermelden. In de eerste plaats staat men
■^p, de internationale vrede en veiligheid
rscfhandhaven, in verband waarmede doel-
ffende gemeenschappelijke maatregelen
en genomen om de bedreiging van
vrede te voorkomen en daden van ag-
iuwissie te onderdrukken. Voorts is doel,
endschappelijke betrekkingen te bevor-
ren, berustend op respecteering van het
Wiginsel der gelijkberechtiging en zelfbe-
sboaikking.
Jeren derde wil men de internationale samen-
Wijking bevorderen, welke ten doel heeft
4e,j>blemen van economischen, socialen, cul-
Dndfeelen of humanitairen aard op te lossen,
Bei aanmoediging van eerbied voor de rech-
i der menschheid en voor de fundamen-
:htsfle vrijheden zonder onderscheid van ras,
beril, godsdienst of sexe.
d zónslotte wil de organisatie een centrum
ensn om harmonie te brengen tusschen het-
de volken willen doen om deze ge-
ingejenschappelijke doeleinden te bereiken,
ouftze doelstellingen zijn van belang. Wij
arnflen nog veelvuldig gelegenheid krijgen
re s(eén en ander terug te komen, doch willen
1 Pl!ins slechts hopen, dat de geschiedenis
■art^ laatste jaren de wereld het besef heeft
gebracht, dat het niet mag blijven bij
orden, welke dan immers „groot en hol"
aden zijn.
it de volken elkaar in vrede ontmoeten
al van uitzonderlijk belang. Er was een
EBll, waarin een reis van een minister zelf
lLEWs een oorlogsbedreiging beteekende of
JSTJ1 zijn minst een onvriendelijke daad. Dit
nu anders. Boot en vliegtuig brengen
>lomaten en ook de staatshoofden van
spoeitinent tot continent zonder dat dit
2—èstigeverlies beteekent, integendeel. Wïj
;eloolooven niet aan een eeuwigen vrede. Maar
1 zijn wij van oordeel, dat al het redelijke
"^^aan moet worden wat „tot den vrede
pt",
BUITENLAND
De voed»elconferentie te Londen.
Naar wij vernemen, bevindt de min. van
Handel, Nijverheid en Landbouw, z. exc.
Drs. J. H. Gispen, zich momenteel te Londen
ter bijwoning van de West-Europeesche le
vensmiddelenconferentie, die vandaag aan
vangt. Ook de dir.-generaal van de voedsel
voorziening Ir. P. L. Louwes is hiervoor naar
Londen vertrokken.
De strijd op Borneo.
Mac Arthur deelt in een speciale communi
que over de nieuwe landing aan de Westkust
van Borneo mede, dat de vijand verrast werd
en geen doeltreffenden tegenstand bood. De
stad Laboean en het vliegveld zijn ingenomen.
Op het vasteland zijn de troepen 4 km opge
rukt in de richting van Broenei.
Het communique zegt aan het slot: nu zijn
verovering van hulpbronnen waardeloos en
zijn vloot- en luchtwapens in Indië machte
loos zijn geworden, terwijl zijn grondtroepen
bewegingloos worden, geen versterkingen
of voorraden kunnen krijgen, heeft de vijand
definitief den strategischen oorlog in het
Zuid-Westen der Stille Zuidzee verloren.
Vaders en zonen komen thuis
Ontroerende momenten.
Dagelijks rollen nu ook het station Leiden
de treinen binnen met hen, die uit Duitsch-
land, waar zij soms jarenlang voor den
vijand hebben moeten arbeiden, terugkee-
ren. Het zijn geen luxe treinen, waarmede
zij naar hun woonplaatsen worden vervoerd,
want ons rollend materiaal is nagenoeg ge
heel verdwenen, maar dat doet er minder
toe. Het voornaamste is, dat vaders en
zonen nu thuis komen.
Zaterdag kwamen de eerste treinen uit het
Zuiden des lands aan. Zondag arriveerden
in Leiden ca. 350 mannen uit de Sleutelstad
en omgeving en gistermiddag 3 uur stoom
de opnieuw een lange trein, komende uit de
richting Amsterdam, binnen, welke een aan
tal Leidenaars meebracht. De buurtvereeni-
ging „Eensgezindheid" heeft het station met
vlaggen versierd, zoodat het ontredderde
emplacement toch een eenigszins feestelijken
aanblik biedt. Honderden familieleden en
vrienden komen, wanneer een trein arriveert,
naar het Stationsplein en zoo wordt onzen
mannen een hartelijke ontvangst bereid.
Wij waren getuige van de aankomst van den
trein en het waren ontroerende momenten,
welke wij daar hebben gezien. Na vaak
jarenlange scheiding zagen vrouwen hun
mannen, moeders hun zonen, verloofden hun
geliefden weer. Het bij het eerste weerzien
gestamelde woord „vrouw" of „moeder" was
reeds genoeg om de stem in den keel te doen
stokken. Er werden tranen geschreid, maar
het waren vreugdetranen en van veler ge
zicht straalden de blijdschap en dankbaar
heid af.
Onze mannen worden dank zij de pl. afd.
van N.V.H. goed verzorgd. Na aankomst
gaan zij naar het bureau Galgewater 1,
waar zij op een stevig maal worden ont
haald. Hier worden zij geregistreerd, ge
keurd en ontvangen zij weder hun distribu
tiebescheiden. Met auto's van de H.A.R.K.
worden zij naar huis gebracht, het zij in of
buiten Leiden.
Velen van hen, die terugkeeren, hebben
reeds eenigen tijd in het Zuiden des lands
vertoefd, waar zij ook gastvrij zijn ontvan
gen. De meesten zien er dan ook goed uit
en op onze vraag, hoe zij het in Duitsch-
land hebben gehad, verklaarden enkelen,
dat het hun naar omstandigheden wel was
gegaan. Er waren er bij, die uit Bochum
kwamen en uit Thüringen, maar nu zij Lei
den weer zagen, konden sommigen hun ont
roering nauwelijks bedwingen.
Hartelijk welkom, repatrieerenden!
Wij gaan nu gezamenlijk arbeiden aan het
herstel en de vernieuwing van ons vader-
lang, waarbij één leuze ons allen bezield:
Nederland zal herrijzen.
KERK EN SCHOOL
Teruggekeerd
Dr. J. van Raalte, em. pred. te Ermelo,
Ds. P. de Ruig te Putten (GId.) en Dr.
L. D. Terlaak Poot, Ned. Herv. pred. te
's-Gravenhage, zijn uit Duitschland in hun
woonplaatsen teruggekeerd.
Verwoeste kerkgebouwen
In het bevrijde gebied van Zuid-Nederland
zijn ongeveer 20 kerkgebouwen der Ned.
Herv. kerk door zware beschadiging of
totale vernietiging verloren gegaan. Bij de
algeheele bevrijding van ons vaderland zijn
in het Zuiden nog tal van bedehuizen
venvoest. Wij noemen die van Aalburg,
Babyloniënbroek, Eethen en Drongelen,
Dussen, Genderen, Meeuwen, Wijk, allen
in het land van Altena. De kerk van Wer
kendam is door de Duitschers opgeblazen
en is totaal vernield. En wat andere deelen
van ons vaderland betreft, noemen we de
kerken van Arnhem, Wageningen en
Zutphen.
10 mud kolen?
In een onderhoud met de pers heeft
de minister van Waterstaat en We
derhouw, Ir. Th. P. Tromp verklaard,
dat hij het noodzakelijk acht, dat a.s.
winter 10 eenheden brandstoffen wor
den verstrekt. Dat moet tot eiken
prijs worden bereikt, daar anders de
gevolgen catastrophaal zullen zijn. De
kolenproductie moet worden opge
voerd, waartoe de mijnwerkers het
hunne moeten bijdragen. Zij worden
nu behoorlijk gevoed en ze moeten
vertrouwen hebben in de regeering,
dat zij nog hangende kwesties, zooals
die van het pensioen, zal weten op te
lossen, aldus de minister.
Utrechtiche Universiteit
Het ligt in de bedoeling de Utrechtsche
Universiteit ten spoedigste te heropenen.
De zuiveringscommissie bestaat uit: jhr.
mr. d.r. L. N. H. Bosch Ridder van Rosenthal,
mej. dr. M. A. Tellegen, dr. A. S. Boekel-
man en dr. H. W. Stenwers.
Van veraf en nabij
wordt gemeld,
Dat de Jap. min.-pres. Soezoeki heeft ver
klaard, dat Japan den oorlog zal uitvechten
Dat Gen. Eisenhower van 91 divisies ge
bruik maakte om Duitschland te verslaan,
n.m. 60 der V. S., 14 Britsche, 5 Cana-
deesche, 11 Fransche en 1 Poolsche;
Dat zich momenteel 850 Ned. vluchtelingen
in Zweden bevinden;
Dat te Arnhem over den Rijn een nieuwe
brug is opengesteld, welke 10 jaar dienst
kan doen;
Dat reeds 1200 gezinnen te Arnhem zijn
teruggekeerd;
Dat 2344 paarden en 941 wagens van de
Duitschers zijn afgenomen en aan de Ned.
bevolking zijn overgedragen;
Dat de Duitschers op de Z.-Holl. eilanden
tienduizenden hectaren vruchtbaar land
onder water hebben gezet, waardoor voor
vele millioenen guldens schade is aangericht,
doch dat de voedselpositie er redelijk is;
Dat H. M. de Koningin Vrijdag in haar
verblijf te Ulvenhout een aantal uit Duit-
sche gevangenschap teruggekeerde Ned.
generaals heeft ontvangen;
Dat de heer F. D. L. Nivard, voorz. van
den Int. Fed. van Spoor- en Tramwegperso
neel, oud-lid der Eerste Kamer en oud-Weth.
van Rotterdam op 12 Februari j.l. aldaar is
overleden;
Dat in snel tempo 30.000 tot 40.000 ton
Friesche aardappelen naar Holland zullen
worden verscheept;
Dat thans onderhandelingen worden ge
voerd voor den aankoop voor Nederland
„J>tant)ba£ticlj if flïjefiïebcn
mijn ijcrt in tegljcn^poet"
NIEUWE BONNEN
Voor de periode van 10 Juni t/m. 6 Juli is
bon 36 HM. Q.-kaart aangewezen als klan
tenbindingsbon voor groente en fruit. Deze
bon moet vóór Donderdag bij de groente
handelaren worden afgegeven en behoeft
niet bij de centrale keuken te worden in
geleverd.
S 20 400 gram roggebrood.
Dit brood kan t/m Donderdag afgehaald
worden bij V. en D. en „Hema".
Geen eindexamens
Bij Koninklijk Besluit van 8 Juni 1945 nos.
1 t/m. 3 is bepaald, dat in het jaar 1945 de
eindexamens der gymnasia, H.B.S. en kweek
scholen niet zullen worden afgenomen. Be
halve aan de leerlingen ten aanzien waarvan
de vergadering van rector (directeur) en
leeraren der school beslist, dat zij op grond
van hun gedragingen tijdens de bezetting
daarvoor niet in aanmerking behooren te ko
men, wordt aan de leerlingen, die gerechtigd
zouden zijn aan het eindexamen 1945 deel te
nemen het getuigschrift (onderwijzersakte)
zonder het afleggen van het eindexamen uit
gereikt.
De onderwijzersakte verleent de bevoegdheid
tot het geven van onderwijs in de vakken
aj, tenzij de leerling vrijgesteld is geweest
van het volgen van het onderwijs in licha
melijke oefening, in welk geval de akte de
bevoegdheid geeft tot het geven van onder
wijs in de vakken a—i, van artikel 2 der
lager-onderwijswet 1920.
De Schoolraad.
De Schoolraad voor de Scholen met den
Bijbel heeft zijn bureau onder leiding van
zijn ouden secretaris, mr. J. J. Hangel
broek, in het gebouw dr. Kuyperstraat 5
te Den Haag heropend. De Schoolraad her
vatte het werk, dat gedurende enkele jaren
op zoo verdienstelijke wijze door het Advies
bureau voor Onderwijsrecht onder leiding
van dr. Donner werd waargenomen. De
secretaris houdt eiken dag tusschen 10 en
3 uur, behalve Woensdags en Donderdags,
spreekuur.
van een aanzienlijke partij fietsen en fiets-
onderdeelen in Engeland;
Dat geall. strijdkrachten een nieuwe lan
ding op Okinawa hebben ondernomen;
Dat de Am. oorlogsuitgaven in Mei het
recordbedrag van 8188 millioen dollar be
reikt hebben,*
Dat in een Britsche verklaring wordt ge
zegd, dat de Sowjetburgers die bevrijd zijn
door de westelijke geallieerden in omstan-
standigheden leven die gunstig afsteken bij
die waarin een groot aantal door de Rus
sen bevrijde Britsche burgers in het door
de Sowjetrussen bezette gebied verkeert;
Dat de Australiërs een nieuwe landing
hebben verricht op de Westkust van het
noord, deel van het eiland Bougainville in
de Salomons-archipel.
Dat de heer D. Hudig Dir. van de K.N.
S.M., die 5 jaar in Engeland was, heeft
verklaard dat na de capitulatie in Mei
1940 2.400.000 ton scheepsruimte buiten
Nederland was, bemand met 12.000 zee
lieden en
Dat in de afgeloopen vijf jaren 2.000 man
hun leven hebben geofferd in dienst van
de gemeenschappelijke zaak der geallieer
den, terwijl 50 der Nederlandsche koop
vaardijvloot, dus 1.200.000 ton verloren is
gegaan;
Dat Eisenhower, Montgommery en Sjoekof
weder een samenkomst hebben gehad en
wel heden in Frankfurt, welke gepaard ging
met een schittering van militair vertoon en
groote parades. Sjoekof wees op de nood
zaak van eenheid onder de bondgenooten
teneinde de wereld van morgen te vrijwaren
voor nieuwe daden van agressie.
