JHmwc ^ciitsrijr (Ëourant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
CUDAHY INTERVIEWT HITLER
ntsjrijs
Incassokosten. Per week 19 ct
5 ct. Zaterdagnummers
indagsblad 7% ct Alles by
e n: Naar|tt»etaline-
hulppred. j
:HEF. KER
EX|
tieprijzen:
Bur. Redactie en Administratie:
Postbox 20. Postrek.
>11 d r P6r regeL Ingezon<len Medc-
ex'nm'ineer'?8''" 46 CU P'r rC|ML M"lilT"lnl
Th. Hoff rs Bewijsnummer 5 ct. By con-
(belangrijke korting.
No. 6447
Hoofdredacteur H. DIemer, Rotterdam.
ZATERDAG 7 JUNI 1941
22e Jaargang
in he
Enw°ldvoor het leven
>e dadei
weken schreven wij in een
geweest, iien Zaterdagavond over de
Bi ^erSlen^n®' waarc*oor ^et
'eg 43 WGJntallen van jaren zich ken-
ot op den itkerstening, welke een na-
bben genol
n beide e<feUin6 15 van mechanisatie,
inbraak rijen voortgang der techniek,
aken Z^nJ)rn slec^ts enkele voorbeel-
25 eguldenj' alleen maar te denken aan
ifnkbeelden omtrent het hu-
istributi^jj over den Oceaan en soms
ize zijde werden voorgestaan,
le van den dans en aan der-
Tiijnselen meer. Het leven
bor al losser te geraken van
C. Wasj leven gestelde normen,
kingen w'er mogen WU niet anders
euring v^even te bhjven zien als
heer Hde tucht van de wet- In dit
b wij melding maken van een
I, door dr. N. H. Ridderbos
jor het blad „Belijden en Be-
Jndelt hierin over de wet der
Vooral bij het beschouwen
KE OOsfe der wel va^t ket op'
'menschelyk leven door alle
(n onder alle volken in den
a fe. Immers, het is zoo, dat de
he|*n de eerste plaat^ aan een
gebrad zijn gegeven, zwervend
Dommig. Maar de wet is actueel
n vanpp onze dagen. Het is zooals
vent# opmerkt: Ook thans nog
de menschelijke somenleving
- den van de tweede tafel om-
TAND g zjjn jlet gezag> het huwe-
L- Ho(f> de naam zaken, welke ons
27 j. i beheerschen. Men kan dit in
Kwa^gen met de ruime formulee-
e geboden, waardoor er veel
ht kan en moet worden, zon-
met den zin van het gebod
OrGIlnt- Maar in de eerste plaats
wel worden gedacht aan de
•DERlNjd, dat in deze geboden wer-
ehouderrug v^nden peilers van de
eiding samenleving. En de verstre
voop van jaren zijn daarom van
^'an f jomdat zij hebben doen zien,
in rentjjding van deze geboden uit-
iran de|t straffeloos door de maat-
worden geduld.
h dan, alleen reeds uit over-
enover de gezagdragers. Ge-
OORS^1* Sebod met eiken
men heul kon vinden in een
streven in welken vorm dan
von teg"ediëinê van eigèn gedachten.
eigendom. Ook het bestaan
3 voor t heeft men wel willen ont-
W.D.Grbij tevens loochenende de
,n de l icht, welke juist in het eigen
ijjgt. Het is bekend, dat men
I ining van het recht van
I spoedig op zijn weg is moe-
E'i en opnieuw den eigendom
r en vorm heeft moeten in-
1G welijk staat het niet anders,
crisis^ 'en» op dit gebied verkon-
hen, die aan de waarde van
Hoogui ng willen vasthouden, wel
ods^a^ maakt- Maar, en het viel
houd^6 anders te verwachten, ook
e in b' ;ring bleek men de beteeke-
wed uwelijk als centrale instel-
enschglijk leven goed in te
de anders meende te mogen
boedig met de heel natuurlijke,
!n verderfelijke consequen-
standpunt te maken kreeg,
f- nag worden opgemerkt, dat
en ij- e geheele linie stappen te-
niejidt rnomen en de waarde van
15 jf 'eer sterk wordt onderkend.
I vol £t°f tot verheuging over de
j, waarin thans bij vernieuwing
Jvan de geboden der wet wordt
evenwel aan die verbeterde
zien eenig gevaar verbonden,
jt 2 de geboden te uitsluitend
jn als regels, welke weliswaar
zijn voor de menschelijke
naar dat wij die geboden te
innen als geboden des Hee-
het bestaan van deze ge-
oe lelijk zien als vrucht van
Want mede door deze ge-
idt. Hij de menschelijke samen-
in stand.
!:s _oo, zooals wel door schrij-
jekeid, als zou de wereld aan-
strijd zijn van alle men-
ij allen, een kamptooneel, waar-
Kir den ander een wolf was,
nover houden wij vast aan
e i bepaalde scheppingsordi-
aansluiting daarop aan de
zeboden als geschenk Gods.
Ie hf
Eld
jn als
zijn
|g, ma:
^—Jerkeni
"ogen 1
•ZON EN MAAN
pang S Juni 5.18; ondergang 21.59
fang Juni 5.18; ondergang 22.00
8 Juni 20.32; onderg. 4.55
isng 9 Juni 21.42; onderg. 5.41
|r L g 10 Juni 22.44; onderg. 6.36
I j an Maandag 9 Juni; laatste
t ïdag 16 Juni; nieuwe maan
i ni; eerste ka^irtier Woens-
,,Een aanval op het Westelijk halfrond zoo fantastisch
als een op de maan"
DE TOEKOMSTIGE DL'ITSCHE
HANDEL GEBASEERD OP
GOEDERENRUIL
Het D.N.B. meldt uit New York:
De New York Times maakt melding van
een onderhoud, dat de Führer op 23 Me;
heeft gehad met den Amerikaanschen jour
nalist Cudahy.
Cudahy, aldus dit bericht, heeft den
Führer gezegd, dat de oppositie tegen Duitsch-
land in de Vereenigde Staten in hoofdzaak
berust op de vrees, dat de veiligheid van het
Westeiyke halfrond bedreigd wordt door een
Duitschen aanval. Hitier lachte daarom en
zeide, dat het denkbeeld van een inval op
het Westelijk halfrond even fantastisch is als
dat van een invasie op de maan. Hij zeide
een te hooge opvatting van het verstand der
Amerikanen te hebben, dan dat hij kon ge-
looven, dat een Amerikaan, die nadenkt,
werkelijk iets dergelijks zou kunnen vreezen.
Hij was er van overtuigd, dat de invasie
praatjes tegen beter weten in, in omloop
waren gebracht door oorlogsdrijvers, die een
oorlog een winstgevende aangelegenheid
achten. De Amerikaansche vloot- en leger
commandanten, aldus Hitier, zijn ongetwijfeld
evenals de Duitsche deskundigen van mee
ning, dat een dergelijke inval onmogelijk is.
De gezamenlijke scheepsruimte van Enge
land, de Vereenigde Staten en Duitschland
zou volkomen ontoereikend zijn om een mll-
lioenenleger, dat noodig zou zijn voor de
verovering van het Westelijke halfrond, over
te brengen. Als de aanval op Kreta reeds
moeilijk scheen, is een aanval over een open
zeegebied van 2500 mijl iets, dat men zich
niet kan voorstellen. De Führer zeide nooit
gehoord te hebben, dat iemand in Duitschland
de Mississippi Duitsche grens noemde, zoo
als de Australische minister-president den
Rijn de grens van Australië genoemd had.
Duitschland heeft te veel ernstige vraagstuk
ken in Europa, dan dat het ooit aan een in
val in Amerika zou denken.
Cudahy verklaarde daarop, dat vele Ame
rikanen van oordeel zijn dat een Duitsche
overwinning een ramp voor de Vereenigde
Staten zou zijn, doordat de lage levensstan
daard van den Duitschen arbeider het de
Amerikaansche nijverheid niet mogelijk zou
maken tegen Duitschland te concurreeren.
Hitier antwoordde, dat het nationaal-socialis-
tische streven naar verhooging van het le
venspeil der arbeiders door den oorlog onder
broken is, dat het na den vrede echter met
verdubbelde kracht hervat zal worden. Hij
zeide zich af te vragen, waarom men Duitsch
land heeft uitverkoren als oeconomische be
dreiging van Amerika, ofschoon Duitschland
slechts een bevolking van 85 millioen zielen
op een oppervlakte van slechts 600,000 tot
700,000 vierkanten km heeft, terwijl het Brit-
sche rijk een bevolking van 400 millioen,
Japan een van 100 millioen, Rusland een van
170 millioen en de andere landen een van 500
millioen zielen hebben.
Hitier steide voorts de waag, waarom men
Duitschland van zijn koloniën beroofd heeft,
ofschoon de ontginning der koloniën den afzet
voor Duitsche industrie en productie betee-
kende en waarom de Vereenigde Staten zich
verzetten tegen een organisatie van Europa,
die in Europa afzetmarkten voor Duitsche
goederen wil scheppen en daardoor de waar
schijnlijkheid van concurrentie met de Ver
eenigde Staten verkleint.
Op de vraag van Cudahy, of Hitier voor
Europa een handelsunie wilde tot stand
brengen met afschaffing van tolmuren,
valuta-beperkingen enz. antwoordde de
Führer, dat naar zijn oordeel alle handels
betrekkingen verzekerd kunnen worden door
handelsverdragen op langen termijn, welke
voor beide partijen voordeelig zijn en het
element van speculatie uitschakelen. De toe
komstige Duitsche handel zal niet gebaseerd
zü'n op papier, maar op goederenruiL Duitsch
land is door de herstelbetalingen van alle
goud beroofd, het is daardoor gedwongen, een
stelsel van internationalen handel zonder
goud te ontwerpen. Hitier verklaarde echter
te beseffen, dat goud nuttig is voor een meer
elastisch handelsverkeer tusschen de staten en
ook als grondslag van crediet.
Cudahy zeide nog, dat vele Amerikanen
gelooven, dat de Duitsche hegemonie in
Europa een onderdrukking van de moeder
taal, de nationale gebruiken en instellin
gen'oeteekent. Het is eigenaardig, aldus ant
woordde Hitier, wanneer men de Engelschen
boort spreken over de öeheersching der we
reld, terwijl zij zelf millioenen onderdanen
Maar dan weten wij ook, dat wij aan de
naleving van de geboden temeer gehou
den zijn. In elk gebod ontmoeten wij den
wil van den Heere. En de onmogelijkheid
om ook maar één van deze tien geboden
te houden drijft ons uit tot Christus, Die
den vloek heeft gedragen en den eisch der
gerechtigheid vervuld. Hij wekt in ons
de begeerte om, verre van zorgeloos voort
te leven, uit dankbaarheid naar alle ge
boden Gods te leven. Ook in deze betee-
kenis heeft Hij den zin van heel het leven
hersteld.
Daarom mogen wij dankbaar zijn voor
elke nieuwe waardeering, welke men de
wet der tien geboden, of men haar uit
drukkelijk noemt of haar zonder haar te
noemen tracht na te leven, deelachtig
doet worden, maar moeten wij daarnaast
zeker niet rusten van ons pogen, om de
eigenlijke en zinvolle plaats van de wet
midden in het voor Gods dienst bestemde
menschenleven steeds weer duidelijk te
doen uitkomen. Dan eerst kan dit leven
zich in vollen rijkdom ontplooien.
in Britsch-Indië, Egypte en Arabië onder
drukken. Duitschland zal de betrekkingen
zoo regelen, dat allen kunnen leven en zich
in voorspoed verheugen. Duitschland.heeft er
geen belang bij een volk tot slaaf te maken.
De luchtaanval op Alexandria
Tegen de Engelsche bevoorrading
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakte gisteren bekend:
Het luchtwapen zet den strijd tegen de
Britsche ravitailleeringsscheepvaart met goed
succes voort. In den afgeloopen nacht hebben
gevechtsvliegtuigen voor de Schotse he
Oostkust uit krachtig beschermde vijan
delijke konvooien drie koopvaardijschepen
met een totalen inhoud van 15.800 ton tot
zinken gebracht en vier andere groote schepen
zwaar beschadigd.
In hel gebied vandeMiddellandsche
Zee hebben formaties van het Duitsche
luchtwapen in den nacht van 4 op 5 Juni een
bijzonder geslaagden aanval gedaan op hel
Engelsche vioolsteunpunt Alexandrië. Door
bomlreffers in de buurt van de Britsche olie-
opslagplaatsen ontstond een groote brand, die
de bemanningen nog langen tijd na hel ver
trek konden waarnemen.
In Noord Afrika bestreed de Duitsch-
Italiaansche artillerie Britsche geschutstellin-
gen, munitie-opslagplaatsen en installaties
voor den watertoevoer bij Tobroek met goede
uitwerking.
De vijand heeft overdag nog 's nachts
gevechtshandelingen boven het Duitsche
rijksgebied verricht
De verkoop van losse melkpoeder
verboden
De secretaris-generaal van het departement
van landbouw en visscherij heeft het Crisis-
zuivelbesluit (melkpoeder) in dier voege ge
wijzigd, dat een nieuw artikel wordt
toegevoegd, luidende als volgt:
Onverminderd het bepaalde in eenig ander
wettelijk voorschrift, is het verhandelen,
afleveren en vervoeren van melkpoeder door
een detaillist aan een consument verboden.
Het verbod geldt niet indien de detaillist
het melkpoeder verhandelt, aflevert en ver
voert in de verpakking, waarin hij deze heeft
betrokken.
Hieruit blijkt dus, dat de verkoop van losse
melkpoeder verboden is.
De besprekingen te Batavia
Josjizawa en van Mook bijeen
Naar Domei uit Batavia verneemt, zijn
Jenkitsji Josjizawa, de leider van de Japan-
sche delegatie voor de handelsbesprekingen
en H. J. van Mook, directeur van oeconomische
zaken van het Nederlandsch-Indische bestuur,
gistermorgen om tien uur bijeengekomen.
In een telefonisch interview van de Tokio
Nisj: Nisji met den leider der Japansche
delegatie te Batavia, Josjizawa, heeft deze
verklaard, dat de onderhandelingen van
gisteren met Van Mook en den chef van de
handelsafdeeling, Van Hoogstraten, anderhalf
uur hebben geduurd. Het antwoord van
Nedcrlandsch-Indië was op talrijke punten
niet bevredigend geweest, zoodat van Japan
sche zijde ophelderingen werden gevraagd.
Mocht men Japan's goeden wil en oprecht
heid niet bogriipen, dan blijft alleen het
vertrek van de Japansche delegatie over.
Reizen naar het verboden gebied
Van bevoegde zijde wordt het volgende
medegedeeld:
Zooals bekend is voor het reizen naar de
zgn. verboden landsdeelen to.a. de Zeeuwsche
en Zuid-Hollandsche- en Waddeneilanden)
het bezit van een bijzondere vergunning ver-
eischt. Deze vergunning moet bij den gevol
machtigde van den rijkscommissaris in de be
treffende provincie (Polizeioffizier) worden
aangevraagd door tusschenkomst van den
burgemeester van de gemeente, welke men
wenscht te bezoeken.
Gebleken is, dat in vele gevallen dergelijke
aanvragen niet tijdig worden ingediend. In
dit verband wordt er op gewezen, dat ten
minste veertien dagen voor het tijdstip van
den aanvang van de reis de betreffende ver
gunning moet worden aangevraagd.
Deze termijn behoeft echter niet in acht te
worden genomen in spoedgevallen, b.v. ern
stige ziekte of overlijden van familieleden en
dringende zakelijke besprekingen.
Een aanval met het mes
Gistermorgen omstreeks acht uur stond de
58-jarige W. K. in de Heerensteeg te Leiden
te praten met een buurman, toen hij plotseling
met een scherp voorwerp in den nek werd ge
stoken. Toen hij zich omdraaide, zag hij den
54-jyigen K. L, eveneens wonende in de
Heerensteeg, met een mes in de hand hard
wegloopen. De eerste hulpdienst bracht den ge
troffene naar het academisch ziekenhuis, waar
bleek, dat de wonde niet van ernstigen aard
was. zoodat hij. na te zyn behandeld, te voet
huiswaarts kon keeren.
Korten tijd daarna kon de dader door de
Eolitie worden aangehouden. Hij bleek nog in
et bezit te zijn van het schoenmakersmes,
waarmee hij de daad had gepleegd.
L. is in verzekerde bewaring gesteld. De
aanleiding tot den aanslag moet gezocht wor
den in een veetè, welke reeds geruimen tijd
tusschen beide mannen bestond. L. heeft meer
malen gezegdT dat hij K. zou dooden,
hij daartoe de kans kreeg.
De strijd tegen de heimelijke
slachtingen
Vleesch
zwaar tuberculeus vee lag voor
verkoop gereed.
De ambtenaren van den crisiscontröledienst
zijn in Twenthe een groot complot op het spoor
gekomen van heimelijke slachtingen. Bij tien
tallen personen uit de buurt van Enschede zijn
met medewerking van het parket te Almelo
huiszoekingen gedaan. Er zijn verscheidene per
sonen in bewaring gesteld.
Bij een Doetinchemschen landbouwer is een
heimeiyk geslacht rund ontdekt, dat klaar
lag om verkocht te worden. Het dier leed
ernstig aan tuberculose.
De gemeente-politie te Deventer heeft een
landbouwer aangehouden, die kalfsvleesch ver
voerde in melkbusjes. In samenwerking me?
ambtenaren van der. crisiscontröledienst had de
politie ontdekt, dat dit vleesch in Deventer wa?
geslacht en op deze wijze werd rondgebrarh?
aan verschillende hotels. De daders zijn in be
waring gesteld.
INBREKER OP HEETERDAAD BETRAPT
Den laatsten tijd is er te Arnhem herbalde-
lijk ingebroken. Dezer dagen had de Arnhem-
sche politie reeds de hand weten te leggen
op een bende van vijf inbrekers, waardoor
eenige inbraken opgehelderd konden worden
en tevens een dertigtal gestolen rywielen en
een aantal autobanden achterhaald konden
worden.
Nadien werden er toch nog ïnbraicen ge
pleegd. Daar de thans nog opereerende inbre
kers een voorliefde hadden voor stille buiten
wijken, die van beboscht terrein uit te nade
ren waren, werden bij de bewaking de sur
veillancehonden van de politie ingeschakeld
Gisternacht waarschuwde de hond van een pa
trouille, welke dienst deed in de Paaschberg-
wijk zijn leider, dat er onraad was. Geleid
door het dier kwam de patrouille by een tuin
van een villa, waarin zich een man bevond
die een vergeefsche poging deed om te ont
vluchten. Het bleek een oude bekende van de
politie te zijn, die zich reeds eerder aan inbra
ken had schuldig gemaakt. De politie slaagde
er in het grootste gedeelte van het ontvreemde
geld en een aantal distributiekaarten op te
sporen. De daders zullen ter beschikking van
de justitie worden gesteld.
VERDRONKEN
De vier-jarige J. v d. A. uit Overschie, die
sinds Donderdag werd vermist is gisteren te
12 uur opgehaald uit het Schie SchiekanaaL
Het lijkje is naar de ouderlyke woning ver
voerd.
Te Groot Ammers ontdekte Donderdagavond
een voorbijganger aan den slootkant een fiets en
een jas liggen Met behulp van omwonenden
gnng men op onderzoek uit en men vond in
de sloot den 50-jarig en veekoopman P. Gelder-
blom. Kunstmatige ademhaling mocht niet
baten. Zonder tot bewustzijn te zijn gekomen, is
hij gistermorgen om 4 uur overleden.
Donderdagmiddag is de 17-jarige A. H. A. te
Leiden, die de zwemkunst niet machtig was, bij
het baden in den Rijn, onder de gemeente
Zoeterwoude, verdronken.
Constant verschijnsel
In de 6991 Nederlandsche scholen, die er
op 31 December 1940 waren, gingen op dien
datum 1,143,378 leerlingen.
In het jaar 1940 verminderde het aantal
leerlingen bij het openbaar onderwijs met
5398, zijnde 1.5 pet, bij het bijzonder onder
wijs was er een stijging van 4388 of wel
0.6 pet. Het totaal aantal schoolgaande kin
deren was in den lande overigens met 1010
of 0.1 pet. teruggeloopen.
Het aantal leerlingen der Prot. Chr. scholen
steeg met 1202, dat der Roomsch-Katholieke
met 4055. Bij andere bijzondere scholen was
er een daling van 869.
Alles bij elkaar zien we bij het gewoon
lager onderwijs het leerlingental der openbare
scholen dalen van 30.8 op 30.4 en de school
bevolking der bijzondere scholen toenemen
van 67.5 op 68 percent van het totaal der
leerlingen.
De verschuiving van het openbaar naar het
bijzonder onderwijs zet zich dus nog steeds
voort; 1940 vertoont geen ander beeld dan
voorafgaande jaren.
Bij het uitgebreid lager onderwijs, dat totaal
100,268 leerlingen telde aan het eind van
1940, zien we een overeenkomstig verschijn
sel. Van de leerlingen bezochten 38 pet. de
openbare scholen en 62 pet de bijzondere.
Wij noemen en constateeren deze feiten
slechts. De conclusie er uit ligt voor de hand.
Niet alleen, dat de overgroote meerderheid
der ouders de eenheidsschool niet wenscht,
maar zij spreken jaar op jaar thans reeds
7 tegen 3 steeds duidelijker uit, dat de
voorkeur gegeven wordt aan goed onderwijs
in scholen, die ontsproten zijn aan het maat
schappelijk initiatief en het verantwoordelijk
heidsbesef der ouders.
Ons dunkt de overheid behoeft daarover
niet te treuren. Zij ziet haar taak juist in
belangrijke mate verlicht en dat is in dezen
tijd wel wat waard.
25,000 boete wegens prijs
opdrijving van melkpoeder
Een n.v. te Rotterdam, die voor den oorlog
voornamelijk gecondenseerde melk fabri
ceerde, ging zich in den loop van het vorige
jaar toeleggen op den groothandel in melk
poeder. Het melkpoeder werd in haar fabriek
verpakt en via een verkoopkantoor in den
handel gebracht.
De prijzen, welke de onderneming vroeg,
gingen evenwel ver uit boven de toelaatbare.
In totaal heeft zij op deze wijze bijna 100,000
kg melkpoeder afgeleverd.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
heeft de onderneming deswege gestraft met
een boete van 25,000, daarbij rekening
houdende met het te veel ontvangen bedrag.
WAAR SCHADUWEN VALLEN EN LICHT
ONTSTOKEN WORDT
V. Zorg voor blinden
C Inspanning en ontspanning
In de eerste klas van een blindenschool
(we zijn nu in Zeist, in de school van „Bar-
timeüs"). Aandoenlijk, die tastende vinger
tjes over het bepunte braillepapier, die diep
gebogen hoofdjes alsof ze 't zien kunnen
(een enkele ziet nog wel wat, maar mag z'n
oogen niet forceeren, moet met z'n vingers
„lezen") en dat stralend gelaat, als 't lukt
Terzijde de achterlijken, die maar zoo'n
beetje zitten te spelen met blokjes, stum
pers, ook in 't doelloos beweeg van hoofd of-
armen. Een kleine klas 12 leerlingen
maar geen twee gelijk, en dus moet ieder
aparte belangstelling hebben. School, óók
van 't geduld
Dit zijn nu de zorgenkinderen, pas van
thuis gekomén. Daar het angstvallig be
waakte, ach zoo begrijpelijk maar verkeerd
verwende kind, hier aan den ingang van
het vraagstuk: to make the best of it. En
hoe komen ze aan: 4-jarigen, die soms nog
niet loopen kunnen, slecht spreken, ver
keerde aanwendselen, och 't waren thuis
immers al moeders lievelingen! Toch, hoe
eerder hoe beter uit huis, óók omdat dan de
vroegtijdige medische behandeling nog
veel misère kan voorkomen; èn omdat de
zelf help beginnen kan: zelf kleeden, wasschen,
bezig zijn, fröbehverk, enz.
Langs hoe gansch andere wegen dan in de
gewone school leer en de kleintjes hier ,,de
eerste beginselen". Hun schrijven is prikken
(met de schrijfstift in spiegelbeeld op het
brailleblad); hun lezen is tasten (met de vin
gers over de letters-in-punten); hun rekenen
is werken op den tuimelaar of met de kuben-
plank (looden kubetjes met cyters in braille);
hun aardrijkskunde is het glijden met de
vingers over de reliëfkaart, waarop spoor-
en waterwegen, steden en grenzen „tastbaar"
zijn gemaakt. Natuurlijk is dit alles het voor
spel. Want achter lezen en schrijven komt:
de inhoud, en uiteraard baant zich het onder
wijs op een Christelijk Instituut als Barti-
meüs is, dan eigen wegen, die inzonderheid
de gewijde geschiedenis en de vaderlandsche
doorkruisen. Geheugenwerk gaat nu allengs
een groote plaats innemen waarbij we
even willen terzijde schuiven de legende dat
een blinde zoo'n extra goed geheugen heeft
omdat hij blind is. Het ligt anders: gelijk
elk zintuig of eigenschap, is ook het geheu
gen door veel oefening (in dit geval voor
waarde van slagen) vatbaar voor versterking
of verscherping, en als we dan even toeven
in de piano-kamer, waar een leerling de 7e
Piano-Sonate .van Beethoven ten gehoore
brengt zonder aarzeling, dan blijkt er nog
wel een en ander bereikbaar op dit punt.
Trouwens, Bartimeüs heeft meer mooie
resultaten geboekt; op de lijst der oud-leer
lingen vinden we dictaphonisten (o.a. bij
Philips); de leidster eener blindendrukkerij
(in het Chr. Tehuis Sonneheerdt te Ermelo,
waar men ook aan boekbinderij doet); voorts
een leerling, die zich Fransch, Duitsch,
Engelsch, Spaansch en Italiaansch eigen
maakte in z'n vrije tijd; een die (als eerste
ir ons land) het U.L.O.-examen aflegde: een
die Fransche, Duitsche en Engelsche Han
delscorrespondentie onder de knie kreeg, enz.
Dit zijn natuurlijk de uitblinkers; de meesten
gaan in het eenvoudige ambacht (waarvoor
Maar we moeten nog even terug naar
Bartimeüs een ruime en goed verzorgde
school, waaraan ook een U.L.O.-opleiding
verbonden is, en waar de verder gevorderden
algemeene ontwikkeling, aanpassend bij het
L.O. opdoen, voorzoover die binnen hun be
reikt ligt. De les in natuurkennis wordt ge
steund door tal van voorwerpen en opgezette
dieren, waarvan ze tastend een indruk krij
gen. Ook het oplossen van rekenkundige
vraagstukken verbazingwekkend is hier
het hoofdrekenen en de vaardigheid met
decimale vormsommen, breuken, enz. de
kennis van landen en volken, handel en in
dustrie, landbouw eh veeteelt, plant- en dier
kunde, kortom, een algemeene toerusting
voor het leven wordt hier bijgebracht Daar
naast wordt ook de lichamelijke opvoeding
ruim verzorgd; gymnastiek en sport in
Zeist zijn er, die op het terreinfietsen!
krijgen hun aandeel en zoo wordt aan het
evenwicht tusschen inspanning en ontspan
ning de noodige aandacht geschonken.
N o o d i g e aandacht. Want het laat zich
denken, dat op het gebied der blinden-op-
voeding de boog veelal zóó gespannen is,
dat men op ont-spanning terdege moet be
dacht zijn. Het is een lieve lust om te zien
hoe blinde jongens en meisjes in dit opzicht
hun kansen krijgen en ze grijpen. Zoowel te
Huizen als te Zeist zagen we daarvan prach
tige voorbeelden. Eerst echter iets over de
huisvesting.
Konden we over het Huizer Instituut
reeds de prachtige ligging roemen, ook Barti
meüs ligt omkranst door natuurschoon, of
beter nog: het is zelf een brokje natuur
schoon. Dat heeft men te danken aan het
feit, dat men na den brand van het in 1919
met 9 leerlingen betrokken gebouw der Broe
dergemeente (het"was in Augustus 1924 en
dus gelukkig in de vacantie!), de buitenplaats
..Beeklust" aan de Utrechtschen weg kon
koopen; zij was niet alleen een buitenplaats
van voornamen snit maar had een prachtige
tuin met vijver en heuvelend terrein rondom
Na eenigen tijd in een leegstaande R.K. kerk
te hebben gehuisd, kon men 1 Sept. 1925 het
nieuwe tehuis betrekken; tevens werd een
modern ingerichte school voor 7 klassen en
een 3-jarige U.L.O.-opleiding gebouwd, ter
wijl in Jan. 1934 een jongens-paviljoen ge
reed kwam, zoodat de oude villa voor meis
jes internaat kon bestemd worden. Elk der
drie heeft z'n eigen chef: hoofd der school
is de heer J. Laansma, leidster van het
meisjes-internaat mej. J. C. Voorhoeve,
en de heer en mevrouw Fokker verzorgen de
jongens-
Hoe reilt en zeilt nu dit jonge blinden-
leven? Want ook voor hen duurt een dag
24 uren, derhalve: na werken rusten, na in
spanning ontspanning, maar dan liefst zóó,
dat de zelfwerkzaamheid wordt aangemoe
digd. Een inrichting maakt zorgeloos, aldus
de heer Fokker; alles is op tijd klaar en er
is weinig, waarvoor de jongelui zelf zorgen.
Daarom: als ze om 7 uur opstaan zelf het bed
opmaken; in den vrijen tijd kippen of ko
nijnen verzorgen; het leert hen zorg hebben
voor de dieren, gelijk ze die later voor hun
zaak moeten hebben. Zaak? Ja zeker, daar
gaan er weg, die nu een sigarenzaak drijven,
die zich als rijwielhersteller vestigen, zelfs
hebben ze hier één gehad, die volledig tuiniei
is geworden. Dus: niet alleen fietsen, maar
ook zelf de fiets in orde houden; niet alleen
voorlezen, maar ook zelf lezen uit de wel
voorziene braille-bibliotheek van het inter
naat; dan houthakken, houtzagen enz En,
natuurlijk, spelen, binnen en buiten; dam
men, schaken, sjoelen, domino-spel, enz. als
t slecht, voetballen, zwemmen, vliegeren enz
als 't mooi weer is. En als we dan dat jonge
volkje zien spelen, kunnen we ons nauwelijks
meer indenken, dat ze blind zijn: zóó ge
woon en zóó gemakkelijk in 'f zich bewegen
en verplaatsen.
„Op Bartimeüs" wordt, omdat men hier
terecht met hooger belangen dan met maat
schappelijk welslagen rekent, volle aandacht
gegeven aan de geestelijke verzorging. Eigen
kerk, eigen catechisatie, maar ook in samen
hang met het gewone leven: er zijn blinde
jongens lid van de Herv. of Geref. Jongelings-
vereeniging; er zijn er, die daarvoor inleidin
gen maken of voor de adsp.-afdeeling van den
Blindenbond, waarvan ze lid zijn. En wat de
meisjes betreft, och, dat gaat al net als in de
gewone maatschappij: de nuttige en fraaie
handwerken van school worden op het inter
naat voortgezet. Verder genieten allen (er
zijn hier plm. 50 jongens en meisjes intern,
zeer weinigen extern) van de radio en van de
gramofoon, van voordrachten en muziek, kor
tom, het is alles ingesteld op de gezins-sfeer,
opdat hier vergoed worde het gemis aan het
ouderlijk huis, waarheen ze op gezette tijden
met vacantie gaan.
Een lieve lust is 'het, om te zien, hoe blinde
kinderen ook door aaneensluiting hun ver
maak nog opvoeren. Te Huizen zagen we daar
gezellige voorbeelden van. Denk u maar eens
even in: een blindenorkest (in 't vorige
artikel gaven we er een kiekje van); een
kampeer club, die zelf haar tent bouwt; een
geordende zwemwedstrijd e. d. En dan, wat
al niet afwisseling door schoolreisjes, vaar
tochtjes en wandeltochten 's zomers, door
huiselijke feestjes, St. Nicolaasavond enz.
's winters.Opmerkelijk is het succes, dat men
met zwemmen heeft bereikt. Afgezien van de
winst aan zelfvertrouwen, zijn de jongelui
volgens den badmeester nog eerder de zwem
kunst meester dan ziende, omdat ze meer
wilskracht ontwikkelen (die ook bij het on
derwijs al getraind wordt). Zingend gaan ze
in optocht naar het bassin, zingende keeren
ze terug. Hierbij komt de practische waarde
van te kunnen zwemmen voor blinden; hoe
snel kan één misstap hun noodlottig zijn! Op
het Instituut te Haren kon na 5 lessen met
20 leerlingen aan vijf reeds een diploma wor
den uitgereikt; zonder vrees duiken er dé 2
en 3 meter hooge plank af.
Naar buiten, de frissche lucht in, is een
voortdurend belang voor jonge blinden: aan
sluiting met het volle leven, maar ook: daar
buiten is zooveel „aanschouwings"-onderwijs
voor hen! Denk maar even aan planten^ en
dieren, waarvan binnen wel opgezette model
len te betasten zijn, maar beter is: de taal der
natuur En hoe rijk is men dan op stichtingen
als te Huizen en Zeist, niet bedeeld! Eik,
beuk, lijsterbes, linde, kastanje, vlier, esch-
doorn, berk, spar, den, larix, appel, peer,
pruim, kers, sierheesters en zoo maar voort.
Dan de bloemen en de moestuin, de schapen
en de koeien, de honden en de katten.
Het moet wel een groote voldoening zijn
voor onderwijzend en verzorgend personeel
en hiermee nemen we afscheid van de jeugd
om in het vierde artikel over de blinden het
leven der volwassenen te bezien dat de toe
loop naar de Blinden-Instituten zoo snel is
toegenomen. De drie stichtingen Huizen, Ha
ren en Huis ter Heide telden in 1927 samen
114 leerlingen, in 1933 154, inl937 218 en
thans zijn er 238. Wel een bewijs, dat het
motto: niet in huis, maar in het school èn
gezin vereenigende Instituut ligt de beste kans
voor het blinde kind.
(Foto's J. H. Kolling).
Al tastende, begrip der dingen krijgen.
