Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken
tT
KABINET-
GERBRANDY
Regeeringscrisis in Engeland.
De Regeering weder in Nederland
gevestigd.
serie:
J| April 1920 -
(5 October 1941
2e «erle:
Ie Jaarg., No. 14
Donderdag I
24 Mei 1945
tbonnementsprijzent
Dr week 26 cent; per maand f 1.10; per kwartaal: bij betaling per giro of aan
oreau f 3.25; per aangeboden kwitantie f 3.35. Alles bij vooruitbetaling. Abonnê's,
e! hun krant per post ontvangen, worden als kwartaallezers geboekt*
Vek- en Maandlezers worden alleen aangenomen in plaatsen met eigen bezorging*
Redactie en Administratie:
HOOIGRACHT 35 LEIDEN 1 GirS 58935 Z Telefoon 22710
Bijdragen van medewerkers, ingezonden stukken aan de Redactie. Abonnementen.'
Advertenties enz. in te zenden aan de Administratie.
Hoofdredacteur: H. DIEMER. Redactie: B. VAN DER ROS'
i^tanbba^ticïj f^jjlje&lcbcn
-fjn Ijert in tcgljenji'paet'"
Jfef Kabinet-Gerbrandy
>tt aan de Koningin ont-
gevraagd,zulks in over
stemming met de ge-
je belofte, na de beyrij-
ig van het geheele land
tullen aftreden. Oit biedt
een welkome gelegen-
ld, de aandacht te vesti-
S op de bijzonder groote
oeekenis, welke het Kabi
lin de achter ons liggen-
"jaren voor ons land heeft
ifad.
ifoen op 13 Mei 1940
fe Ministers met de Ko
igin over zee vertrokken,
daar menig hard woord
-er gevallen. Men zag
Jofd voor hoofd de nood-
ritelijkheid van dit vertrek
it in. Natuurlijk zou het
-ngenamer zijn geweest,
lien, als in 't België van
14, in een uithoek van
t land achter bescher
ind inundatie-water de
chtpost kon zijn betrok-
n. Doch door den aard
i dezen oorlog, welke al
ler den vorm van een
ihtoorlog aannam, be
nd deze mogelijkheid
huwelijks en spoedig in het
'heel niet meer.
8De vestiging van onze Re
uring te Londen zal thans
»:mand meer verleiden tot
fcig verwijt. De Koningin
niezonderd op een kasteel
inde Ministers, die nimmer
'b taak hadden kunnen
.^rtzetten, zouden het ver-
tvan onze vloot, ons ge-
jrganiseerde kleine le-
;,r, ons binnenlandsche
nt en onze overzeesche
lensie-middelen op geen
:ej(ele wijze hebben kunnen
n^len. Het verzet zou als-
erü het vaste punt hebben
pimist, dat het zoozeer be-
l6sfde. En ook met de
ndgenooten zou het zoo
ardevolle contact niet
Fri gehandhaafd.
5pe wederwaardigheden
-i het Kabinet te Londen
i ons slechts voor een
in deel bekend. Doch
>r het Nederlandsche
k in zijn groote meerder
d bleef het „ons Kabinet"
de wisselingen van het
'soneel vier lange
sn gaan een bestuurs-
lege bijna nimmer zon
meer voorbij be-
ipen wij het groote be-
lar, dat er vaak weinig
erve was om uit te putten,
en toch werd steeds een op
lossing gevonden. Éénmaal
ginq een groote schok door
ons volk, toen een vorige
minister-president zijn posi
/erliet en ons land binnen
kwam Hoe is toen meegeleefd
met Hare Majesteit en Haar
raadgevers en om wijs beleid
gebeden.
Zonder één der oyerige
Ministers voorbij te zien, zij
het ons toch vergund, hier
vooral het licht te doen vallen
op de figuur van Minister-
President Gerbrandy. Gods
wegen zijn hooger dan de
onze. Toen Professor Ger
brandy in 1939 toetrad tot
het pas gevormd Kabinet, ver
wekte dat in de kringen zijner
geestverwanten lang niet alge
meen voldoening. Mr. Ger-
brandy's levensweg moest zóó
worden bestierd, opdat hij, als
een vrijwillige balling, aan het
hoofd van het Kabinet, zijn
stoer karakter als onverzette
lijk strijder voor 's lands vrij
heid kon uitleven.
Wij gelooven, dat het niet
het minst aan hem te danken
is, dat de nationale eenheid
bewaard bleef en in de don
kerste uren het vertrouwen in
de wederopstanding van ons
volk uit de verdrukking niet
losgelaten werd. Wie gelooft
aan een hoogere leiding in
het leven en aanneemt, dat
Set God is, Die den weg des
menschen bepaalt, ziet hier
duidelijk Zijn vinger.
Het Kabinet heeft, geplaatst
voor de noodzakelijkheid om
ons volk in de moeilijkste jaren
van zijn bestaan en dan nog
vanuit den vreemde te be
sturen, een vuurproef moeten
doorstaan als waarvoor nog
nooit één ander Nederiandsch
Kabinet was gesteld. Het mag
aanspraak maken op onze zeer
groote dankbaarheid.
Churchill opnieuw premier.
Officieel wordt medegedeeld, dat Churchill een
bezoek aan Koning George VI heeft gebracht,
om het ontslag van het kabinet aan te bieden.
De Koning heeft Churchills ontslag aanvaard en
als premier herbenoemd, om een nieuwe regeering
te vormen.
Officieel wordt medegedeeld, dat het Britsche
parlement per 15 Juni wordt ontbonden.
Het aftreden der Britsche regeering heeft geen in
vloed op de positie der Britsche delegatie in San Fran
cisco.
BUITENLAND
DE KWESTIE TRIEST.
Volgens de „Times" heeft de
Joegoslavische regeering voorstel
len gedaan tot regeling van het
probleem Triest. Voorgesteld wordt
onmiddellijk tot besprekingen tus-
sohen Joegoslavië, Engeland en de
Ver. Staten over te gaan.
Het tweede Amerikaansohe eorps
heeft de geallieerde strijdkrachten
in de omgeving van Triest ver
sterkt.
Conferentie-nieuws.
Volgene den voorzitter van de
Oekrajiensche delegatie te San
Francisco hoopt de Oekraine, dat
het van de vredesconferentie Roe-
thenie toegewezen krijgt.
Stettinius heeft verklaard, een
succesvol einde van de conferentie
te San Francisco in begin Juni te
verwachten.
Ter conferentie is overeenstem
ming bereikt t. a, v. de kweBtie van
het vetorecht der groote mogend
heden.
Er bestaan plannen om na den
oorlog internationale vloot- en
luchtmanoeuvres te houden onder
auspiciën van den internationalen
veiligheidsraad. Het denkbeeld van
een internationaal leger wordt
ondoelmatig geacht.
Churchill antwoordt Attlse.
In een antwoordschrijven aan
Attlee wijst Churchill er op, dat
„de dragelijke omstandigheden,
waaronder wij zouden kannen
samenwerken", niet langer be
staan. Zijn schrijven geeft geen
aanduidingen omtrent een datum
voor da ontbinding van het par
lement of voor algemeene verkie
zingen. Doorgaan met kibbelen tot
den herfst zou echter ,,gaen fat
oenlijke manier zijn om een Brit
•ohe regeering voort te zetten."
Het Labourcongres.
Een Labourregeering zou veel
beter dan eenige andere regeering
in staat zijn het wantrouwen tus-
schen Londen en Moskou alsmede
tUBSohen Londen en vele der be
vrijde hoofdsteden van het conti
nent weg te nemen, aldus Dalton
op het Labourcongres te Blackpool
De toestand in de Libanon.
De Britsche brigade zal ter ver
mijding van ieder misverstand uit
den Libanon worden teruggetrok
ken.
De Libaneesche minister van
buitenlandsche zaken, Henry Pha-
raon, heeft een overzicht gegeven
van de gebeurtenissen, die tot de
huidige crisis in de betrekkingen
met Frankrijk hebben geleid. Li
banon was tot half Mei bereid tot
onderhandelen, na aankomst der
Franecht troeoen niet meer.
Met volle medewerking der geallieerde militaire autori
teiten is met ingang van gisteren de regeering weder in
Nederland gevestigd.
De Departementen van Algemeen Bestuur zullen zoo
spoedig mogelijk uit Londen en uit plaatsen in Nederland,
waar zij thans nog gevestigd zijn, naar 's-Gravenhage
worden overgebracht. De ministers zullen zich te 's Gra-
venhage vestigen zoodra zij de loopende zaken te Londen
hebben afgewikkeld.
Het College van vertrouwensmannen, dat sedert het
optreden van het militair gezag als adviescollege der re
geering was gecontinueerd, heeft opgehouden te bestaan.
De regeering heeft haar grooten dank uitgesproken voor
de voorbereidingen, onder zeer moeilijke omstandigheden,
door dit college getroffen.
De regeering heeft gisteren in het Departement van Bin-
nedlandsche Zaken te 's Gravenhage haar eersten minister
raad in het Westen des lands gehouden.
Naar wij vernemen heeft de minis
terraad van gisteren, de eerste, die se
dert 1940 in de residentie gehouden is,
verscheidene onderwerpen behandeld,
welke van allesoverheerschend belang
zijn op het huidige oogenblik, zooals
het mijnwezen, de verdeeling der be
schikbare krachten over leger, vloot,
luchtmacht, industrie en landbouw, de
voedselvoorziening der bevolking, wel
ke nu nog door bemiddeling van de
Shaef geschiedt en dergelijke. In deze
bijeenkomst van ministers is ook een
der voornaamste punten uit het verzet
in Nederland, de spoorwegstakingjher-
dacht.
Een onderhoud mot prof. Gerbrandy
Na afloop van den gehouden minis
terraad heeft een redacteur van het A.
N.P. een kort onderhoud gehadmetden
minister-president, die mededeelde,dat
hij in de volgende week te Londen voor
de radio het machtige feit van de thans
geëindigde spoorwegstaking zal her
denken. Daarbij zal hij ook aandacht
schenken aan het geheele verzet, zooals
dit zich in Nederland heeft gedemon
streerd.
Yerder deelde prof. Gerbrandy nog
mede, dat er zeer hard gewerkt wordt
aan de totstandkoming van de bijzon
dere gerechtshoven en het bijzondere
hof van cassatie ter berechting der
landverraders en oorlogsmisdadigers.
Ten spoedigste zullen in dit verband
voórdrachten aan de Koningin geschie
den. Er zullen vijf gerechtshoven ko
men. Het hof van cassatie zal in Den
Haag gevestigd zijn. De cassatie zal
hier in iets breederen zin worden moge
lijk gemaakt dan bij de gewone reoht-
praak.
Gevraagd naar de positie van het de-
NIEUWE BONNEN.
426 680 gr. vleesch met groente
in blik of 340 gr. vleesch of
170 gr. gedroogd vleesch.
(Af le halen in slagerswinkels)
42T 100 gram vet of 125 gram
margarine. (Vanaf Vrijdag 25
Mei af te halen in slagersw.)
432 300 gr. biscuits. (Vanaf Don
derdag 24 Mei af te halen
bij bakkers.
Gisteren is abusievelijk vermeld, dat
bon 426 alleen in de distributiekring
Leiden geldig zou zijn. Alleen de
bonnen MI en PI van de speciale
kaart van de Verzorgingsraad zijn
uitsluitend te Leiden geldig.
Irak steunt de houding van
Syrië en Libanon tegeno? er Frank
rjjk.
Gisteren zijn de laatste over
blijfselen van het beruchte c'on-
cantratiekamo Beleen oDcroruimd.
missionaire kabinet zeide de minister
president nog, dat deze positie ver
schilt van oen normaal demissionair ka
binet, dat zeker geen ingrijpende be
slissingen zou kunnen nemen, zooals de
instelling van gerechtshoven, de rege
ling van arbeidskrachten e.d. "Wel
bljjft het beginsel bestaan, dat niet ge-
prejudiceerd wordt op principieel
staatsrechtelijke problemen. Een voor
beeld hiervan is de kwestie van de mij
nen. Of deze al of niet genationaliseerd
moeten worden, mag dit kabinet niet
beslissen.
BINNEMLAND
Tiende verdeeling van Roode Kruis-
goederen.
De Directeur-Generaal van de "Voed
selvoorziening maakt bekend, dat ge
durende de week van 20 t.m. 26 Mei
a.s. de volgende goederen gratis in
de Roode Kruiswinkels/vischwinkels
aan het publiek ter beschikking zul
len worden gesteld:
400 gram brood op de bonnen
A490 van de noodkaart, in alle dis
tributiekringen in het Westen des
lands met uitzondering van Texel.
Visch op de bonnen A488 in de
distributiekringen Dordrecht, Rotter
dam, Schiedam, Vlaardingen, Maas
sluis, Delft, Gouda, 's-Gravenhage,
Wassenaar, Voorburg, Leiden, Haar
lem, Amsterdam, Zaandam, Zaandijk,
Koog a. d. Zaan, Krommenie, Wor-
merveer, Alkmaar, Beverwijk, Velsen,
Hilversum, Naarden, Bussum, Amere-
foort en Utrecht.
De goederen zijn gratis ter beschik
king gesteld door het Zweedsche Roo
de Kruis en door den Zwitserschen
Bondsraad door tusschenkomst van
het Zwitsersche comité tot verleening
van hulp aan de door oorlogsomstan
digheden noodlijdende bevolkingen.
STADSNIEUWS
Nationale dienst
In de Chr. Geref, Kerk aan de
Steenschuur werd gisteravond een
nationale dienst gehouden.
Als spreker trad op de heer A. C.
Noort, Theo!, cand. te Apeldoorn, die
herinnerde aan de dagen, die achter
ons liggen, 't Ging ons als het volk
Israëls in Ps. 26, dat van schoone
dingen droomde, 't wilde niet tot ons
doordringen, dat we „vrij" waren.
Bpr. wees op een artikel, dat in een
der bladen was verschenen, hetgeen
vermeldde, dat ^vel ons leger na vijf
dagen vechten tegen een overweldi
gende overmacht moest capituleeren,
maar dat het Ned. volk na vijf jaren
onderdrukking niet gecapituleerd had.
Zeker, er waren slappelingen, maar
er waren ook helden, de illegale wer->
kers. Cand. Noort herdacht de gevalt