gLkuwt geitecl}t (louranf Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken Bewaar dit nummer Ie serie: 1 April 1920 - 15 October 1941 2e serie: Ie Jaargang, No. 2 Dinsdag 8 Mei 1945 Abonnementsprijzen Per week 26 cent; per maand f 1.10; per kwartaal: bij betaling per giro of aan bureau f 3.25; per aangeboden kwitantie f 3.35. Alles bij vooruitbetaling. Abonné's, die hun krant per post ontvangen, worden als kwartaallezers geboekt. Week- en Maandlezers worden alleen aangenomen in plaatsen met eigen bezorging. Redactie en Administratie: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN - Giro 58936 - Telefoon 22710 Bijdragen van medewerkers, ingezonden stukken aan de Redactie. Abonnementen, Advertenties enz. in te zenden aan de Administratie. Hoofdredacteur: H. DIEMER. ,.4>tantrtiagticB i$ gljeffleben mijn Ijert in teggen^poet" GISTEREN, VANDAAG, MORGEN. Voorloopig zullen wij ons wel niet kunnen losmaken van den dag van gisteren, van de jaren van druk en benauwing. Daarvoor heeft de vijand de voren in den akker van ons na tionale leven te diep getrokken Hoe diep hij wel gegaan is, zul len wij stellig juist nu gaan besef fen. nu wij weer spreken kunnen en daartoe onze gedachten en ge voelens, eerst vaak nog vaag en on bestemd, vorm krijgen en gestalte. De gordijnen worden weer open getrokken, het licht kan weer in breede banen in ons volksleven bin nenvallen. De sluiers verdwijnen in den frisschen wind, welke thans opnieuw over onze geschonden lan den waaien mag. En dan zullen wij voorloopig al pijnlijker gaan beseffen, hoeveel, ook den laatsten tijd nog, in ons nationale leven werd afgebroken. Hoe is er gesold met ons leven, met onze vrijheid, met ons goed, met schier alles wat ons dierbaar was! Executies, mannenroof, gevan genis, concentratiekamp, honger, het zijn evenzoovele hoofdstukken uit het zwarte boek van onzen druk en onze nationale vernedering. De nood was geestelijk en materieel wel heel hoog gestegen. Moet het verwonderen, wanneer deze jaren zich diep, zeer diep, in ons volksleven hebben gegrifd? Het was een gang door een eindeloo- zen tunnel: 1940, 1941, 1942, 1943. 1944, en toen de bange winter, vol van beklemming en donkerheid. In deze jaren van druk moest onze houding negatief gericht zijn Het ging erom, den vijand eiken meter gronds te betwisten, hem verzet te bieden waar zich de ge legenheid maar even bood, „neen" te zeggen, waar het „ja" werd ge- eischt. De vijand heeft aan zijn niets ontziende uitbuiting gepaard het geraffineerd systeem van gelijkscha keling. waardoor heel ons leven, tevoren geschakeerd en gevarieerd, dreigde te vervlakken De eenvor migheid werd de vloek. Welverre ervan, dat dit zonder meer zou moeten worden geweten aan de eischen van den oorlog, paste het in en werd het geëischt door zijn totalitair levensbeginsel Hij stelde zelf zijn grenzen vast en trok ze maar al te wijd. Zoo werd, waar de strijd ten minste nog openlijk kon worden gevoerd, ons volk almeerin het de fensief teruggedrongen Het terrein, waarop men nog kon staan, werd steeds kleiner. Zelfs om te beluis teren hetgeen van den kansel werd gezegd, zond de vijand zijn spion nen Tal van predikanten en gees telijken moesten het ervaren. Ver- scheidenen hunner betaalden het voldoen aan hun roeping met den dood Te dankbaarder zijn wij voor het krachtig geluid, hetwelk in zoo menig donker uur door de geza menlijke Kerken werd gericht tot volk en ook tot vijand. Dit samengaan der Kerken in het roepen om recht en gerechtigheid Radiorede man U.ïïl. de Koningin. Op den bevrijdingsdag sprak onze Vorstin over den zender „Herrijzend Nederland" onderstaande rede uit: Mannen en Vrouwen van Nederland, Onze taal kent geen woorden voor hetgeen thans in de ure der Bevrijding van geheel Nederland in ons om gaat. Eindelijk zijn wij baas op eigen erf en bij eigen haard. Verslagen is de vijand van Oosi tot West, van Noord tot Zuid. Voorbij zijn gevangenis en martelkamp, voorbij is de druk van de bezetting. Voorbij is de U nooit rust latende gedachte van vervolging, die U 5 lange jaren heeft gekweld. Voorbij is de verschrikking van den hon gersnood. Ik wil thans, mede namens U allen, hulde brengen aan onze bondgenooten, die redding brachten uit den greep van den hongerdood. Hulde ook aan de mannen der Strijdkrachten, die hun ijverigste krachtsinspanning steeds weer hebben gegeven, en voor wie geen offer te zwaar is geweest voor de bevrijding van ons land. Hulde, ook aan hen, die buiten Nederland streden, heizij te land, of op zee of in de lucht, en niet te vergeten aan onze koopvaarders en visschers. Wij gedenken ook de velen, wier heldendaden nooit bekend geworden zijn, omdat er geen getuigen, noch overlevenden waren om er van te berichten. Huloe aan hen, die waar ook en hoe ook, hetzij het offer van hun leven brachten, dan wel zich dagelijks in de grootste gevaren begaven om ons thans de bevrijding te doen beleven. Onze gedachten gaan voorts uit naar allen, die dezen dag niet meer mochten beleven en wij leven mede met hen, die om hen treuren, en met talloos velen, die nog onzekerheid verkeeren omtrent het lot van hunne dierbaren. Diepe eerbied en bewondering voelen wij voor de wijze, waarop gij uw moeilijke taak gedurende de lange en bange jaren zoo schitterend hebt volbracht. De verzetsstrijd heeft U saamgesmeed tot een eendrachtige, ondeelbare volksgemeenschap, die zich zijn roeping bewust is. Onder den druk hebben wij onszelf teruggevonden en onze volkskracht is opnieuw ontwaakt. Ons allen wacht een grooten taak, waarmee wij ter stond een aanvang moeten maken. Ons evenwichtig karakter en onze eerwaarde bescha ving zullen ons in staat stellen te toonen, hetgeen wij ver mogen en hoe wij onze plicht verstaan. Laten wij de han den ineenslaan en niet achterblijven bij hen, die ons voorgingen. Rijksgenooten in Oost, en West, ook voor U is Neder- land's bevrijdingsdag een historischen feestdag. Meer dan ooit zijn wij in gedachten vereenigd met onze rijksge nooten, die nog zoo bitter onder het zware juk moeten zuchten. Moge het uur der bevrijding, mede door onze inspanning, ook voor hen spoedig aanbreken. De ont wikkeling der krijgsgebeurtenissen in de laatste maanden zijn hiervoor een gunstig voorteeken. Met een blik, gerioht op de toekomst, zullen wij de woorden „NEDERLAND ZAL HERRIJZ£N"LJna,vervulling brengen. zal een der schoonste zijn uit de mooie herinneringen, waarin deze tijd toch ook weer rijk was Het was een bewijs van het besef, hoe veel ons volk, in het bijzonder ons Christelijk volk, gemeenschappelijk heeft Wij hopen van harte, dat verschillende van deze contacten, gisteren gelegd, vandaag en mor gen kunnen worden bestendigd. Er is een onderlinge waardeering ge groeid, welke tot dankbaarheid stemt. Tegenover onze negatieve ver zetshouding komt nu aan de orde de positieve arbeid van den op bouw, en dit op elk terrein, in het kerkelijk leven, in het leven van staat en maatschappij, op het ge bied van school, gezin en vereeni ging. Ten aanzien van elk dezei gebieden vermenigvuldigen zich de gedachten en dringen zich de vra gen op. Eenerzijds moeten tal var moeilijkheden worden opgeruimd aan den anderen kant moeten ver vaagde grenzen tusschen onderschei dene gebieden van het door den vijand vervlakte leven worden her steld. Hebben wij het mis, wan neer wij meenen, dat het in de jaren van diuk versterkte nationale besef ons volk daarbij tot grooten steun zal kunnen zijn? God gaf onseen onverdiende vrijheid Komt, gaan wij dan aan den arbeid. BUITENLAND. De Belgische Koning in Zwitserlantl. De „Volksgazette" te Antwerpen deelt mede, dat Koning Leopold met zijn tamilie in Zwitserland verblijit. bij uw familiebescheiden als een stuk historie, dat uw kinderen en kleinkin deren met veel interesse zuilen lezen. BINNENLAND S. de Hoo geschorst. De Voorlichtingsdienst van het Mili tair gezag maakte bekend, dat de heer de Hoo, directeur van het Centraal Distributiekantoor, in zijn functie ge schorst is. Nojrd-Holland en Zuid-Holland bezet. Het ie Canadeesche legor is Zondag de vesting Holland binnengerukt. De 49e Britsche West-Kiding divisie heeft gisteren Zuid-Holland bezat, terwijl't le Can. legor zich naar .Noord-Holland begat. De Duitschers moesten blij ven waar zij waren en na het binnentrek ken der geallieerde legers begaven zij zich naar de bevolen concentratie punten, waar zij werden ontwapend. De opmarsch der geallieerde troepen werd vertraagd door de voedselcolonnes voorrang te verleenen. Belangrijk bericht voor radio-luisteraars Met ingang vau heden zal Kadio „Herrijzend Nederland" 's middags 3 uur, de namen (voor zoover bekend) opgeven v in de Nederlandsche poli tieke gevangenen, die uit de Duitsche concentratiekampen zijn bevrijd. STADSNIEUWS PLECHTIGE MOMENTEN OP HET STADHUIS EN HET POLITIEBUREAU. Het was een spontane hulde, welke de Leidsche bevolking Zaterdag den burgemeester Mr. A. vaE der öande Bakhuijzen en den Commissaris van Politie den heer H. J. Meijer hebben bereid. Toen de drie auto's der N. B. S., waarvan in de middelste de burgemees ter en de commissaris waren gezeten, vergezeld van den commandant der N B. het stadhuis naderde, begon de torenklok te luiden en er barstte een luid gejuich los toen de autoriteiten op het bordes door de wethouders M. li. Verweij en Jac. Wilbrink werden be groet. Terstond richtte onze burgerva der zich in een korte toespraak tot de bevolking derstad. Mr. van der Sande Bakhuijzen zeide I uit naam van H. M. de koningin het bestuur over de stad voor korten tijd weer op zich te nemen en uitte zijn dank jegens God, Die ons nu verlost heett. Met vol vertrouwen en goeden moed gaan wij nu onze kracht geven tot opbouw van stad en land. Welhaast zijn wij baas in eigen huis, doch spr. maande de burgerij tot kalmte en rust bij de feestvreugde aan. Dankbaarheid vervult mijn hart voor uw hartelijke ontvangst en nu gaan wij gezamelijk aan den arbeid. Spr. besloot zijn woorden met een „Leve de Koningin", waarmede men op daverende wijze instemde, terwijl ver volgens het „Lang zal hij leven", luid opklonk. In de hal werd de burgemeester door tal van hoofdambtenaren, hoogleeraren enz. gecomplimenteerd. Ds. Niemöller in vrijheid. Naar gemeld wordt, is de bekende Duitsche predikant, Ds. M ar tin Nie möller, die vanwege zijn felle bestrij- ning van het Nat Socialisme reeds ja ren gevangen zat, in vrijheid gesteld. Deze tijding zal ook door Christelijk Nederland met vreugde worden ont vangen. De Almachtige heett thansook voor dezen strijder in en voor het Ko ninkrijk Gods het uur der bevrijding doen aanbreken. Nadat de burgemeester naar zjjn werkkamer was geleid, heett weth, V erweij hem daar mededeelinggedaan, dat hij met welh. W ïlbrink Mr. B. N. de Buy ter van Steveninck namens de wet tige regeering 's morgens haddenver- zocht het stadhuis te verlaten, waarbij deze had gevraagd de bevoegde autori teiten mede te deelen, dat hij tot het laatste toe op zijn post was gebleven. Ook werd den burgemeester namens het studentencorps toegesproken,waar- bjj de vreugde der geheele universi teitswereld werd vertolkt, nu de oude president-curator opnieuw dezelunctie op zich mocht nemen. Mr, van der oaude Bakhuijzen zeide, dat het voor hem een vreugde was zich nu ook weer te kunnen wijden aan den opbloei der Universiteit, welke spr. hulde bracht voor het betoonde dap pere verzet tegen den vijand. Hierna werd naar h-t politiebureau gereden, waar het corps stond aange treden om den heer Meijer opnieuw als chef te begroeten. Nadat de wnd.com missaris was medegedeeld, dat hem zijn bevoegdheid was ontnomen en deze was weggeleid, was het de commandant der N. B. de heer W. de Gast, die den heer Meijer als politiechel een har telijk welkom toeriep en zijn volkomen vertrouwen uitsprak, dat de commissa ris in staat zou zyn het Leidsche politie corps weer zijn ouden goeden naam te hergeven. De heer Meijer zeide in zijn met ont roering uitgesproken dankwoord, dat hij hoopte hierin te zullen slagen, daar bij een beroep doende op de medewer king van den burgemeester, de N. B. S. en de geheele burgerij. Vervolgeus sprak de burgemeester den commissaris in hartelijke bewoor dingen toe. de verzekering gevend, dat dit oogenblik hem zeer verheugde en waarin hij ook mevr. Meijer betrok. Voor het politiebureau richtte aller eerst de heer A. van der Neut zich tot den commissaris, waarna deze zich met enkele woorden tot het corps richtte en de twee bekende coupletten van ons volkslied werden aangeheven. Een aar dig moment was het tevens, toen twee „uit de lucht gevallen" Nederlandsche ulficieren voor de microfoon traden en op eenvoudige, ongedwongen wijze uiting gaven van hun vreugde deze plechtige oogenblikken te kunnen me demaken, daarbij de bevolking aanspo rende zich rustig te houden tot den komst der bevrijders. Dankdiensten. Zondag zijn in alle kerken dankdien sten voor de bevrijding gehouden. Voor den dienst in onze historische Pieters kerk bestond enorme belangstelling. Duizenden waren hierheen gekomen om deze ure bij te wonen. Vele autori teiten werden opgemerkt, te veel om te vermelden. Ds. D, Kuilman koos tot tekst Ps. 124: 6 en 7. In zijn voorafspraak zeide spr. dat Kerk en Overheid nu een zwa re taak wachten. Hij herinnerde aan het moedige verzet der Leidsche Uni versiteit, terwijl onze dank uitgaat naar God, dat ons Vorstenhuis ge spaard bleef. Temidden van leed, el lende en moordenaarswerk liet de Kerk herhaaldelijk haar kloek getuigenis hooren tegen zooveel, dat in de achter

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1